PENCAMPWYR PÊL-DROED POWYS

Transcription

1 PAPUR BRO LLANGADFAN, LLANERFYL, FOEL, LLANFAIR CAEREINION, ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, LLANGYNYW, CWMGOLAU, DOLANOG, RHIWHIRIAETH, PONTROBERT, MEIFOD, TREFALDWYN A R TRALLWM. 365 Chwefror c 40c COFIO CYFAILL Ac awel front y Gaeaf - yn herio dros erwau T~-Isaf, awn yn ôl a chofiwn Haf Y werin ar ei phuraf. Bu farw Emlyn Tyisaf ar Ionawr 21. Lluniwyd yr englyn uchod gan Arwyn Groe er cof amdano. Gwelir teyrngedau iddo hefyd ar dudalennau 10 ac 11. PENCAMPWYR PÊL-DROED POWYS DATHL U PEN-BL WYDD YN 30ain THLU PEN-BLWYDD Er bod Ysgol Uwchradd Caereinion yn un o r ysgolion lleiaf ym Mhowys mae ei hadran Ymarfer Corff yn llwyddiannus dros ben. Yn y llun uchod gwelir tîm pêl-droed dan 14 oed yr Ysgol. Y nhw yw Pencampwyr Pêl-droed Powys a Phencampwyr Timau Bach Pêldroed Powys dan 14 oed. Callum Foulkes a Nyasha Mwamuka serenodd gyda pherfformiadau disglair o fewn y holl gemau. Dathlu r flwyddyn newydd ym Mwyty r Dyffryn Y Foel fu aelodau a ffrindiau Cymdeithas y Merched, Dolanog ar ddechrau mis Ionawr. Roeddynt hefyd yn dathlu pen-blwydd y Gymdeithas yn 30 oed a chafwyd cwis wedi ei drefnu gan Beryl Roberts, y llywydd presennol yn olrhain hanes y Gymdeithas dros y deg mlynedd ar hugain diwethaf. Yn y llun gwelir yr aelodau presennol gyda thair o r aelodau gwreiddiol yn sefyll yn y rhes ganol - Myfanwy Morgan, Myra Savage ac Eirian Roberts. Plant Ysgol Gynradd Llanerfyl yn eu gwisgoedd lliwgar ar ôl perfformio eu sioe, Beth ar y Ddaear

2 2 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 DYDDIADUR Chwef. 9 (nos Iau) Gyrfa Chwilod a bwyd yn Dyffryn, Foel o dan nawdd Merched y Wawr. Croeso i ddysgwyr yr ardal. 5. Chwef. 18 Bingo Neuadd Pontrobert 7.30 Chwef. 19 Cinio Elusennol yng Nghanolfan Hamdden Llanfair er budd Cymorth Canser Macmillan am 12 o r gloch. Tocyn 18 yn cynnwys band a siaradwr gwadd. Ffoniwch Sarah ar am docynnau. Chwef. 20 Cymdeithas Hanes Dyffryn Banw. Cyflwyniad gan yr Ymddiriedolaeth Archaeolegol o u gwaith ac o rai safleoedd archaeolegol diddorol yn Nyffryn Banw. Neuadd Llanerfyl am 7.30 Chwef. 23 Cystadlaethau Dawnsio yr Urdd Cylch Caereinion yng Nghanolfan Hamdden Llanfair Chwef. 24 Gyrfa Chwist yn Neuadd Pontrobert am 8 o r gloch Chwef. 27 am 7.30 yn Neuadd y pentref Adfa. Cinio G@yl Dewi. Ffoniwch Tom a Ruth ar am docynnau. Chwef. 28 Cwmni Drama Dinas Mawddwy yn Neuadd Llwydiarth am 7.30 y h. Mawrth 1 Dathlu Gwyl Ddewi gyda theulu Moeldrehaearn am 7.30 yng Nghanolfan y Banw. Trefnir gan Gangen Merched y Wawr y Foel. Croeso cynnes i bawb Mawrth 3 Eisteddfod Cylch Caereinion yng Nghanolfan Hamdden Llanfair Caereinion. Mawrth 3 Cinio G@yl Ddewi yng Nghanolfan Dolanog am Adloniant gan Barti r Ogof. Tocynnau gan Felicity ar Mawrth 7 Eisteddfod Ddawnsio Rhanbarth Maldwyn yn Theatr Hafren, Y Drenewydd. Bydd y Dawnsio Uwchradd yn dechrau am 1.30 y pnawn a r Cynradd i ddilyn. Bydd amser dechrau r cynradd yn dibynnu ar nifer y cystadleuwyr yn yr Uwchradd. Mi fydd gennym fwy o syniad yn fwy agos at y dyddiad. Mawrth 8 Cyfarfod Chwarter yr Annibynwyr yn Ebeneser, Llanfair Caereinion Mawrth 10 Arddangosfa Celf a Chrefft Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion TÎM PLU R GWEUNYDD Cadeirydd Arwyn Davies Groe, Dolanog, Is-Gadeirydd Delyth Francis Trefnydd Busnes a Thrysorydd Huw Lewis, Post, Meifod Ysgrifenyddion Gwyndaf ac Eirlys Richards, Penrallt, Llwydiarth, Trefnydd Dosbarthu a Thanysgrifiadau Gwyndaf Roberts, Coetmor Llanfair Caereinion Golygydd Ymgynghorol Nest Davies Panel Golygyddol Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan Mary Steele, Eirianfa Llanfair Caereinion clicied@btconnect.com Alwyn Hughes, Llais Afon, Llangadfan Mari Lewis, Swyddfa r Post, Meifod Teipyddes Catrin Hughes, Llais Afon Llangadfan CatrinHghs@aol.com Mawrth 9 Cymdeithas Adloniant Llanfair (C.A.Ll) yn cyflwyno Noson Gomedi efo Eilir Jones ( Ffarmwr Ffowc gynt) yn yr Institiwt, Llanfair am (yn cynnwys gwydriad o win a nibyls). Mawrth 10 Eisteddfod oed Neuadd Goffa Trefeglwys Mawrth 14 Noson Chwaraeon Merched y Wawr yn y Cann Office. Mawrth 17 Eisteddfod Cynradd Rhanbarth Maldwyn yn Ysgol Uwchradd Y Drenewydd Mawrth 23 Eisteddfod 15+ ac Aelwydydd Canolfan Glantwymyn Ebrill 26 Noson Gymdeithasol Cymdeithas Edward Llwyd Maldwyn a r Cyffiniau 7pm. Hen Gapel John Hughes, Pontrobert. Sgwrs gan y bardd lleol Emyr Davies Byw yn y Wlad. Croeso i aelodau ac eraill. Darperir lluniaeth ysgafn. Tâl 2. Cysylltwch â Nia Rhosier Trefnydd: Eluned Mai Porter Mai 5-7 Mai 5 Mai 19 Meh. 16 Meh. 17 Meh. 23 Gorff. 1 Gorff. 28 Medi 27 Arddangosfa Hen Luniau Dolanog. Cyngerdd yr Hospis gyda Chôr Meibion Maelgwyn o dan arweiniad Tristan Lewis ac artistiaid eraill. Tocynnau 10 ar gael gan aelodau r pwyllgor yn fuan. Band Porthywaen ym Mhontrobert am 7.30 Taith Gerdded Plu r Gweunydd o Goed Dyfnant i r Foel. Cychwyn am 1.30 Cymanfa r Annibynwyr yn Llanfair Cyhoeddi Eisteddfod Powys Llanfair Caereinion. Gorymdaith i ddechrau o r dref am 1.30 ar gyfer y seremoni yng Nghoed y Deri am Cyngerdd mawreddog i ddilyn. Cymanfa Ganu Moreia Cyngerdd Dathlu gyda Chantorion Colin Jones yng Nghanolfan Rhiwhiriaeth Pwyllgor Blynyddol Plu r Gweunydd am 7.30 yn Neuadd Pont Robert Hydref 13 G@yl Ranbarth Merched y Wawr yn Llanfair Caereinion Hydref 13 Noson o Dalent Lleol yn Neuadd Pontrobert am Gorff. 19/20, 2013 Eisteddfod Powys Llanfair Caereinion yng Nghanolfan Hamdden Caereinion. YMARFERION AT GYMANFAOEDD CANU YR OFALAETH 19 Chwefror 6pm Moreia 18 Mawrth 6pm Adfa 22 Ebrill 6pm Moreia 13 Mai 6pm Moreia Mehefin 17 Cymanfa r Annibynwyr Gorffennaf 1 Cymanfa Moreia Arholiadau Cerdd Tachwedd 2011 Mae r isod yn ddisgyblion i Dr David Whitfield- Jones, Llanerfyl. Piano Gradd 1: Gradd 7: Theori Gradd 3: Lili Davies, Glantanant; Gwawr Jones, Dolwen (Merit) Annie May, Cringoed Isaf (Distinction) Osian Davies, Glantanant (Merit) Ben May, Cringoed Isaf (Merit) Rhifyn nesaf A fyddech cystal ag anfon eich cyfraniadau at y rhifyn nesaf erbyn dydd Sadwrn, 18 Chwefror. Bydd y papur yn cael ei ddosbarthu nos Fercher, Chwefror 29 Diolchiadau 5 Taliad i r Trysorydd, gohebydd lleol neu un o r tîm Diolch Hoffai Rose a r teulu Tyddyn Heulyn ddiolch yn fawr iawn i bawb am eu cydymdeimlad a u caredigrwydd ar ôl colli Dennis. Diolch am ymweld â Dennis yn yr ysbyty, am y cannoedd o gardiau, y galwadau ffôn, yr ymweliadau a r rhoddion er cof. Dymuna Rose hefyd ddiolch yn fawr am yr holl gardiau Nadolig a dderbyniwyd ac mae n anfon Cyfarchion y Flwyddyn Newydd i w pherthnasau, cymdogion a ffrindiau oll. Diolch Hoffwn i, Margaret Tynyfron, Llanfair ddiolch o galon i fy nheulu a fy ffrindiau am fod mor garedig wrthyf ar fy mhen-blwydd yn ddiweddar. Diolch am y llythyrau, yr holl gardiau, anrhegion, galwadau ffôn a syrpreisys. Ffrindiau gan Dewi Bowen sydd yn crynhoi r cyfan: Pan fydd beichiau byd yn drwm Yn pwyso ar ein sgwyddau, Rhyw sibrwd pob cyfrinach fach A wnawn wrth gwrdd â ffrindiau; Mae n werth ail-fyw profiadau fyrdd A sôn am yr hen ddyddiau. Bydd gwên a sgwrs a hwyl i mi Fel gwin yng nghwmni ffrindiau. Gyda llawer o ddiolch. Margaret Diolch Dymuna Morfydd Jones, Glanaber, Melin y Ddôl, a r teulu ddiolch am bob arwydd o gydymdeimlad a charedigrwydd a dderbyniwyd yn ein phrofedigaeth. Hefyd y cardiau, galwadau ffôn, yr ymweliadau, eich presenoldeb yn yr angladd a r rhoddion er cof am ei brawd Elfyn tuag at Hospis Hafren Amwythig. Diolch Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i bawb a brynodd gardiau Nadolig er budd T~ Gobaith. Diolch yn fawr iawn am eich cefnogaeth a ch haelioni unwaith eto. Llwyddwyd i godi 600 trwy werthiant cardiau a rhoddion. Enid Edwards JAMES PICKSTOCK CYF. MEIFOD, POWYS Meifod a Dosbarthwr olew Amoco Gall gyflenwi pob math o danwydd Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv ac Olew Iro a Thanciau Storio GWERTHWR GLO CYDNABYDDEDIG A THANAU FIREMASTER Prisiau Cystadleuol Gwasanaeth Cyflym Garej Llanerfyl Ceir newydd ac ail law Arbenigwyr mewn atgyweirio Ffôn LLANGADFAN

