AVID D NOSON D AWSON ARIAN I GARNIFAL LLANFAIR AS HAPUS PRIODAS. Ionawr 2015

Transcription

1 PAPUR BRO LLANGADFAN, LLANERFYL, FOEL, LLANFAIR CAEREINION, ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, LLANGYNYW, CWMGOLAU, DOLANOG, RHIWHIRIAETH, PONTROBERT, MEIFOD, TREFALDWYN A R TRALLWM. 396 Ionawr c NOSON D AVID D AWSON DA DA PRIOD AS HAPUS PRIODAS Eleri (Cadeirydd y Pwyllgor Celf a Chrefft); David, Rhys, Myfanwy a Sioned Roedd y noson a gynhaliwyd gan Is-bwyllgor Celf Eisteddfod 2015 i roi sylw i waith David Dawson yn noson addysgiadol a gwahanol. Gwahoddwyd yr artist ei hun i sgwrsio am ei fywyd a i waith gyda un o i gyfoedion yn Ysgol Llanfair, Rhys Mwyn, a thrwy gyfrwng cyfres o luniau cawsom gipolwg ar ei fywyd fel cynorthwyydd i Lucian Freud ac ar ei waith ei hun fel artist. Magwyd David Dawson yn Cannon, Llanerfyl, ac er mai yn Llundain y mae wedi treulio r rhan helaeth o i fywyd gwaith mae erbyn hyn wedi ei ddenu yn ôl i Gwm Banw lle mae n mwynhau r tawelwch ac yn cynhyrchu darluniau trawiadol o olygfeydd lleol. Cafodd Rhys a David hwyl ar yr holi a r ateb ac roeddem yn cael y teimlad fod y ddau yn wirioneddol falch o gael cyfle i fod yn ôl yn eu cynefin a chyfarfod â hen gyfeillion. Wedi r sgwrs cafodd y gynulleidfa gyfle i holi David a rhoddodd yntau atebion manwl i w cwestiynau. Denwyd cynulleidfa dda o Gymry a Saeson, hen ac ifanc i r noson hon a rhaid llongyfarch yr Isbwyllgor Celf am eu gweledigaeth a u hymdrech lwyddiannus i ehangu apêl gweithgareddau r Eisteddfod. ARIAN I GARNIFAL LLANFAIR Pleser o r mwyaf yw llongyfarch Rhian Torne a Mark Lewis ar eu priodas yng Nghapel Coffa Ann Griffiths a hynny ar Noswyl y Calan. Mr John Ellis oedd yng ngofal y gwasanaeth a chafwyd cyfeiliant telyn gan Haf Watkin ac unawd gan Siwan Wyn Jones yn ystod y seremoni. Cynhaliwyd y neithior ym Mwyty r Dyffryn, Foel gyda r dathliadau yn parhau gyda r hwyr ac ymlaen i r flwyddyn newydd yn Neuadd Llanerfyl. Mae Rhian yn ferch i Bethan, Glyn Isaf a Kevin Torne ac mae Mark yn fab i Geraint a Bella Cae n y Mynydd. Byddant yn ymgartrefu yn Ty-Isaf Dolanog. Pob hapusrwydd i r ddau. Jeannette Inghram, o r Llew Coch yn cyflwyno siec i Bwyllgor y Carnifal a r rhedwyr yn y Ras Santa Llun o r ras gan Michael Wilkinson

2 2 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 DYDDIADUR Ionawr 16 Gyrfa Chwilod hwyliog i r hen a r ifanc yng Nghanolfan y Banw am 7 o r gloch Ionawr 16 Bingo yn Neuadd Pontrobert am 7.30 Ionawr 23 Gyrfa Chwist yn Neuadd Pontrobert am 8 o r gloch Ionawr 23 Dawns Santes Dwynwen er budd Ffrindiau Ysgol Llanerfyl yn Neuadd Llanerfyl Ionawr 24 Cawl a Chân efo Teulu Moeldrehaearn. 7.30pm, Neuadd Pontrobert. Pris mynediad 5 (plant 3) Mawrth 1 (Nos Sul) Cyngerdd er cof am Arwyn Tyisa yn y Ganolfan Hamdden am 6yh Ebrill 10 Sioe Ffasiwn L Armoire yng Nghanolfan Gymdeithasol Carno. Elw er budd Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn Ebrill 12 Diwrnod i r Teulu ym Mryngwyn, Bwlchycibau. Stondinau, adloniant a chrwydro r gerddi. Elw at Bwyllgor Celf Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a r Gororau. Mai 8 Noson werin gyda r Henesseys ac eraill yng Ngwesty Cefn Coch. Tocyn 15 i gynnwys bwyd ysgafn. Cysylltwch â Glandon. Elw at Eisteddfod Genedlaethol 2015 Mai 23 Cyngerdd gyda Dafydd Iwan yng Nghanolfan y Banw er budd y Ganolfan. Meh. 13 Taith Gerdded Plu r Gweunydd yng Ngerddi Gregynog am 1 o r gloch Meh. 20 Carnifal Llanfair Medi 24 Pwyllgor Blynyddol Plu r Gweunydd yn Neuadd Pontrobert am 7.30 o r gloch Hydref 3 Swper a Chân yng Nghanolfan y Banw. Elw er budd yr Ambiwlans Awyr ac Eglwys Garthbeibio Hydref 4 Cyfarfod Diolchgarwch Eglwys Garthbeibio gyda Mair Penri GOFALAETH BRO CAEREINION Mawrth 1 Gwasanaeth G@yl Ddewi yn Nolanog gyda Karen Owen Ebrill 3 Gwasanaeth y Pasg yn Llanfair Cyfarchion Blwyddyn Newydd Hoffai Bob Morgan, Penrhiw, Foel ddymuno Blwyddyn Newydd Dda i w deulu a i gyfeillion ar gyfer Cyfarchion Blwyddyn Newydd Mae Enid Davies, Arosfa, Salop Rd., Y Trallwm yn dymuno Blwyddyn Newydd Dda i bawb ac yn diolch am bob caredigrwydd Cyfarchion Blwyddyn Newydd Dymuna Maggie Evans, 4 Pen-y-ddôl, Foel ddiolch o galon am yr holl gardiau ac anrhegion Nadolig ac am yr ymwelwyr a gefais. Blwyddyn Newydd Dda i bawb.cyfarchion Blwyddyn Newydd Dymuna Margaret a Gwyn, Ty n y fron, Llanfair, Flwyddyn Newydd Dda i w teulu, eu ffrindiau a u cymdogion. Cyfarchion y Blwyddyn Newydd Dymuna Mrs Morfydd Jones, Glanaber, Melin-y-ddôl, Flwyddyn Newydd Dda a dymuniadau gorau am 2015 i w theulu, ei ffrindiau a i chymdogion. Diolch Dymuna Allen Bodalwen (Glyndwr) ddiolch i w deulu a i ffrindiau ymhell ac agos am yr holl garedigrwydd a ddangoswyd tuag ato ar ôl ei ddamwain yn ddiweddar. Diolch am y llu cardiau a r galwadau ffôn ac i bawb a ddaeth i r ysbyty i w weld ac sydd wedi galw yn Bodalwen am sgwrs a danteithion. Mae r cyfan wedi bod yn help imi wella. Diolch i chi i gyd a Blwyddyn Newydd Dda i bawb. Cylch Llenyddol Maldwyn 2015 Mae r rhaglen ar gyfer Cylch Llenyddol Maldwyn 2015 yn barod. Cynhelir y cyfarfodydd fel arfer yng Ngregynog. Nos Iau Ebrill 16 Y Prifardd Ceri Wyn Jones Mynd a Dod Mewn Dwy Iaith 7.30 Bardd Cadair Eisteddfod Genedlaethol Sir Gâr 2014 yn trafod ei waith. Nos Iau Mai 21 Lleucu Roberts Enillydd Medal Ryddiaith a Gwobr Goffa Daniel Owen yn Eisteddfod Genedlaethol Sir Gâr yn trafod ei gwaith Nos Iau Mehefin 25 Y Prifardd Dafydd John Pritchard Bydd yn trafod Lôn Fain ei gyfrol ddiweddaraf o farddoniaeth gyrhaeddodd Restr Fer Llyfr y Flwyddyn yn Nos Iau Gorffennaf 23 Kate Crockett Bydd yn trafod ei chyfrol Mwy na Bardd sydd yn ymwneud ag agwedd Dylan Thomas at Gymru, y Gymraeg a Chymreictod Nos Iau Medi 17 Harri Parri Bydd yn trafod ei gyfrol Gwn Glân a Beibl Budr sy n sôn am John Williams Brynsiencyn a i waith dadleuol yn recriwtio yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf Nos Iau Hydref 15 Eigra Lewis Roberts Hanner can mlynedd wedi iddi ennill y Fedal Rydiaith yn Eisteddfod Genedlaerhol Y Drenewydd yn 1965 bydd Eigra Lewis Roberts yn ôl ym Maldwyn i sôn am ei nofel ddiweddaraf Fel Fel yr Haul sydd wedi ei seilio ar fywyd Morfydd Llwyn-Owen y gantores oedd a chysylltiadau â Llanbrynmair. Codir 5 am bob sesiwn ond gellir cael Tocyn Tymor am 20. Paratoir coffi a bisgedi ar ddiwedd pob sesiwn CARAFAN AR OSOD Carafan ar gael at wythnos yr Eisteddfod 2015 ar y maes. Cysgu dau oedolyn a dau blentyn. 21 troedfedd o hyd efo Adlen. Cysylltwch â YN EISIAU T~ 3 llofft i bedwar person yng nghyffiniau Llanfair Caereinion rhwng 1-8 Awst Cysyllter â Ceris Gruffudd Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Penrhyn-coch. ABERYSTWYTH Ceredigion SY23 3HE Rhoshelyg@btinternet.com Llongyfarchiadau i r canlynol ar lwyddo yn arholiadau Piano A.B.R.S.M. y tymor hwn. Maent yn ddisgyblion i Buddug Evans, Cartrefle, Llangadfan. Gradd 7 - Naomi Jones Gradd 7 - Hannah Morgan (Merit) Gradd 6 - Greta Roberts Gradd 6 - Gwenno Roberts (Merit) Gradd 3 - Ffion Lewis (Merit) Gradd 2 - Adleis Jones Gradd 2 - Emma Williams Gradd 2 - Catelin Chapman Hefyd i r canlynol ar eu llwyddiant yn yr arholiadau Theori:- Gradd 5 - Grug Evans (Distinction) Gradd 5 - Catrin Mills (Merit) Gradd 5 - Angharad Jones (Merit) ********************* Llongyfarchiadau i r canlynol hefyd a enillodd farciau uchel mewn arholiadau Piano yn ddiweddar: Gradd 1 - Carys Gittins, Tynewydd (Distinction) Gradd 4 - Huw Davies, Derwendeg (Merit); - Gwawr Jones, Dolwen (Merit). Maent yn ddisgyblion i Dr. David Jones, Plasnewydd, Llanerfyl. PETHE POWYS Oriau agor Yn ystod mis Ionawr a hyd at Chwefror 21 bydd siop Pethe Powys ar agor o 11 y bore tan 3 y prynhawn. O Chwefror 23 ymlaen, bydd y siop ar agor o 10 y bore tan 4.30 y prynhawn fel arfer. TIM PLU R GWEUNYDD Cadeirydd Arwyn Davies Coedtalog, Llanerfyl, Is-Gadeirydd Delyth Francis Trefnydd Busnes a Thrysorydd Huw Lewis, Post, Meifod Ysgrifenyddion Gwyndaf ac Eirlys Richards, Penrallt, Llwydiarth, Trefnydd Tanysgrifiadau Sioned Chapman Jones, 12 Cae Robert, Meifod Meifod, Swyddog Technoleg Gwybodaeth Dewi Roberts, Brynaber, Llangadfan Panel Golygyddol Alwyn a Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan CatrinHghs@aol.com Mary Steele, Eirianfa Llanfair Caereinion clicied@btconnect.com RHIFYN NESAF A fyddech cystal ag anfon eich cyfraniadau at y rhifyn nesaf erbyn dydd Sadwrn, 17 Ionawr. Bydd y papur yn cael ei ddosbarthu nos Fercher 28 Ionawr

