Transcription

1 AROLWG BLYNYDDOL Prifysgol Cymru, Bangor

2 2 Gair gan yr IS-GANGHELLOR Unwaith eto, gallaf nodi fod y Brifysgol wedi mynd trwy gyfnod o newid yn ystod y flwyddyn a aeth heibio. Yn wir, eleni fydd y flwyddyn olaf i mi eich cyfarch fel Is-Ganghellor Prifysgol Cymru, Bangor - y flwyddyn nesaf testun balchder i mi fydd ysgrifennu rhagair i arolwg blynyddol cyntaf Prifysgol Bangor. Yr Athro Merfyn Jones Tachwedd 2007 Ers i ni dderbyn yr adroddiad rhagorol gan y QAA y llynedd, mae r Cyfrin Gyngor wedi caniatáu n ffurfiol y newidiadau angenrheidiol i n Siarter ac erbyn hyn mae gennym ein pwerau ein hunain i ddyfarnu graddau Hyfforddedig ac Ymchwil, yn ogystal â statws Prifysgol annibynnol. Yn 2006/07 cawsom adroddiad pellach rhagorol gan y QAA yn dilyn adolygiad sefydliadol. Rwy n llongyfarch pawb yn y Brifysgol am eu cyfraniad i'r gamp arbennig hon. Bu'n ymdrech tîm yng ngwir ystyr y gair gan amlygu r holl nodweddion gorau hynny sy n gysylltiedig â Bangor a i phobl - yn staff a myfyrwyr fel ei gilydd. Hoffwn ddiolch hefyd i w Anrhydedd Y Barnwr Eifion Roberts am ei gyfraniad sylweddol fel Cadeirydd y Cyngor dros gyfnod o 10 mlynedd. Ar ran pawb ym Mangor hoffwn ddymuno n dda iddo yn Golygydd: Elinor Elis-Williams, Adran Cysylltiadau Corfforaethol a Marchnata, Prifysgol Cymru, Bangor, Gwynedd LL57 2DG. Ffôn: press@bangor.ac.uk

3 3 ei ymddeoliad gan ddiolch iddo am ei arweiniad doeth dros y blynyddoedd. Y llynedd crybwyllais yr her a oedd yn wynebu n hystâd ac ers hynny rydym wedi camu ymlaen yn sylweddol. Cwblhawyd y Ganolfan Rheolaeth newydd ac mae r cyfleusterau rhagorol a geir yno yn ein galluogi i ddatblygu rhaglenni uwch ym maes addysg a hyfforddiant rheolaeth. Yn wir, mae llawer o r rhain eisoes wedi dechrau. Yn ogystal cwblhawyd adeilad Canolfan yr Amgylchedd Cymru ac mae Adeilad Orton, a wasanaethodd y Brifysgol am dros 80 mlynedd, wedi cael ei ddymchwel. Man arall sydd wedi gweld newid sylweddol yw Safle Ffriddoedd. Yno dymchwelwyd neuadd Llys Tryfan a rhan o Plas Gwyn ac mae neuaddau newydd yn cael eu hadeiladu a fydd yn rhoi llety o well safon i fyfyrwyr a fydd yn cyrraedd yma yn O ran ymchwil, cawsom ein perfformiad gorau eto, ac rwy n hynod falch o gyhoeddi ein bod wedi ennill dros 20m mewn grantiau ymchwil. Rwy n hyderus y bydd hyn yn ein rhoi mewn sefyllfa dda ar gyfer yr RAE, y cyhoeddir ei ganlyniadau ddiwedd Mae ymchwil o r radd flaenaf yn naturiol yn treiddio i n gwaith dysgu a bydd myfyrwyr yn manteisio n aruthrol o ganlyniad i r perfformiad ymchwil rhagorol hwn. Pleser o r mwyaf yw nodi hefyd bod ein sefyllfa ariannol wedi cryfhau ymhellach ac os ydym am lwyddo mae n hanfodol i ni ganolbwyntio ar hyn. Fel y crybwyllais y llynedd, rydym yn wynebu cystadleuaeth galed o du prifysgolion eraill yng ngwledydd Prydain a thramor ac mae sylfaen gref sefyllfa ariannol gadarn yn ein galluogi i gystadlu gyda r goreuon o u mysg. Mae Bangor yn ogystal yn dod yn fwyfwy amlwg ar lefel ryngwladol ac un enghraifft o hyn oedd ein rhan yn sefydlu r Brifysgol Brydeinig newydd yn Kuwait. Mae partneriaethau rhyngwladol yn hanfodol bwysig i Fangor ac rydym yn adeiladu cysylltiadau cydweithredol cryf â phrifysgolion yn China, Malaysia a gwledydd eraill. Rydym wedi cyflawni llawer yn ystod y flwyddyn ddiwethaf ac rwy n teimlo n sicr y byddwn yn parhau i gyflawni tu hwnt i bob disgwyliad yn ystod y blynyddoedd i ddod.

4 4 Edrych ymlaen at y DYFODOL Bydd tair uned newydd o bwys yn gweithredu n llawn ym Mhrifysgol Bangor am y tro cyntaf eleni, sef Canolfan yr Amgylchedd Cymru, y Ganolfan Ymchwil i Ddwyieithrwydd a r Ganolfan Rheolaeth. Gyda i gilydd, mae r buddsoddiad cyffrous hwn yn 27m ac mae n garreg filltir bwysig yn natblygiad ymchwil, addysgu a dysgu ym Mangor. Hefyd mae Sefydliad Niwrowyddoniaeth Cymru a arweinir gan Fangor, ac sydd hefyd yn cynnwys Prifysgolion Caerdydd ac Abertawe, yn ogystal â r canolfannau a sefydlwyd o dan y bartneriaeth Ymchwil a Menter gydag Aberystwyth, eisoes yn torri tir newydd ac yn eu sefydlu eu hunain fel canolfannau o wir ragoriaeth. Adeilad newydd Canolfan yr Amgylchedd Cymru. Disgrifiwyd ein hymgyrch i benodi academyddion newydd fel un o r camau pwysicaf ym myd Addysg Uwch yng Nghymru yn ystod y blynyddoedd diwethaf, a bydd hyn yn parhau. Nid oes amheuaeth na fydd y buddsoddiad hwn yn cryfhau ein safle fel Prifysgol o statws rhyngwladol a hefyd roi addysg o r safon uchaf i n myfyrwyr. Yn 2008 bydd gwaith yn dechrau i ddatblygu canolfan newydd ar gyfer y celfyddydau, dysgu ac arloesi. Ymysg pethau eraill, bydd hon yn cynnwys cyfleusterau newydd yn lle adeilad Disgrifiwyd ein hymgyrch i benodi academyddion newydd fel un o r camau pwysicaf ym myd Addysg Uwch yng Nghymru yn ystod y blynyddoedd diwethaf...