3 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 O R GADER Dros y Gwylie mi ge s i bnawn difyr iawn yn ardal Llanrhaeadr a Llansilin. Ar ddiwrnod iasoer o aeafol mi oedd na flas ar dân yn ogystal â r cinio yn y caffi wrth un o ryfeddode Cymru, Pistyll Rhaeadr. Mae n olygfa hudolus ac yn olygfa sy n amlwg yn denu, roedd na fwrlwm o bobol yno. Yr un pnawn mi es i am gyfeiriad Llansilin ac i le o r enw Sycharth! Lle diarffordd ydi Sycharth heddiw, heb arwydd yn unman i ch cyfeirio yno. Dydi hi ddim yn syndod nad oedd neb arall yno. Cofiwch, mae hi wedi gwella mymryn yno n ddiweddar. Mae na faes parcio i dri neu bedwar car yno r@an, ac un arwydd bach hanner maint y cyfrifiadur ma yn dalog gyhoeddi enw r lle! Mae pethe n wahanol mewn gwledydd eraill. Mae r parch mwya n cael ei roi i arwyr cenedl mewn gwledydd sy n meddu ar hunan barch. Mi fues ar gyrion Bannockburn un tro, lle mae amgueddfa brysur yn cyflogi nifer o bobol yn parchu, na, mawrygu arwyr yr Alban. Mae lle i barcio mwy na pedwar car yn Bannockburn. * * * Mi fues i yn Neuadd Llanerfyl y penwythnos ma yn dathlu noson Santes Dwynwen. Y ferch honno oedd yn ei blodau mil a chwech chant o flynyddoedd yn ôl ac yn un o ferched prydferthaf y brenin Brychan Brycheiniog [yn ôl y sôn!]. Braf ydi cael dathlu eicon Cymru, yn hytrach [yn y cyswllt yma] na r Ffolant estron. Mi fydd hi n ddydd g@yl i Sant arall mewn rhai wythnose. Ac mi fydda i n trin Dydd G@yl Dewi leni fel G@yl y Banc. Mae na wleidyddion sy n parchu Cymru yn galw am hyn ers blynyddoedd, ond yn cael eu trechu gan y ceffylau trojan o wleidyddion rheiny o fewn Cymru sy n gwrthwynebu sefydlu symbol mor gadarn o blaid ein gwlad. Rhy gostus, medde nhw, gan gyhoeddi n dalog faint o filiynau o bunnoedd fyddai r gost i r economi o gael diwrnod o wyliau ychwanegol i r gweithlu. Ond MAE g@yl y banc ychwanegol eleni. Diwrnod y gallwn ni i gyd ddathlu 60 mlynedd o oruchafiaeth brenhines a choron Lloegr dros Gymru gaeth. Efallai y bydd rhai o ddarllenwyr y Plu yn ddigon gwasaidd a di-hid o u hanes i ddathlu r Jiwbilî eleni. Dathlu parhad a goruchafiaeth coron Lloegr dros Glynd@r a Llywelyn...a ni. Efallai n wir. Ond Dydd G@yl Dewi fydda i n ei ddathlu fel G@yl Banc ychwanegol leni. A dall run gwleidydd, trojan neu beidio, gwyno am y gost! Cymdeithas Hanes Dyffryn Banw Cyflwyniad gan yr Ymddiriedolaeth Archaeolegol o u gwaith ac o rai safleoedd archaeolegol diddorol yn Nyffryn Banw Nos Lun, Chwefror 20fed yn Neuadd Llanerfyl am CAWL CENNIN Llun a ddaeth i m llaw trwy Ike Davies Gwern-y-Bwlch o Gwmni Drama Llanfair Caereinion 1975/76. Y fi yw r dyn â r stetson a r sigâr. Y cast ar y soffa: Linda Griffiths, Dewi, Gors; Sister James a Roy Griffiths. Tu ôl o r chwith i r dde: pwy yw dyn y camera?; Arwyn, Tyisa; Dafydd Davies, Megan Roberts (Banc), Eleri Gwilym, Emyr Davies a Megan Roberts, Llanerfyl y forwyn. Roeddwn yn holi i Siân James yn ddiweddar os oedd na lun ar gael, a dyma fo! Sôn am hwyl! Emyr Dymuna Ddolen Ffermio ddiolch o galon i bawb fu mor hael yn cefnogi ei gwaith yn ystod Er mor fregus y sefyllfa ariannol llwyddodd Apêl Catalog Nadolig 2011 godi 5650 tuag at Brosiect Plant Amddifad Kumi yn Nwyrain Uganda. Bydd yr arian yn lleihau tlodi a gwella dyfodol y plant drwy eu galluogi i aros yn yr ysgol a hefyd cael hyfforddiant amaeth. Diolch yn arbennig i ddisgyblion Ysgol Uwchradd Llanfyllin am gyfrannu 200. Sefydlwyd Dolen Ffermio yn Ers cael statws elusen gofrestredig yn 2007 mae ei gwaith wedi ehangu. Yn 2011, yn ogystal â rhoi cymorth dyngarol i amddifaid bu r elusen yn ymwneud â r canlynol: Cefnogi canolfan bridio geifr yn Kumi i w dosbarthu i wella bywoliaeth amddifaid Hybu dolennau cyswllt rhwng ysgolion Sir Drefaldwyn a Dwyrain Uganda Rhoi peiriannau gwnïo yn anrheg i ysgol dechnegol i hyfforddi ieuenctid Rhoi offerynnau cerdd traddodiadol yn anrheg i ysgolion yn Nwyrain Uganda Cefnogi prosiect photodiary i blant gyfleu hanes bywyd pob dydd yn Uganda Sefydlu dolennau cyswllt amgylcheddol; cefnogi chwech o Ugandiaid i deithio i Gymru i weld ffermydd, gerddi, a r Sioe Frenhinol yn Llanelwedd Yn Nhachwedd, ynghyd ag Ysgolion Uwchradd Llanfyllin a r Drenewydd, trefnu cynhadledd i ddisgyblion chweched dosbarth ar Ffermio a choedwigo o blaid yr amgylchedd yn Ysgol Uwchradd y Drenewydd. Mae copïau o r cyflwyniadau i w cael gan Emyr ( ) Yn Nhachwedd, yn nhafarn y Tan House, trefnu noson Hawl i holi ar y pwnc A fydd posib cynhyrchu mwy o fwyd yn y dyfodol heb niweidio r amgylchedd? Am fwy o fanylion cysylltwch â Val Talbot, Ysgrifennydd ( ) neu Emyr Owen, Is-Gadeirydd ( ) neu r wefan ( Tro Trwstan Adroddaf i chwi hanes dyn A aeth i helynt rhyw bnawn Llun, Wrth alw n y Garej yn y llan, A i gerbyd pick-up o Japan. Yr oedd y prydydd mwyn ar frys, Ac ar ei dalcen dafnau chwys, Ond, Mwyaf Hâst a rhwystrau sy A dyma r hanes fel y bu. Medd wrth ei wraig Mae yn hwyrhau A ffyrm Wynnstay am bump yn cau. A ffwrdd yr aeth ac yn llawn ffydd, Yn fodlon iawn ar waith y dydd. Meddyliodd am ei newydd fyd Ac am ei aelwyd gynnes glyd, Ond, cymylau stormus yn crynhoi, A sioc ofnadwy gath y boi. Yn ôl y stori, rhodd y llanc Danwydd anghywir yn y tanc. Peiriant dîsl yw y car Ac yntau n llenwi â four star. Yn ôl rhai tystion, medden nhw, Y cerbyd oedd fel cangar@. Canlyniad hyn i mi gael tôn Yn Garej Brookside ar y ffôn. Mae r dyn yn gwsmer da i mi, Cael ambell tsiain ac ambell li, Ni allwn anwybyddu r ffôn, At Mitsubwshi lawr y lôn. Mewn sbyty mae r cerbyd o Japan Yn treulio noson yn y Llan. A dyna r stori am y dyn A i helynt tanwydd nawn dydd Llun. Eos Llwydiarth

4 4 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 FOEL Marion Owen Blwyddyn Newydd Dda os nad yw n rhy hwyr i ddymuno hyn i chi. Beicwyr Mae pedwar mis ers i r beicwyr heini fentro beicio ar draws Cymru. Dymuna Wyn Owen ddatgan ei ddiolch i bawb a u cefnogodd ar Fedi 3ydd 2011 llwyddasant i godi 3,000 a r arian yn mynd at ymchwil canser ac Ysbyty Gobowen. Prawf Gyrru Mae un arall o bobl ifanc y Cwm wedi llwyddo yn y prawf gyrru. Carwyn Owen yw r diweddara. Bydd angen cymryd gofal os ydych chi am fentro i Gwm Banw mae Nia, Gwenno, Siony, Gemma a Carwyn ar y ffordd. Lwc owt! Ffarwelio Dymuniadau gorau i Mrs Dilys Morris, Brynawel gynt, sydd wedi symud i fyw yn nes at ei merch yng Nghastell Caereinion. Y Fari Lwyd Aeth Dawnswyr Llangadfan i ymuno yn hwyl y Fari Lwyd yn Ninas Mawddwy nos Sadwrn, Ionawr 14eg. Cafwyd noson hwyliog dros ben fel yr arfer a diolch i Arfon Hughes am ein gwahodd ac am drefnu r cyfan. Roedd yn noson rynllyd iawn, a phenderfynodd y dawnswyr hepgor eu gwisgoedd dawnsio a lapio n gynnes! Merched y Wawr Nos Iau, Ionawr 12fed cawsom noson arbennig o hwyliog yng nghwmni ifanc o r Cwm Gerallt Dolymaen, a John Maesllymystyn. CEFIN PRYCE YR HELYG LLANFAIR AIR CAEREINION Contractwr adeiladu Adeiladu o r Newydd Atgyweirio Hen Dai Gwaith Cerrig Ffôn: GARETH OWEN Tanycoed, Meifod, Powys, SY22 6HP CONTRACTWR ADEILADU Adeiladau newydd, Estyniadau Patios, Gwaith cerrig Toeon Dyfynbris am Ddim Ffôn: / Roeddent wedi bod yng Nghenia ar wyliau gydag aelodau eraill o Fudiad y Ffermwyr Ifanc. Cafwyd sgwrs oedd yn llifo rhwng y ddau, a sleidiau diddorol i gadw ein sylw. Roeddem yn teimlo ein bod wedi bod yno efo nhw. Diolch yn fawr bois. Nos Iau, Chwefror 2il daw r Cogydd Crand i n diddori. Mae croeso cynnes i chi ymuno â ni. Byddwn yn dathlu G@yl Ddewi ar y 1af o Fawrth yng nghwmni Teulu Moeldrehaearn. Gwellhad Buan Dymuniadau da i Meira, Gesail Ddu sydd wedi derbyn triniaeth yn yr ysbyty yn ddiweddar. Penblwydd Frances Jones, Glanyrafon ar Chwefror y 5ed, Steve Elmore, yr Efail ar Chwefror y 8fed a phenblwydd priodas Alun a Maureen ar Chwefror yr 22ain. Pryd ar Glud Mae hi n bryd estyn diolch i r gwirfoddolwyr sy n mynd â Phryd ar Glud i rai cartrefi yn yr ardal. Cofiwch fod croeso i unrhyw un wneud ymholiadau yngl~n â hyn dim ond cysylltu â fi ar yn y lle cyntaf, neu holi i r gofalwyr wneud ar eich rhan. Mae r pryd yn cael ei rannu ar ddydd Mawrth a Dydd Iau a r gost yw 3 y dydd. Cewch ginio a phwdin. Mae fy niolch yn mynd i Elen Jones, Hafod; Rhiannon Gittins; Dwynwen Jones; Ann a Lynn Wiliams, Dilys Lewis, Enid Edwards ac Ann Tudor, Llysun. Diolch am eich cefnogaeth ers sawl blwyddyn. Cofion Anfonwn ein cofion at ddarllenwyr y Plu sydd ddim wedi bod yn hwyliog yn ddiweddar, a gobeithio fod dyddiau gwell o ch blaen. Mae profedigaeth wedi cyrraedd amryw o n darllenwyr anfonwn ein cydymdeimlad cywiraf atoch chithau. Morris Plant Hire OFFER CONTRACWYR AR GAEL I W HURIO gyda neu heb yrwyr Cyflenwyr Tywod, Graean a Cherrig Ffordd Gosodir Tarmac a Chyrbiau AMCANGYFRIFON AM DDIM Ffôn: Ffôn symudol: #yn tew i w gwerthu? Prynwr ardal y Plu i Welsh Country Foods Ffoniwch Elwyn Cwmderwen neu LLANGADFAN Gwaeledd Anfonwn ein cofion at Mr Richard Rees, Esgairllyn sydd yn Ysbyty Amwythig ar hyn o bryd. Gobeithio y byddwch yn teimlo n well yn fuan ac y cewch ddod adre cyn gynted â phosibl. Treuliodd Mr Sid Evans, Pantgwyn gyfnod yn yr ysbyty hefyd. Mae wedi dod adre bellach ac roeddwn yn falch o glywed ei fod