3 Cyhoeddwyd nofel gyntaf awdur lleol Alison Layland yn diweddar, gan Honno, Gwasg Menywod Cymru. Cafwyd ei lansio yn siop lyfrau Booka, Croesoswallt, ar 6 Tachwedd, gyda dros 40 o bobl yn cyd-ddathlu efo r awdur. Mae Someone Else s Conflict yn nofel afaelgar am ymddiriedaeth a brad, cariad, ffyddlondeb a rhinwedd. Hanes Jay yw, storïwr sy n crwydro r wlad gan drio dianc rhag ei gydwybod ac anghofio erchyllterau ei ieuenctid yn y 90au cynnar, pan gymerodd ran yn rhyfel cartref Croatia. Ar ôl cwrdd â Marilyn ac yn darganfod cyfle i ddod o hyd i gariad a chartref, mae n penderfynu bod rhaid iddo wynebu ei euogrwydd ei hun a chyfaddef y gwir am ei orffennol iddi. Ellit hi ymddiried ynddo? Pan ddaw ymfudwr ifanc Vinko â r gorffennol yn syth i w bywydau presennol, gyda chanlyniadau erchyll, mae straeon yn dod yn wir ac mae r problemau a r peryglon yn cynyddu. Mae Alison Layland, sy n byw yn Llangynog, yn gyfieithydd ers bron i 20 mlynedd. Enillodd gystadleuaeth Dysgwr y Flwyddyn yn 1999 (cystadleuaeth y bydd hi n ei beirniadu y flwyddyn nesaf yn Eisteddfod Mathrafal), ac yn wir, dechreuodd ei gyrfa fel awdur o ganlyniad i ddysgu r Gymraeg, pan drodd dosbarthiadau Cymraeg gyda r Prifardd Cyril Jones yn wersi ysgrifennu creadigol. Hynny ynghyd ag ambell gwrs ysgrifennu yng Nghanolfan T~ Newydd, Llanystumdwy, a i hysbrydolodd i sgrifennu o ddifri, ac aeth ymlaen i ennill cystadleuaeth y stori fer yn Eisteddfod Genedlaethol Tyddewi, 2002, a Choron Eisteddfod Powys yn yr un flwyddyn. Mae hi wedi dychwelyd i w mamiaith, Saesneg, ar gyfer ei nofel gyhoeddedig gyntaf, ac hefyd yn ailymweld â i hen gynefin, Sir Efrog, ar gyfer prif leoliad y stori. Ysbrydolwyd cefndir y nofel, y rhyfeloedd yn sgil chwalu r hen Iwgoslafia, gan ei mynych deithio a i diddordeb cyffredinol yn ardal y Balcanau (gan gynnwys trio dysgu r iaith Croateg ar hyn o bryd!) Mae rhyfel cartref, a i effaith, yn thema gref a phwysig yn y nofel, sy n gwrthgyferbynnu bywyd wledig delfrydol Sir Efrog gyda realiti caled y ddinas, o flaen cefndir cynhyrfus Croatia r 1990au. Mae n gweu cysyniadau megis hunaniaeth a pherthyn, sy n berthnasol i ni i gyd, i greu stori rymus. Gellir weld mwy ar ei gwefan neu ar wefan Honno, GWOBR ARBENNIG I CHRISTINE Derbyniodd 16 artist proffesiynol Ddyfarniad Cymru Greadigol gan Gyngor Celfyddydau Cymru mewn derbynwest yn Y Ffwrnes, Llanelli ddydd Iau, 4 Rhagfyr. Yn eu plith roedd Christine Mills, Caerlloi, Foel. Mae Dyfarniadau Cymru Greadigol yn rhoi cyfle i artistiaid sefydledig gywreinio neu ddatblygu eu crefft trwy gyfnod o astudiaeth ac archwilio creadigol. Mae gan yr holl artistiaid sy n derbyn y dyfarniadau hyn brofiad llwyddiannus yn eu maes. Un o themâu allweddol Dyfarniadau Cymru Greadigol yw bod y buddsoddiad yn dod ar gyfnod allweddol yn natblygiad proffesiynol yr artistiaid hyn ac y bydd felly n galluogi iddynt wneud cyfraniadau newydd at y celfyddydau yng Nghymru yn y tymor hwy. Dywed Christine mai r tir lle mae n byw sydd wedi ysbrydoli ei gwaith creadigol a i syniadau am y lle sy n bwydo i chyfryngau ar gyfer creu gwaith, o waith ffilm i osodweithiau, o ddarlunio gyda chnu i rolio ffelt. Bu Christine yn astudio yn yr Ysgol Celf a Dylunio Ganolog, Coleg Goldsmiths, Coleg Prifysgol Llundain. Mae hi wedi arddangos ei gwaith yng Nghymru, Tsiena, Iwerddon a Washington ac mae ganddi waith mewn nifer o gasgliadau cyhoeddus. Ers blynyddoedd lawer, mae Christine wedi bod yn cyflawni prosiectau fel artist preswyl a phrosiectau cydweithredol gan gynnwys cyfnod preswyl yn ddiweddar yng Nghanolfan y Dechnoleg Amgen fel rhan o ddathliadau deugain mlynedd y ganolfan. Mae Christine yn gweld bod pobl wedi cyfathrebu trwy gerddoriaeth erioed, gan ddefnyddio deunyddiau sy n dod o r tir i greu pethau fel tannau i r delyn a bwa i r ffidil. Dyma r ysbrydoliaeth y tu ôl i w phrosiect Tinkering with Strings. Mae r deunyddiau naturiol hyn yn creu offerynnau sy n cyfleu ein teimladau dyfnaf, a thrwy ddefnyddio deunyddiau naturiol, maent yn dathlu, yn dangos ac yn cyfleu ein pryderon am fyd natur. Mae r tincera yma ag offerynnau yn cyd-fynd â r ffordd y mae Christine am fynd ati i archwilio syniadau creadigol, gan ddefnyddio sain a fideo. Mae n ymdrechu i arbrofi â cherddoriaeth a diwylliant materol yn y ffordd reddfol yma. Bydd Dyfarniad Cymru Greadigol yn rhoi cyfle iddi ymchwilio i ddulliau o asio r ddwy iaith haniaethol hyn, sef sain a r gweledol. Llongyfarchiadau i Christine ar ennill gwobr bwysig fydd yn rhoi cyfle iddi ddatblygu ei gwaith ymhellach. Plu r Gweunydd, Ionawr M M enter aldwyn Blwyddyn Newydd Dda i holl ddarllenwyr Plu r Gweunydd gan y tîm ym Menter Maldwyn! Ryden ni n dymuno 2015 lewyrchus iawn i chi i gyd. Ar ddechrau blwyddyn fel hyn, mae n beth braf weithiau edrych yn ôl a dathlu rhai o weithgareddau r flwyddyn aeth heibio. Dyma rai o n huchafbwyntiau o ddiwedd Diwrnod Shwmae Sumae Bydd rhai ohonoch chi n cofio i mi sôn am Ddiwrnod Shwmae Sumae y llynedd, sef diwrnod i ddathlu r Gymraeg ac i rannu r iaith â balchder nôl yn yr hydref. Un o r pethau drefnodd M e n t e r Maldwyn o e d d gweithio efo dosbarth Mrs Vaughan yn Y s g o l Gynradd Pontrobert. Aeth y disgyblion ati i feddwl am adduned arbennig o safbwynt yr iaith a dyma nhw rai o r plant efo r hyn roedden nhw n dymuno ei wneud er mwyn dathlu r Gymraeg a defnyddio mwy ohoni! Diolch yn fawr iawn i staff yr ysgol ac i r disgyblion i gyd am wneud yn si@r fod y Gymraeg yn fyw ac yn iach ym Mhontrobert! Gweithdai OPRA Cymru Bu Menter Maldwyn hefyd yn cydweithio efo Ysgol Uwchradd Caereinion ac Ysgol Uwchradd Llanfyllin i gynnal gweithdai dan arweiniad y cwmni opera Cymraeg proffesiynol, OPRA Cymru, yn yr hydref. Cafodd y disgyblion gyfle i weld perfformiad o r opera Oniegin gan Tchaikovsky yn Ysgol Llanfyllin, a chafodd disgyblion Caereinion gynnig tocynnau am ddim i weld y perfformiad min nos yng Nghanolfan Hamdden Caereinion. Wedi hynny, daeth Patric a Sioned o OPRA Cymru yn ôl i r ysgolion i gynnal gweithdai efo rhai o r bobl ifanc. Diolch i bawb fu n rhan o r prosiect Ond yn ogystal ag edrych yn ôl dros lwyddiannau r flwyddyn ddiwethaf, dyma roi gwybod i chi am ddigwyddiad sydd i ddod eleni! Yr Hwyaden Fach Hyll Ddydd Llun 26 Ionawr, mae Menter Maldwyn yn cyflwyno cynhyrchiad Theatr Genedlaethol Cymru a Sherman Cymru o Yr Hwyaden Fach Hyll. Diolch i gynllun Noson Allan, mae r Fenter yn gallu dod â chynhyrchiad proffesiynol Cymraeg i blant bach 3-7 oed i Ganolfan y Banw, Llangadfan. Bydd y sioe yn cychwyn am 10.30am. Mae rhai o r ysgolion lleol yn dod i weld y sioe, ond mae na groeso cynnes i rieni, neiniau a theidiau, gofalwyr a chylchoedd meithrin ddod â phlant bach 3 a 4 oed hefyd os nad ydyn nhw yn yr ysgol eto! Pris tocyn ydi 4 i oedolion a 3 i blant, felly cysylltwch â r Fenter ar / post@mentermaldwyn.org am docynnau.

4 4 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 LLANGADFAN Cartref newydd Croeso cynnes iawn i Richard Williams (Pandy) i w gartref newydd Derlwyn, Llangadfan. Gobeithio y byddi di n hapus iawn yno. Profedigaeth Ar ddechrau r flwyddyn daeth y newyddion trist am farwolaeth Mr John Davies, Glanymorfa neu John Tatws fel yr adnabyddid ef yn lleol. Yn 88 oed roedd yn dod o ardal Llandrinio yn wreiddiol a mabwysiadodd ei lysenw yn dilyn ei arfer o werthu tatws i drigolion yr ardal am flynyddoedd lawer. Cydymdeimlwn yn ddwys iawn â David, ei unig fab. Cydymdeimlad Cydymdeimlwn â Dilys Lewis, Nyth-y-Dryw a r teulu ar farwolaeth ei chwaer-yng-nghyfraith Mrs Ella Lloyd, Llanfyllin (Llanwddyn gynt). Gwobr Nyrsio Mae Eleri Mills, Belan Bach, Llangadfan, sy n nyrs gofrestredig ac yn Uwch Ddarlithydd mewn Nyrsio ym Mhrifysgol Glyndwr wedi ennill Gwobr Nyrs y Frenhines gan Sefydliad Nyrsio r Frenhines (QNI) am ei gwaith eithriadol yn y gymuned ac am ei hymrwymiad i safonau uchel o ofal am gleifion a gwella ymarfer yn barhaus. Derbyniodd y wobr gan yr Athro Viv Bennett, Cyfarwyddwr Nyrsio yn yr Adran Iechyd mewn seremoni yn Llundain. Mae r QNI yn elusen gofrestredig sydd wedi ymrwymo i wella gofal nyrsio ar gyfer pobl yn eu cartrefi eu hunain a u cymunedau. Mae gan Eleri gefndir mewn Ymarfer ar lefel Uwch a phrofiad arbenigol ym meysydd Nyrsio, Iechyd Cyhoeddus ac ym maes Ymwelyddion Iechyd, ac mae n aelod o Gynhadledd Sefydlog y DU ar Addysg Nyrsio Arbenigol, Cymunedol ac Iechyd Cyhoeddus ac yn aelod o Bwyllgor y Gymdeithas Rhagnodi gan Nyrsys. Mae hi hefyd yn Adolygydd Sicrhau Ansawdd ar gyfer Mott MacDonald a r Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth. Meddai Eleri: Rwy n falch iawn o dderbyn gwobr mor bwysig ac rwy n edrych ymlaen at weithio gyda r QNI drwy rwydweithiau cenedlaethol a rhanbarthol a rhannu hyn gyda fy nghydweithwyr yn y byd nyrsio. JAMES PICKSTOCK CYF. MEIFOD, POWYS Meifod a Dosbarthwr olew Amoco Gall gyflenwi pob math o danwydd Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv ac Olew Iro a Thanciau Storio GWERTHWR GLO CYDNABYDDEDIG A THANAU FIREMASTER Prisiau Cystadleuol Gwasanaeth Cyflym T~ Cerrig yn Llangadfan Sy n gartref glân ei wedd, Hynafol ac urddasol, A rhwng ei furiau hedd! Mae yno lu trysorau Gan Dwynwen dan ei tho, Henebion a dogfennau Gronicla hanes bro. Helynt y Bwrdd Colledig Ond o r trysorau lawer Sydd yn y drigfan hardd, Nid oedd un dim ragorai Ar ddodrefn gwych yr ardd. Bwrdd cydnerth a deyrnasai Yno n y winllan fwyn Ac adar bach o i ddeutu Yn canu yn y llwyn. Wrth hwn brecwestai Dwynwen A Lowri, ddydd o haf, Roedd blas ar gornfflecs yn yr haul A r coffi n sawrus braf. Arno creu gosodiadau Cerdd Dant, wnai r fenyw deg A sipian chydig sieri O ddeutu unarddeg. O Fai i ganol Medi Mor ddedwydd oedd y fan, Cael eistedd yn yr awel iach Yng nghwmni Ann Ty n Llan; Walter a Marcia Blainey A ddeuai at y bwrdd A r ddau yn drachtio r sieri i gyd Cyn iddynt fynd i ffwrdd. Un bore llwyd, mawr ofid A ddaeth i r aelwyd gu, Nid oedd y bwrdd cymdogol hardd Mwy yn yr ardd lle bu. At Alwyn Hughes Llais Afon Trodd Dwynwen wan ei llef, A welodd o ei hannwyl ford Ymysg ei greiriau ef? BOWEN S WINDOWS Gosodwn ffenestri pren a UPVC o ansawdd uchel, a drysau ac ystafelloedd gwydr, byrddau ffasgia a porches am brisiau cystadleuol. Nodweddion yn cynnwys unedau 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, awyrell at y nos a handleni yn cloi. Cewch grefftwr profiadol i w gosod. BRYN CELYN, LLANFAIR CAEREINION, TRALLWM, POWYS Ffôn: Huw Lewis Post a Siop Meifod Ffôn: Meifod Lladron mae n rhaid, medd hwnnw, Yng ngolau r lleuad dlos, A ddaeth a mynd â r bwrdd i ffwrdd Yn ystod oriau r nos. Bu Heddlu Dyfed Powys Y Met a r CIA Yn chwilio trwy r gymdogaeth Gan alw ym mhob lle. Pwy oedd y drwgweithredwyr? Tybed ai r Taliban? Taer fu r chwilio trwy r holl fyd O Greenland i Japan, Wedi r cwbl mae lladrata Trwy gefen gwlad yn bla, Fe droes yn epidemic, Yn fwrn ar bobl dda. Ar led yr aeth y stori Gan lenwi r byd â braw, A chlywyd yn Llanerfyl Yr hanes maes o law. O r diwedd daeth yr helynt R ôl cylchu r glôb sawl gwaith I glustiau Ffred. Aeth yntau At Dwynwen ar un waith. Does neb di dwyn dy fwrdd di, Na phoena, mae ar gael, Fi, Ffred, sydd wedi ei storio Cyn dod o r gaeaf gwael. Ac yno yn Nh~ Cerrig, Mewn cwt yn glyd a saff Cafwyd y bwrdd colledig Y gwych ddodrefnyn praff. Rwy n storio r bwrdd bob blwyddyn Medd Ffred, os cofi n iawn, Fe wnaf eto flwyddyn nesa Os caf fi iechyd llawn, A phan ddaw r haf fe awn ni  r bwrdd yn ôl i r ardd, Cei eto yfed coffi Ymysg dy flodau hardd. Y Dryw Bach CAFFI a SIOP Y CWPAN PINC ym mhentre Llangadfan SIOP Dydd Llun i Ddydd Gwener 8.00 tan 5.00 Dydd Sadwrn 8.00 tan 4.00 Dydd Sul 8.30 tan 3.30 CAFFI Dydd Llun i Ddydd Gwener 8.00 tan 4.00 Ddydd Sadwrn 8.00 tan 3.30 Dydd Sul 8.30 tan 3.00 Nwyddau, Papurau Newydd Lleol a Chenedlaethol * Byr-brydau a Chinio Poeth ac Oer * Bwyd i fynd allan

5 Plu r Gweunydd, Ionawr niau Albwm o lu y Foel Eisteddfod Rhai o ddisgyblion Llanerfyl yn morio canu yn y gystadleuaeth parti canu Y cystadleuwyr ieuengaf Enillodd Lwsi gwpan Maldwyn Evans am y llais mwyaf addawol yn yr adran cynradd Greta oedd enillydd cwpan cerdd Eluned o L~n Tudur yn canu ei orau Pwy fydd nesa i gystadlu? Adleis, Rhun ac Elain yn derbyn gwobrau yn yr adran uwchradd Buddug, gyda dwy o i disgyblion Y beirniad cerdd, Marion Wilson, yn c y f l w y n o cwpan Gwilym Gwalchmai am y llais mwyaf addawol yn yr a d r a n uwchradd i Mared Jones, Fronalchen, Dolgellau.