5 5...cyfres o ddatblygiadau o bwys Theatr Gwynedd a darpariaeth newydd ar gyfer Undeb y Myfyrwyr. Mae llawer o waith i w wneud eto ond mae eisoes gryn dipyn o gyffro ynglŷn â r cynllun hwn a bydd y Brifysgol yn gweithio gydag amrywiaeth eang o fuddddeiliaid yn ystod yr ychydig fisoedd nesaf i baratoi cynlluniau manylach ar gyfer y datblygiad. Mae myfyrwyr, wrth gwrs, yn ganolog i n holl weithgareddau, a bydd y cynllun 35m i helaethu a moderneiddio safle preswyl Ffriddoedd yn parhau, gyda neuaddau newydd yn agor ym Medi Yn ystod yr ychydig flynyddoedd nesaf bydd strategaeth chwaraeon newydd uchelgeisiol ar gyfer y Brifysgol yn cael ei datblygu a i rhoi ar waith. Gan fod chwaraeon a hamdden yn bwysig i lawer o n myfyrwyr a n staff, yn ogystal ag i r gymuned leol, mae r Brifysgol yn awyddus i ddatblygu ei chyfleusterau chwaraeon a chynyddu r cyfleoedd i gymryd rhan mewn gweithgareddau o r fath. Yn olaf, bydd llawer ohonoch yn gwybod y bydd y Brifysgol yn dathlu ei phen-blwydd yn 125 oed yn 2009 ac mae cynlluniau eisoes ar y gweill i gynnal cyfres o ddigwyddiadau ar yr achlysur pwysig hwn. Rydym yn mawr obeithio y byddwch yn ymuno â ni yn y dathliadau....bydd y Brifysgol yn dathlu ei phen-blwydd yn 125 oed yn 2009 ac mae cynlluniau eisoes ar y gweill i gynnal cyfres o ddigwyddiadau ar yr achlysur pwysig hwn.

6 6 Rhagoriaeth mewn DYSGU Yusi Liu Yusi'n derbyn ei gwobr gan y darllenydd newyddion, Moira Stewart. Ro ni wedi gwirioni n lân wrth dderbyn y wobr mewn cinio crand yn Llundain. Myfyriwr Rhyngwladol y Flwyddyn 2007 Mae stori ysbrydoledig Yusi Liu o China am ei bywyd cyffrous ym Mangor wedi ennill iddi Wobr Myfyriwr Rhyngwladol y Flwyddyn Cymru Bu'r fyfyrwraig Seicoleg, sy n 22 oed, yn un o dros 2,000 o fyfyrwyr, yn cynrychioli 130 o genhedloedd, a gymerodd ran yn y gystadleuaeth am y wobr drwy ysgrifennu 'llythyr gartref' yn Saesneg. Ro ni wedi gwirioni n lân wrth dderbyn y wobr mewn cinio crand yn Llundain. Cymerais ran yn y gystadleuaeth am fod gennyf fywyd mor lliwgar a phleserus yma ym Mhrydain, yn enwedig yng Nghymru. Roeddwn i eisiau rhannu fy stori gan fod pobl yma yn hynod gyfeillgar ac rydw i wedi gwneud gymaint o ffrindiau, rhai lleol a rhyngwladol. Ers i mi gyrraedd yma rydw i wedi ymuno â nifer o glybiau a chymdeithasau, gwneud gwaith gwirfoddol, mynd i nifer o ddigwyddiadau rhyngwladol ac ymwneud â r Clwb Rotari yn ogystal â chael nifer o swyddi rhan-amser. Mae r rhain i gyd wedi cyfoethogi fy mywyd ym Mangor, meddai Yusi. Dywedodd Alan Edwards, Cynghorwr Lles Myfyrwyr Rhyngwladol ym Mangor, Rydyn ni n falch iawn fod Yusi wedi ennill y wobr bwysig yma. Rydyn ni n annog ein myfyrwyr rhyngwladol i gymryd rhan ym mywyd y Brifysgol ac mae Yusi wedi gwneud hynny trwy amrywiaeth o weithgareddau. Gwobrwyo myfyrwyr addawol Mae gan Fangor enw da am y gofal a chefnogaeth a gynigir i fyfyrwyr. Cyhoeddodd y Brifysgol y bydd gwerth 3.5m o Fwrsariaethau ac Ysgoloriaethau ar gael i fyfyrwyr yn dechrau yn Yn y cyfamser, manteisiodd dau gant o fyfyrwyr blwyddyn gyntaf ar gyfanswm o 365,000 fel rhan o gynllun i gynnig cefnogaeth ariannol i fyfyrwyr. Rhoddwyd y bwrsariaethau, a oedd yn amrywio o 1,000-3,000, i ystod eang o ymgeiswyr a oedd yn dangos 'y potensial mwyaf i gael budd o addysg brifysgol ym Mangor.' Dywedodd Carys Roberts, Pennaeth Uned Recriwtio Myfyrwyr y Brifysgol, "Roedden ni n awyddus i wobrwyo, nid yn unig yr ymgeiswyr gorau yn academaidd, ond amrywiaeth eang o fyfyrwyr gwahanol. Gofynnwyd i ymgeiswyr wneud cais am fwrsariaethau gan bwysleisio'u potensial eu hunain i lwyddo. Gall hyn gynnwys rhoi sylw i unrhyw lwyddiannau academaidd neu allgyrsiol penodol, rhoi manylion am unrhyw gyfraniad gwirfoddol neu gymunedol, neu, lle bo'n berthnasol, rhoi manylion am unrhyw anfanteision y maent wedi gorfod eu goresgyn o bosibl er mwyn medru dod i brifysgol."

7 7...profiad addysgol a chefnogaeth ragorol Atyniad y Saesneg Mae mwy a mwy o athrawon Saesneg o China wedi bod yn dod i Fangor i wella eu llithrigrwydd a u sgiliau dysgu yn yr iaith. Denwyd wyth a deugain o athrawon o wahanol rannau o China i dreulio mis yng Nghanolfan Iaith Saesneg i Fyfyrwyr Tramor (ELCOS) y Brifysgol yn ystod yr haf. Buont yn dilyn cwrs tystysgrif proffesiynol gan astudio cyflwyno r Saesneg fel pwnc, sgiliau methodolegol a diwylliant a chymdeithas Prydain, yn ogystal â chael blas ar y Gymraeg. Roedd y cwrs yn cynnwys ymweliadau diwylliannol ac astudio i Gaeredin a r Ucheldiroedd, Rhydychen, Stratford a Llundain. Un yn unig yw hwn o blith nifer o gyrsiau cynyddol boblogaidd yn yr iaith Saesneg a sgiliau astudio sy'n cael eu cynnal gan ELCOS, sy'n prysur ennill enw da gartref ac yn rhyngwladol am ei darpariaeth. Hefyd dysgodd y Ganolfan y nifer uchaf erioed o fyfyrwyr cynsesiynol, a aeth ymlaen i astudio cyrsiau llawn-amser yn y Brifysgol. Drwy gydol y flwyddyn, mae'r Ganolfan yn dysgu myfyrwyr o tua 70 o wledydd. Y Tywysog Charles gyda myfyrwyr rhyngwladol yn ystod ei ymweliad â'r Brifysgol....dysgodd y Ganolfan y nifer uchaf erioed o fyfyrwyr cyn-sesiynol, a aeth ymlaen i astudio cyrsiau llawn-amser yn y Brifysgol. Un o brif fanteision astudio dros yr haf oedd bod y myfyrwyr yn bresennol adeg ymweliad Y Tywysog Charles â r Brifysgol. Roedd y Tywysog yn awyddus i gyfarfod â r myfyrwyr ar ôl bod yn y Seremoni Ganmlwyddiant.