yn gwella erbyn hyn. Cafodd Catherine, Llwydcoed driniaeth fawr ar ei chefn mewn ysbyty yn Llundain rai misoedd yn ôl bellach a da yw deall ei bod yn gwella. Dyweddio Llongyfarchiadau i Gill, Tynewydd ac Allan ar eu dyweddiad dros y Nadolig. Dymuniadau da iawn i chi eich dau ar gyfer y dyfodol. Clywais fod Allan wedi dewis y fodrwy ei hun heb yn wybod i Gill. Faswn i ddim yn ymddiried yn Alwyn ddewis pâr o sannau i fi heb sôn am fodrwy! Dymuniadau gorau Mae Mr Richard Brown, Glanymorfa wedi symud i gartref Llwynteg, Llanfyllin. Gobeithio y bydd yn hapus iawn yno. Lynwen Mae Lynwen wedi bod yn reit brysur ers gadael Ysgol Nant Caerau a phenderfynu mentro i r byd perfformio yn llawn amser. Bu yn ffodus i gael gwahoddiad gan Theatr Na Nôg i glyweliad Sioe/Drama o r enw Arandora Star yn Theatr Dylan Thomas y Glannau, Abertawe. Hanes teulu o Eidalwyr yn Abertawe amser yr 2il Ryfel Byd. Drama fach dda eithaf pwerus ar gyfer ysgolion efo Lynwen yn chwarae r brif ran. Cafodd hefyd wahoddiad gan Gwmni Avanti i ffurfio gr@p i ganu cefndir i Raglenni Rhydian. Gwelwyd hi a Rhodri a Mark ar rai o r rhaglenni Gwefr oedd canu cefndir efo Ruthie Henshaw a chael cyfle i gael sgwrs efo hi ar y diwedd. Mae ar hyn o bryd yn ymarfer Fala Surion efo Cwmni r Frân Wen am 5 wythnos cyn mynd ar daith. Mae r daith yn cychwyn yng Nghanolfan y Celfyddydau Aberystwyth ar y 28ain o Chwefror. ALUN PRYCE CONTRACTWR TRYDANOL Hen Ysgubor Llanerfyl, Y Trallwm Ffôn: Rhif ffôn symudol: Gellir cyflenwi eich holl anghenion trydanol - amaethyddol, domestig neu ddiwydiannol. Gosodir stôr-wresogyddion a larymau tân hefyd. Gosod systemau solar ffotofoltäig

5 Plu r Gweunydd, Chwefror Colofn y Dysgwyr Lois Martin-Short GWYLIAU I HAWAII Mae Felicity Ramage o Ddolanog a i g@r wedi bod ar wyliau i ben draw r byd yn ddiweddar. Dyma eu hanes nhw: Meddyliwch am Hawaii a dach chi n dychmygu traethau gwyn a phalmwydd. Ella Stem yn codi o r llosgfynydd yn Hawaii (13,796 troedfedd) mae hi n bwrw eira! Mae na ransh cowboi mawr yng ngogledd yr ynys. Y gorllewin ydy r ochr sycha a r dwyrain ydy wlypa. Wnaeth Captain Cook gyrraedd Hawaii yn 1891 ond bu farw ar ôl blwyddyn. Mae na gofeb iddo fo yn Bae Kealakekua. Rwan, mae Hawaii yn rhan o r Unol Daleithiau. Mi wnaethon ni ymweld â Pharc Cenedlaethol Llosgfynydd. Mi welon ni r llosgfynydd ac mi gerddon ni dros hen grater efo lafa poeth dim ond cant tri deg troedfedd dan ein traed! Mi ddysges i am y ddau fath o lafa - A a a Pahoehoe. Roedd steam vents poeth iawn yn y crater. Yn agos at y llosgfynydd, ble dydy r lafa ddim yn rhedeg r@an, mi welon ni tree ferns o gwmpas hen diwb lafa fel twnnel. Mi gerddon ni trwy r tiwb lafa. Pan aethon ni ar drip hofrennydd o gwmpas yr ynys, mi wnaethon ni hedfan dros y llosgfynydd ac mi welon ni lif lafa yn rhedeg i lawr i r môr. Yng ngorllewin yr ynys, Llosgfynydd marw ydy o. Mae o n 13,796 troedfedd a rhaid i chi fod yn iach i fynd i fyny. Mae r awyrgylch yn denau ar y copa. Mi ddechreuon ni wisgo crysau-t ond ar y copa roedd angen cotiau gaeaf - roedd o n -3 gradd! Pan gyrhaeddon ni r copa, roedd na fachlud haul prydferth. Mae un deg tri thelesgop mawr ar y copa. Mae un ohonyn nhw yn cael ei weithio o Gaeredin! Ar y ffordd i lawr, mi gaethon ni siawns i edrych trwy delesgop llai ac mi welon ni r blaned Mercher a phedwar o i lleuadau. Ond y peth gorau yn Hawaii ydy r môr. Mae o n glir ac yn gynnes. Mi wnes i nofio efo Crwban Môr Gwyrdd ac mi weles i lawer o bysgod lliwgar iawn. Mae gynnyn nhw enwau neis fel Humuhumu-nukunukuãpua a. Dim ond deuddeg llythyren sydd yn y wyddor Hawaiian. Mi aethon ni ar gwch i nofio gyda snorcel ac yn ystod ein cinio, mi weles i ddolffiniaid yn nofio a neidio. Un dydd, wnaethon ni ddim nofio achos cafodd siarc ei weld yn y bae! Roedd y daith i Hawaii yn cymryd pedair awr ar hugain ac roedd rhaid i ni newid ein watsys un awr ar ddeg. Mi wnes i fwynhau ein gwyliau yn fawr. Mi ges i brofiadau i w cofio ond ro n i hapus iawn i fod adref eto! byddech chi n synnu at Hawaii - The Big Island. Mae na chwe ynys Hawaiian a Hawaii ei hun. The Big Island ydy r fwya a r fenga. Mae pob ynys yn llosgfynydd marw ond mae gan Hawaii bum llosgfynydd. Mae llosgfynydd Kilauea yn ffrwydro hefyd. Mae na draeth gwyn a phalmwydd ond mae na draeth du hefyd a choedwigoedd glaw trofannol. Mae na ddiffeithdiroedd ac ar ben Mauna Kea mi welon ni ddyffrynnoedd dwfn a gwyrdd. Roedd o n gyffrous iawn i hedfan trwy un ohonyn nhw a gweld rhaeadr mil troedfedd. Mi aethon ni ar fws i fyny Mauna Kea. Machlud yr haul ar gopa Mauna Kea Seren Iaith! Gloywi Iaith i Bawb Mae Seren Iaith yn cynnwys dros 200 o ymarferion ieithyddol. Mae r llyfr yn addas ar gyfer myfyrwyr TGAU Cymraeg, Safon Uwch Cymraeg ac oedolion. Dyma gyfle i brofi eich hunan. Mae hanner cyntaf y llyfr yn cynnwys ymarferion ar bwyntiau gramadegol unigol. Mae r ail hanner yn canolbwyntio ar roi r pwyntiau hyn at ei gilydd. Ac mae r atebion yng nghefn y llyfr! Mae Diane Jones wedi prynu copi ac mae hi n dweud: Mi faswn i n hoffi cymeradwyo r llyfr Seren Iaith gan Nona Breese a Bethan Clement i bawb fydd yn sefyll arholiad Canolradd yn yr haf. Mae na ymarferion gramadegol ar gyfer pob dydd tan yr arholiad. Mi gaeth y llyfr ei gymeradwyo gan Steve Morgan yn yr Ysgol Ionawr yn Drenewydd. Dw i n meddwl bod y llyfr yn ardderchog. Mae ar gael trwy Pethe Powys am Sadwrn Siarad Bydd Sadwrn Siarad yn Nolgellau (Coleg Meirion Dwyfor) ar 25ain o Chwefror, ac un arall yn y Ganolfan Gymunedol, Trewern ar y 3ydd o Fawrth. Mae r ddau yn dechrau am 9.30 ac yn gorffen am Mae n costio 8 / 5 am y diwrnod. Bydd te a choffi ar gael, ond dewch â phecyn cinio. Os dach chi eisiau mynd, mae n bwysig i chi ffonio o flaen llaw. Ffoniwch Menna ar Cyfleoedd i ddefnyddio eich Cymraeg Chwefror 4 Dathlu Darllen Bydd sesiwn arbennig i lansio cyfres newydd Stori Sydyn yn y Llyfrgell, Drenewydd, ddydd Sadwrn y 4ydd o Chwefror. Bydd Sesiwn i r teulu rhwng 10:00-11:00, wedyn Paned a Sgwrs yng nghwmni Hedd Bleddyn. Ar ôl hynny, bydd cyfle i Ffeirio Llyfrau Cymraeg (Welsh Book Swap). Felly, beth am ddod â llyfrau Cymraeg rydych chi wedi gorffen â nhw a chael rhai newydd yn eu lle? I drefnu lle ar y Sesiwn i r Teulu, rhaid i chi gysylltu â Menna, neu gofynnwch i ch tiwtor am ffurflen. Chwefror 9 Gyrfa Chwilod Mae Merched y Wawr yn trefnu Gyrfa Chwilod i ddysgwyr yng Ngwesty r Dyffryn, y Foel, ar y 9fed o Chwefror am Am fanylion ac i gadw lle, cysylltwch â Rona Morris ar neu e-bostio ronamorris2@hotmail.co.uk Chwefror 10 - Noson Cyri a Chwis Bydd Noson Cyri a Chwis yng Nghlwb y Monti, Drenewydd, nos Wener y 10fed o Chwefror, am 8:00. Mae n costio 6 yr un. Rhaid bwcio o flaen llaw. Cysylltwch â Menna ar neu mom@aber.ac.uk Od, ond dim pawb sy n gwybod am ein yswiriant ty. Am bris galwch neu galwch i fewn i'r swyddfa a siarad i Wyn, Med, Liz neu Joan yn Swyddfa NFU Mutual Stryd y Bont Llanfair Caereinion Y Trallwng SY21 0RZ Agent of The National Farmers Union Mutual Insurance Society Limited. We do right by you

6 6 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 COLOFN MAI Ceir amrywiaeth mawr o barciau, cestyll a phlasdai ar hyd a lled Cymru ond ddim yn aml y ceir cyfuniad o r tai gyda i gilydd. Ar ddiwrnod braf o fis Hydref diwethaf daeth criw o aelodau Cymdeithas Edward Llwyd at ei gilydd i fwynhau rhyfeddodau Parc a Chastell Dinefwr a Phlasdy Newton, i gyd bron o dan yr un to! Tywyswyd ni o gwmpas gan Iestyn Thomas, un o swyddogion yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Mae Iestyn yn fab i r diweddar Meurwyn Thomas (brawd Ieuan). Mawr yw ein diolch iddo am ddiwrnod diddorol dros ben. Camwyd nôl mewn amser wrth i ni grwydro hen lwybrau r parc gan enwi dim ond ychydig rai sef Llwybr Gwas y Neidr, Llwybr Coed Derw, Llwybr y Gwartheg Gwynion ac ati. Yn y Parc 800 erw, mae yna gaer o Oes yr Haearn, dwy Gaer Rufeinig, castell a dwy dref ganoloesol a phlasdy o r 17eg ganrif. Yma ceir casgliad arbennig o goed hynafol. Saif un goeden dderw y credir ei bod dros 700 mlwydd oed. O r goeden ysblennydd hon braf oedd gwrando ar s@n nodweddiadol cnocellod coed wrth iddynt chwilio am fwyd. Bydd rhannau o goetir y Parc yn aros yn wlyb trwy r flwyddyn ac o ganlyniad mae coed gwern a helyg yn tyfu n iach dros ben yma. Mae planhigion sy n hoff o dd@r yn tyfu n doreth yma yn eu tymor, sef y gellesgen felen, melyn y gors, robin carpiog ac eraill. Pan gwympa coeden yn y parc, fe adewir y pren marw yn y fan a r lle i greu cynefin ar gyfer chwilod a phryfed prin. Mae dros 140 math o gen yn y coetir a ddenwyd