6 6 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 GWE FAN Ambell waith mae rhywun yn dod ar draws adnodd ar y we sydd yn arbennig. Digwyddodd hynny i mi yn ddiweddar gyda gwefan dda iawn ar gyfer golygu lluniau a gwneud rhai eich hun hefyd. Cyfeiriad y wefan yw Ni allwn gredu fod y wefan yma am ddim (am rwan beth bynnag!) gan bod meddalwedd tebyg ar y farchnad am ddegau o bunnoedd yn gwneud rhywbeth tebyg. Gallwch greu lluniau drwy ddefnyddio offer gwahanol fel brws a pot paent; wedi rhoi y paent ymlaen gellwch greu effeithiau gan wneud defnydd o offer amrywiol. Mae n bosib rhoi sgwennu ar y canfas hefyd felly mae n bosib creu pethau fel poster neu gerdd weledol. Os byddwch wedi gwneud camgymeriad dim problem cewch ei rwbio allan. Os oes gennych lun hoffech roi effeithiau arno, mae modd i chi wneud hynny hefyd. Fel sydd gyda meddalwedd drud, mae n bosib defnyddio haenau yma hefyd, er mwyn gwneud addasiadau mwy cymhleth e.e. gan ddefnyddio dau lun yr un amser. Hawdd hefyd fyddai torri allan ddarnau o luniau ar gyfer gwaith celf penodol. Dyma r meddalwedd gorau ar gyfer y math hyn o beth dw i wedi ei weld ar y we. DOLANOG Y Ganolfan Gymunedol Cynhaliwyd Ffair Nadolig Sant Nicolas nos Sadwrn Rhagfyr 6 ed. Daeth tyrfa dda ynghyd i brynu a mwynhau danteithion blasus Ruth a i thîm. Roedd y noson yn llwyddiannus iawn codwyd 364 tuag at arddangosfa Gr@p Hanes Dolanog yn Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a r Gororau, Ar nodyn gwahanol gyda bwrlwm y parotodau ar gyfer y Steddfod Genedlaethol mae nifer o bethau ar y we i ch diddori. Beth am fynd ar safle Gweplyfr/Facebook y Steddfod? Yma mae newyddion a gwybodaeth am ddigwyddiadau ac ati yn cael eu rhoi. O dro i dro hefyd bydd ambell i fideo yn cael eu llwytho ac ar Tachwedd 25, rhoddwyd clip o ymarfer Côr yr Eisteddfod (ar y 14eg o r mis) ac mae yn hyfryd, hyfryd a hyfryd eto! Methais wylio y clip sawl tro heb ei ail-wylio yn syth wedyn! Mae r clip yma ar Youtube yn ogystal. Cewch ddarllen newyddion diweddara am sioe newydd gyffrous Cwmni Theatr Maldwyn sef Gwydion. Gallwch glicio ar enw r cwmni yma i fynd at eu safle nhw. Felly cliciwch, rhannwch, trafodwch a mwynhewch! Y Brigdonnwr Siop Trin Gwallt A.J. s Ann a Kathy yn Stryd y Bont, Llanfair Ar agor yn hwyr ar nos Iau Ffôn: Llongyfarchiadau Llongyfarchiadau i Carwyn T~ Mawr ar ennill y wobr gyntaf yng nghystadleuaeth plygu gwrych Clwb Sir Ddinbych ar Stâd Rhyg, ger Corwen a gynhaliwyd ar Dachwedd 29 ain. Yn y llun gwelir Carwyn gydag Euryn Jones (trefnydd y gystadleuaeth) a i frawd, Robin Gwyndaf, oedd wedi dod o Gaerdydd. Cymdeithas y Merched Ar Ragfyr 9 ed cafwyd arddangosfa ar sut i wneud clecars Dolig gan Elaine Goosey, Brynglocsen. Paratowyd paned gan Kath Owen a Mair Jones. Rhoddwyd y raffl gan Elaine Goosey a r enillydd oedd Kath Owen. Eglwys Ioan Sant Ar Noswyl Nadolig cafwyd gwasanaeth o lithiau a charolau. Hwn oedd gwasanaeth Nadolig cyntaf y Parch Jane James fel ficer yr eglwys. Braf oedd gweld yr eglwys yn orlawn a braf hefyd oedd gweld Myfanwy Morgan wedi dod yn ôl i gyfeilio oherwydd saldra Nelian Vaughan- Evans.

7 Plu r Gweunydd, Ionawr Cynefin Blwch Baco r Dywysoges Mary Bu llawer o sôn am y Rhyfel Byd Cyntaf yn ddiweddar wrth gofio fod canrif wedi pasio ers ei ddechrau. Yn y llun gwelir blwch arbennig a gyflwynwyd i r milwyr oedd oddi cartref y Nadolig cyntaf hwnnw yn 1914 a gelwid ef yn Princess Mary Tobacco Box. Roedd y Dywysoges Mary yn awyddus nad âi r milwyr yma n anghof tra roeddent oddi cartref ac ar Hydref 14, 1914 fe sefydlodd y Gronfa Anrhegion Nadolig a dyma hau r hadau a arweiniodd at y bocs baco enwog. Gwnaed y blychau allan o bres (brass) ac amcangyfrifwyd y byddai angen tua hanner miliwn ohonynt yn costio tua 55,000-60,000. Yn y bocs mae owns o faco, 20 sigaret, cetyn a goleuwr (lighter), ynghyd â cherdyn Nadolig gyda neges a llun o r Dywysoges Mary Alwyn Hughes Fe fyddai milwyr nad oedd yn ysmygu (ychydig iawn ohonynt!) yn derbyn yr un blwch gyda phaced o dabledi asid (math o felysion) gydag offer ysgrifennu ac amlenni yn ogystal â r cerdyn Nadolig, y neges a llun y Dywysoges.Byddai nyrsys yn derbyn blwch gyda siocled ynddo ynghyd â cherdyn, neges a llun o r Dywysoges. Bu r cynllun yn hynod boblogaidd a llwyddiannus a chynhaliwyd cyfarfod ar Ionawr i drafod y fenter. Dosbarthwyd 426,724 o r blychau ac fe gyflwynwyd bocs arbennig a wnaed o arian i r Dywysoges fel arwydd o ddiolch am y rhan a gymerodd hi. Mae n siwr fod ambell i focs baco r Dywysoges Mary mewn droriau yn yr ardal hon, oherwydd trysorai r milwyr hwy yn fawr iawn ac roeddent yn rhywbeth i gofio am eu rhan hwy yn y Rhyfel Mawr. Mae blychau gwreiddiol yn llawn baco gyda r cerdyn, y neges a r llun yn brin a gwerthfawr. Rhaid bod yn ofalus oherwydd cafodd y blychau eu copïo a u gwerthu. Nid yw ansawdd y pres gystal â r gwreiddiol ac mae n ddigon hawdd gweld mai rhai ffug ydynt. Cadoediad y Nadolig Clywsom lawer o sôn dros y Nadolig am y Cadoediad (truce) pan fu milwyr o r ddwy ochr yn chwarae pêl-droed a chyfnewid anrhegion ar Ddydd Nadolig. Gwelwyd cofgolofnau yn cael eu dadorchuddio ar y cyfryngau. Digwyddodd y cadoediad mewn llawer o fannau ar hyd y llinell flaen. Yn y llun isod gwelir Aled a fi n sefyll wrth un o r cofgolofnau hyn, yn ardal y Somme, lle bu brwydro ofnadwy. Bellach mae r groes bren mewn cornel o gae enfawr, a r hyn oedd yn drawiadol oedd y ffaith fod tua deg ar hugain o beli pêldroed wedi cael eu gadael o gwmpas y groes gan ymwelwyr. Llongyfarchiadau Braf oedd gweld aelodau o Glwb Ffermwyr Ifanc Llanfair ar y teledu yn ddiweddar. Bu canmol mawr ar y ffilm a llongyfarchiadau i r actorion a r sgriptwyr am ddod â chlod i r ardal. Ymddeol Trist oedd deall fod Nigel yn rhoi r gorau i w golofn Ffermio. Bu n hynod o ffyddlon a dibynadwy am gyfnod maith, a bydd colled ar ei ôl. Dyn cefn gwlad sy n llawn synnwyr cyffredin yw Nigel ac roedd ganddo syniadau pendant weithiau n ddadleuol! Roedd ei safiad dros reoli moch daear i w ganmol. Mae si ei fod yn troi ei olygon i fod yn ymgynghorydd tua r Cynulliad dyn y byddai tipyn o synnwyr cyffredin o gymorth yno! Dymuniadau gorau iddo a i deulu. Cyfrol newydd Cefais flas ar gyfrol ddiweddaraf Emyr sef O Ben y Foel. Ceir yma gasgliad eang o farddoniaeth ar amrywiol fesurau. Hoffais rai o r sonedau yn arbennig. Llongyfarchiadau iddo mae cael gwaith ein beirdd gwlad mewn print mor bwysig. Hoffwn ei annog i gyhoeddi r erthyglau ardderchog a ysgrifennodd Beth sydd mewn llun lle cafwyd portread unigryw o r ardal a i thrigolion. Blwyddyn Newydd Dda Dymuniadau gorau i bawb ar ddechrau blwyddyn newydd diolch am bob cefnogaeth a ddaw gan ddarllenwyr y golofn. Anfonaf gofion arbennig i Mrs Laura Roberts o r Foel, un a gefnogodd y golofn hon ers ei dechrau. Mae hi yn Ysbyty r Trallwm ac mae ei hagwedd a i gwroldeb yn esiampl i bawb ohonom. Dymuniadau gorau iddi ar ei phenblwydd yn ogystal. CARTREF Gwely a Brecwast Llanfihangel-yng Ngwynfa Te Prynhawn a Bwyty Byr brydau a phrydau min nos ar gael Cinio Dydd Sul (archebu o flaen llaw) Ffôn: Carole neu Philip ar Ebost: carolecartref@yahoo.co.uk Gwefan: HELEN DAVIES Dip.CFHP, MPSPract YMARFERWR IECHYD TRAED Gwasanaeth symudol: * Torri ewinedd * Cael gwared ar gyrn * Lleihau croen caled a thrwchus * Casewinedd * Lleihau ewinedd trwchus * Trin ewinedd gyda haint ffwngaidd I drefnu apwyntiad yn eich cartref, cysylltwch â Helen ar: Maesyneuadd, Pontrobert BANWY BAKERY CAFFI Bara a Chacennau Cartref Popty Talerddig yn dod â Bara a Chacennau bob dydd Iau Bara Henllan yma bob dydd ond dydd Sul Te Angladdau. Arlwyo i Bartïon. Saladau AR AGOR Llun Gwener 7.30 a.m p.m Sadwrn 7.30 a.m p.m. Cysylltwch â Rita Waters ar neu e-bostiwch: banwybakery@hotmail.com STRYD Y BONT, LLANFAIR CAEREINION, SY21 0RZ

8 8 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 CYSTADLEUAETH SUDOCW ENW: CYFEIRIAD: Blwyddyn Newydd Dda i bob un ohonoch sydd yn cystadlu ar y Sudocw bob mis. Daeth 28 ymgais drwy r post y mis yma. Diolch yn fawr iawn i: Rhiannon Gittins, Llanerfyl; Maureen Cefndre, Wat Brongarth, Elizabeth George, Llanelli; Glenys Richards, Pontrobert; Mavis Lewis Llanfair; Gwyneth Williams Cegidfa; Eirwen Robinson Cefn Coch; Arfona Davies Bangor; Jean Preston Dinas; Cledwyn Evans Llanfyllin; Mary Pryce Trefeglwys; Anne Wallace, Craen; Heather Wigmore, Troed-yr-Ewig; Linda Roberts, Abertridwr; Gwyndaf Jones, Llanbrynmair; Shirley Davies, Llangedwyn; Tudor Jones, Arddlîn; Anna Jones, Adfa; David Smyth, Foel; Gareth Jones, Caersws (diolch i Susan am y geiriau caredig!); J Jones, Y Trallwng; Megan Roberts, Llanfihangel; Gordon Jones, Machynlleth; Noreen Thomas, Yr Amwythig; Oswyn Evans, Penmaenmawr; Ann Gwyn, Llanfihangel; Ann Evans, Bryn-cudyn a Linda James, Llanerfyl am ymgeisio. Yr enw cyntaf i w dynnu allan o r fasged olchi y mis yma oedd David Smyth, Hen Ysgoldy, Foel sydd yn derbyn tocyn llyfr gwerth 10. Anfonwch eich atebion at Mary Steele, Eirianfa, Llanfair Caereinion, Y Trallwng, Powys neu Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan, Y Trallwm, Powys, SY21 0PW erbyn dydd Sadwrn 17 Ionawr. Bydd yr enillydd yn ennill tocyn gwerth 10 i w wario yn Siop Alexanders, Y Trallwng. PETHE POWYS Oriau agor Yn ystod mis Ionawr a hyd at Chwefror 21 bydd siop Pethe Powys ar agor o 11 y bore tan 3 y prynhawn. O Chwefror 23 ymlaen, bydd y siop ar agor o 10 y bore tan 4.30 y prynhawn fel arfer. Y County Times a r Rhyfel Byd Cyntaf Ionawr 1915 Llynedd buom yn dathlu, neu yn hytrach yn cofio, dechrau y Rhyfel Byd Cyntaf. Erbyn mis Ionawr 1915 roedd unrhyw frwdfrydedd a fu dros y rhyfel wedi pylu cryn dipyn. Yn sicr ni fyddai r ymladd trosodd erbyn y Nadolig fel yr oedd rhai wedi darogan yn ôl ym Mis Awst. Tiwn gron y Montgomeryshire County Times yn Ionawr 1915 (fel yn y misoedd cyn hynny) oedd y diffyg brwdfrydedd tros y rhyfel yn yr ardaloedd hynny o r sir lle roedd y Gymraeg yn brif iaith y gymuned a thrwch y boblogaeth yn anghydffurfwyr. Adroddir y g@yn hon fynychaf yng ngholofn Gymraeg y papur oedd dan ofal Iago Erfyl, eglwyswr, pybyr ei gefnogaeth i r gyflafan. Methiant truenus, meddai, fu yr ymdrech i wneud recruting agents o aelodau duwiolfrydig y Parish Councils. Mewn un achos, un allan o saith drodd i fyny yn y cyfarfod... does ryfedd fod y Dyffryn (Dyffryn Banw) braidd ar ôl yn rhif ei recriwts. Pwy yn ei synnwyr fuasai yn meddwl troi allan i hela llwynogod gyda pâr o gathod dofion. Gorchwyl hollol ofer ydyw anfon tirfeddianwyr a u stiwardiaid i r mynyddoedd i hela recriwts. Gallwch fentro mai ffeton wag fydd yn dychwelyd... Nid yw huawdledd difrifol y byddigions hyn yn cael mwy o effaith ar Dai, Bob a Ned nag y mae cawod o genllysg yn ei gael ar dalcen capel. Y peth y mae r tenantiaid yn ei ddweud ydyw Pe bai r Jermans yn dod yma beth sydd gennym ni i w golli? Mae n amlwg felly fod Iago Erfyl (un a wnai enw iddo ei hun fel amddiffynnydd hawliau gweision ffermydd) yn ystyried atgasedd tenantiaid at y meistri tir (y prif swyddogion recriwtio yn yr ardal cyn cyflwyno gorfodaeth filwrol ymhen y flwyddyn) fel un o r prif resymau tros eu hamarodrwydd i ymuno â r fyddin. Sut gebyst, meddai y mae gwneud gwladgarwyr o ddynion sy n edrych ar bethau o r fath safbwynt â hwn. Oni fyddai yn llawn mor hawdd gwneud hwylbreni o frwyn neu raffau o dywod ag a fyddai gwneud gwrol ryfelwyr o hen wrachod sydd yn edrych ar y byd a i helyntion trwy grai nodwydd? Ffei iddynt. Ond os oedd yna ddiffyg brwdfrydedd ymysg tenantiaid y bryniau hyn dros ymuno â r fyddin roedd y gwragedd wrthi yn brysur yn gwau sanau er i un wraig yn y County Times ddweud It is of no use for you to send home made socks to the front, the men will not wear them, they only use them to rub the horses down. Waeth beth oedd agwedd y milwyr at y sanau, roedd merched Llangadfan a gyfarfyddent yn Tuhwnti rparc wrthi n brysur yn eu gwau. Fel y dywed adroddiad yn y papur eto, As a result of the efforts made by the class at TuhwntirParc Farm 59 pairs of socks and six belts have been forwarded to Mrs J H Addie for distribution... Tynged y Belgiaid, yn fwy na dim arall, a gynhyrfodd bobl Prydain i gefnogi r rhyfel. Cynigiwyd lloches i lawer ohonynt yn yr ardal hon ac fe godwyd arian i w helpu. Ond dywed y County Times fod rhywfaint o r arian a godwyd mewn upland district nas enwir wedi mynd ar gyfeiliorn. Meddai In October when the plight of the Belgians began to rouse the country to general action a concert was held in the district in question for the benefit of the refugees, and the amount of the proceeds well over 10 was anounced in our column. In December a Belgian relief Committee was formed in the same district and enquiries were made as to what had become of the money raised in the concert. The result was startling. The money had been paid into the private banking account of the Nonconformist minister who had been chiefly instrumental in setting up the concert. Mae r papur yn mynd yn ei flaen i bwysleisio nad yw n meddwl ei bod hi n fwriad gan y gweinidog gadw r arian ond mae n pwysleisio r angen i gadw llygad barcud ar gronfeydd o r fath. Mae n rhaid pwysleisio mai papur Eglwysig, Toriaidd oedd y County Times ar y pryd ac mae r hanesyn uchod yn pwysleisio r drwg deimlad a fodolai rhwng Anghydffurfwyr ac Eglwyswyr ar y pryd pan oedd y frwydr dros ddatgysylltu r Eglwys yng Nghymru yn dal i ferwi. Yn wir mae rhywun yn teimlo, wrth ddarllen y County Times yn y cyfnod hwn fod yr elyniaeth rhwng Capel ac Eglwys yma yng Nghymru dipyn yn ffyrnicach na r elyniaeth rhwng Prydain a r Almaen. Ond gwrthodiad nifer o fechgyn ifanc yr ardal i ymuno â r fyddin yw pennaf ofid Iago Erfyl, ac mae n cynnig fod yr aralleiriad hwn o bennill adnabyddus yn cael ei ganu yng nghystadleuaeth yr her unawd yn Eisteddfod Cwm Llwfrgwn. Rhwym am dy ganol ffedog wen dy fam Dianc fy machgen rhag cael cam Mwg y pentrefydd gyfyd gyda r gwynt Rhed tuag adref ar dy lwfraidd hynt Dos dan y gwely, llecha ennyd fach. Cofia doed a ddêl gadw th groen yn iach. Dafydd Morgan Lewis COFIWCH AM BLYGAIN LLANFIHANGEL NOS SUL, IONAWR 11eg YN YR EGLWYS