8 8 Rhagoriaeth mewn DYSGU Myfyrwyr yn asesu cyfraniad grŵp Mae myfyrwyr bydwreigiaeth yn asesu eu cyd-fyfyrwyr mewn project arloesol yn yr Ysgol Gwyddorau Gofal Iechyd. Gofynnir i r myfyrwyr wneud project mewn grŵp wedi ei seilio ar fater yn ymwneud ag iechyd cyhoeddus. Yn draddodiadol maent wedi cael eu marcio ar sail y cyflwyniad terfynol yn unig. Fodd bynnag, yn arloesol fel rhan o r project hwn, rhoddir elfen o r marc gan aseswr di-enw o blith eu cymheiriaid o fewn pob grŵp. Mae cyfathrebu a gwaith tîm yn ddwy elfen hanfodol y mae n rhaid i fydwragedd eu meistroli. Teimlid y byddai cael elfen o asesu gan gymheiriaid yn sicrhau fod pob grŵp yn gweithio n fwy effeithiol. Byddai cael asesiad mewnol o r fath yn annog pob aelod o r tîm i wneud yr un ymdrech a sicrhau fod cyfraniad yr aelodau n cael ei asesu n fwy cywir, eglurodd Mary Longworth, Darlithydd mewn Bydwreigiaeth. Mae asesu gan gymheiriaid wedi cael ei gynnwys fel elfen o r cwrs 18 mis mewn bydwreigiaeth ac ystyrir ei gynnwys yn yr adolygiad nesaf o r cwrs bydwreigiaeth mynediad uniongyrchol. Yn y cyfamser, mae myfyrwyr mynediad uniongyrchol yn cael blas ar asesu gan gymheiriaid fel profiad dysgu gwerthfawr, er nad yw n cyfrif at y marciau terfynol ar hyn o bryd. Gyda r cyfraddau boddhad uchaf, arbenigedd benigamp a pherfformiadau cyson a bywiog, nid oes unman gwell i fod yn fyfyriwr cerddoriaeth. Myfyrwyr yn dweud mai Bangor yw r lle gorau yn y DU am Gerddoriaeth Mae n swyddogol: Prifysgol Bangor yw r lle gorau yn y DU i wneud cwrs gradd mewn Cerddoriaeth. Curodd Ysgol Cerddoriaeth Bangor 43 o sefydliadau eraill yn cynnwys colegau cerdd arbenigol i gyrraedd y brig yn Arolwg Cenedlaethol y Myfyrwyr, 2007, gan ennill sgôr ddiguro o 100% o ran boddhad cyffredinol. Rydym yn rhoi r addysg a r profiad cyffredinol gorau posibl i n myfyrwyr. Rydym yn hynod falch fod ein hymdrechion yn ymddangos mor llwyddiannus, meddai r Athro Thomas Schmidt-Beste, Pennaeth yr Ysgol Cerddoriaeth. Yn yr Arolwg Cenedlaethol gofynnir i r holl fyfyrwyr yn eu blwyddyn olaf ar draws y DU bwyso a mesur ansawdd 7 agwedd wahanol ar eu profiad mewn prifysgol. Enillodd yr Ysgol Cerddoriaeth y marciau uchaf mewn 4 o r categorïau hyn: asesu ac adborth (87%), trefniadaeth a rheolaeth (95%), datblygiad personol (92%), a boddhad cyffredinol (100%). Hwn yw r ail dro mewn tair blynedd i Fangor gyrraedd y brig mewn Cerddoriaeth yn Arolwg Cenedlaethol y Myfyrwyr. Gyda r cyfraddau boddhad uchaf, arbenigedd benigamp a pherfformiadau cyson a bywiog, nid oes unman gwell i fod yn fyfyriwr cerddoriaeth.

9 9...darparu cyrsiau ar gyfer anghenion myfyrwyr a chyflogwyr Ysgoloriaethau'n amlygu lle mae angen graddedigion Fel rhan o'i hymrwymiad i sicrhau cyflenwad parhaus o raddedigion sydd yn cyfarfod ag anghenion cyflogwyr yn y rhanbarth, mae'r Brifysgol wedi llwyddo i gynnig ysgoloriaethau cyffrous newydd yn y flwyddyn ddiwethaf. Mewn cydweithrediad â Heddlu Gogledd Cymru, mae'r Brifysgol wedi lansio ysgoloriaeth newydd i ddenu pobl ifanc i ddilyn cyrsiau gradd drwy gyfrwng y Gymraeg ac yna ystyried gyrfa gyda r heddlu ar ôl iddynt raddio. Rhoddir pedair ysgoloriaeth i r myfyrwyr gorau sydd wedi gwneud cais i astudio cwrs gradd cyfrwng Cymraeg mewn Cymdeithaseg a Pholisi Cymdeithasol, neu unrhyw radd gyd-anrhydedd arall yn cynnwys Cymdeithaseg/Polisi Cymdeithasol cyfrwng Cymraeg, yn yr Ysgol Gwyddorau Cymdeithas. Mewn cynllun tebyg, derbyniodd 12 myfyriwr dwyieithog yn dilyn cyrsiau amgylcheddol Ysgoloriaethau Amgylchedd, a gyllidir gan Gyngor Cefn Gwlad Cymru ac Asiantaeth yr Amgylchedd. Mae pob Ysgolor hefyd yn cael cyfnod o brofiad gwaith gydag un o noddwyr y cynllun, neu unrhyw un o'r cyrff amgylcheddol eraill sy'n cefnogi'r cynllun. Mae'r ysgoloriaethau n agored i fyfyrwyr dwyieithog sy'n dilyn cwrs gradd gyntaf neu ôl-radd ym maes yr amgylchedd, ac sy'n gwneud elfennau o'r cwrs trwy gyfrwng y Gymraeg. Nod y cynllun yw cynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg mewn swyddi proffesiynol yn y maes. Derbyniodd y rhai cyntaf i ennill Ysgoloriaeth Heddlu Gogledd Cymru eu tystysgrifau gan y Prif Gwnstabl Richard Brunstrom mewn digwyddiad yn yr Eisteddfod Genedlaethol....mae'r Brifysgol wedi llwyddo i gynnig ysgoloriaethau cyffrous newydd yn y flwyddyn ddiwethaf.