yno gan y nifer o hen goed derw, ynn a masarn. Yn ystod yr haf gellir gweld amrywiaeth o weision y neidr yn gwibio uwchben Pwll y Felin gerllaw. Bydd cwtieir, glas y dorlan a hwyaid yn nythu yn y twmpathau o gynffon y gath sy n tyfu ar lannau r pwll. Mae Parc Ceirw yn un o r tri pharc ceirw caeedig o r 16eg ganrif sy n dal i fodoli yng Nghymru heddiw. Yn y parc, fe geir dros gant o geirw Brith ac mi fuom yn lwcus iawn o Un o r gwartheg prin, maent yn rhyfeddol ac yn medru rhedeg yn gyflym iawn dros leoedd corsiog a serth. gael cip ar ambell un o r anifeiliaid swil hyn. Doedd yna ddim llawer o swildod ar y gwartheg gwynion, a daeth ambell un yn agos iawn atom. Mae Parc Dinefwr yn gartref i yr o wartheg gwynion o rywogaeth brin ac yn dyddio nôl i r 9fed Ganrif. Ceir y cyfeiriad cyntaf at y gwartheg yng Nghyfreithiau Hywel Dda, pryd y u rhestrwyd fel rhan bwysig o r dreth a delidd i Dywysogion Cymru. Mae n hawdd adnabod y gwartheg wrth eu côt wen fel yr eira a blaenau duon ar eu cyrn hirion. Dringwyd i fyny llwybr y Castell trwy r goedwig gan ddychmygu gweld y carped o glychau r gog sy n tyfu ymhlith y coed ym mis Mai. Saif y castell ar dir uchel yn edrych dros Ddyffryn Tywi ac yn dyddio nôl i ddechrau r 12fed ganrif, pan oedd yr Arglwydd Noson Gymdeithasol Cymdeithas Edward Llwyd Maldwyn a r Cyffiniau Ebrill 26 am 7pm yn Hen Gapel John Hughes, Pontrobert. Sgwrs gan y bardd lleol Emyr Davies Byw yn y Wlad. Croeso i aelodau ac eraill. Darperir lluniaeth ysgafn. Tâl 2. Cysylltwch â Nia Rhosier Trefnydd: Eluned Mai Porter BOWEN S WINDOWS Gosodwn ffenestri pren a UPVC o ansawdd uchel, a drysau ac ystafelloedd gwydr, byrddau ffasgia a porches am brisiau cystadleuol. Nodweddion yn cynnwys unedau 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, awyrell at y nos a handleni yn cloi. Cewch grefftwr profiadol i w gosod. BRYN CELYN, LLANFAIR CAEREINION, TRALLWM, POWYS Ffôn: Rhys yn rheoli De Orllewin Cymru. Cyrraedd yn ôl ac i mewn i D~ Newton i flasu gwledd hanesyddol arall a the Cymreig. Atgoffwyd pawb bod Edward Llwyd wedi ymweld â thir Dinefwr yn ystod ei deithiau a chael hyd i ffosiliau diddorol yn haenau creigiau r tir. Dyma ymweliad y medrwch edrych ymlaen ato y gwanwyn neu r haf nesaf yma. Mae Llandeilo hefyd yn dre fach hyfryd gyda siopau unigryw a diddorol.

7 LLANERFYL Penblwydd Priodas Llongyfarchiadau i Mr a Mrs Owen, Dolau Ceimion, ar ddathlu 71 o flynyddoedd o briodas yn ddiweddar. Oes yna gwpl yng Nghymru sydd wedi bod yn briod yn hwy tybed? Gwellhad Buan i Naomi Perbs, Tyntwll ar ôl llawdriniaeth yn Ysbyty Stoke. Dymuniadau gorau hefyd i John Williams, Y Felin sydd wedi cael clun newydd. Dymuniadau gorau i Janet wrth iddi ddechrau ar ei thriniaeth unwaith eto. Penblwydd Arbennig Dathlodd Debbie Gregory, Cae Ysgubor ei phenblwydd yn 40oed yn ddiweddar. Dathlwyd gyda pharti i deulu a ffrindiau yn y Dyffryn. Llwyddiant Cerddorol Llongyfarchiadau i Lynfa, Maescelynog sydd wedi llwyddo i basio Gradd 6 ar y delyn, mae Lynfa yn ddisgybl i Ieuan Jones ac i Adleis, ei chwaer, sydd wedi pasio Gradd 4 ar y delyn, hithau yn ddisgybl i Siân James. Swper a Thwmpath Ddegawdau yn ôl roedd twmpathau dawns yn nosweithiau poblogaidd iawn ymysg yr ifanc. Cyfle i gymdeithasu a hyd yn oed dod o hyd i gariad! Ond daeth oes y disgo a r clybiau nos ac fe fu bron i r twmpath ddiflannu oddi ar wyneb y ddaear. Wel, ar ôl y noson lwyddiannus a gafwyd yn Llanerfyl ar nos Wener y 27ain o Ionawr dwi n credu y gwelir mwy o r digwyddiadau yma yn cael eu cynnal yn y dyfodol. Darparwyd lluniaeth blasus iawn ar ein cyfer gan rieni a ffrindiau Ysgol Gynradd Llanerfyl. Yna diolch i Bryn Davies a i fand Pentennyn ac aelodau o Barti Dawns Tanat bu dawnsio ffyrnig a llond bol o chwerthin am oriau. I r dewr a r ffit roedd cyfle i ddawnsio disgo wedyn tan oriau mân y bore. Diolch yn fawr i r trefnwyr - adloniant cymdeithasol ar ei orau. Prawf gyrru Dyna gyd-ddigwyddiad anhygoel i r efeilliaid Guy a Ross, Glynbach lwyddo i basio eu prawf gyrru ar yr un diwrnod! Llongyfarchiadau i r ddau, ond bobl bach dwi n siwr fod y bil yswiriant yn anferthol! Contractwr Amaethyddol Gwaith tractor yn cynnwys Teilo â Dual-spreader Gwrteithio, trin y tir â Power harrow, Cario cerrig, pridd a.y.y.b. â threlyr 12 tunnell. Hefyd unrhyw waith ffensio Cysylltwch â Glyn Jones: O R GORLAN Gwyndaf Roberts Mae i bob stori wreiddyn sydd wedi ei hangori i wirionedd, pa mor ffansïol ac anhygoel yw r stori honno. Dod o hyd i r gwirionedd neu r gwirioneddau yn y stori yw r gamp bob tro. Dyna pam, yn rhannol, mae nofel a ffilm neu stori fer yn ddeniadol i wyliwr, darllenydd a gwrandäwr. A dyna pam efallai bod y chwedlau a geir yn y Mabinogi er enghraifft, wedi glynu mor dda yng nghof y genedl er nad ydym bellach yn llwyr gredu r hyn a geir ynddynt. Lleoliad Breuddwyd Rhonabwy yw r darn tir hwnnw o boptu r afon Hafren o rhychdir Powys (ger Croesoswallt) yn y gogledd i ardal Rhyd y Groes a Maes Argyngrog, y gellid ei ddisgrifio n fras heddiw fel ardal Trallwm. Anfonir Rhonabwy ac eraill i chwilio am Iorwerth Goch, brawd Madog ap Maredudd, tywysog Powys ( ). Wedi cael lloches yn nh~ Heilyn Goch mae Rhonabwy yn mynd i gysgu ar groen ychen melyn ac yn cael breuddwyd a barodd am dri diwrnod a thair noson. Mae r freuddwyd yn hynod o ddiddigwydd mewn gwirionedd ac yn mynd ar yn ôl, gan sôn am weld Arthur a i farchogion mewn gwersyll ar lan yr afon Hafren ger Rhyd y Groes, sef Buttington heddiw. Mae r brenin yn chwarae gwyddbwyll gydag un o i farchogion, Owain ab Urien, ac mae brwydr rhwng milwyr y ddau n dechrau. Daw heddwch o r diwedd pan mae Arthur yn malurio r darnau gwyddbwyll yn llwch. Mae ystyr y stori yn dywyll er bod yr Athro Sioned Davies yn awgrymu bod peth dychanu yma yn erbyn y rhai sy n cymryd yr hanesion Arthuraidd a i gwerthoedd o ddifrif. Beth bynnag am y ddamcaniaeth honno, yr hyn sy n gwneud Breuddwyd Rhonabwy yn bwysig yw r ffaith mai dyma r tro cyntaf mewn rhyddiaith Gymraeg y defnyddir y ddyfais o freuddwyd i ddweud stori. Bu n rhaid disgwyl tan 1957 i weld y ddyfais hon ar waith unwaith eto yn yr ugeinfed ganrif sef yn nofel Islwyn Ffowc Elis Wythnos yng Nghymru Fydd. Un o gampweithiau diwedd y bedwaredd ganrif R. GERAINT PEATE LLANFAIR CAEREINION TREFNWR ANGLADDAU Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol CAPEL GORFFWYS ANDREW Ffôn: Hefyd yn Ffordd Salop, Y Trallwm. Ffôn: WATKIN Froneithin, LLANFAIR AIR CAEREINION Adeiladwr Tai ac Estyniadau Gwaith Bric, Bloc neu Gerrig Ffôn: Plu r Gweunydd, Chwefror ar bymtheg yw Breuddwyd Pabydd wrth ei Ewyllys gan Emrys ap Iwan (Robert Ambrose Jones ( ). Cyhoeddwyd y Freuddwyd gyntaf yn yn chwarterol yn Y Geninen. Yr hyn a geir yn y gwaith yw r awdur yn breuddwydio ei fod yn gwrando ar ddarlith yn cael ei thraddodi yn 2012 gan offeiriad Pabyddol, y Tad Morgan, sy n Iesüwr ac yn aelod o Gymdeithas yr Iesu. Pwnc y ddarlith yw Achos Cwymp Protestaniaid yng Nghymru. Erbyn 2012, yn ôl y ddarlith, mae Cymru wedi ennill ymreolaeth ond wedi colli ei chrefydd Ymneilltuol. Mae r wlad hefyd wedi troi n ôl at Gatholigiaeth Rufeinig gan fod yr eglwys honno yn rhoi mwy o statws i r Gymraeg ac yn gosod pwys ar adfer hunanbarch y genedl. Lle bo mesur o hunan lywodraeth a cholli Protestaniaeth yn y cwestiwn, erbyn 2012 roedd Emrys ap Iwan yn bur agos i w le. Yn y freuddwyd mae r awdur yn cynnig sawl rheswm am gwymp Protestaniaeth yn ein gwlad. Dywed, er enghraifft, nad cyfundrefn yw Protestaniaeth oherwydd mai ymwrthod yw ei man cychwyn hi. Llwyddodd i barhau cyhyd drwy wadu ei hegwyddor fawr ei hun, sef bod dyn i farnu drosto i hunan. Un o gas bethau Emrys ap Iwan oedd polisi ei enwad o agor achosion Saesneg yng Nghymru yr Inglis Côs. Nid oedd ganddo wrthwynebiad i bregethu yn Saesneg, bu n gofalu am eglwys fechan Saesneg Caergwrle am ychydig amser, ond roedd yn gandryll yn erbyn agor eglwysi Saesneg a phawb o i haelodau yn Gymry Cymraeg, rhai ohonynt yn wir heb allu deall Saesneg hyd yn oed. Brwydrodd Emrys ap Iwan yn erbyn y polisi hwn gan ddod dan ffrewyll neb llai na i gyn brifathro yn y Bala, y Dr Lewis Edwards. Gwrthodwyd ei ordeinio yn 1881 oherwydd ei safiad ond yn 1883 fe ddaeth yn weinidog ordeiniedig ar eglwysi yn nyffryn Clwyd. Bu n gwrthod rhoi tystiolaeth yn Saesneg yn y llys ac ar un achlysur, anfonwyd bom ato drwy r post gyda r bwriad o i ladd. Eleni mae Cwmni Dalen Newydd wedi ailgyhoeddi r Freuddwyd gan ychwanegu rhagymadrodd treiddgar gan y dihafal Dafydd Glyn Jones, Bangor. Pris y llyfr yw 8. Go brin y cewch well breuddwyd na hon yn 2012.