9 Plu r Gweunydd, Ionawr Disgyblion a staff Ysgol Llanerfyl wedi gwisgo fel evacuees ar gyfer eu hymweliad ag Amguedda Powysland yn y Trallwm yn ddiweddar. LLANERFYL Babis newydd Croeso i Betsan Erfyl merch Edward a Mari, Sychtyn ac i Meriel Angharad merch fach Ffion a Shaun. Roedd hi n ddrwg gennym glywed fod Meriel wedi gorfod mynd yn ôl i r ysbyty am beth amser wedyn ond erbyn hyn mae hi adre yn y Refel ac yn holliach. Gwellhad buan Dim twrci ond bowlenni o hufen iâ i Siwan, Maesgwyn y Nadolig yma gan iddi gael ei thonsils allan. Yn anffodus bu iddi golli gweithgareddau diwedd tymor. Cinio Nadolig Cymunedol Cafwyd cinio cymunedol llwyddiannus iawn unwaith eto yn y Neuadd gyda dros 60 o oedolion a rhai phlant hefyd yn mwynhau r arlwy wedi ei baratoi gan Bethan o Fachynlleth. Daeth John Williams yn ôl o i gartre newydd yn y Trallwm er mwyn ffarwelio go iawn efo i ffrindiau. Penblwyddi Arbennig Dathlodd Lisa Pryce ei phenblwydd yn 40 oed mewn steil gyda gwyliau bendigedig yn y ddinas anhygoel Fenis. Brian Lewis Gwasanaethau Plymio a Gwresogi Atgyweirio eich holl offer plymio a gwresogi Gwasanaethu a Gosod boileri Gosod ystafelloedd ymolchi Ffôn neu Ar nos Wener Ionawr yr 2il dathlodd Lynfa, Maescelynnog ei phenblwydd yn 18oed gyda pharti i deulu a ffrindiau yn y Neuadd. Llongyfarchiadau a phob dymuniad da ar gyfer y dyfodol gan bawb yn yr ardal! Dathliadau r Nadolig Daeth Siôn Corn i ymweld â phlant bach y Cylch Ti a Fi a r Ysgol Feithrin a hefyd y plant h~n mewn parti ar wahân. Ac yn amserol iawn bu r plant yn dathlu r Nadolig mewn gwasanaeth yng Nghapel Bethel yn canu carolau i gyfeiliant band yr ysgol ac yn cyfleu stori r garol I orwedd mewn preseb. Gwasanaeth Pentyrch Cynhaliwyd gwasanaeth Nadolig capel Pentyrch ddydd Sul Rhagfyr 21ain. Cymerwyd rhan gan y plant iau sef Heledd Roberts, Sioned, Carys a Huw Gittins,ac Elain a Cai Owen; triawd Lynfa ac Adleis Jones a Gwenno Roberts. Cafwyd eitemau unigol gan Carys Gittins, Llyr Mills, Ann Jones a Rhian Owen a chyflwynwyd yr emynau gan Rhys Gittins, Maureen Jones a Miriam Jones. Gwenno Roberts oedd wrth yr organ a hi hefyd oedd yn cyfeilio i r parti plant. Cynigiodd Miriam Jones y diolchiadau a chafwyd lluniaeth wedi i ddarparu gan wragedd y capel ar ôl y gwasanaeth. Hen Ysgubor Llanerfyl, Y Trallwm Powys, SY21 0EG Ffôn ( ) Symudol: alunpryce_electrical@hotmail.co.uk Gellir cyflenwi eich holl: anghenion trydannol: Amaethyddol / Domestig neu ddiwydiannol Gosodir stôr-wresogyddion a larymau tân hefyd Gosod Paneli Solar Clwb Pêl-Droed Dyffryn Banw Mae n teimlo fel petai r tîm wedi treulio mwy o amser ar fws Jac Halfen nag ar y cae dros fis Tachwedd a Rhagfyr, gyda gemau pell oddi cartref yn erbyn Presteigne, Newbridge, Borth a Llanfair ym Muallt! Cymysglyd oedd y canlyniadau ym mis Tachwedd gyda gêm gyfartal yn erbyn Presteigne yn y gynghrair, buddugoliaeth o bedair gôl i un yn erbyn Newbridge yn y cwpan, a cholli o ddwy gôl i un yn erbyn Borth yn y gynghrair. Aled Davies, Arwel Gareth, Rhodri Davies, Owain Jones a Gerallt Evans yn rhannu r goliau i Ddyffryn Banw. Cafodd y tîm ddechrau siomedig i fis Rhagfyr drwy golli yn Carno 4-2 ac yn Builth 4-1. Serch hynny, roedd elfennau positif i r gemau hefyd gyda chwaraewr newydd y clwb, Ll~r Thomas, yn sgorio ei gôl gyntaf; Twm Foulkes yn chwarae ei gêm gyntaf ers cael triniaeth; a pherfformiadau da gan chwaraewyr ifanc y clwb, Ifan Huws ac Aled Davies. Mae r tîm yn edrych ymlaen at gael chwarae nôl ar Gae Morfa ar 27ain o Ragfyr yn erbyn Yr Ystog, gêm olaf y flwyddyn, a r gyntaf yn Nghae Morfa ers mis Hydref! Wrth i r flwyddyn ddod i ben, hoffai r clwb gymryd y cyfle i ddiolch i bawb sydd wedi cefnogi, noddi a chyfrannu at y clwb eleni. Diolch yn fawr i Morris Plant Hire am noddi crysau newydd y clwb mae r chwaraewyr yn edrych yn dda tymor yma hyd yn oed os nad ydi r chwarae bob amser cystal!! Hoffai r chwaraewyr hefyd diolch i r cefnogwyr ac aelodau r pwyllgor am deithio mor bell i ddod i gefnogi r tîm trwy Tachwedd a Rhagfyr, mae n braf cael y gefnogaeth. Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Dda i bawb! Enillwyr Clwb 200 Hydref 1. Delyth Jones, 2. Teulu Heath, 3.Bob Heath. Tachwedd 1. Heulwen Davies, 2. Gwyn Jones, 3. Rob Huxley

10 10 10 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 COWBOIS DYFFRYN BANW YN AMERICA Yn ôl ar ddechrau mis Hydref fe ddechreuais ar daith i America efo cowboi o Neuadd Wen yn gwmni. Roedd Awi wedi bod yn sôn ers talwm y byddai â diddordeb mewn trip i r America, ac felly pan soniais wrtho am y daith doedd dim gwaith perswadio. Cefais Ysgoloriaeth gan Moredun Research Institute, yn Yr Alban, sydd yn gwneud gwaith ymchwil ar afiechydon a heintiau anifeiliaid fferm. Y pwnc dan sylw oedd Foetal Programming sydd yn ystyried yr effaith y mae diet a rheolaeth y fuwch yn eu cael ar ei llo cyn iddo gael ei eni. Coelio bod perfformiad y llo dros ei oes wedi ei benderfynnu cyn iddo gael ei eni. Felly amdani, ac i ffwrdd â ni i Kansas City a r Mid West. Ffodus iawn ydy cael brawd yng nghyfraith yn byw yng nghanol ardal y gwartheg! Mae Gareth wedi ail briodi eleni a braf oedd cael cyfle i ddod i adnabod ei wraig, Dee, sydd â theulu â u gwreiddiau yn Llanidloes. Bu ei hen daid yn olygydd Y Drych, papur newydd Cymraeg America am flynyddoedd maith! Y Buford Ranch yn de Kansas oedd ein hymweliad cyntaf efo 1000 o wartheg Aberdeen Angus pur a 4500 o wartheg croes. Roedd y gwartheg yn werth eu gweld a difyr oedd gweld llawer ohonynt yn cadw n c@l o r gwres, i fyny at eu boliau mewn llynnoedd. Ymlaen â ni i Oklahoma State University (OSU) yn Stillwater, a phasio ddinas Tulsa ar y ffordd (pwynt i unrhyw un fedrith gofio r gân am Tulsa!). Roedd cynhadledd bridio a geneteg gwartheg bîff yn y Brifysgol, ac roedd y lleoliad ar y campws yn anhygoel efo stadiwm tîm American Football OSU efo 66,000 o seddau, a stadiwm Basketball efo 22,000 o seddau ychydig yn wahanol i chwarae pêl droed i Brifysgol Aberystwyth! Pratt, Kansas oedd y stop nesaf i ymweld â buches o wartheg Henffordd. Ardal amaethyddol iawn, fel llawer o Kansas, a gwartheg o safon eithriadol ac yn bell o flaen y gwartheg Henffordd sydd i w gweld yma. Ar ôl ychydig o ffermydd eraill cawsom benwythnos yn gwylio Sporting Kansas yn chwarae pêl droed ac yna Kansas State Universtiy (Jayhawks) yn chwarae American Football am brofiad! Stadiwm bendigedig ond gêm 60 munud yn para dros 4 awr a heblaw am y cheerleaders byddai Awi wedi cysgu cyn ddiwedd y 1 st quarter! Nôl at y busnes, a hedfan o Kansas City i Denver, Colorado mile high city, dros 5,000 o droedfeddi, a gyrru i Brifysgol Wyoming yn Laramie. Tref oer iawn, dros 7,000 o droedfeddi a r Prof. Steven Ford yn y Brifysgol yn dweud mai letys oedd yr unig lysieuyn yr oedd yn medru ei dyfu yn ei ardd dros yr haf! Tirwedd a hinsawdd anodd iawn i fyw ynddo boed yn ddyn neu fuwch. Mae r rhan fwyaf o wartheg yn America yn cael eu pesgi mewn feedlots efo growth promoters/hormones yn cael eu defnyddio fel mater o raid sydd wedi eu gwahardd yma ers amser maith wrth gwrs. Felly buom yn ymweld â r Kuner Feedlot yn Greeley, Colorado. 95,000 o wartheg yn pesgi a 3,500 yn mynd i r lladd-dy bob wythnos. Anodd iawn Gwartheg Aberdeen Angus yn cadw n c@l mewn llynnoedd ar fferm yn ne Kansas Arwyn yn rhyfeddu at faint stadiwm tîm pêl-droed Americanaidd Oaklahoma yw dychmygu ffasiwn le a phrofiad gwych oedd y cael y cyfle i ymweld. Wrth i r daith dynnu at ei therfyn dim ond siopa am anrhegion oedd ar ôl, ac am stress! Roeddwn yn falch iawn mai dim ond 2 o blant oedd genna i, i gymharu â m partner! Hoffwn ddiolch i Awi am ei gwmni difyr ar hyd y daith a braf oedd cael cowboi arall i rannu r holl McDonald s! Richard Tudor POST A SIOP LLWYDIARTH Ffôn: KATH AC EIFION MORGAN yn gwerthu pob math o nwyddau, Petrol a r Plu IVOR DAVIES PEIRIANWYR AMAETHYDDOL Revel Garage, Aberriw, Y Trallwng Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm yr holl brif wneuthurwyr Ffôn/Ffacs: Ffôn symudol: Ebost: ivor.davies.agri@gmail.com