10 10 YMCHWIL Arloesol Y Food Dudes yn mynd yn rhyngwladol Gyda gordewdra n un o brif broblemau iechyd y byd erbyn hyn ni allai dyfodiad y Food Dudes i helpu i achub iechyd plant y byd fod yn fwy amserol. Eleni fe wnaeth Llywodraeth Iwerddon gymryd cam pwysig ymlaen tuag at atal gordewdra yn eu gwlad trwy sicrhau bod The Food Dudes Healthy Eating Programme ar gael i bob ysgol gynradd yn Iwerddon. Y Food Dudes yn ystod y lansiad yn Iwerddon, gyda Gweinidog Amaeth Iwerddon, Mary Coulghlan TD, a'r Athro Fergus Lowe a Dr Pauline Horne o boptu iddi. Mae r Food Dudes yn ateb byd-eang i broblem fyd-eang. Datblygwyd y Food Dudes yn yr Ysgol Seicoleg gan Yr Athro Fergus Lowe a Dr Pauline Horne. Erbyn hyn mae dros ddegawd o ymchwil tu ôl i r rhaglen a hon yw r unig raglen sydd ar gael yn unman yn y byd lle dangoswyd ei bod yn llwyddo i achosi newidiadau mawr a pharhaol yn y ffordd mae plant yn bwyta. Yr hyn sy n ei gwneud yn unigryw yw r ffordd mae n defnyddio egwyddorion seicolegol i ysbrydoli plant i fwynhau bwyta ffrwythau a llysiau. Mae cydnabyddiaeth ryngwladol i r Rhaglen yn tyfu. Yn Rhagfyr 2006, derbyniodd tîm Bangor wobr gan Sefydliad Iechyd y Byd i gydnabod cyfraniad y Rhaglen i r frwydr yn erbyn gordewdra. Cyflwynwyd y wobr gan y Comisiynydd Ewropeaidd dros Iechyd, Dr Marios Kyprianou, mewn Cynhadledd i Weinidogion Ewropeaidd yn Istanbul. Erbyn hyn mae r Food Dudes yn dod yn rhan ganolog o strategaethau'r Comisiwn Ewropeaidd i newid yr hyn mae plant yn ei fwyta. Mae cynlluniau ar y gweill hefyd ar hyn o bryd yn Lloegr, Yr Eidal, Canada a De Affrica i arbrofi â r rhaglen. Mae r Food Dudes yn ateb byd-eang i broblem fyd-eang.

11 11 ar draws disgyblaethau Trioedd Cyfreithiol Cymru r Oesoedd Canol Mae cyfrol arloesol gan Dr Sara Elin Roberts, o Ysgol y Gymraeg, wedi ennill Gwobr David Yale y Selden Society 2007 am gyfraniad pwysig i hanes cyfreithiau a sefydliadau cyfreithiol Cymru a Lloegr. Yn yr oesoedd canol roedd gan Gymru drefn gyfreithiol wahanol i un Lloegr, ac mae r cyfreithiau hyn wedi goroesi mewn nifer o lawysgrifau o r cyfnod hwnnw. Eu pwrpas oedd cofnodi cymhlethdodau cyfreithiol y cyfnod ar ddu a gwyn, ond gellir hefyd ddarllen yr hyn sydd wedi ei gadw fel llenyddiaeth ddiddorol mewn Cymraeg Canol. Elfen bwysig yn y llawysgrifau cyfreithiol yw r casgliadau mawr o drioedd cyfreithiol a geir ynddynt. Lluniwyd y rhain i ddibenion mnemonig neu addysgol, mae n fwy na thebyg, ac maent yn rhoi golwg unigryw i ni ar sut roedd y gyfraith Gymreig yn gweithredu yn yr Oesoedd Canol. Mae The Legal Triads of Medieval Wales yn astudiaeth newydd gyffrous. Dyma r archwiliad manwl cyntaf o r trioedd cyfreithiol - y casgliadau mwyaf o drioedd yn y Gymraeg - sy n trafod bron pob agwedd ar y gyfraith Gymreig. Gosodir pob triawd yn ei gyd-destun cyfreithiol a llenyddol, gyda thestun golygedig llawn, cyfieithiad Saesneg a nodiadau ar gyfer pob triawd sydd yn y llawysgrifau cyfraith. Mae'r gyfrol yn fan cychwyn defnyddiol ar gyfer astudio cyfraith Hywel Dda, yn ogystal â chynnig gwybodaeth helaethach am y maes i ddarllenwyr arbenigol. Mae ansawdd yr ymchwil ym Mhrifysgol Bangor wedi gwella hyd yn oed ymhellach ac mae hyn yn cael ei adlewyrchu yn y symiau a ddyfernir... Torri r record am grantiau Mae Prifysgol Bangor wedi torri record i r Brifysgol drwy ennill dros 20m mewn grantiau ymchwil yn ystod y flwyddyn. Mae dadansoddiad o grantiau a ddyfernir i brifysgolion gan y Times Higher Education Supplement yn gosod Bangor yn y 45ain safle yn ôl nifer y grantiau pwysicaf a ddyfernir gan Gynghorau Ymchwil i brifysgolion. Y Cynghorau Ymchwil yw r cyrff sy n cyllido ymchwil mewn prifysgolion. I sefydliad fel Bangor, mae hwn yn ganlyniad gwych ac yn gosod y Brifysgol o flaen llawer o brifysgolion mwy eu maint a mwy adnabyddus. Fel mae n digwydd, mae Bangor yn y 24ain safle o ran grantiau fesul aelod staff. Mae dadansoddiad pellach (Research Fortnight) yn dangos llwyddiant ardderchog Bangor o safbwynt ennill grantiau ymchwil. Mae Bangor ar y blaen ymysg sefydliadau addysg uwch Cymru o ran llwyddiant ei cheisiadau. Mae r gystadleuaeth i ennill grantiau r Cyngor Ymchwil yn galed iawn ac mae llawer o bobl ar ôl y grantiau eglura r Athro John Farrar, Dirprwy Is-Ganghellor ym Mhrifysgol Bangor. Mae ansawdd yr ymchwil ym Mhrifysgol Bangor wedi gwella hyd yn oed ymhellach ac mae hyn yn cael ei adlewyrchu yn y symiau a ddyfernir i r Brifysgol am ymchwil a fydd yn berthnasol yn genedlaethol ac yn rhyngwladol ar draws ystod eang o ddisgyblaethau. Mae r rhanbarth cyfan yn elwa ar ymchwil Bangor.