8 8 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 Croesair Ieuan Thomas - (12, Maes Hyfryd, Carmel, Caernarfon, Gwynedd, LL54 7RS) BECIAN DRWY R LLÊN gyda Pryderi Jones S(E-bost: pjones80@btinternet.com) Enw: Cydymdeimlwn yn ddiffuant â Mr Ieuan Thomas. Bu farw ei frawd, Mr Dewi Tomos yn ddiweddar. Roedd Dewi yn gyn athro ac yn awdur sawl llyfr. Roedd hefyd yn un o r rhai a weithiodd yn galed i adfer cartref Dr Kate Roberts yn Rhosgadfan gan sicrhau bod y rhai a ymwelai â r bwthyn a r ardal gyfagos yn cael cipolwg gwerthfawr ar fywyd y chwarelwyr yn yr oes a fu. Ar draws 1. Heb fod o r blaen (5) 4. Heb lygredd (3) 6. Wedi cuddio mewn twmpath (3) 7. Tir Pori ger y felin, Llanfair (3) 8. Anifail mawr du (7,2) 10. Person mawr trwsgl (7) 11. Gwlad nid ia! ( Cerbyd ysgafn a lemonêd (3,3) 15. Am yr ail waith (6) 18. Aiff troseddwyr o flaen rhain (2,5) 20. Eglwys nesaf i Lanfair ar y A458 (9) 23. Tir na? (3) 24. Mae un gan Feibion Penrhyn (3) 25. Dônt ar ôl C (1,1,1) 26. Heb golli amser (5) I lawr 1. Amser anrhegu (7) 2. Dechrau adnod am gennad (4,5) 3. Cyn heddiw (3) 4. Lliwio r hwntws! (6) 5. Ansawdd o fod yn wir Seisnig (7) 6. Disgrifiad o r t~ bach (3) 9. Gwlad yr Yanci (1,1,1) 12. Cyn yr alwad am weini r cledd (9) 14. Pam fod rhywun yn hen lanc? (3) 18. Gêm peli r tafarndai (3) 21. Rhan o ddydd (3) 22. Hen arian (3) Atebion 182 Ar draws: 1. Pen draw byd; 8. Gweli; 9. Erw; 10. UDA; 11. Yngan; 12. Iechyd; 13. Ail enw; 15. Brodyr; 18. Sebon; 20. Iorwg; 21. Ond; 22. Law; 23. Teyrn; 24. Lefel uchaf I lawr: 2. Efengyl; 3. Dad; 4. Aderyn; 5. Bowliwr; 6. Dau ych; 7. Mab Darogan; 8. Gwyn ap Sion; 14. Derwydda; 17. Trywel; 19. Bedol; 23. Toc Un ymateb gan Olwen ac yn gywir. Diolch iddi. Mae hwn yn haws, felly disgwyl mwy o ymateb! Cofiant newydd y Dr Kate Roberts gan Alan Llwyd oedd y llyfr a goncrais dros y Nadolig! Dyma ichi stepan drws o lyfr 400 a rhagor o dudalennau! Mae n gampwaith o gyfrol sy n croniclo bywyd a gwaith Brenhines ein llên yn fanwl ac yn ddifyr iawn. Fe gafodd fywyd caled ar sawl ystyr, yn rhychwantu dau ryfel byd a bu ei bywyd yn gyfres o golledion a thrasiedïau, y naill ar ôl y llall. Yn wir, pan fo rhywun yn meddwl bod pethau ar wella iddi - bod haul ar fryn ac y daw blodau yn hytrach na chwyn, y mae rhyw golled neu anffawd neu salwch yn dod i w rhan unwaith eto. Mae yna ryw eironi mawr yn y ffaith bod ei straeon byrion a i nofelau yn sôn am dlodi, am galedi ac am dalu dyledion tra bod ei bywyd ei hun yn frwydr i ddod â dau ben llinyn ynghyd. Gwraig oedd hi a weithiodd yn ddiflino ac yn ddigyfaddawd dros Gymru a r iaith Gymraeg. Bu ei dycnwch fel athrawes yn y de, ei gwaith gyda r Faner a Gwasg Gee yn Ninbych a i chyfraniad aruthrol i n llenyddiaeth yn llafur cariad oes. Mae darllen ei hanes yn dangos i ni heddiw beth ydy aberthu a gweithio dros y pethau hynny sy n bwysig inni. Ym mhentref Llansannan, rhyw ddeng milltir o Ddinbych y cefais i fy magu ac mae gen i gof plentyn o fod y tu allan i Inffyrmyri Dinbych tra roedd fy nhad yn mynd i weld cleifion yno. Cofiaf yn iawn iddo drio fy annog i ddod i weld y claf enwog iawn a oedd yno ar y pryd, y Dr Kate Roberts! Roeddwn wedi clywed mae n rhaid nad oedd yn rhyw hoff iawn o blant ac roedd gen i ei hofn hi am fy mywyd! Aros yn y car, hen Fiat 128 melyn wnes i felly, ac mi rydw i yn edifar am hynny hyd heddiw! Sôn am ofn, ac arswyd, stori Eifion Jones Blowty, Llangadfan ddaeth yn fuddugol yn adran ieuenctid Eisteddfod y Foel fis Tachwedd. Disgybl da ydy Eifion, talp o Gymreictod a da o beth fyddai cael llawer mwy o rai tebyg iddo ym Mhrifysgol Llanfair! Dyma i stori. Cyfrinach y Cysgod Dyn ifanc oedd Dai, dyn tal. Roedd ganddo wyneb crwn, wyneb bochgoch, llygaid glas direidus a gwallt du melfedaidd. Ffermio oedd bywoliaeth Dai ac roedd wrth ei fodd â gwartheg ond roedd hyd yn oed yn well ganddo beiriannau, peiriannau mawr, llydan. A dweud y gwir roedd Dai yn waeth na phlentyn gyda i deganau. Roedd hi yn ddechrau Gorffennaf ac roedd Dai wrthi, fel pob mis Gorffennaf yn troi neu aredig rhyw ddarn bach o dir. Roedd wedi dechrau aredig un bore, aredig cae deunaw cyfer. Erbyn nos roedd Dai tua chwarter ffordd, felly gadawodd ei dractor Massey 4260 o dan goeden dderwen dal a i chychwyn hi am adref. Erbyn hyn roedd hi yn dywyll fel bol buwch ddu ac roedd Dai yn ceisio ei orau glas i gyrraedd adre am ei swper, ond roedd e n ei ffeindio hi n anodd cerdded trwy r niwl trwchus a oedd yn flanced dew ar waelod y dyffryn. Ni allai Dai weld dim. Ond yna daeth fflach o olau. Golau cryf oedd o ac roedd o fel dau lygad felen lydan.trwy lwc i Dai, ei gymydog oedd o, Eurwyn drws nesaf. Sgrialodd Eurwyn i stop wrth ymyl Dai a gofyn Be ti n neud fama yn ganol y niwl ma? Di bod yn aredig Pant-yr- Eurych, atebodd Dai. Ti am reid? cynigiodd Eurwyn Pam lai ac ar hynny neidiodd Dai i fewn i r open top pick-up tryc. Bu Dai ac Eurwyn yn cloncian am brisiau r farchnad a materion amaeth. Dyma oriawr Eurwyn yn canu rhyw s@n od a dirgel. Ni chymerodd Dai nag Eurwyn sylw o r s@n. Wrth i Dai ac Eurwyn nesu am adref goleuodd yr awyr yn llond o olau glas fflachiedig a s@n aflafar y gwasanaethau brys. Roedd yna ddamwain ac roedd y ffordd ar gau. Blydi holiday makers o r Midlands dwrdiodd Eurwyn dan ei wynt wrth drio troi r open- top- pic- uptryc. Doedd dim amdani ond mynd yn ôl i droiad y ffordd gefn. Roedd hi yn nesu at unarddeg o r gloch erbyn hyn. Bu Dai ac Eurwyn yn trafeilo am ryw bumdeg munud yn yr open top pic up tryc. Torrwyd ar ddistawrwydd y ddau pan floeddiodd Eurwyn Rhaid fi stopio i biso ond cyn iddo allu dod o hyd i le call i stopio canodd ei oriawr eto, yr un s@n dirgel yna eto. Neidiodd Eurwyn allan o r open top pick up tryc. Gwrandodd Dai yn ddwys er mwyn clywed cân yr oriawr ond nid s@n yr oriawr a glywodd ond s@n dillad yn rhwygo. Yna daeth s@n fel taran wrth i law daro ochr yr open top pic up tryc. Nid llaw dyn oedd hon ond llaw anghenfil. Rhewodd Dai yn ei unfan, gallai glywed ias oer yn rhedeg lawr ei gefn syth. Gafaelodd y llaw yn handlen drws y teithiwr a i rwygo yn agored. Nid yr Eurwyn go iawn oedd hwn ond anghenfil ganol nos ar leuad llawn. Roedd holl gorff Dai wedi rhewi wrth i r llaw fawr flewog afael yn ysgwydd Dai a.!! Go dda n de! Gorffen Limrig oedd Gwaith Cartre mis diwetha a dyma r un gorau ddaeth i law, gan Yr hen lwynog Wrth ddathlu y Calan tro d wetha Fe gafwyd digwyddiad go smala Gollyngodd Groe rech Gwenllian rodd sgrech Nes deffrodd y babi yn ei bola! Gwaith Cartref Pwy sy n cofio rhai o r cymeriadau yng ngwaith Kate Roberts, Brenhines ein Llên?