11 11 Plu r Gweunydd, Ionawr LLANFAIR AIR CAEREINION Cyngerdd Cynhaliodd côr lleol o r enw The Castle Belles, o dan arweiniad Elaine Buckland noson o ganu a dawnsio yn y Ganolfan Hamdden yn ôl ym mis Hydref. Trefnwyd y cyngerdd i godi arian at Cystic Fibrosis a llwyddwyd i godi 3,500! Thema r noson oedd Cerddoriaeth drwy r Degawdau, a chafwyd cyfraniad arbennig hefyd gan Geraint Peate a weithredodd fel arwerthwr am y noson ac a ddiddanodd y gynulleidfa gyda i straeon digrif. Plygain yr Ifanc Cynhaliwyd hon ar nos Sul gyntaf mis Rhagfyr, ac roedd capel Moreia dan ei sang! Gwenno Hughes, Caerlloi, oedd yn arwain y blygain eleni a chyflwynodd y rhannau agoriadol yn effeithiol. Daeth partïon i ganu o Ysgol Sul Llanfair, Ysgol Gynradd Llanfair, Ysgol Llanerfyl, ac Ysgol Rhiwbechan a chafwyd eitemau gan ferched ifanc Llanerfyl, Angharad a Caryl, gyda Manon yn cwblhau r triawd yn yr ail rownd. Canodd y dynion yn y gynulleidfa Garol y Swper ar y diwedd a gwnaed casgliad tuag at waith yr Urdd yn yr ardal. Diolchwyd i bawb gan gadeirydd pwyllgor yr Urdd, Elen Jones, Llanerfyl. Colled Bu farw Kenneth Lomas, Heol Bowys ar Ragfyr 21ain. Roedd yn 84 oed. Roedd i r ddiweddar Herissa ac yn dad i Val, Terry a Felmai. Cydymdeimlwn â r teulu i gyd. Merched y Wawr Yn ein cyfarfod ym mis Tachwedd cafwyd noson yng nghwmni ein llywydd, Marian James, a i thema am y noson oedd Nadolig trwy Grefft. Roedd wedi dod â llond bwrdd o grefftau yn fwydydd Nadolig, cardiau a phob math o waith llaw a chawsom gyfle i weld talent Marian ar ei orau. Diolchodd Elen Davies yn gynnes i Marian am noson hyfryd. Da oedd gweld Megan Roberts yn ôl efo ni ar ôl ei hanhwylder ac anfonwyd ein dymuniadau gorau i Megan Owen sydd wedi dod adre o r ysbyty, ac i Mary Bebb, sydd wedi cael llawdriniaeth ar ei llygad. Estynnwyd croeso cynnes i Joy Watkin oedd yn ymuno â ni am y tro cyntaf. Cawsom baned ar y diwedd o dan ofal Margo a Mary a Margo a enillodd y raffl. Ddechrau Rhagfyr cynhaliwyd gwasanaeth Nadolig y Rhanbarth yn Eglwys Darowen, ac Gwasanaeth Nadolig (Gweler y lluniau uchod). Ar bnawn Sul yr 20fed o Ragfyr daeth cyfle i ymuno â phlant yr Ysgol Sul yn Llanfair yn eu gwasanaeth Nadolig. Roedd eu cyflwyniad o Stori r Geni yn naturiol ac effeithiol gyda Seren Walton, Llys Awel yn chwarae rhan Mair a Tommie Jones, Pentre yn actio rhan Joseff. Cyflwynodd Nia Chapman rodd i bob un o r plant am eu ffyddlondeb i r Ysgol Sul drwy r flwyddyn. Cawsom gyfle i gyd-ganu ambell garol a mwynhau paned a mins pei ar y diwedd. aeth cynrychiolaeth o r gangen, sef Elen Davies, a gr@p o gantorion i gymryd rhan yn yr oedfa. Ar Ragfyr 10fed cynhaliwyd cyfarfod y gangen yn y Dyffryn, Foel a daeth y dynion a ffrindiau eraill i ymuno â ni. Roedd Mandy a i chriw wedi paratoi swper ysgafn blasus dros ben i ni ac roedd yr adloniant i ddilyn yng nghofal Sioned a Glandon. Paratowyd llyfryn o garolau, wedi eu dethol gan Gwilym, ar gyfer y noson a chafwyd blas ar eu cyd-ganu. Cafwyd eitem gan ddeuawd newydd sbon Gwilym Humphreys a Dave Martin, ac unawd gofiadwy gan Glandon, yn canu un o ganeuon Dafydd Iwan a Trebor Edwards Mi glywaf, mi glywaf y llais yn effeithiol iawn. Gwnaed y trefniadau gan Mair ac Eiry. Clwb yr Henoed Bu Ivy Evans, Belanyrargae yn sgwrsio gydag aelodau Clwb yr Henoed ym mis Rhagfyr a thestun ei sgwrs oedd Barddoniaeth mewn Blodau. Eglwys y Santes Fair Mae cyfnod y Nadolig wedi bod yn gyfnod gwych i r eglwysi o amgylch Llanfair. Fe ddechreuodd gyda r Ras Siôn Corn ar 14 Rhagfyr. Daeth rhyw 200 o bobl i r gwasanaeth Carolau yn dilyn y ras - syniad gwych gan bwyllgor y Carnifal y byddwn yn ei barhau r flwyddyn nesaf gobeithio. Yr wythnos ganlynol cynhaliodd plant yr Ysgol Gynradd eu gwasanaeth Christingle yn yr eglwys. Yna cynhaliwyd Cynhyrchiad Nadolig yn yr eglwys yn seiliedig ar gyfres o eitemau newyddion ar gyfer y teledu, gyda darllediadau allanol o leoliadau o amgylch Llanfair. Gwelodd cynulleidfa a lanwodd yr eglwys eitemau o fryn gerllaw, stabl go iawn ac Iesu yn cael ei chwarae gan faban bach a mam go iawn fel Mair. Dangosodd y cynhyrchiad fod stori r Nadolig yr un mor berthnasol i r unfed ganrif ar hugain ag yr oedd pan anwyd Crist mor bell yn ôl. Oedfa Gofalaeth Ar fore Sul y 4ydd o Ionawr cynhaliwyd Oedfa Gofalaeth yn Ebeneser. Gwahoddwyd y Parch Nan Powell Davies o r Wyddgrug i roi anerchiad a chymerwyd rhan hefyd gan Delyth Francis, David Wh. Jones, Alun a Mari Jones, Tom H. Jones, Nia Ellis, Traiwd Plasiolyn a Lluniau: Mick Bates Bethan Williams. Trefnwyd y gwasanaeth gan Buddug Bates, ysgrifenyddes Pwyllgor yr Ofalaeth. Hwn oedd y cyfarfod cyntaf mewn cyfres newydd o Oedfaon Gofalaeth. Cynhelir y nesaf yn Nolanog ar Fawrth 1af yng nghwmni Karen Owen. Disgo Calan Gaeaf Cafodd siec o 400 ei chyflwyno i w rannu rhwng y Carnifal a Gr@p Pêl rwyd Gogledd Powys gan y Red Lion, Llanfair. Codwyd y pres wedi cynnal disgo gwisg ffansi Calan Gaeaf i blant. Diolchodd Pwyllgor y Carnifal yn fawr i Jeannette Inghram, o r Red Lion am ei holl waith yn trefnu r disgo. Ras Santa Er gwaetha r tywydd daeth dros 80 Siôn Corn i gymryd rhan yn Ras Santa Carnifal Llanfair Caereinion ym mis Rhagfyr. Roedd y ras ddwy filltir yn dechrau ar Gae r Mownt, gan fynd trwy r dref a Choed y Deri a gorffen yn Eglwys y Santes Fair. Grant Fassett, o Gyfronydd enillodd y ras mewn 12 munud, yn ail oedd Ryan Astley a Ryan McVeagh o Lanfair. Claire Abel, oedd y ddynes gyntaf i orffen. Daeth Rhydian Neville, 6 oed o Barc Carafanau r Neuadd yn y 5ed safle. Roedd gweld yr holl santas yn rhedeg trwy dref Llanfair yn ddigon i godi calon unrhyw un. Dymuna Pwyllgor y Carnifal diolch i bawb am help gyda r trefniadau o flaen llaw ac ar y dydd yn cynnwys y stiwardiaid, Cyngor Tref Llanfair ac Eglwys y Santes Fair am fod mor barod i gefnogi r diwrnod ac i rannu ei chyfleusterau, meddai Ruth Bates, Cadeirydd Pwyllgor y Carnifal. Cynhaliwyd gwasanaeth carolau dan arweiniad Ficer David a Ficer Mary Dunn yn yr Eglwys i ddilyn y ras ac roedd Shirley Jones wedi trefnu i blant yr ysgol gynradd ganu carolau Cymraeg a Saesneg yno. Roedd pawb wedi mwynhau yn fawr. Codwyd 400 ar gyfer y Carnifal yn cynnwys 82 o gasgliad gwasanaeth carolau yn yr Eglwys. Ffilm y Ffermwyr Ifanc Llongyfarchiadau i griw y Ffermwyr Ifanc ar lwyddiant eu ffilm a welwyd ar S4C ar Ragfyr 4ydd. Roedd yn amlwg eu bod wedi mwynhau r profiad yn fawr iawn.

12 12 12 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 Colofn y Dysgwyr Lois Martin-Short Ysgol Ionawr Cofiwch am yr Ysgol Ionawr yng Ngholeg Powys (Gr@p NPTC) yn y Drenewydd, Ionawr. Mae r gwersi yn dechrau am 9.30 ac yn gorffen am 3.30 bob dydd. Mae n costio 17 neu 12 efo consesiwn. Bydd te a choffi ar gael (dewch â chwpan) ond bydd angen cinio arnoch chi. I gadw lle, ffoniwch Menna ar Eisteddfod y Dysgwyr Bydd Eisteddfod i r Dysgwyr yn cael ei chynnal yn Y Tabernacl, Machynlleth, Nos Wener, 27 Chwefror, 6.00pm 10.00pm. Dyma rai o r cystadlaethau cyfansoddi, ond mae na gystadlaethau llwyfan a chelf hefyd. Y Gadair - Cerdd ar destun GOBAITH (Agored) Y Tlws Rhyddiaith - Darn o ryddiaith hyd at 500 o eiriau ar destun TAITH Mynediad: Sgwrs rhwng dau berson mewn caffi tua 100 o eiriau Sylfaen: Dyddiadur wythnos tua 200 o eiriau Canolradd: Llythyr yn annog rhywun i ddysgu Cymraeg tua 250 o eiriau Agored: Adolygiad o unrhyw ffilm neu raglen deledu tua 350 o eiriau Agored: Gwaith gr@p neu unigol- Casgliad o ddeunydd i ddenu ymwelwyr i ch ardal mewn unrhyw ffurf Dysgwyr a siaradwyr rhugl: Gwaith gr@p neu unigol cyfres o gemau iaith ar unrhyw lefelau Rhaid i r gwaith fod i mewn erbyn 23 Ionawr. Mae r rhaglen ar gael drwy ddilyn y linc yma: rhaglen_eisteddfod_y_dysgwyr_2015.pdf Cwrs Preswyl 6-8 Chwefror Ym mis Chwefror bydd cwrs preswyl arbennig ym Mhontarfynach (Devil s Bridge) ger Aberystwyth. Mae r cwrs yn rhedeg o ddydd Gwener tan ddydd Sul. Mae n cynnwys llety 5*, bwyd, hyfforddiant ac adloniant a r cwbl Dach chi n nabod rhywun sy n llawn bwriadau da yr adeg yma o r flwyddyn? Neu dach chi erioed wedi cael llond bol ar rywbeth? Yn ôl Geiriadur Prifysgol Cymru mae r geiriau llawn a llond yn dod o hen air Celtaidd lano- sydd yn ei dro yn dod o air Indo-Ewropeaidd pel-. O r gair hwnnw daeth y Sansgrit purna a r Lladin plenus. Yn India mae Afon Purna (sef cyflawn ) a r mynydd Annapurna ( yn llythrennol llawn bwyd ). O r Lladin plenus, daeth y geiriau Saesneg plenty, complete a supply. Cywasgiad o llawn + -aid ydy llond, yn debyg i baned (cwpanaid) a llwyaid, ac mae n golygu cymaint ag sydd eisiau i lenwi rhywun neu rywbeth. Ar ddiwedd geiriau mae llawn yn troi n lon. Felly ffyddlon ydy llawn ffydd, ffrwythlon ydy llawn ffrwyth, a graslon ydy llawn gras. Os bydd rhywun yn llond ei groen, mae golwg iach neu dew arno. Ond os bydd rhywun yn llond ei ddillad neu n llond ei sgidiau, mae o n meddwl ei fod yn bwysig. gorlawn overfull cyflawn complete cyflawni to accomplish cyflenwi to supply Dyma rai geiriau ac ymadroddion eraill sy n cynnwys llawn neu llond : cael llond bol ar to be fed up with rhoi llond ceg i rywun to scold someone llanw flow (of the tide) penllanw high tide ffyddlon faithful graslon gracious Geirfa: yn llythrennol literally cywasgiad contraction am 145. Bydd cyfle i roi cynnig ar nifer o weithgareddau a chael llawer o hwyl. Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â Rhian ar , neu anfonwch neges at post@campiaith.co.uk Nant Gwrtheyrn Dach chi n teimlo bod angen hwb ar eich Cymraeg yn barod at 2015? Wel, beth am drefnu cwrs Cymraeg a mwynhau gwyliau yr un pryd? Mae cyrsiau yn rhedeg trwy r Llawn Ystyr a Llond Bol llenwi to fill llenwi r bwlch to fill the gap llenwad filling dylanwadu to influence suddlon juicy llond llaw, llond dwrn, llond trol handful, fistful, cartload Y Gamp Lawn The Grand Slam golygu to mean, indicate golwg iach healthy or hearty looking, hale flwyddyn yn Nant Gwrtheyrn. Dyma r cyrsiau 5 diwrnod ym mis Chwefror a mis Mawrth: Mynediad 1: Chwefror, Mawrth Mynediad 2, Canolradd: 2-6 Mawrth Sylfaen: Chwefror, Mawrth Uwch 2: 9-13 Mawrth Maen nhw n costio 495 gyda llety llawn, neu 295 fel myfyriwr dyddiol. Mae mwy o wybodaeth ar eu gwefan, neu ffoniwch DEWI R. JONES ANDREW WATKIN ADEILADWYR Ffôn: / 596 Ebost: enquiries@drj-builders.co.uk Pob math o waith adeiladu at eich gwasanaeth MARS Annibynnol Ymgynghorwyr Ariannol Annibynnol Trevor Jones Rheolwr Datblygu Busnes Old Genus Building, Henfaes Lane, Y Trallwng, Powys, SY21 7BE Ffôn Ffôn Symudol Morgeisi * Pensiynau * Buddsoddiadau * Cynilion * Yswiriant Bywyd * Diogelu Incwm * Adeiladau a Chynnwys Bridge House Llanfair Caereinion Prydau 3 chwrs Bwyd Cartref gan ddefnyddio Cynnyrch Cymreig Seidr Cymru, Rhestr Win helaeth Archebwch drwy ffonio Ruth Kempe: HUW EVANS Gors, Llangadfan Arbenigwr mewn gwaith: Codi siediau amaethyddol Ffensio Unrhyw waith tractor Troi gydag arad 3 cwys spring a 4 cwys dwy ffordd spring Torri Gwair a Thorri Gwrych / Froneithin, LLANFAIR CAEREINION Adeiladwr Tai ac Estyniadau Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig Ffôn: CEFIN PRYCE YR HELYG LLANFAIR AIR CAEREINION Contractwr adeiladu Adeiladu o r Newydd Atgyweirio Hen Dai Gwaith Cerrig Ffôn:

13 AR GRWYDYR gyda Dewi Roberts Awn dros y ffin y tro hwn i ymweld â thref hanesyddol a deniadol Amwythig. Sefydlwyd y dref dros fil o flynyddoedd yn ôl ac mae nifer fawr o adeiladau wedi goroesi o wahanol gyfnodau yma. Dewiswyd safle amddiffynnol cryf o fewn un o ystumiau enfawr Afon Hafren gan roi y castell yn ngwddf y penrhyn o dir fel petai. Mae mwy o bobl yn byw yn y dref yma nag sydd yn yr hen Sir Drefaldwyn i gyd! Yma y ganwyd Charles Darwin a drawsnewidiodd (gyda Wallace) fywydeg, wedi gweithio am flynyddoedd ar ei lyfr enwog ar esblygaeth ac y mae yn un o fy brif arwyr. Yma hefyd cefais innau fy ngeni, er na ches i fawr o ddewis yn y mater! Gan ei bod yn dref gyda hanes hir, detholiad bychan sydd yma o lefydd i ymweld â nhw. Cewch wneud y daith mewn un tro, neu bigo i weld un neu ddau fel egwyl o r siopa! Soniaf am ambell i beth sydd yn nghanol man prysuraf y dre ac mae cysylltiad dramatig â hanes Cymru yn hynny o beth hefyd. Y daith Dewisais barcio yn Frankwell y tro yma gan fy mod yn mynd ar daith gerdded a daw r enw o r gair Ffrengig franc sydd yn golygu rhydd (o dâl). Roedd yr afon yn uchel iawn er nad oedd angen yr amddiffynfeydd a cherddais at y Bont Gymreig. Mewn llun hyfryd o r ddeunawfed ganrif o bont gynharach gellir gweld adeilad ar ei chanol. Yn y canol oesoedd byddai tyrau bob ochr i r bont hefyd gan fod rhyfela enbyd wedi bod rhwng y Cymry a r Saeson; ymosodwyd yn llwyddiannus ar y dref gan Llywelyn Fawr yn 1215 ond methodd yr eildro wedi i waliau r dref gael eu gosod. Cafodd y Cymro yma gerdded yn ddi-drafferth dros y bont! Troi i r dde wedyn gan ddilyn yr afon yn agos ac ar y dde gwelais gwch Sabrina, hen enw Rhufeinig yr afon. Dyma yw ardal y Chwarel a ceir sawl coeden yma yn ein harwain ymlaen. Ochr draw yr afon gwelwn ysgol fonedd Amwythig gyda i hadeiladau a i thir ysblennydd ac efallai cewch olwg ar fyfyrwyr yn rhwyfo ar y d@r yma. Awn o dan bont ac yna troi i r chwith i fynd i gyfeiriad y dre ac yna trown i r dde. Ar y stryd yma gallwn weld rhannau o furiau r dre sydd yn rhoi ei henw i r stryd. Troi i r chwith yn fuan wedyn i fynd at ardal Wyle Cop ac efallai bod yr enw yma gyda tarddiad Cymreig iddo. Heibio t~ Harri Tudur wedyn lle arhosodd y brenin (i ddod) ar ei ffordd i Bosworth (wedi pasio trwy Llangadfan a Trallwm ar ei ffordd!). Dilynwn y ffordd i lawr at y Bont Seisnig; dengys hen fap hyfryd o r dre bod ynys yn yr afon ganrifoedd yn ôl gyda phont yn mynd iddi a thai yma gyda ychydig o dir. Dw i ddim yn siwr be fyddai n digwydd pan oedd yr afon yn gorlifo! Ar y chwith wedyn awn i mewn i Abaty Amwythig gan gamu yn ôl mewn amser... Gwelais gofeb a oedd yn fil o flynyddoedd oed o filwr Normanaidd gyda nifer o rai eraill dros gyfnodau diweddarach hefyd gan gynnwys un neu ddau trawiadol iawn o oes y Tuduriaid, lle gellwch gael cipolwg ar ffasiwn y cyfnod lliwgar yma. Cefais sgwrs sydyn â rhywun a oedd yn gwirfoddoli yno gan ddweud fy mod ar daith fechan ac roedd hi n gyfeillgar a gwybodus dros ben! Ar dir yr abaty mae cerflun o gofeb i filwr a bardd enwog o r Rhyfel Byd Cyntaf sef Wilfred Owen. Er i Owen gael ei eni yng Nhroesoswallt, daeth y teulu i fyw i r Amwythig. Saethwyd Owen ger pont dros gamlas ddyddiau yn unig cyn diwedd y rhyfel; yn wir, roedd clychau eglwysi r dre yn atseinio i ddathlu r cadoediad wrth i w rieni glywed yr hanes trist am eu mab. Roedd pabi coch a chroes bren fechan wlyb yn gorwedd ar y gofeb. Mae ysgol ac o leia un ffordd yn y rhan yma o r dre wedi eu henwi ar y ôl y bardd dawnus hwn. Roedd y rhan nesa o r daith at yr afon yn ddiethr i mi ond mae n braf mynd i lefydd gwahanol! Awn dros bont droed ac yna troi i r chwith gan fynd tu cefn yr hen garchar. Heibio r orsaf wedyn gan ddringo ychydig. Ar y dde mae r llyfrgell gyda cherflun o Darwin ty u allan iddi; yn ei amser o, dyma oedd yr ysgol lle bu yn ddisgybl preswyl, er iddo fyw yn agos. Gyferbyn â r llyfrgell, fwy neu lai, awn i mewn i dir y castell. Gellir mynd at d@r Laura ar y dde ac mae n fan da i gael golwg dros Mwythig. Rydem wedi cyrraedd ardal Pride Hill sydd wedi ei henwi ar ôl teulu o fasnachwyr cefnog a llwyddiannus a oedd yn byw a gweithio yma yn y canol oesoedd. Ar wal adeilad banc Barclays ar y gornel mae arwydd bach yn sôn am dywysog Cymru; dw i n ddiolchgar i Mr Dafydd Griffiths fy nghyn athro Cymraeg am sôn wrthym fel plant ysgol (flynyddoedd yn ôl!) am y gofeb yma i helpu i danio fy nychymyg a deall mwy am Gymreictod. David III yw r enw ar y gofeb ond Dafydd ap Gruffudd yw r enw i mi a dyma lle cafodd brawd Llywelyn ein Llyw olaf ei ddienyddio mewn ffordd erchyll ar Hydref 3ydd Fe i cafwyd yn euog o deyrnfradwriaeth ac fe i llusgwyd drwy r strydoedd tu ôl ceffyl o r abaty at y man uchel yma. Yna cafodd ei grogi (heb ei ladd), ei ddiberfeddu (pan oedd o n dal yn fyw) ac yna torrwyd ei ben i ffwrdd a chwarteru ei gorff. Rhoddwyd ei ben ar bolyn yn Nh@r Llundain ger ei frawd Llywelyn. Gallwch ddychmygu y s@n byddarol ar y stryd wrth i hyn fynd ymlaen wrth i Geoffrey o r Amwythig wneud y gwaith am ugain swllt. Mae r ffilm Braveheart (nid yw yn addas i blant!) yn dangos tynged debyg i William Wallace; yn ôl bob tebyg byddai r ddau wedi cael eu sbaddu hefyd... Roedd y dienyddiad yn symbolaidd wrth gwrs gyda r brenin Edward y cyntaf yn ceisio dangos ei b@er. Cyffyrddais â r arfbais bychan lliwgar ar y wal cyn cario mlaen ar fy nhaith. Roedd carw anferth (h.y. model o un!) tu allan i ganolfan siopa Darwin ac roedd yn ategu at yr awyrgylch Nadoligaidd, er ei fod ychydig 13 Plu r Gweunydd, Ionawr yn afreal wedi i mi ymweld â r gofeb uchod. Troi i r chwith wedyn er mwyn mynd tuag at Bear Steps. Mae r ardal yma yn helpu i roi naws canol oesol i r dre gyda strydoedd cul ac adeiladau yn agos iawn at ei gilydd yn enwedig y stryd sydd yn arwain i lawr at y ffordd fawr. Dyma fyddai ardal goch Amwythig a gwell i mi beidio rhoi enw gwreiddiol y stryd yma! Rydem wedi cyrraedd y sgwâr a chawn opsiwn i ymweld â r Hen Farchnad (OMH Old Market Hall) sydd â chaffi a hyd yn oed lle i wylio ffilm; roedd y lle yn orlawn arwydd da! Ymweld wedyn a r farchnad dan do sydd hefyd yn rhoi rhyw syniad o fywyd bob dydd ganrifoedd ynghynt gyda i synau ac aroglau gwahanol. Gan nad oeddwn wedi cerdded ymhell penderfynais ymweld â chartre genedigol Darwin yn y Mount sydd bellach yn swyddfeydd. Canais y gloch gan ofyn i r ddynes a atebodd os gallwn ddod i mewn yn gyflym gan fy mod yn dilyn hanes un o fy arwyr ac er mawr syndod i mi cefais fy arwain i fyny r grisiau i r stafell lle ganed y dyn ei hun a phrofiad digon difyr oedd hynny. Ar y waliau, roedd lluniau yn ymwneud â i fywyd a i waith. Roedd yn d~ sylweddol ac hefyd yn llethol o boeth tu mewn ac roeddwn yn falch o ddod allan eto i r awyr iach! Taith fer wahanol y tro yma felly gan obeithio eich bod wedi mwynhau!

14 14 14 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 PONTROBERT Elizabeth Human, T~ Newydd Clwb Cyfeillgarwch Mwynhaodd yr aelodau ginio Nadolig yn y Tanws croesawyd pawb gan Rita yr arweinydd a diolchodd i bawb am eu ffyddlondeb yn y flwyddyn a aeth heibio ac edrychwn ymlaen at Rita fydd yr arweinydd eto, efo Jennie Halewood yn ysgrifennydd ac Ann Jeeves yn drysorydd. Diolchwyd iddynt i gyd gan Gwen Jones. Clwb Cinio Dydd Gwener Eto mwynhawyd cinio i r aelodau a r gwirfoddolwyr yn y Tanws. Ivor Hawkins groesawodd pawb ac yntau offrymodd y fendith. Cafodd pawb o r aelodau anrheg Nadolig a diolchodd i bawb am eu cymorth drwy r flwyddyn. Cynigodd Glenys Price ddiolch diffuant i Ivor ac Angela am drefnu r clwb ac i r gwirfoddolwyr sy n eu cynorthwyo bob mis. Cym. Gymraeg Pont a Meifod Cwis Cynhaliwyd cwis yn Neuadd Pontrobert ddechrau Tachwedd dan ofal David a Lyn Ellis, Henlle. Croesawyd pawb gan Menna Lloyd. Rhannwyd yr aelodau yn dri thîm a chafwyd noson hwyliog efo cwestiynau amrywiol. Nia Rhosier gynigodd y diolchiadau am noson bleserus a chymdeithasol. Dyweddiad Llongyfarchiadau i Owain Grifiths, Dyfnant ar ei ddyweddïad efo Hannah Morris o Stockport ond yn byw yng Nghaerdydd ar hyn o bryd. Gwellhad Dymunwn wellhad buan i Eirlys Jones, Haulyfan wedi iddi fod yn yr ysbyty yn ddiweddar, a r un dymuniad i Ivor Hawkins sydd ar hyn o bryd yn cael llawdriniaeth yn yr orthopaedic. Brysiwch wella. Swydd newydd Llongyfarchiadau i Sian Vaughan-Jones wedi iddi dderbyn swydd efo Menter Maldwyn. Graddio Llongyfarchiadau i Nicholas Evans, Dolobran Hall wedi iddo raddio o Goleg Amaethyddol Harper Adams efo BSc Anrhydedd mewn Amaethyddiaeth a Busnes. Mae o ar hyn o bryd yn gweithio adre ar y fferm odro deuluol. Peniel, Penllys a Phontrobert Cynhaliwyd y Blygien yn Neuadd y Bont eleni eto. Daeth cynulleidfa dda pedwar parti a thri unigolyn yn canu. Croesawyd pawb gan Dr Margaret a chymerwyd y rhannau arweiniol gan Joan Watkins a Margaret Herbert. Canwyd carol y swper gan y dynion. Cafwyd paned a sgwrs ar y diwedd a Tegwyn Jones, Tymawr gynigiodd y diolchiadau. Ysgol Pontrobert Anti Winnie yn gwerthu jam ar ei stondin yn y Ffair Nadolig Ffair Nadolig Cawsom noson lwyddiannus iawn yn ffair Nadolig flynyddol yr ysgol. Roedd amryw o stondinau yno gan gynnwys stondinau menter a busnes blynyddoedd 3-6. Braf oedd gweld cymaint o bobl yr ardal o amgylch y goeden yn canu carolau. Posada Nos Fawrth Rhagfyr 16 daeth y rhieni a phlant ynghyd â phobl y gymuned i ddathlu Nadolig yn Eglwys Pontrobert. Roedd y gwasanaeth yng ngofal y Parchedig Jane James. Posada oedd thema r gwasanaeth gyda r plant i gyd wedi cadw dyddiadur am daith Mair a Joseff a r asyn yn eu cartrefi. Roeddent yn cadw oen bach o r posada ac roedd y stabl yn yr Eglwys yn llawn bach. Aeth casgliad y noson tuag at elusen Dolen Ffermio. Dolen Ffermio Penderfynodd y plant eleni y byddai hanner elw y stondinau menter a busunes a hanner elw stondin gacennau y Cyfnod Sylfaen yn mynd tuag at elusen Dolen Ffermio. Cafodd bob plentyn y cyfle i ddewis anrheg o r catalog Nadolig. Bydd plant bach yn ardal Ngora yn Uganda yn cael amrywiaeth o roddion eleni o rwydi mosgito, gwisg ysgol a hyd yn oed gafr fenywaidd. Cyfanswm y rhoddion tuag at yr elusen gan gynnwys y casgliad o wasaneth yr Eglwys oedd 300. Swm anhygoel i ysgol mor fach. CANOLFAN HAMDDEN CAEREINION Cadwch yn heini gydag amrywiaeth o weithgareddau a sesiynau ffitrwydd: * Spining * Pilates * Kettlercise * Swmba * Ystafell Ffitrwydd * Sboncen * Badminton * Tenis Byr * Pêlrwyd * Pêl-droed * Pêl-fasged * Ymarfer Cylched * Gweithgareddau Plant Hoffwch ni ar Facebook am y wybodaeth ddiweddaraf neu cysylltwch ar EICH IECHYD. EICH FFITRWYDD. EICH DYFODOL Y disgyblion yn dewis eu hanrhegion o gatalog Dolen Ffermio Siôn Corn Daeth ymwelydd pwysig i r ysgol brynhawn ola r tymor. Daeth Siôn Corn â i sach yn llawn anrhegion. Cafodd pawb hwyl a sbri yn dawnsio ac yn bwyta yn y parti.