12 12 YMCHWIL Arloesol Radiolegydd ymyriadol yn cael hyfforddiant ar BIGNePSi gan ddefnyddio adborth cyffyrddiadol a sbectol 3D. Canolfan Ymchwil Dwyieithrwydd gwerth 5m i Brifysgol Bangor Mae canolfan ymchwil newydd gwerth 5m wedi cael ei sefydlu yn y Brifysgol er mwyn astudio dwyieithrwydd, gan ddod ag arbenigwyr dwyieithrwydd mwyaf blaenllaw'r byd at ei gilydd. Bydd academyddion o r Ysgol Ieithyddiaeth, yr Ysgol Seicoleg a r Ysgol Addysg yn cyfrannu at waith y ganolfan ymchwil dros gyfnod o bum mlynedd gan edrych ar y berthynas rhwng dwy iaith siaradwyr dwyieithog mewn cymunedau dwyieithog o fewn y DU ac yn rhyngwladol. Rhith-wirionedd yn dod i gynorthwyo meddygaeth Arweinydd mewn maes ymchwil hynod arbenigol yw r Athro Nigel John o r Ysgol Cyfrifiadureg. Mae ei Grŵp Ymchwil Graffeg Weledol a Meddygol Uwch wedi cael cyllid gan yr Adran Iechyd a chan y Cyngor Ymchwil Gwyddorau Peirianneg a Ffisegol i ddatblygu efelychiad o ddulliau gweithredu n defnyddio radioleg ymyriadol - sef arbenigedd feddygol lle mae meddygon yn defnyddio technolegau delweddu i ganfod tagfeydd mewn rhydwelïau a hefyd eu trin gyda balwnau, stentiau a chathetrau meddygol. Mae r projectau hyn yn galluogi r tîm ymchwil i ymestyn Efelychydd Delwedd Trywaniad Nodwydd Bangor (BIGNePSi). Ar hyn o bryd mae r Grŵp yn gwella cywirdeb manwl yr efelychydd drwy gyflwyno anffurfiad meinwe meddal ac effeithiau modelu, megis anadlu a llif gwaed. Meddai r Athro Margaret Deuchar a fydd yn arwain y Ganolfan, a gyllidir gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol: Mae hwn yn ddatblygiad o bwys a does dim dwywaith na fydd yn dylanwadu ar ddirnadaeth y cyhoedd o ddwyieithrwydd a ffurfio polisi iaith ac Mae hyn yn rhoi Cymru a Phrifysgol Bangor ar flaen yr ymchwil ryngwladol ar ddwyieithrwydd.

13 13 mewn Prifysgol ymchwil o r radd flaenaf Y gwyddonydd Ben Powell yn yr eira yn gosod offer ar y llong ymchwil. Gwelodd y rhai a fu ar y fordaith ymchwil i'r Arctig rewfor yr Arctig yn dadmer. addysg nid yn unig yng Nghymru ond trwy r byd i gyd. Ychwanegodd yr Athro Deuchar: Mewn blynyddoedd diweddar gwelwyd ymchwil yn y maes hwn yn blodeuo, ac o ganlyniad i hyn mae n dealltwriaeth o natur y meddwl dwyieithog unigol, defnyddio a datblygu iaith, a r gymuned ddwyieithog, ar fin cymryd camau breision ymlaen. Mae hyn yn rhoi Cymru a Phrifysgol Bangor ar flaen yr ymchwil ryngwladol ar ddwyieithrwydd. Mae Cymru n cael ei hystyried yn arweinydd byd ym maes cynllunio iaith ac addysg ddwyieithog. Mae r Ganolfan hon yn dathlu r arweiniad hwnnw a bydd yn sicrhau bod Cymru n parhau i arloesi a gwella polisi ac ymarfer dwyieithog yn genedlaethol ac yn rhyngwladol, meddai r Athro Colin Baker, Cyd-gyfarwyddwr y Ganolfan. Bangor a Blwyddyn Ryngwladol y Pegynau Mae Blwyddyn Ryngwladol y Pegynau (IPY) yn canolbwyntio ar yr angen brys am ddealltwriaeth gliriach o newid hinsawdd yn y dyfodol. Bydd gwyddonwyr Bangor ymysg dros 50,000 o wyddonwyr, myfyrwyr a staff ategol o dros 60 o wahanol wledydd sy'n cymryd rhan mewn dros 200 o brojectau yn yr Arctig a r Antarctig a gynlluniwyd i ymchwilio i r effaith y bydd y pegynau'n eu cael ar systemau hinsawdd byd-eang a chanlyniadau hynny i r ddynoliaeth. Bydd Dr Nia Whiteley, o r Ysgol Gwyddorau Biolegol, yn treulio'r flwyddyn yn canfod sut y bydd amffipodiaid, creaduriaid bychain sy n debyg i ferdys (shrimp), ac sydd ar waelod y we fwyd, yn ymdopi â newid hinsawdd. Bydd yn cymharu samplau a gasglwyd ganddi ym Mehefin o du hwnt i gylch yr Arctig ag eraill sydd wedi'u casglu o'r Alban, Cymru a Phortiwgal. Ei gwaith fydd darganfod sut y bydd y creaduriaid pwysig a niferus hyn yn ymaddasu i newid hinsawdd. Mae gwyddonwyr o'r Ysgol Gwyddorau Eigion hefyd yn cyfrannu, gan gymryd rhan mewn mordaith ymchwil i Gefnfor yr Arctig er mwyn darganfod mwy am effeithiau r dŵr croyw sydd yng Nghefnfor yr Arctig ar ein hinsawdd. Caiff y gwaith hwn, sydd hefyd yn rhan o r IPY, ei ariannu gan Gyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol (NERC). Mae Cefnfor yr Arctig yn chwarae rhan bwysig wrth bennu ein hinsawdd trwy ei ddylanwad ar geryntau cefnforoedd, fel Llif y Gwlff.