9 Plu r Gweunydd, Chwefror DOLANOG Y Ganolfan Gymunedol Mae pwyllgor y Ganolfan yn trefnu sawl gweithgaredd dros y misoedd nesa, gyda chroeso i unrhyw un ymuno â nhw. Dyma rai dyddiadau i roi yn eich dyddiadur: Sgyrsiau gan Ein Cynrychiolwyr Cynhelir rhain yn y Ganolfan am 7.30 o r gloch. Mynediad yn 3 gan gynnwys lluniaeth ysgafn. Nos Fercher, Chwefror 1 af. Tom Jones, Plas Coch, Dolanog. Gwaith Cyhoeddus yr UE ayyb. Nos Lun, Chwefror 6 ed. Chris Lea, Glany-Rhyd, Dolanog. Gwasanaethau Technegol Y Cynulliad. Nos Fercher, Chwefror 15 ed. Barry Thomas, Llangynyw. Cyngor Sir Powys. Nos Wener, Chwefror 17 eg. Glyn Davies, AS. T~ r Cyffredin. Boreuon Coffi 25 Chwefror, 31 Mawrth, 28 Ebrill, 26 Mai. Elsie Gittins Bu farw Mrs Elsie Gittins yn 92 mlwydd oed dros gyfnod y Nadolig. Yn wreiddiol o Fryste daeth i fyw i Ddolanog yn dilyn ei phriodas â Mr Ynyr Gittins a bu r ddau yn cadw r siop yn y pentre am flynyddoedd lawer cyn eu hymddeoliad i ardal Croesoswallt. Roedd hanes y siop yn Nolanog yn un chwedlonol yn ystod yr adeg pan fu Ynyr Gittins yn ei rhedeg, a bu Elsie ei wraig yn gefn mawr iddo gyda r gwaith. Roedd na feddwl mawr o r ddau yn yr ardal. Cynhaliwyd y Gwasanaeth angladdol yn Amlosgfa Amwythig, a chydymdeimlwn â Geraint a Linda Gittins Y Faeldref, (nai i Ynyr Gittins) yn eu colled. A oes arnoch angen glanhau eich simnai cyn y gaeaf, neu hoffech chi brynu coed tân? Cysylltwch â Richard Jenkins Pont Farm Betws Cedewain, Y Drenewydd Ffôn: neu Dosbarthiadau Arlunio Trefnydd: Nelian Vaughan-Evans T~ r Ysgol. Saith dosbarth, pob pythefnos ar bnawn ddydd Mawrth am 2 o r gloch yn y Ganolfan. 14 Chwefror, 28 Chwefror, 13 Mawrth, 27 Mawrth, 10 Ebrill, 24 Ebrill, 8 Mai. Am fwy o wybodaeth cysylltwch â Nelian ( ). Cinio G@yl Dewi Mawrth 3ydd am 7.30 o r gloch yn y Ganolfan. Adloniant gan Barti r Ogof. Tocynnau gan yr Ysgrifennydd Felicity ar Helfa wyau r Pasg Sadwrn 7 ed Ebrill. Arddangosfa Hen Luniau Dolanog - Mai 5ed -7ed - i gyd-fynd gyda r llyfryn sydd ar y gweill Os oes gennych luniau neu ddogfennau i wneud â Dolanog a i thrigolion beth am fynd at i chwilio amdanynt. Mae modd gwneud copiau o bob dim fel bod y lluniau gwreiddiol ddim yn mynd allan o ch meddiant. Mae mis neu ddau i fynd tan yr arddangosfa digon o amser i chi ddod o hyd i r trysorau yna. Cysylltwch ag Emyr ar (811299), Felicity ar (810901) neu Linda ar (810439). Trin boeleri, gwresogi gwyrdd, gwresogi o dan y llawr, a phob agwedd ar waith plymio PLYMIO A GWRESOGI Gwasanaeth proffesiynol, dibynadwy a fforddiadwy Bryn Haslam y Plymwr MEIFOD Marian Craig Llongyfarchiadau i Rachel Andrew, T~ Cerrig a Bethan Watkin, Llangynyw, y ddwy yn aelodau o Glwb Ffermwyr Ifanc Dyffryn Efyrnwy. Mae Bethan wedi cael ei dewis yn Aelod y Flwyddyn a Rachel yn Aelod Ifanc y Flwyddyn o Glybiau Ffermwyr Ifanc Sir Drefaldwyn. Da iawn chi ferched. Sefydliad y Merched Aelod o r Clwb Ffermwyr Ifainc sef Catherine Bennet oedd y siaradwraig yn y Sefydliad ym mis Ionawr. Rhoddodd Catherine gyflwyniad diddorol dros ben am ei thaith i Kenya gyda r Ffermwyr Ifanc lle buont yn helpu ar wahanol weithgareddau yn ystod eu arhosiad yna. Roeddent wedi cael amser gwych yn ôl pob golwg. Ar ddiwedd y cyfarfod cafwyd swper wedi ei baratoi gan yr aelodau. Clwb Forget Me Not Gan nad oedd siaradwr gwadd ym mis Ionawr, mwynhaodd yr aelodau siawns i gael sgwrsio a chael te blasus wedi ei baratoi gan Glenys a Marian. Mae r Clwb wedi derbyn cyfraniadau hael gan Glwb COBRA ac hefyd gan Gapel yr Annibynwyr. Diolch yn fawr iawn iddynt. Prawf Gyrru Llongyfarchiadau i Ieuan Williams, Newbridge sydd wedi llwyddo i basio ei brawf gyrru yn ddiweddar. Pob dymuniad da i ti Ieu a chymer ofal! Ysgol Meifod Ar ddechrau tymor newydd, braf yw croesawu tri phlentyn newydd i r dosbarth meithrin, sef Bethan Owen, Logan Gwalchmai a Logan Chisholm. Gobeithio y byddant yn hapus iawn yn yr ysgol. S4C Mae S4C wedi bod yn y pentref yn ffilmio fel rhan o raglen ar Sir Drefaldwyn yn erbyn Peilonau. Buont yn ffilmio plant yr Ysgol Sul yn perfformio stori r geni, drwy ddechrau yn yr Eglwys a cherdded drwy r pentref (gyda mul bach o r enw Harri) i r llety (y King s Head) ac i r stabl lle roedd gweddill y stori yn cael ei hadrodd a r gynulleidfa yn canu carolau. Edrychwn ymlaen at gael ei gweld ar y teledu. Clwb Pêl-droed Meifod Mae newidiadau wedi digwydd yn y Clwb yn ddiweddar. Maent wedi cael rheolwr newydd ar ôl i Geoff Wittal ymddeol. Mae Paul Lewis wedi llenwi r bwlch, gyda Jamie Davies yn Is-reolwr ac mae Mike, brawd Jamie wedi ymuno â r tîm, y tri ohonynt yn hen blant Meifod. Maent wedi cael tymor siomedig iawn hyd yn hyn, ond gobeithio y bydd y tri yma yn gwneud gwahaniaeth ac yn symud y clwb yn ei flaen ac ar i fyny. Huw Lewis Post a Siop Meifod Ffôn: Meifod Cysodir Plu r Gweunydd gan Catrin Hughes, a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei agraffu

10 10 10 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 Cynefin Alwyn Hughes Cofio Emlyn T~ Isaf Cyfaill, cymwynaswr,, cerddor,, Cristion a Chymro i r carn Os hoffech wybod sut mae dyn fel fi yn byw, Mi ddysgais gan fy Nhad grefft gyntaf dynol ryw Rydym i gyd yn gyfarwydd â r geiriau uchod, ond fe fedrent fod wedi u hysgrifennu gan y diweddar Emlyn Evans, T~ Isaf, Rhiwhiriaeth a fu farw n dawel ar Ionawr 21ain yn 95 mlwydd oed. Adwaenid ef gan bawb fel Emlyn neu Em T~ Isaf a bu n un o hoelion wyth yr ardal hon am gyfnod maith. Daeth y teulu i T~ Isa yn 1910 o dyddyn y Ffactri yng Nghwm C o w n w y Llanwddyn. Fe anwyd Emlyn, a threuliodd ei oes faith o dan yr unto cyn huno n dawel yn ei gwsg yn ôl ei ddymuniad. Dyn y tir ydoedd o i gorun i w sawdl ac roedd parch mawr iddo fel amaethwr. Roedd gan y ddafad benfrith le cynnes iawn yn ei galon, a chredai y dylent fyw ar eu dannedd gymaint ag oedd yn bosib. Credai n gryf fod gormod o borthi gyda dwysfwyd yn digwydd ar ein ffermydd heddiw. Tystia r gwobrau yn y cwpwrdd gwydr i allu r tad a r mab fel magwyr stoc enillwyd y bencampwriaeth i ddefaid penfrith yn y Sioe Frenhinol yn Llanelwedd ac roedd galw mawr amdano fel beirniad dros gylch eang. Roedd ganddo doreth o atgofion am yr hen ddulliau o amaethu ac roedd ganddo dalent naturiol gyda chreaduriaid yn enwedig ceffylau. Bu n prynu merlod a cheffylau gwedd cyn belled â r Drenewydd cyn eu cerdded adre a u torri i fewn. Roedd ganddo feddwl y byd o r llun ohono gyda r ddeuben o geffylau gwedd a welir ar y dudalen hon. Roedd yr hen gaseg ddu a welir yn y gwys yn ffefryn mawr ganddo a chyfeiriai at y llun hwn yn aml. Tystia r llun gystal trowr ydoedd gwelir fod y cwysi cyn sythed â hoelion ac roedd yn feistr ar y gamp heb amheuaeth. Arferai gerdded gwartheg, ceffylau a defaid i orsaf y trên bach yn Llanfair er mwyn iddynt gael eu gwerthu ym marchnad y Trallwm. Arferai gadw moch ar y fferm a deuai pobl a hychod at y baedd i T~ Isaf. Cofiaf ef yn dweud mai dim ond punt o elw a wnaed yn ystod y flwyddyn olaf pan gadwai foch. Roedd yn mynd o amgylch yr ardal i ladd moch yn ogystal rhoddodd yr offer a ddefnyddai i mi rai blynyddoedd yn ôl sticer i ladd y mochyn, sgrafell i grafu r blew i ffwrdd a rasal cut throat a ddefnyddid i siafio r croen yn lân y cwbl mewn bag o ddefnydd gyda Kit Kat wedi i ysgrifennu arno! Bu n torri gwair ac ~d gyda r bladur, a dangosodd yr hen bren grit, y corn grit, y corn bloneg a r darn lledr a ddefnyddiai i hogi r bladur cyn dyddiau r garreg hogi. Soniodd hefyd am weld rhywun yn gwaedu ceffyl, sef torri archoll yng ngwythien y gwddf gyda fflaim a phren gwaed. Ar ôl gollwng y gwaed, rhoddwyd pwyth yn y wythien cyn rhoddi ychydig o dar poeth dros y briw. Credai r hen bobl fod gwaedu anifeiliaid yn llesol ar gyfer gwella rhai afiechydon a gâi anifeiliaid y fferm. Cofiodd weld bustach yn cael ei ladd mewn lladddy yn Llanfair pan drawyd ef ar ei dalcen gyda bwyell arbennig a elwid yn pole axe cyn i r broses fod yn anghyfreithlon. Roedd bri mawr ar y farchnad yn Llanfair a soniai am ddigwyddiadau megis Ffair Jones y Graig. Yr adeg honno roedd popeth ar gael yn Llanfair (neu Llan fel y galwai ef y lle). Cofiai fynd â cheffylau at y gof i w pedoli a chofiai r cwper yn gwneud bariliau a buddeiau allan o goed derw, cyn i r gof eu cylchu. Roedd yn aelod o r Home Guard ac adroddai straeon am yr helyntion a gawsant. Mae n debyg fod Emlyn wedi mynychu ugeiniau o angladdau yn ei amser. Pan oedd yn ifanc cofiai weld hers a dynnid gan geffylau yn croesi r rhosydd i gyfeiriad C a p e l Horeb. R o e d d cludo r arch ar elor (bier) yn beth cyffredin iawn bryd hynny hefyd Cyfarfu Emlyn â i ddiweddar wraig, Mrs Llinos Evans, pan ddaeth hi i weithio i Swyddfa r Post yn Llanfair. Cofiwn am Mrs Evans fel gwraig garedig a chroesawgar bu n ohebydd ardal Rhiwhiriaeth i r papur hwn am flynyddoedd lawer, yn hollol ddibynadwy ac yn ofalus iawn wrth gasglu r newyddion. Cafodd Emlyn ergyd drom ar ôl colli ei gymar ac fe barhaodd yr hiraeth hyd y diwedd. Bellach cafodd ei ddymuniad ac maent gyda i gilydd unwaith eto. Roedd Emlyn yn enwog am ei ddawn fel cerddor yn ogystal. (Mae Emyr yn manylu n fwy ar yr agwedd hon yn ei deyrnged gynnes ef). Bu n aelod o Gôr Meibion Llanfair Caereinion ers