15 O R GORLAN Gwyndaf Roberts Syn meddwl mai gyda marwolaeth y Parchedig E H Griffiths ym mis Tachwedd, dim ond wyth o r pedwar deg wyth gweinidog a oedd yn Nhalaith Cymru yn 1986 sydd ar ôl bellach. Fe ddaeth eraill i r gwaith ar ôl hynny wrth gwrs, gyda rhai yn dychwelyd o ddyletswyddau y tu allan i r gwaith Cymraeg. Ganwyd Edward Henry Griffiths yn Ysgeifiog, Sir Fflint ar 23 Gorffennaf Mynychodd Ysgol Ysgeifiog ac Ysgol Ramadeg Treffynnon lle bu r prifathro Rhys T Davies, M.A., yn ddylanwad pwysig ar ei ddatblygiad fel disgybl. Bu r prifathro yn hael tuag ato yn ystod ei amser yn Nhreffynnon ac ni flinai r disgybl roi canmoliaeth iddo gydol ei oes. Mynychodd wedyn Goleg Diwinyddol Handsworth Birmingham gan ennill B.A. ym Mhrifysgol Birmingham ac yna B.D. (Cymru) wedi cyfnod yng Ngholeg Prifysgol Bangor. Flynyddoedd yn ddiweddarach derbyniodd M.A. gan y Brifysgol yn gydnabyddiaeth am ei gyfraniad i lenyddiaeth Cymru. Dechreuodd deithio gyda r Eglwys Fethodistaidd yn 1942 a bydd nifer o ddarllenwyr y Plu yn ei gofio fel ail weinidog ar Gylchdaith Llanfair ac yn byw ym Meifod. Tra roedd ym Meifod bu n aelod o dîm pêldroed Llanfair gan arddangos cryn sgiliau fel blaenwr ag iddo droed chwith gelfydd iawn. Bydd eraill yn ei gofio yn teithio mewn car tair olwyn o gapel i gapel ac yn cael trafferthion wrth gychwyn y car ac yn gorfod dibynnu ar yr aelodau i w wthio er mwyn i r peiriant danio. Yma yn Llanfair cyfarfu ag Olwen (Astley) gan ddechrau ar bartneriaeth briodasol a fendithiwyd â phedwar o blant sef yr efeilliaid Alwyn ac Aled, a r ddwy ferch Rona a Gwenan Mai. Bu ei gyfraniad fel gweinidog ar y cylchdeithiau yn amhrisiadwy a bydd llawer yn cofio am un a fu n fugail ac yn gyfaill agos ar hyd taith bywyd. Roedd yn ddiwyd gyda r goruchwylion cyfundebol ond fel gweinidog y Gair a r Sacramentau y bydd y mwyafrif yn ei gofio gydag anwyldeb parhaol. Oherwydd roedd E H yn bregethwr heb ei ail. Roedd ganddo r ddawn i lunio pregeth a oedd yn ddiwinyddol gadarn a fyddai n cadw ei wrandawyr gydag ef wrth iddo ddatguddio ac esbonio Gair Duw. Fe ddefnyddiai hefyd ei wybodaeth eang o lenyddiaeth Cymru a Lloegr i roi tameidiau blasus a fyddai bob amser yn goleuo r hyn oedd ganddo i ddweud. Gan fod ei bregethau wedi u llunio mor ofalus fe allai weithiau fentro i olrhain hanes rhai o r bobl y dyfynnai o u gweithiau a n rhyfeddu gan ei gof am achau a chysylltiadau teuluol, cyn troi n ôl at brif thema ei bregeth heb golli dim o naws y gwreiddiol. Byddai rhywun yn troi am adref nid yn unig wedi i ddal gan neges y bregeth ond wedi derbyn dogn da o ddiwylliant hefyd. Rhoddodd ei ddawn i olrhain hanes pobl a digwyddiadau ar waith trwy ei erthyglau i gyfnodolion a phapurau enwadol ac mewn nifer o gyfrolau pwysig. Y cyntaf o r rhain oedd Bywyd a Gwaith D R Hughes a gyhoeddwyd yn Yn y llyfr diddorol hwnnw fe geir hanes y g@r o Dreffynnon a dreuliodd 45 mlynedd yn Llundain ac a ddaeth yn uwch swyddog i gwmni United Dairies. Roedd yn flaenllaw ymhlith Cymry Llundain gan fod yn gyd-olygydd ar Y Ddolen a gweithio dros yr Urdd yn y ddinas. Wedi ymddeol dychwelodd i Gymru a bu n drysorydd ac yn llywydd ar Undeb Cymru Fydd. Bu hefyd yn gydysgrifennydd gyda Cynan i Gymdeithas yr Eisteddfod Genedlaethol. Ei ymdrechion ef fu n gyfrifol am barhad yr Eisteddfod yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Bu n byw yn yr Hen Golwyn yn 1953 ac mae gennyf gof o i weld ar sawl achlysur yn mynychu digwyddiadau r dref honno. Yn Eisteddfod Genedlaethol Abertawe 1964 dyfarnwyd y wobr gyntaf i E H gyda chanmoliaeth uchel am draethawd ar Fywyd a Gwaith G M Ll Davies. Y traethawd hwnnw fu n sylfaen i r cofiant i George M Ll Davies a ddaeth o r wasg yn ddwy gyfrol, sef Heddychwr Mawr Cymru yn 1967 a Seraff yr Efengyl Seml yn Ym mlwyddyn dathlu canmlwyddiant Cymdeithas y Cymod a chofio dechrau r rhyfel mawr, buddiol fyddai i bawb droi at y ddwy gyfrol i weld pa mor ddylanwadol fu G M Ll Davies ym mywyd cyhoeddus Cymru. Fel gwrthwynebwr cydwybodol fe fu yn y carchar lawer gwaith rhwng 1917 ac 1919 gan dreulio amser yn Wormwood Scrubs a Dartmoor ymhlith carchardai eraill. Bu n aelod seneddol dros Brifysgol Cymru yn 1923 gan sefyll fel heddychwr Cristnogol. Treuliodd gyfnod yn Nhywyn a Chwm Maethlon fel gweinidog cyn ymddiswyddo a mynd i weithio yn y de ymhlith y di-waith. O 1932 ymlaen ei fan gwaith oedd Maes yr Haf yn y Rhondda cyn iddo ymddeol i Ddolwyddelan yn Bu n ceisio cymod rhwng y glowyr a r perchnogion ar sawl achlysur, a chan iddo adnabod De Valera a Lloyd George, ceisiodd gael y ddau i sefydlu heddwch yn yr Iwerddon. Wrth i amser fynd heibio mae gwir berygl i fywyd g@r fel G M Ll Davies fynd yn angof. Mae cyfrolau E H Griffiths yn gyfraniad amhrisiadwy i sicrhau bod y cof amdano yn dal yn y tir. Ond i ni sy n mynychu capel ac eglwys efallai mai fel emynydd a chyfieithydd emynau y cofiwn am E H Griffiths yn bennaf. Ar bwys ei ddawn yn y maes daeth yn Gymrawd Cymdeithas Emynau Cymru. Mae chwe emyn o i eiddo yn Caneuon Ffydd a phrawf o i ddawn yw r canu ysbrydoledig a geir gan gynulleidfaoedd wrth droi at Fy Arglwydd Dduw, daw im barchedig ofn (CFf 140), Y Crist yw fy Ngwaredwr (CFf 389), Ai gwir y Gair bod elw i mi (CFf 539), I Dduw bo r gogoniant (CFf 563). Diolch i Dduw am gael adnabod un o gewri r Eglwys Fethodistaidd yng Nghymru. Fe fydd ei le yn wag ond gellir dweud ei fod yn dal i lefaru wrthym trwy ei waith. R. GERAINT PEATE LLANFAIR CAEREINION TREFNWR ANGLADDAU Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol CAPEL GORFFWYS Ffôn: Hefyd yn Ffordd Salop, Y Trallwm. Ffôn: Plu r Gweunydd, Ionawr FOEL Marion Owen Dyma hi n amser dymuno Blwyddyn Newydd Dda i chi i gyd! Gwaeledd Cofiwn am rai o drigolion yr ardal sydd wedi bod yn symol neu yn yr ysbyty dros y flwyddyn newydd yn enwedig Laura, Y Ddôl sydd yn Ysbyty Trallwm a i chwaer Mrs Maggie Evans hithau wedi ei chymryd yn wael dros y flwyddyn newydd. Roedd yn ddrwg gennym hefyd glywed fod Neville, Glandwr wedi ei daro n wael. Rydym yn meddwl amdanoch ac yn dymuno r gorau i chi. Merched y Wawr Prysurndeb oedd o n cwmpas ym mhobman! Gwasanaeth Nadolig yn Darowen a the i ddilyn yng Nghanolfan Glantwymyn. Yna swper Nadolig y gangen yn y Dyffryn. Yn dilyn roedd Gwasanaeth Nadolig yn Eglwys Sant Tydecho ac roedd rhai o r aelodau yn canu yno. Y cyfarfod nesaf fydd ar Ionawr 8fed pan fydd Gill yn datgelu rhinweddau Aloe Vera. Swper y Pensiynwyr Trefnwyd Swper i r Pensiynwyr yn y Ganolfan ar Ragfyr 6ed. Lynn Williams ac Elen Davies oedd yn diddori. Diolch i aelodau r Cyngor Cymuned am y lluniaeth a r trefnu rhagorol. Cyngerdd Ysgol Banw Cafwyd cyngerdd gan blant Ysgol y Banw. Seren ar y Goeden oedd y testun. Diolch yn fawr iawn i Betsan a i chyd-weithwyr, ac yn arbennig i r plant am weithio mor galed mewn prin dri mis a hanner. Penblwyddi Bydd Mandy Dyffryn yn dathlu ei phenblwydd ar 21ain o Ionawr a Laura Roberts ar y 25ain pob dymuniad da i chi. WAYNE SMITH SMUDGE PEINTIWR AC ADDURNWR 24 mlynedd o brofiad ffôn Cwpan Pinc % i ffwrdd gyda r hysbyseb hon

16 16 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 PARTI NADOLIG HENOED LLANFAIR Ar brynhawn dydd Mawrth Rhagfyr 16eg gwahoddwyd henoed Llanfair Caereinion i r Ganolfan Hamdden ar gyfer prynhawn hyfryd i ddathlu r Nadolig. Croesawyd pawb wrth y drws gyda gwydraid o sieri (neu sudd oren) gan aelodau o r chweched dosbarth.yna cafwyd adloniant gan Fand yr Ysgol, y Côr Iau ac ensemble lleisiol ac offerynnol. Cafwyd perfformiad gan Senior Moments gr@p dawns o ferched lleol dros 60 oed sy n cael eu hyfforddi gan Beth Smith o Ddawns Powys. Yn dilyn yr adloniant roedd disgyblion Arlwyo a Lletygarwch Bl.10 ac 11 wedi paratoi te parti arbennig iawn ar eu cyfer. Hoffai r ysgol ddiolch i bawb am eu cefnogaeth ac yn enwedig i Alan Watkin o A.W. Coaches am gludo r henoed i ac o r Ganolfan; i Glwb Rygbi COBRA, teulu Whittingham (Londis) a theulu Bennett s Upper Hall, Meifod am noddi r digwyddiad ac i swyddfa Post Llanfair am eu cymorth. Gwyneth Tudor Primrose Lewis yag awydd un gacen fach arall! Robson yn gofalu am Joan a Brian Ieuan, Megan a Joy yn amlwg wedi cael prynhawn wrth eu bodd G wasanaethau A deiladu D avies argraffu da am bris da Drysau a Ffenestri Upvc Ffasgia, Bondo a Bargod Upvc Gwaith Adeiladu a Toeon Gwasanaethau Cynnal a Chadw Eiddo Gwaith tir Rheiliau Haearn, Giatiau a Balconïau Ffôn: Symudol: Ceinwen Ymgymerir â gwaith amaethyddol, domesitg a gwaith diwydiannol holwch Paul am bris ar paul@ylolfa.com

17 MEIFOD Morfudd Richards Ambiwlans Awyr Cymru Trefnodd Tracy Frost a Carol Owen de prynhawn a chanu carolau yn y neuadd. Gwnaethpwyd elw da tuag at achos teilwng iawn. Cydymdeimlad Cydymdeimlwn a Merfyn, Helen, Marc a r teulu wedi marwolaeth Olive Evans Upper Maen Meifod. Cafwyd gwasanaeth i gofio ei bywyd yn yr eglwys, ddydd Sadwrn 20fed o Ragfyr. Cydymdeimlwn â Peter Martin Short, Afallon, a gollodd ei fam ar y 5ed o Ragfyr. Roedd yn 88 oed ac yn byw yng Ngwlad yr Haf. Salwch Braf clywed fod Beca Lois merch Sioned ac Endaf Jones wedi gwella ar ôl treulio cyfnod yn yr ysbyty. Gwellhad buan hefyd i Caroline Williams Troed y Rhiw, hithau wedi treulio cyfnod yn yr ysbyty. Gwasanaeth yn yr Eglwys Cafwyd prynhawn o ganu carolau yn yr eglwys dydd Sul, 21 o Ragfyr. Braf oedd gweld cynifer wedi dod ynghyd i brofi naws y Nadolig Newyddion o r Ysgol Y dramâu Nadolig eleni oedd The Fleas Christmas a berfformiwyd gan y plant iau a A Lad in Trouble gan y plant h~n. Roedd The Fleas Christmas yn dweud stori r geni o safbwynt gwahanol. Fersiwn newydd o stori Aladdin oedd A Lad in Trouble a ysgrifennwyd gyda syniadau gan y plant. Roedd cynulleidfaoedd niferus yn gwylio r perfformiadau a llwyddwyd i godi 2,000 o r gwerthiant ar y stondinau yn dilyn y sioe. Diolch yn fawr iawn i bawb am gyfrannu ac am sicrhau y fath lwyddiant. Daeth y tymor i ben gyda gwasanaeth carolau yn yr eglwys. Cymerwyd rhan gan y plant i gyd ac roedd yn wasanaeth hyfryd yn ein paratoi ar gyfer y Nadolig Cyflwynwyd gwir ystyr y Nadolig a diolch yn fawr iawn i r Parch Jane ac Eglwys Meifod am eu cefnogaeth. LLANGYNYW Karen Humphreys / humphreys315@btinternet.com Gwasaneth Carolau Daeth cynulleidfa dda i r Gwasanaeth Carolau blynyddol yn Eglwys Sant Cynyw ar Dachwedd 30ain dan arweiniad y Parch Jane James. Cafwyd darlleniadau gan David Dabinett, Barry Humphreys, Michael Sprake, Pat Edwards a Jane Vaughan-Gronow. Mr Mike Edward oedd wrth yr organ. Roedd Mrs Maureen Bright wedi addurno r eglwys yn hardd iawn a dilynwyd y gwasanaeth gyda gwin poeth a mins peis yn cael eu gweini gan y Cynghorydd Barry Thomas a Mr Bright. Noson Crefftau Nadolig Cynhaliwyd noson hwyliog a llwyddiannus yn yr Hen Ysgol ar y 4ydd o Ragfyr yn paratoi torchau Nadolig ac addurniadau ar gyfer y bwrdd. Roedd y neuadd fach yn llawn o bobl, celyn, rhubannau a robin goch! Diolchodd Jane Vaughan-Gronow i Sue a Steve Boomsma am eu holl waith caled yn paratoi ar gyfer y noson ac i bawb am eu rhoddion o Plu r Gweunydd, Ionawr fins peis a gwin poeth. Trefnwyd raffl a llwyddwyd i godi digon o arian ar gyfer cyflawni adduned Llangynyw o 500 tuag at Apêl Eisteddfod Genedlaethol Canu Carolau Er bod y 18fed o Ragfyr yn noson wlyb a gwyntog aeth criw o aelodau dewr Gr@p Cymuned Llangynyw yn eu ceir i ganu carolau o amgylch Llangynyw. Ymunodd Siôn Corn â nhw gan ddosbarthu anrhegion i r plant. Er y tywydd anffafriol roedd hi n noson hwyliog iawn gyda phawb yn mwynhau swper dewch a rhannwch yn yr Hen Ysgol. Diolch yn fawr iawn i bawb am eu haelioni, byddwn yn anfon i Apêl Pabi Coch y Lleng Brydeinig eleni. Penblwydd Hapus i Mrs Gwyneth Watkin, Cefn Llwyd a fydd yn dathlu ei phenblwydd yn 80oed ar y 18fed o Ionawr Gwelir Gwyneth yn y llun isod ar y chwith yn edrych yn ddireidus iawn ym mhriodas Gwyn a Nia yr haf yma gyda Ceinwen (mam Joan) a Meira (chwaer Gwyneth). Llongyfarchiadau gan eich teulu a ch ffrindiau gan ddymuno diwrnod wrth eich bodd i chi. PENBLWYDD HAPUS hefyd i Evie Jenkins a fydd yn 9 oed ar y 4ydd o Ionawr. 80 Pob math o waith tractor, yn cynnwys- Teilo gyda chwalwr 10 tunnell, Chwalu gwrtaith neu galch, Unrhyw waith gyda Amryw o beiriannau eraill ar gael. Ffôn: TANWYDD OLEWON AMAETHYDDOL POTELI NWY BAGIAU GLO A CHOED TAN TANCIAU OLEW BANWY FEEDS POB MATH O FWYDYDD ANIFEILIAID ANWES A BWYDYDD FFERM / info@banwyfuels.co.uk / Garej Llanerfyl Ceir newydd ac ail law Arbenigwyr mewn atgyweirio Ffôn LLANGADFAN