14 14 Chwarae ein rhan yn Y GYMUNED Y cyfranogwyr a fu'n dathlu 10fed pen-blwydd y cwrs gradd rhan-amser gyda'r siaradwr gwadd, Simon Weston OBE. Noson i w chofio i Ddysgwyr Gydol Oes Cynhaliodd yr Ysgol Dysgu Gydol Oes aduniad arbennig yng Ngorffennaf i ddathlu degfed pen-blwydd derbyn y garfan gyntaf o fyfyrwyr i astudio n rhan-amser am radd BA mewn Astudiaethau Cymdeithasol yn y Brifysgol. Daeth nifer fawr o gynfyfyrwyr a myfyrwyr presennol, teulu a ffrindiau i r aduniad. Ar ei ôl cafwyd trafodaeth gyda Simon Weston OBE, y cyn-aelod o r Gwarchodlu Cymreig, a chadeiriwyd y sesiwn gan Dewi Llwyd, cyflwynydd newyddion S4C. Mae un o fodiwlau craidd y radd, Rhyfel, Cymdeithas a r Cyfryngau, yn edrych ar natur ac effaith rhyfela yn yr ugeinfed ganrif. Gan fod Simon wedi cael ei grybwyll yng ngwaith myfyrwyr, roedd yn ddewis naturiol i gael ei wahodd. Bu Simon yn ddewis ysbrydoledig; roedd ei sylwadau am ei brofiadau yn y Falklands ac am ddigwyddiadau milwrol eraill yn werth eu clywed ac yn berthnasol i ddiddordebau academaidd y myfyrwyr, yn ogystal â i garisma personol a i wir ddiddordeb mewn dysgu gydol oes. Y radd mewn Astudiaethau Cymdeithasol oedd y cwrs gradd rhanamser cyntaf i w gynnig gan y Brifysgol. Yn y cyfamser, mae r Brifysgol wedi ymestyn y dewis o gyrsiau sydd ar gael. Mae cyrsiau presennol yn cynnwys Diplomâu a Graddau BA mewn Llenyddiaeth gydag Ysgrifennu Creadigol, Astudiaethau Cyfunol, Celfyddyd Gain, a Graddau Sylfaen (FdA) mewn Datblygu Cymuned a Rheolaeth Gofal. Cynlluniwyd yr holl gyrsiau i fod yn hyblyg ac maent wedi eu datblygu n arbennig ar gyfer anghenion myfyrwyr rhan-amser, sydd â r mwyafrif ohonynt yn gweithio'n llawn-amser. Blas ar fywywd Prifysgol Cafodd dros 40 o ddisgyblion o 10 ysgol ledled Gogledd Cymru, flas ar addysg uwch yn ystod Ysgol Haf, Breswyl tri diwrnod. Targed yr Ysgol Haf, a ariannwyd gan Ymgeisio n Uwch - Ymgeisio n Ehangach, oedd disgyblion chweched dosbarth, sydd yn ansicr ynglŷn â mynd ymlaen i addysg uwch, neu heb draddodiad teuluol o fynd ymlaen i r Brifysgol. Roedd yn canolbwyntio ar bobl ifanc o ardaloedd Cymunedau n Gyntaf a chymdeithasau dwyieithog, i roi profiad cadarnhaol iddynt o addysg uwch a chodi ymwybyddiaeth o r opsiynau sydd ar gael. Cafodd y disgyblion wir flas o sut beth fyddai bod yn fyfyriwr ym Mangor, wrth iddynt aros yn neuaddau preswyl y Brifysgol. Esboniodd Rhian Heath o Ysgol Maes Garmon; Cawsom deithiau o amgylch Undeb y Myfyrwyr, esiamplau o ddarlithoedd a sgyrsiau am gyllid, a gweithgareddau cymdeithasol fel certio a bowlio deg gyda'r nos. Roedd yn wir brofiad o fywyd myfyriwr. Sylweddolais pa mor wahanol yw bywyd myfyriwr i fywyd usgol uwchradd a chymaint rwy'n edrych ymlaen at y profiad." Dywed Stephen Howsam, 17 o Ysgol Uwchradd Y Rhyl fod y cynllun yn un cadarnhaol iawn. Mae r cynllun Ysgol Haf yn un gwych. Rwyf wedi cael cipolwg ar sut beth fyddai bywyd prifysgol ac yn edrych mlaen at y dyfodol. Cynlluniwyd yr holl gyrsiau i fod yn hyblyg ac maent wedi eu datblygu n arbennig ar gyfer anghenion myfyrwyr rhan-amser...

15 15...yn weithgar yn y rhanbarth Moulin Rouge Bangor Trawsnewidiwyd Academi Undeb y Myfyrwyr yn Moulin Rouge gan bobl mewn hetiau silc, staesys a bwâu plu ar gyfer noson thema lwyddiannus gan Gwirfoddoli Myfyrwyr. Yn wir, llwyddwyd i gasglu 1,100 i ariannu projectau yn y gymuned leol. Roedd hetiau silc a bwâu plu yn amlwg yn y noson thema Moulin Rouge a gododd arian ar gyfer projectau lleol. Meddai Andrew Wilson, Rheolwr Gwirfoddoli Myfyrwyr Bangor; Pwrpas y noson oedd codi arian ar gyfer ein projectau, yn cynnwys Splodge, sef project sydd yn gweithio gyda phlant ym Maesgeirchen, a r te Nadolig ar gyfer dros gant o bensiynwyr lleol lle rydym yn darparu bwyd ac adloniant. Mae Gwirfoddoli Myfyrwyr Bangor yn fudiad a arweinir gan fyfyrwyr sydd wedi i leoli yn Undeb y Myfyrwyr ac mae ganddynt dros 300 o fyfyrwyr yn cymryd rhan. Ychwanegodd Andrew: Rydym yn cynorthwyo myfyrwyr i arwain eu projectau gwirfoddoli cymunedol eu hunain projectau sy n cael effaith gadarnhaol o bwys ar gymunedau yn y Gogledd ac sydd hefyd yn rhoi sgiliau a phrofiad defnyddiol i r myfyrwyr sy n gwirfoddoli. Bu Gwirfoddoli Myfyrwyr Bangor hefyd yn cynnal Wythnos Gwirfoddoli, gan gynnwys Diwrnod Mabolgampau ar gyfer plant lleol, glanhau traeth lleol a chynnal parti ar gyfer pensiynwyr yr ardal, a hyn ar ben eu gweithgareddau wythnosol. Datblygiad y Ganolfan Rheolaeth yn cael ei orffen Mae r Ganolfan Rheolaeth newydd yn ganolfan addysgu a dysgu gyffrous ac arloesol. Bydd y ganolfan 14m yn arwain y maes hwn yng Ngogledd Cymru a thu hwnt. Penodwyd y gŵr busnes profiadol, Dr Colyn Gardner, yn Brif Weithredwr ym Medi. Daw Colyn o gefndir bancio ac mae wedi ymwneud llawer â thyfu a datblygu busnesau hyfforddiant ariannol. Mae portffolio r Ganolfan Rheolaeth yn cynnwys cyrsiau byrion mewn amrywiaeth eang o sgiliau rheoli, rhaglenni gradd ôl-raddedig sy n cynnwys MBA uwch wedi ei anelu at reolwyr canol ac uwch, arholiadau proffesiynol yr Association of Chartered Certified Accountants (ACCA), ynghyd â chyrsiau byrion mewn arweinyddiaeth, hyfforddi, marchnata a chyllid wedi eu hanelu at farchnad leol. Mae r Ganolfan Rheolaeth yn lle cyffrous gydag amrywiaeth eang o ystafelloedd dysgu a chyfarfod sy'n cynnwys y dechnoleg glyweled a gwybodaeth ddiweddaraf. Mae yno hefyd ystafelloedd gwely a chyfleusterau arlwyo mewn adeiladau rhestredig sydd wedi eu hadfer yn chwaethus. Rydym yn cynorthwyo myfyrwyr i arwain eu projectau gwirfoddoli cymunedol eu hunain...