ei ffurfio yn y 1950au, a bu n arweinydd am dros ddegawd. Bu Emlyn ac Arwyn yn hynod o ffyddlon i r Blygain yn yr ardal a hwy oedd asgwrn cefn Plygain Seilo ers ei sefydlu ynghanol pumdegau r ganrif ddiwethaf. Mynychodd Emlyn blygain Seilo tua phythefnos cyn iddo ein gadael a i mwynhau fel arfer. Dyma r tro olaf iddo fynd allan i rywle cyhoeddus. Roedd yn aelod o Orsedd Powys ers blynyddoedd a i enw barddol oedd Dewi Emlyn. Ef oedd un o ffans mwyaf Cwmni Theatr Maldwyn ac fe fuasai wedi ei blesio n fawr fod Linda wedi chwarae ychydig o i cherddoriaeth wych pan ddaeth y teulu i mewn i Gapel Seilo ar ddydd ei angladd. Rhestrodd ganu r cwmni ymysg ei hoff gerddoriaeth ynghyd â r Meseia gan Handel a dywedodd fod hen garolau r blygain yn tanio rhywbeth arbennig yn ei gyfansoddiad. Un o i hoff emynau oedd Mi dafla maich oddi ar fy ngwar wrth deimlo dwyfol loes Canwyd y geiriau ar y dôn T~ Ddewi gydag arddeliad yn y gwasanaeth angladdol a dwi n siwr iddo gael ei blesio o rywle tu hwnt i r llen, fel y dywed Emyr. Roedd Capel Seilo n fangre gysegredig iawn i r teulu a dilynodd Emlyn ei dad fel ysgrifennydd a blaenor yno. Roedd Arwyn Groe a minnau yn sefyll yn y porth gyda Les, David Glandwr a Geraint Peate yn ystod y gwasanaeth angladdol a braint oedd cael cadw cwmni iddo yn y fan honno. Meddyliais sawl gwaith y cerddodd i mewn i r capel hwn mewn bron i 96 o flynyddoedd miloedd o weithiau mae n siwr! Daeth tyrfa enfawr i dalu r gymwynas olaf ar brynhawn hyfryd a chafwyd gwasanaeth parchus i a w n. D o e d d Emlyn ddim e i s i a u teyrnged i ddweud y gwir doedd m o i hangen oherwydd fe wyddai r dorf yn iawn am ei rinweddau niferus doedd dim angen eu hatgoffa. Bu yn naturiaethwr craff ac yn ddyn gwn ar hyd ei oes. Dywedodd wrthyf yn aml mai dim ond un gystadleuaeth colomennod clai a fynychodd erioed, a honno yn ATB Rhiwhiriaeth pan enillodd gan saethu dwy ar

11 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 bymtheg heb fethu r un. Saethodd gannoedd o gyplau o wningod a thwr go dda o ffesants. Buasai n gwenu n dawel pe gwyddai fod deg o ffesantod ar wtra T~ Isa y pnawn cyn ei angladd! Treuliais lawer o oriau yn ei gwmni yn ystod y blynyddoedd diwethaf pan oedd yn gaeth i w gadair. Byddwn yn mynd â bocsied o hen greiriau yno n aml a chaed sgwrs ddifyr wrth eu trafod bob yn un. Cofiaf Arwyn ac yntau n dod draw rhywbryd gyda llond pick up o hen greiriau llawer ohonynt yn gêr y ceffylau gwedd yr oedd mor hoff ohonynt. Cyflwynodd imi yr hen eirfa a aeth ar goll bellach strodur, mwnci, tinbren, tresi blaen, crwper, bacbon, belibon, cefndres, awen ac yn y blaen. Nid anghofiaf byth am ei garedigrwydd ac mae gennyf feddwl mawr o r holl hen greiriau a ddaeth o T~ Isa. Cyfeiriais at Arwyn, y mab, eisoes ac nid oes raid eich atgoffa am yr hyn a wnaeth i w rieni. Yn wir nid yw n ormodiaith ei gymharu â sant. Dangosodd gariad, consyrn a gofal anhygoel tuag at ei Dad a i Fam. Fe fydd bwlch mawr ar ôl y Boss (fel y galwai Arwyn ei Dad) ond fe gaiff gysur mawr o r ffaith iddo wneud ei orau iddo hyd y diwedd, gan wireddu ei ddymuniad o gael huno gartref a hynny yn ei gwsg. Cydymdeimlwn yn ddwys ag ef fel ardal yn ei golled. Nid anghofiwn am Emlyn tra bydd Arwyn o gwmpas mabwysiadodd rinweddau ei dad fel cymwynaswr ac amaethwr gofalus. Defnyddiodd Emyr nifer o eiriau teilwng i ddisgrifio Emlyn ac fe hoffwn innau ychwanegu eraill: - Cymro i r Carn, cymwynaswr caredig, gwerinwr diwylliedig, amaethwr amryddawn, g@r bonheddig, ffrind annwyl a ffyddlon a Christion cywir. Hoffais yr hyn a ysgrifennwyd ar y daflen angladdol yn fawr gwasanaeth o ddiolchgarwch a dathliad ydoedd. Roedd y dyfyniad o Garol y Swper yn hynod o effeithiol Mae r dwylo fu dan hoelion yn derbyn plant afradlon I wlad y Gannan nefol i wledda yn dragwyddol. Amen, Amen. Boed moliant byth, Amen. Haleliwia i r Meseia sy n maddau byth. Amen. Fydd bywydau llawer ohonom ddim cweit yr un fath ar ôl ymadawiad Em T~ Isa. Braint ac anrhydedd oedd cael ei adnabod ac roedd yn enghraifft o Fwynder Maldwyn ar ei orau. Gorffwysed mewn hedd yn y pridd yr oedd mor hoff ohono. 11 BETH SYDD MEWN LLUN WRTH GOFIO AM EMLYN, TY ISA Fe ddaeth y llun uchod i m rhan gan Mavis Lewis, Firbank, gwraig Now sydd yn fachgen tua deg oed yn y llun a meddyliais am ein diweddar ffrind a llawer o ffrindiau eraill sydd yn y llan hwn. Llun ydyw o Gwmni Drama Llanfair Caereinion a enillodd y Tlws Drama Hir yn Eisteddfod Genedlaethol Dolgellau 1949 yn perfformio Awel Gref dan y cynhyrchydd y diweddar annwyl R Parry Jones a aeth i w fedd yn fonheddwr chwedl Emrys Roberts. Pedwar sydd ar ôl bellach o r cwmni hwn, sef Elwyn Davies y Trallwm, Dilys Watkins, Llanfair, Alwena Jones, Ynys Môn ac Ena Lewis, Gwaelod yr Haf. Mae r llun ei hun yn llawn atgofion a marwolaeth Emlyn yn 95 oed sydd yn ysgogi r meddwl. Mae Emlyn i w weld yn y rhes flaen ac ar y chwith yn llencyn 32 oed, ac yn wir, rhywbeth yn debyg oedd, tan yn ddiweddar iawn. G@r ei filltir sgwâr, g@r a gafodd ei eni ac a fu farw yn Tyisa, g@r ardal Seilo, a Seilo a r Blygain flynyddol oedd ei holl fywyd. Fe fynnodd fod yn y Blygain eleni, ac yn y swper wedyn, dyn o benderfyniad oedd Emlyn a hyfryd oedd ei weld. Cyd-ddigwyddiad trist oedd i Emlyn a Doris Roberts farw eleni ym mis Ionawr, y ddau wedi cyd-weithio fel arweinydd a chyfeilydd Côr Meibion Llanfair am un ar ddeg o flynyddoedd. Meddai Emlyn ar allu rhyfeddol ym myd y canu. Dywedid amdano ei fod yn un o r solffeuwyr cywiraf yn y cylch, a meddai ar lais bâs naturiol a chyfoethog. Golygfa flynyddol yn y Plygeiniau oedd y Tad a r mab yn canu fel deuawd. Rwy n cofio dysgu a chanu Craig yr oesoedd ar gyfer Eisteddfod Llanfair Powys dwi n meddwl? Yr oedd hefyd yn arbenigwr ar ddefaid ac os oes gennych hen rifynnau o r Plu y mae llun ohono ac Arwyn gyda hwrdd buddugol yn rhyw sioe neu gilydd. Bill Griffiths, Emlyn a Bob, Brynglas yn Eisteddfod Powys Llanfair Un ffaith ddiddorol arall yngl~n ag Emlyn oedd ei fod yn un o r olaf o fuddugwyr Eisteddfod Powys, Llanfair Caereinion Y fo, oedd enillydd ar adrodd dan 10 oed ac yr oedd Ysgol Rhiwhiriaeth yn flaenllaw iawn fel enillwyr yn yr Adran Celf a Chrefft gyda nifer fawr o wobrau (ai Mr Hamer oedd y prifathro?). Petawn yn gorfod dewis pedwar gair i ddisgrifio Emlyn fy newis fuasai hawddgar, cyfeillgar, gonest a thriw. Mae n cydymdeimlad tuag at Arwyn yn ddiffuant iawn, ac y mae yntau wedi ei drwytho yn y pethe ac yn addurn i r fro hon. Chwe blynedd yn ôl bu ffarwelio â r annwyl Llinos, ei wraig, ac wedi ei cholli hi, yr oedd hanner ei fodolaeth wedi mynd, a hiraethai yn gyson ar ei hôl, ond, mae r ddau bellach wedi eu huno drachefn...tu hwnt i r llen. Emyr Os ydych chi a chriw o ffrindiau â diddordeb mewn cael gwersi drwy gyfrwng y Gymraeg yn eich cymuned e.e. mewn celf, technoleg, archeoleg, gweithdy gemwaith arian a.y.y.b cysylltwch â Lynda Jones neu Nia Llywelyn

12 12 12 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 LLWYDIARTH Eirlys Richards Penyrallt Cydymdeimlo Cydymdeimlwn â Glenys Jones, Melindwr, sydd wedi colli cyfnither sef Edwina Augustin o Orlando, Florida. Cydymdeimlwn hefyd â Gwyn Evans, Tyisa. Bu farw ei nai, Arwel Morris o Faengwynedd. Cartref newydd Ar ddechrau r flwyddyn newydd, symudodd Russell a Heather, Yr Hendre, i fyw yng ngogledd Cymru. Ganwyd Heather yn yr Hendre dros hanner canrif yn ôl. Diolchwn am eich cyfraniad yn y gymuned a dymunwn y gorau i chi yn eich cartref newydd. Bu Gwylfa a Glenys James, Garreg Fach, yn byw yn yr ardal hon am oddeutu hanner can mlynedd a buont yn weithgar dros ben yn y gymuned. Dymuniadau gorau i chi yn eich cartref newydd yn Meifod. Dyweddïo Llongyfarchiadau i Mared Edwards, Aberdwynant, ar ei dyweddiad â Dylan o Ddinas Mawddwy. Genedigaeth Llongyfarchiadau i Linda Roberts, Llanwddyn, gynt o Fachwen Fach, ar ddod yn hen-nain. Ganwyd bachgen bach, Gethin, i w hwyres, Ceri a i phartner. Linda yw gohebydd Sefydliad y Merched yma yn Llwydiarth. Pen-blwydd Arbennig Llongyfarchiadau i Morwenna Humphries, Llwyn Onn, ar ddathlu ei phenblwydd yn 70 oed. Eglwys y Santes Fair Ar ddiwrnod olaf 2011, bu i r Ficer, Y Parch. David Francis, ymddeol o i swydd. Yn ystod ei amser yma bu n gaffaeliad mawr i r achos gyda i lais cerddorol, ei gyfeilio crefftus a i bersonoliaeth gyfeillgar. Dymuniadau gorau iddo a i wraig, Dorothy, ar ei ymddeoliad oddi wrth holl aelodau a ffrindiau yr Eglwysi a r gymuned yn yr ardal hon. Sefydliad y Merched Croesawodd ein Llywydd, Morwenna Humphreys, bawb i gyfarfod cyntaf 2012 ar 16eg o Ionawr. Llongyfarchodd Catherine Bennett am ddod yn Nain am y tro cyntaf a Linda Roberts ar ddod yn Hen Nain. Dymunodd wellhad buan Glenys James, Gwylfa, ar ôl iddo dderbyn llawdriniaeth yn ddiweddar, ac efo thristwch clywyd nad yw Dilys yn dda. Ar ôl mynd trwy r Cylchlythyr misol, a i drafod, aethom ymlaen i groesawu Alwyn Hughes o Langadfan. Roedd Alwyn wedi dod â hen bethau a ddefnyddid amser maith yn ôl ac roedd y rhan fwyaf ohonom yn eu cofio n cael eu defnyddio!! Cawsom noson hwyliog a diddorol iawn yn ei gwmni. Diolchodd Carolin Bakewell iddo. Ymunodd pawb am luniaeth ysgafn wedi ei baratoi gan Glenys James gyda