18 18 18 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 LLANLLUGAN I.P.E Dymuniadau da i chi ddarllenwyr Plu r Gweunydd Carolau Ar y Sul cyn y Nadolig fe gynhaliwyd Gwasanaeth yr uchod yn eglwys y plwyf. Yng ngofal yr oedfa oedd y ficer David Dunn ac fe fendithiodd Y Preseb, darllenwyd y saith llith gan Michael Owen, Jeanne Hill, Maldwyn ac Ivy, teulu Garreg-y-big, Cheryl Andrew, Y Ficer Mary Dunn, a r organyddes oedd Olive Owen a rhannwyd yr anrhegion gan Morfudd Huxley. Roedd yr eglwys yn edrych yn hardd iawn ynghyd â r goeden a r celyn a r eiddew oedd wedi u dodi yma ac acw hefyd canhwyllau, tinsel ac ati, ac yna cafwyd paned a chacennau i orffen y prynhawn. Ffair Nadolig yr Eglwys Clair yn breuddwydio am baned hyfryd gan Judith yn Ffair Nadolig yr Eglwys a gynhaliwyd yn Nhafarn Cefncoch. Swper ATB Cynhaliwyd Swper Nadolig y gr@p ATB lleol yn Nhafarn Cefncoch nos Iau, Rhagfyr 11eg. Cafwyd bwyd ardderchog ac roedd pawb mewn hwyliau da. LLWYDIARTH Eirlys Richards Penyrallt Penblwydd arbennig Llongyfarchiadau i Llinos, Parc Llwydiarth sydd wedi dathlu ei phenblwydd yn 60 oed yn ystod mis Rhagfyr - gobeithio dy fod wedi cael diwrnod wrth dy fodd. Dathlodd Malcolm, T~ Mawr ei benblwydd yntau yn 50 ar noswyl Nadolig. Gobeithio iddo yntau gael hwyl ar y dathlu. Cydymdeimlad Cydymdeimlwn a r Parch Gwyndaf Richards a r teulu ar farwolaeth ei fodryb, Mrs Ella Lloyd, Llanfyllin yn ddiweddar. Sefydliad y Merched Pontllogel Cynhaliwyd ein cyfarfod mis Rhagfyr ar y 10fed o r mis. I ddilyn materion y gangen llongyfarchwyd Mabel ar ei phenblwydd yn 80, cyn mynd ymlaen i wneud trefniadau ar gyfer ein Cinio Nadolig ar Ionawr 17eg yng Ngwesty r Cain, Llanfyllin. Croesawyd ein g@r gwadd, y Parch Gwyndaf Richards, a ddaeth atom ar fyr rybydd. Cawsom lawer o hanes Pontllogel ganddo. Cred mai Pontllogel yw enw gwreiddiol y pentre, efo Llwydiarth yn cael ei ddefnyddio ers oedd y stâd yn perthyn i deulu Syr Watkin Williams-Wyn. Mae r enw yma n cael ei ddefnyddio ers y dyddiau yna. Cawsom sgwrs ddiddorol iawn ganddo am yr ardal - gallai fod wedi mynd ymlaen am oriau lawer, efo r holl wybodaeth berthnasol oedd ganddo. Meinir gynigiodd air o ddiolch iddo. Meinir a Morwenna oedd yng ngofal y paned ac Angie enillodd y raffl. Hefyd, tyllu clustiau a thalebau rhodd. Yvonne Steilydd Gwallt Ffôn: neu: Ar gyfer eich holl ofynion gwallt. Nid yw Golygyddion na Phwyllgor Plu r Gweunydd o anghenraid yn cytuno gydag unrhyw farn a fynegir yn y papur nac mewn unrhyw atodiad iddo. Cysodir Plu r Gweunydd gan Catrin Hughes, a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei argraffu RHIWHIRIAETH Colled i r ardal Wedi iddo dreulio cyfnod o rai wythnosau yn yr ysbyty, daeth y newydd trist am farwolaeth Albert Rees, Tynllwyn. Cydymdeimlwn â i weddw, Meirwen, ac â r plant Gareth, Arwel, Nerys ac Elen. Salwch Un arall a dreuliodd gyfnod yn yr ysbyty yw Llinos Evans, Derlwyn. Mae n dda dweud ei bod hi bellach wedi dod adre a dymunwn wellhad buan iddi. Geni Llongyfarchiadau i Briony, Goulden gynt, Penyrwtra, a i g@r George ar enedigaeth eu hail ferch fach, Lena, ar ddydd Calan. Mae Lena yn chwaer i Sylvie ac mae r teulu yn byw yn Brighton. Gyrfa Chwist y Dofednod Er gwaetha r ffaith fod y tywydd yn oer ac yn rhewllyd, daeth tyrfa dda ynghyd ar gyfer yr Yrfa Chwist flynyddol yn y Ganolfan Gymunedol nos Lun, 8 Rhagfyr. Roedd 14 o fyrddau a r MC oedd Arwel Rees. Enillwyr y twrcïod a r cywion oedd: Merched 1af Rhian Humphreys, 2il Ceinwen Roberts, 3ydd Frank Morris; Dynion 1af Tom Breeze, 2il Gwyn Davies, 3ydd Elwyn Griffiths. Yn y gystadleuaeth Taro Allan, yr enillwyr oedd Olive Owen ac Eric Gethin, gyda Rachel Cornes a Brian Jerman yn ennill y cil wobrau. Dymunodd Enid Thomas Jones (cadeirydd) Nadolig Llawen i bawb a diolchodd i r rhai oedd wedi rhoi gwobrau i r raffl, ac i r merched a fu n gweini r lluniaeth. Er Cof am Albert, Ty n Llwyn Trist oedd cael y newyddion fore Sadwrn Rhagfyr y 27 fod Albert Ty n Llwyn wedi n gadael ni. Mae cydymdeimlad diffuant y gymdogaeth efo r teulu i gyd. Ganwyd Albert yn 1928 yn frawd i Lena. Treuliodd fywyd llawn a phrysur yn ei filltir sgwâr, rhywle rhwng Ty n Llwyn, Rhiwhiriaeth, Soar, ymweld â i gymdogion a mynd i ffair Trallwm bob dydd Llun. Daliodd ati i fynychu r mannau yma hyd yn ddiweddar. Aeth i ysgol Rhiwhiriaeth gan adael yn bedair ar ddeg oed ond cafodd addysg ychwanegol yn Ysgol Sul Soar. Bu raid iddo gymryd cyfrifoldeb am gyd redeg ffarm Ty n Llwyn efo i fam a i chwaer yn ifanc. Bu r teulu yn ddyledus i nifer helaeth o weision ffyddlon a rannodd eu haelwyd haelionus a chroesawgar. Roedd wedi dysgu gyrru yn ifanc iawn a manteisiodd ar hyn i fynd i bellteroedd gwlad fel i Glasgow a Charlisle yn aml. Priododd Albert Meirwen Jepson ar yr eilfed ar hugain o Fai Cawsant bump o blant, Gareth, Hywel, Nerys, Arwel ac Elen. Yn drist iawn bu farw Hywel ym Medi Wrth gwrs, ffarmwr i r carn oedd Albert gyda i gartref, ei hen ysgol a i gapel yn bwysig iawn iddo. I r rhai a i hadwaenodd yn dda, er ei bod yn ganol gaeaf, ni fyddai n bosib bod wedi talu r deyrnged olaf i Albert yn unman heblaw Soar. Cafodd ei wneud yn flaenor yn Y fo oedd yn gofalu fod y cyfarfodydd arbennig, fel cyfarfodydd diolch a chyfarfodydd Nadolig yn cael eu cynnal. Roedd ei ffyddlondeb i r achos yn Soar yn esiampl inni i gyd. Heddwch i w lwch. Buddug Bates

19 Y TRALLWM Rona Evans Mair a Martha Trefnwyd gwasanaeth Nadolig ar gyfer ein cyfarfod Mair a Martha fis Rhagfyr ac fe gawsom brynhawn bendithiol iawn. Gwasanaeth o garolau a darlleniadau am y Geni ydoedd ac aelodau o r gymdeithas a gymerodd ran. Elliw Morris oedd wrth y piano a chafwyd darllen gan Mona Lewis, Eirlys Roberts, Josephine Jones, Enid James, Pam Owen, Gwyneth Lewis a Leah Jones. Wedi r gwasanaeth cawsom oll baned a the blasus. Ni fydd cyfarfod ym mis Ionawr. Fis Chwefror cynhaliwn ein cyfarfod blynyddol. Cymdeithas Gymraeg Daeth Dr Rhian Parry, Dolgellau i r Gymdeithas ym mis Tachwedd. Dr Rhian oedd yn gyfrifol am y prosiect Adnabod Ardudwy sy n olrhain hanes ac enwau caeau ardal Ardudwy, Meirionydd. Mwynhawyd sgwrs a sleidiau diddorol o r ardal. Llywydd y noson oedd Marian James a r gwestai oedd Sheila Wagstaff. Bydd y cyfarfod nesaf nos Fercher Ionawr 21ain 2015 pan ddisgwylir Aneurin Phillips i sôn am Y Ddau Begwn. Y Blygain Cynhaliwyd Plygain y Trallwm Nos Fawrth Rhagfyr 9fed yn y Capel Cymraeg. Agorwyd y Blygain gan Ceinwen Morris a daeth deg o bartïon ac unigolion i gymryd rhan yn y Blygain. Yn dilyn canu Carol y Swper gan y dynion mwynhaodd bawb luniaeth blasus a baratowyd gan ferched y Gymdeithas. Y Capel Cymraeg Cynhaliwyd gwasaneth eglwysi undebol hwyrol dwyieithog yn y Capel Cymraeg ar nos Sul Rhagfyr 14eg. Roedd y gwasanaeth yng ngofal y Parch Bethan Scotford a chymerwyd rhan hefyd gan aelodau r gynulleidfa. PRACTIS OSTEOPATHIG THIG BRO DDYFI Bydd Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. yn ymarfer uwch ben Salon Trin Gwallt AJ s Stryd y Bont Llanfair Caereinion ar ddydd Llun a dydd Gwener Ffôn: neu E-bost: peter@vendee.plus.com Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop Drwyddedig a Gorsaf Betrol Mallwyd Ar agor o 7.30 tan 7.00 yr hwyr Bwyd da am bris rhesymol 8.00a.m p.m. Ffôn: Rhodd Tuffins i Apêl yr Eisteddfod Vince Sage, Rheolwr y Siop, efo Enid Holt a r ddoli Glwt Roedd gr@p codi pres Yr Ystog tuag at Eisteddfod 2015 wrth eu boddau i gael siec o 500 oddi wrth Fun Day Harry Tuffins ac hefyd am y cyfle i werthu tocynnau i r gystadleuaeth Dyfalu Penblwydd y Ddoli Glwt yn yr archfarchnad. Gwaith Enid Holt oedd y ddoli hardd. Roedd Enid yn gweithio i Laura Ashley yn y gorffennol, a dyfeisiodd hi r ddoli fel tasg i hyfforddi staff newydd! Enillydd y ddoli oedd David Jenkins, Drenewydd. Dyfeisiodd y gr@p Gwis hefyd i godi pres ac maen nhw n ddiolchgar hefyd o gael y cyfle i werthu rhai yn y siop. Dim ond un gafodd yr atebion cywir i gyd allan o werthiant o 220 sef Diane Davies, Felin Newydd. Llongyfarchiadau am ennill 30 fel gwobr! Vince Bentley, ar ran yr Apêl, yn derbyn y siec oddi wrth Ben Reid, Prif Weithredwr, Midshires Co-op 19 Plu r Gweunydd, Ionawr Croesair Ieuan Thomas - (12, Maes Hyfryd, Carmel, Caernarfon, Gwynedd, LL54 7RS) Enw: Ar draws 1. Lle cafwyd Beibl enwog? (1,4) 4. Edward fychan (3) 6. Arf Robin Hood (3) 7. Math o grys (3) 8. Rheidrwydd cyn cael medal (9) 10. Dim problem â r defaid hyn (5,2) 11. Dal dadl yn gryf (5) 13. Awyr glan y môr? (3,3) 15. Dyn o Crymyrch? (6) 18. Canlyniad edrych i fyny r simdde (3,2) 19. Beth achosodd (15) efallai! (7) 20. Mae n gymorth i ateb hwn (8) 23. Mae n _ yn gynnar amser yma (3) 24. Un tri chornel (3) 25. Sylfaen system arian (3) 26. Llysiau glan y môr onide? (5) I Lawr 1. I wlad freuddwydiol (1,6) 2. Un arall ger Aberystwyth (9) 3. Darn o ddrama (3) 4. Mesur mewn barddoniaeth (6) 5. Heb synnwyr? 6. Mae o n byw a _ (3) 9. Tra bo _ (3) 12. Gair arall am ollyngdod (9) 14. Cyn ddisgyblion yn hela n ôl (7) 16. Cyfathrebwr cyntaf Cymraeg 17. Ar ôl y cynnig cyntaf (6) 18. Nid wrth ei _ mae prynu aderyn (3) 21. Giât yr hwntws (3) 22. C.D. oedd gan y Rhufeiniaid yn Saesneg (3) Atebion 214 Ar draws: 1. Blair; 4. Ffau; 6. Bag; 7. Iro; 8. Spasmodig; 10. Damwain; 11. Degwm; 13. Ranswm; 15. Bwyell; 18. Oriel; 19 Hufen Iâ; 20. Nyrs Weddw; 23. Doe; 24. Bob; 25. Cudd, 26. Tegwch I lawr: 1. Blinder; 3. Ras; 4. Ffrainc; 5. Un Meddw; 6. Bad; 9. Aem; 12. Gweinidog; 14. Wil Cwac; 16. Llanerch; 17. Ehedydd; 18. Oen; 20. Rob; 22. Wfft Ivy a Primrose yn gywir. Blwyddyn Newydd Dda i bawb a gobeithio am fwy o ymgeiswyr!

20 20 20 Plu r Gweunydd, Ionawr 2015 NOSON LANSIO O BEN Y FOEL Emyr yn llofnodi ei lyfr i Catherine Huw, Talog a Dwynwen yn rhoi r byd yn ei le. COLOFN M A I Rhes gefn: Paul Butler, Irfon a Huw Rhes flaen: Brian, Mai, Emyr, Evelyn a Jennie Wedi prysurdeb y Nadolig dyma ni yn meddwl am Blu cyntaf y Flwyddyn Newydd Ionawr 2015, a hoffwn ddiolch i bawb ohonoch sydd wedi gwneud sylw am fy nghyfraniadau i r Plu dros y blynyddoedd. Ond un o uchafbwyntiau mis Rhagfyr i mi a r teulu oedd lansio fy llyfr O Ben y Foel Blas ar fwynder Maldwyn yn Llanerfyl a hoffwn ddiolch i bawb a fu yno ac yn enwedig i ferched y pwyllgor am baratoi y baned ac i Blu r Gweunydd am fenthyg y Taflunydd ac i Huw a Brian am ofalu amdano. Yr oedd gweld y lluniau yn y maint yna yn anhygoel a diochaf i Paul Butler am ei gymorth parod. Diolchaf hefyd i Beryl Vaughan a Dafydd Lewis am ddarllen o r gyfrol ac i fy hen ffrind Trefor Owen am gadeirio r noson. Mae r llyfr yn awr ar werth yn Siop Haydn (Ashton s) yn Llanfair, Pethe Powys yn y Trallwm, Y Cwpan Pinc yn Llangadfan, Swyddfa Bost, Pontllogel a Garej Llanerfyl, ac hefyd yn Siop Cwlwm yn y farchnad yng Nghroesoswalt. Fe ellir ei archebu trwy r post wrth gysylltu ag Emyr ar Fe fydd y rhan fwyaf o r elw o werthiant y llyfr yn cael ei gyflwyno i achosion da yn yr ardal gan gynnwys Eisteddfod Maldwyn Y mae tua 12 o r cerddi ar gael mewn llun a byddwn yn fodlon ymweld ag unrhyw gymdeithas neu glwb i w harddangos, gyda r darlleniadau pwrpasol. ******** Wrth i mi ysgrifennu r pwt yma fe ddaeth y newyddion am farwolaeth hen ffrind bore oes sef Ella Lloyd (Lewis), Llanfyllin. Fe gofiwn ni, y rhai hynaf, hi el Ella Braich yr Eithin a phan oedd fy nain yn byw yn Roundfield yn y tri-degau yr oeddem ni fel plant y pentre yn ymweld â Catherine Watkins, (Nain) yn Roundfield a phlant Braich yr Eithin yn pasio yn amal iawn. Cof da am Ella a fu n gefnogol iawn i mi ac a fu yn cysylltu yn aml wedi i mi gyfrannu i r Plu. Ond mae olyniaeth deilwng i Ella yn ei phlant dawnus yn eu gwahanol feysydd. Mae n siwr y bydd digonedd o lugaeron ffres, sych neu wedi i eu rhewi o gwmpas ymhell ar ôl y Nadolig. Dyma rysait blasus picl cymysg neu chutney bydd yn hyfryd i w fwyta gyda bwydydd safri yn y Flwyddyn Newydd. Picl Cymysg Llugaeron 400gm (pwys) o lugaeron 200gm ( ½ pwys) o afalau coginio wedi eu pilio a u torri n fân 1 nionyn coch wedi ei dori n fân llond llwy de o sinamon llond llwy de o glôfs wedi eu malu (ground) ½ llond llwy de o tumeric ½ llond llwy de o paprica 25gm (owns) o ddêts wedi eu torri n fân 25gm (owns) o sinsir ffres wedi ei ratio 400gm (pwys) o siwgr demerara Croen a sudd dwy oren fechan 2 lond llwy de o fêl 150ml ( ¼ peint) o finegr seidr 150ml ( ¼ peint) o finegr gwin coch Lled ferwi r cyfan o r cynhwysion gyda i gilydd am ryw 4-5 munud gan eu troi yn aml. Rhedeg llwy bren ar draws yr wyneb ac os yw r llwy yn gadael llwybr ar ei hôl, bydd y picl yn barod. Mwynhewch y Picl Cymysg a phob dymuniad da yn y Flwyddyn Newydd.