16 16 Chwarae ein rhan yn Y GYMUNED Mynd â Chemeg at Blant Mae Sioe Gemeg ffrwydrol Robyn Wheldon-Williams yn dod â chemeg o flaen llygaid plant a phobol ifanc Cymru. Mae r Sioe yn hudo plant at Gemeg wrth i lysiau ffrwydro o flaen eu llygaid ac wrth i rocedi saethu i r awyr mae popeth yn y sioe n dangos fod gwyddoniaeth yn hwyl. Ond, coeliwch neu beidio, mae na lawer o wybodaeth yn cael ei chyflwyno hefyd! meddai Robyn Wheldon-Williams. Dr Robyn Wheldon-Williams yn dangos rhywbeth na ddylid ceisio ei wneud gartref - wrth gynnal y Sioe Gemeg yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Mae Robyn, sy'n athro, wedi bod yn gweithio diwrnod yr wythnos yn yr Ysgol Cemeg ers Medi 2006 fel rhan o Raglen Ymestyn (Outreach Programme) yr Ysgol Cemeg. Mae r gwaith o hybu Cemeg, a Chemeg cyfrwng Cymraeg yn benodol, yn parhau i lwyddo. Cynhaliwyd cwrs dwyieithog cyntaf, Datgelu Cyfrinachau Cemegol, ar gyfer Blwyddyn 12/13 fel rhan o fenter Cymru-gyfan. Gyda chefnogaeth Hands on Science ac Ymestyn yn Ehangach lansiwyd adnoddau Cemeg TGAU arlein, ynghyd â llyfryn adolygu ar gyfer yr Ysgol Basg Cemeg - sef cwrs ar gyfer disgyblion blwyddyn 10. Bydd Ysgol Basg Cemeg Blwyddyn 11 yn cael ei lansio'r flwyddyn nesaf. Ar y cyd gyda r Gymdeithas Cemeg Frenhinol un o r datblygiadau diweddaraf yw bod DVD Cymraeg, Gronynnau mewn Mudiant, wedi ei gynhyrchu ar gyfer ysgolion. Dyma adnodd ardderchog sydd ar gael am ddim i ysgolion Cymru. O ganlyniad i r flwyddyn lwyddiannus yn yr Ysgol Cemeg, a chyda i brofiad gyda r Sioe Gemeg, mae Robyn nawr yn gyfrifol am y babell Gwyddoniaeth a Thechnoleg yn yr Eisteddfod Genedlaethol mewn partneriaeth â r Brifysgol....mae popeth yn y sioe n dangos fod gwyddoniaeth yn hwyl.

17 17 sicrhau llwybr at arbenigedd Bangor yn ennill Oscars busnes Mae Prifysgol Bangor wedi'i chydnabod fel un o'r prifysgolion gorau ym Mhrydain am feithrin partneriaethau llwyddiannus gyda busnesau. Yn cael eu llongyfarch gany Gwir Anrh. Margaret Hodge MBE, yn y Seremoni Wobrwyo mae (ch-dd) Dr Richard Edwards o rysgol Cyfrifiadureg, Bryn Jones, Porth Arloesi Bangor a MsWendyWedmore ac EdmondYau ovision Support Trading Cyf. Cyflwynodd Y Gwir Anrh. Margaret Hodge AS, y Gweinidog dros Ddiwydiant a r Rhanbarthau, y brif wobr yng Ngwobrau Partneriaethau Trosglwyddo Gwybodaeth 2007 i Vision Support Trading Ltd a Phrifysgol Bangor am y Bartneriaeth Trosglwyddo Gwybodaeth orau yn y DU. Derbyniodd partneriaeth y Brifysgol gyda Lane4 Management Cyf hefyd wobr fel un o r pum partneriaeth orau yn Lloegr. Llongyfarchodd y Gweinidog bawb a fu n ymwneud â r gwaith gan ganmol y bartneriaeth am bopeth yr oedd wedi i gyflawni. Derbyniodd Bangor dwy o'r naw gwobr a gyflwynwyd. Roedd y digwyddiad yn dathlu llwyddiannau r rhaglenni sydd wedi cynorthwyo busnesau i allu cystadlu n well a bod yn fwy cynhyrchiol drwy wneud gwell defnydd o r wybodaeth, y dechnoleg a'r sgiliau sydd i w cael o fewn prifysgolion a cholegau Prydain. Dywedodd Yr Athro Merfyn Jones, Is-Ganghellor y Brifysgol; Mae hyn yn amlygu ansawdd y gwaith ymchwil sy n cael ei wneud gan ein hacademyddion a i berthnasedd i fyd busnes. Rydym wedi datblygu enw ardderchog am ein gweithgareddau trosglwyddo gwybodaeth ac yn rhoi pwyslais mawr ar weithio mewn partneriaeth gyda busnesau." Hefyd yn cael eu llongyfarch gan y Gweinidog mae Bryn Jones, Porth Arloesi Bangor, Adrian Moorhouse MBE, Lane4 Management,Yr Athro Lew Hardy,Ysgol Gwyddorau Chwaraeon a Mark Gittings, Aelod Cysylltiol PTG. Mae hyn yn amlygu ansawdd y gwaith ymchwil sy n cael ei wneud gan ein hacademyddion a i berthnasedd i fyd busnes.

18 18 Uchafbwyntiau o Philip Pullman Mercedes Peón Derbyniodd Elizabeth Carver, o'r Ysgol Gwyddorau Gofal Iechyd, wobr "Radiograffydd y Flwyddyn Cymru ". Cyflwynwyd y wobr gan Gymdeithas a Choleg y Radiograffyddion ac fe i noddwyd gan Fuji. Enwebwyd Elizabeth am ei chyfraniad i addysg, hyfforddiant a hyrwyddo dull wedi i seilio ar dystiolaeth yn y proffesiwn. Daeth yr awdur enwog a Chymrawd er Anrhydedd y Brifysgol, Philip Pullman, i draddodi darlith gyhoeddus yn y Brifysgol. Bu r enillydd Gwobr Llyfr y Flwyddyn Whitbread yn darlithio i Brif Ddarlithfa orlawn ar gelfyddyd a gwyddor ysgrifennu. Teitl ei gyflwyniad oedd Strangeness & Charm- the fundamental particles of narrative. Bu Mercedes Peón, un o gantoresau mwyaf nodedig Galisia, yn trafod ei gwaith a i pherfformiadau ar achlysur lansio'r unig Ganolfan yng Nghymru ar gyfer Astudiaethau Galisaidd yn yr Ysgol Ieithoedd Modern. Mae llywodraeth Galisia yn bartneriaid yn y Ganolfan Astudiaethau Galisaidd yng Nghymru, a fydd yn hybu astudiaethau academaidd yn ymwneud ag iaith a diwylliant Galisia. Gwaith ymchwil trylwyr gan Yr Athro Huw Pryce o'r Ysgol Hanes, Hanes Cymru ac Archeoleg a ysbrydolodd Tywysogion, cyfres deledu o bwys a ddangosodd nad arweinwyr plwyfol oedd tywysogion Cymru r Oesoedd Canol, ond arweinwyr a oedd yn chwarae rhan ym myd gwleidyddol Ewrop. Yr Athro Pryce a ysgrifennodd y sgript ar gyfer y gyfres deledu a r llyfr Tywysogion a oedd yn cyd-fynd â r gyfres. Rhoddwyd Yr Athro Tony Brown, o Ysgol y Saesneg, ar y rhestr fer am wobr bwysig Roland Mathias, a noddir gan BBC Cymru. Caiff y wobr - am ysgrifennu Cymreig yn Saesneg - ei rhoi bob dwy flynedd am waith a gyhoeddwyd ym maes barddoniaeth, storïau byrion, beirniadaeth lenyddol neu hanes Cymru. Rhoddwyd Yr Athro Brown ar y rhestr fer am ei astudiaeth ddiweddar o r bardd R.S. Thomas. Cyhoeddwyd y gwaith gan Wasg Prifysgol Cymru. Mae'r Athro Tony Brown yn gyd-gyfarwyddwr Canolfan Astudio R.S. Thomas yn y Brifysgol. Llofnodwyd y cytundeb gan Dr Abdul Aziz Sayed Ali o r Brifysgol Brydeinig Kuwait, a'r Is-Ganghellor, Yr Athro Merfyn Jones. Cyhoeddwyd bod y Brifysgol Brydeinig gyntaf i w hagor yn Kuwait i'w sefydlu gyda chymorth staff ac academyddion o Brifysgol Bangor. Ysgol Busnes Bangor fydd y prif grŵp academaidd o Fangor yn y cynllun hwn. Sefydliad preifat yw

19 19 Y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Falconer QC, gydag Athro Sefydlol yn Gyfraith, Thomas Watkin, Mrs Betty Williams AS, Is-Lywydd y Brifysgol a'r Cofrestrydd, Dr David Roberts. Y Prif Weinidog Rhodri Morgan AC yn annerch Llys y Brifysgol. Prifysgol Brydeinig Kuwait. Bydd yn cynnig graddau n bennaf ym meysydd busnes a rheolaeth a bydd yn agor ar gyfer cyrsiau gradd yn Ionawr pholisi yr ydym yn gweithredu ynddynt. Rydym felly n falch fod Prif Weinidog Cymru wedi penderfynu dod i Brifysgol Bangor i roi amlinelliad o sut yr hoffai weld Cymru yn 2020." Ymwelodd Y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Falconer QC, Yr Arglwydd Ganghellor, Ysgrifennydd Gwladol dros Faterion Cyfansoddiadol a phennaeth y system gyfreithiol, â r Brifysgol i draddodi Darlith Goffa Yr Arglwydd Morris. Roedd y ddarlith hon, yn cael ei thraddodi gan siaradwr mor adnabyddus, yn hwb pwysig ymlaen i ddatblygiad cyflym Ysgol y Gyfraith a sefydlwyd yn ddiweddar yn y Brifysgol. Mae astudiaeth a gyhoeddwyd yn rhifyn cyfredol y Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States (PNAS) yn disgrifio sut mae lefelau cynyddol o garbon deuocsid (CO2) yn yr awyr yn achosi newid yn ein hinsawdd. Ysgrifennwyd yr adroddiad gan Yr Athro Chris Freeman o r Ysgol Gwyddorau Biolegol a rhwydwaith o wyddonwyr dan ei arweiniad. Stewart Laing Datblygiad dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol yng Nghymru. Bydd y Ganolfan yn cynyddu ansawdd a maint y dystiolaeth sydd ar gael i gyfarwyddo r rhai sy n gyfrifol am benderfynu pa wasanaethau a thriniaethau i w darparu. Bu Prif Weinidog Cymru, Rhodri Morgan, yn amlinellu ei weledigaeth o Gymru yn y flwyddyn 2020, mewn araith i Lys Prifysgol Bangor. Dywedodd yr Is-Ganghellor, Yr Athro Merfyn Jones: "Mae hwn yn gyfnod o newid a sialens i addysg uwch, ac mae'n bwysig bod Prifysgolion yn ystyried y cyd-destunau gwleidyddol a Ch-Dd:Yr Artho Ian Russell, Athro Iechyd y Cyhoedd a Chyfarwyddwr NWORTH; Mr John Williams, Cyfarwyddwr Swyddfa Cymru ar gyfer Ymchwil a Datblygu Iechyd a Gofal Cymdeithasol;Yr Athro John Farrar, Dirprwy Is-Ganghellor a'r Athro Tom Maughan, Cyfarwyddwr Cydweithrediad Ymchwil Clinigol Cymru. Lansiwyd Cymdeithas Hap-Dreialon Iechyd a Gofal Cymdeithasol Gogledd Cymru (NWORTH), fel rhan o'r Ganolfan Ymchwil Meddygaeth a Gofal Cymdeithasol ar ôl cael ei hariannu gan Y Swyddfa Ymchwil a Fe wnaeth Stewart Laing, a raddiodd mewn Gwyddorau Chwaraeon ac sy n astudio am ddoethuriaeth yn y pwnc, adael Bangor i ddilyn gyrfa newydd gyda Sefydliad Meddygol Olympaidd y Gymdeithas Olympaidd Brydeinig. Penodwyd Stewart yn wyddonydd chwaraeon gyda Thîm y Gemau Olympaidd Gaeaf - sy n gweithio tuag at ennill medalau yn y Gemau Olympaidd Gaeaf a gynhelir yn Vancouver yn Ef yw'r trydydd myfyriwr gradd o Fangor i w recriwtio gan y Gymdeithas Olympaidd Brydeinig yn ystod y blynyddoedd diwethaf.

20 20 1 Urddwyd deg o bobl yn Gymrodyr er Anrhydedd i'r Brifysgol yn ystod y Seremonïau Graddio fis Gorffennaf. Cymrodoriaeth er Anrhydedd yw r anrhydedd uchaf y gall y Brifysgol ei roi ac fe i rhoddir i bobl sydd â chysylltiadau â Chymru neu â r Brifysgol ac sydd wedi gwneud cyfraniad sylweddol yn eu gwahanol feysydd. 1 Dr. Edward John James Davies OBE 2 Owain Arwel Hughes OBE 3 Siân James 4 Dr. Owen T. Jones 5 Dr. David Prichard 6 David Richards CBE 7 Yr Athro Stefan Rahmstorf 8 Yr Athro Emeritws J. Gwynn Williams, CBE 9 Iolo Williams 10 Rhys Ifans