chefnogaeth ei merch, Gwenan Davies. (Er bod y dynion wedi cael gwahoddiad i ymuno a ni, dim ond un dyn dewr oedd wedi mentro atom, sef Gwynfryn Thomas). Roedd Alwyn yn falch iawn o i gwmni, meddai fo, am fod yr holl ferched o i gwmpas! Ar Ionawr 7fed aethom am ein Cinio Nadolig i Westy r Dyffryn. Ni chawsom ein siomi, cafwyd bwyd a chroeso ardderchog fel arfer. Diolch unwaith eto i Mandy a i staff. PONTROBERT Elizabeth Human, T~ Newydd Gwyn Jones ar ei ben-blwydd yn 90 Pen-blwyddi Llongyfarchiadau i Gwyn Jones ar ddathlu ei 90 oed ac i Eirlys Edwards, Bryn Awel sydd wedi dathlu ei phen-blwydd yn 60 oed. Dyweddiadau! Llongyfarchiadau i Bryn Jones, Tymawr a Ceinwen Evans, Tynygarreg, Llanwddyn ac i Gwyn Gwalchmai a Sarah Pryce o Crew Green ar eu dyweddïad ar Ddydd Calan. Y Gymdeithas Gymraeg Croesawyd Mr Bryn Davies cyn brifathro Ysgol Gynradd Llanidloes ac arweinydd Côr Llanwnog atom i siarad am elusen mae ynghlwm â hi, sy n gyfrifol am anfon llyfrau i ysgolion yn Swasiland i gynorthwyo plant difreintiedig i ddysgu darllen. Mae n gweithio law yn llaw efo Prifysgol Rhydychen. Diddorol oedd ei sgwrs a r lluniau trawiadol iawn yn dangos pa mor ffodus ydym yng Nghymru a r wlad yma n gyffredinol. Roedd yn ddiolchgar iawn i r ysgolion hynny a roddodd lyfrau iddo i w trosglwyddo i r fenter. Gwnaed casgliad ar y diwedd tuag at yr achos teilwng iawn. Cynigiwyd y diolchiadau gan Nia Rhosier a diolchwyd hefyd i r gwragedd am y baned ar ddiwedd noson dda iawn. Damweiniau Cafodd Bryn Jones Greenhill ddamwain efo r beic bu raid cael llawer o bwythau a threulio un noson yn yr ysbyty. Hefyd cafodd Joyce Evans, Royal Oak ddamwain a bu n rhaid cael llaw driniaeth a noson yn yr ysbyty. Brysiwch wella n llwyr. Cydymdeimlad Cydymdeimlwn yn ddwys efo Ceris Roberts a John, Cofton yn eu profedigaeth o golli Doris mor ddisymwyth. Meddyliwn am y teulu i gyd. Dechrau r Flwyddyn Cafwyd cyfarfod dechrau r flwyddyn yn y Neuadd dan nawdd y Wesleaid cymerwyd rhan gan Llinos a Brian Jones, Betty a Margaret Jones, Tegwyn Jones, Tymawr, Helen Davies, Margaret Herbert a Menna Lloyd. Gwenan Jones oedd wrth yr organ a Tecwyn yn codi canu. Cafwyd paned a chymdeithasu ar y diwedd. Lladron Cafodd llond tanc o olew gwresogi ei ddwyn o d~ ym Mhontrobert dros y Nadolig, ac amharwyd ar ddwy set o oleuadau coed Nadolig, un mewn t~ preifat a r llall ar y goeden yn ymyl y siop oedd wedi ei gosod gan y Cyngor Cymuned trist iawn meddwl fod digwyddiadau o r fath yn digwydd yn ein pentre ni. Clwb Cyfeillgarwch Cynhaliwyd y Cyfarfod Blynyddol ddechrau mis Ionawr. Ail etholwyd y swyddogion Arweinydd Rita Evans; Is-Arweinydd Beryl Jones a Gwen Jones; Ysgrifennydd Sheila Tatlow; Trysorydd Ken Tatlow; Ysgrifennydd y Cardiau Menna Lloyd a threfnydd y gwesteion Gwen Jones. Bydd y cyfarfod cyntaf ar y 7fed o Chwefror. Catherine yn ymweld â Kenya Fis Hydref diwethaf aeth Catherine Bennett, Meifod ar ymweliad â Kenya. Trefnwyd y daith gan Ffermwyr Ifainc Sir Drefaldwyn. Bu r aelodau yn casglu arian ar gyfer creu maes chwarae newydd yn un o bentrefi tlawd Kenya ac i adeiladu cut ieir i r ysbyty lleol. Yn ychwanegol aeth yr aelodau ati i beintio un o r ysgolion heb yn wybod i r plant, a bu cryn hwyl pan ddaeth y plant i r ysgol ar y bore dydd Llun canlynol. Roedd yn brofiad bythgofiadwy i r bobl ifanc a braf oedd gwybod fod eu gwaith caled yn cael ei werthfawrogi yn fawr iawn gan y gymuned leol.

13 Ffermio - Nigel Wallace - Cynllunio Yn ystod y Sioe Fawr yn Llanelwedd 2011 dywedodd y C.L.A. (Cymdeithas Tir a Busnesau Gwledig) fod y drefn gynllunio yng Nghymru yn dal i fod yn gymhleth ac yn lletchwith ac yn rhwystro busnesau gwledig a mentergarwch. Hefyd soniwyd am yr hunllef yngl~n ag anghenion tai i ffermwyr sy n ymddeol ac am ddarparu cyfleoedd i bobl iau gymryd drosodd. Dywedwyd y deil hyn er gwaethaf canllawiau diwygiedig diweddar gan lywodraeth ganolog sydd hyd yn hyn heb gael effaith sylweddol ar awdurdodau lleol a swyddogion y parciau cenedlaethol. Hefyd yn y newyddion bu beirniadaeth benodol ar swyddogion cynllunio yng Ngogledd Powys gan Bwyllgor Archwilio r Cyngor. Bu hyn yn y County Times fwy nag unwaith. Beirniadwyd y swyddogion am agweddau negyddol, oedi, diffyg eglurder am ofynion, mân-fiwrocratiaeth a diffyg sylw i anghenion adfywiad economeg. Beirniadwyd hefyd feini prawf y drefn am ofyn fel rhan o gynllun datblygu, am dai fforddiadwy nad oedd yn cyfarfod ag anghenion y rhai ag angen amdanynt, e.e. tai sy n rhy fach i deuluoedd ifanc sydd angen t~ ger y gweithle. Mae angen rhoi sylw hefyd i effeithiolrwydd yn ôl profiad cymydog imi. Gofynnodd am y pum ffurflen gais sy n angenrheidiol a r cyfarwyddiadau. Derbyniodd un ffurflen a phum copi o r cyfarwyddiadau! A oes angen dweud rhagor? Mae r uchod wedi fy ysgogi i ysgrifennu am y pwnc. Mae wedi bod yn fy meddwl ers tro o achos y nifer o hanesion am anawsterau a glywais gan bobl leol dros y blynyddoedd. Mae problem sylfaenol yn y drefn oherwydd y gofynnir am bolisi manwl. Mae tuedd i lunio hwn o safbwynt taclusrwydd gweinyddol yn hytrach na chyfarfod ag anghenion go iawn y bobl a u busnesau. Yn y gorffennol, pan oedd cerdded y modd arferol o deithio i r gwaith, darparwyd tai yn agos at y gweithle yn aml, e.e. diwydiannau r chwareli a mwyngloddio. Hefyd ar ffermydd ac yn arbennig lle y gweithredid y drefn hafod a hendre. Yma codid ail d~ ar gyfer y rhai a oedd yn gofalu am yr anifeiliaid ar eu porfeydd haf. Heddiw mae diffyg polisi cydgysylltiedig. Mae r adrannau sy n ymdrin â r Amgylchedd ac ag Ynni yn annog pobl i leihau eu teithio. Ar yr un pryd mae r drefn gynllunio n hoffi tyrru pobl at ei gilydd mewn trefi neu ardaloedd dynodedig ar gyrion pentrefi. Hefyd mae adrannau r llywodraeth a busnesau mawr (y banciau n enghraifft dda) bob amser yn gwella eu gwasanaethau drwy gau swyddfeydd a changhennau sydd i gyd yn creu angen i deithio. Pan dderbyniaf lythyr am hyn - fel arfer yn hirwyntog ac ar fwy o bapur nag sy n angenrheidiol - fy ymateb cyntaf yw, Beth maen nhw wedi creu llanast ohono r@an? Dyma enghreifftiau o anawsterau a brofwyd gan bobl leol dros gyfnod o flynyddoedd. Bu r rhan fwyaf o fewn ychydig o filltiroedd o m t~ felly beth yw r hanes dros yr ardal cynllunio gyfan? 1. Mab fferm a oedd eisiau t~ ar dir ar wahân i r prif ddaliad. Er bod y safle yn agos at dai eraill, bu brwydr hir a olygodd sawl cais a newid cynllun cyn cafwyd llwyddiant. 2. Pâr ifanc â thyddyn a oedd eisiau adnewyddu r t~ i fyw ynddo. Roedd y t~ n fach iawn ond gwrthodwyd cais i w ehangu n ddigon i gynnwys cyfleusterau modern sylfaenol. Hynny ar sail y buasai r estyniad yn anghyfartal o fawr. 3. Pâr ifanc â busnes fel contractwyr. Cawsant frwydr ofnadwy cyn llwyddo i godi t~ ac adeilad ar dir teuluol er bod hwn yn agos at ffordd addas ac at dai eraill. Nid oedd gwrthwynebiad gan fewnfudwyr newydd o gymorth. 4. Pâr ifanc eto sy wedi cael brwydr enfawr a drud i adnewyddu t~ fferm a oedd yn dechrau dadfeilio ond a oedd hefyd yn gofrestredig. Ar un adeg o achos oedi biwrocratig a gofynion ychwanegol, roedd perygl y buasai r adeilad yn cwympo yn gyfan gwbl drwy effeithiau r tywydd pe na bai gwaith yn cychwyn yn gyflym. 5. Dyn ifanc arall - hunangyflogedig fel contractwr ac felly angen mwy nag un cerbyd. Derbyniodd ganiatâd am fyngalo ger tai eraill ond dim ond un garej yn lle r garej ddwbl a oedd eisiau. 6. Mae pobl a oedd am gael paneli haul a ffotofoltaidd wedi cael anawsterau i dderbyn atebion clir a oedd angen caniatâd neu beidio a hefyd i gael caniatâd lle y dywedwyd bod ei angen. 7. Cyfyngwyd ysgubor wedi i droi n d~ i wres tanwydd ffosil o achos gwrthodwyd caniatâd i simnai i stôf goed. Hefyd gorfodwyd i r perchennog glymu stripiau plastig ar y ffenestri Velox i greu argraff o ddau ddarn o wydr yn lle un. Dywedwyd wrtho y buasai simnai n difetha golwg draddodiadol yr ysgubor. Cofiaf honno cyn ei newid fel adeilad hirsgwar bach â tho sinc wedi rhydu - nid perl o bensaernïaeth yn hollol! 8. Mae o leiaf dau berchennog tir lleol sy wedi cael eu herlid am agor a gwella mynediadau hir-sefydledig i w tir. Casgliad Rydym yn byw yn awr mewn cyfnod o amgylchiadau economeg tynn lle mae n anodd rheoli busnes sy n dwyn elw. Mae n rhaid inni roi sylw i faterion amgylcheddol ac arbed adnoddau. Ar yr un pryd mae n rhaid i fusnesau ddatblygu i gyfarfod ag anghenion poblogaeth sy n cynyddu. Hefyd mae polisi presennol y llywodraeth i adfer yr economi yn dibynnu ar y sector preifat. Mae biwrocratiaeth yn achosi costau ychwanegol mewn sawl ffordd. Mae cost i wneud cais yn y lle cyntaf, cost y gofynion ychwanegol a orfodwyd, cost o roi ail gais gyda i gilydd, mae n debyg, sy n cynnwys ffioedd proffesiynol ychwanegol i baratoi hwn a r gost ychwanegol o ddeunyddiau o achos prisiau sy wedi codi yn ystod yr oedi. Ar ben hyn mae r poen meddwl ar yr ymgeisydd. Tybed faint o bobl sy n cael eu troi oddi ar geisio gwneud pethau o gwbl gan hyn i gyd. Nid yw hi n gynaliadwy bod ymdrechion cymaint o bobl i wella eu busnesau yn cael eu rhwystro ar bob tro. Mae n hen bryd inni weld mwy o hwyluso a llai o fiwrocratiaeth. Ers imi ysgrifennu r darn hwn, cyhoeddwyd erthygl yn Y Tir/Welsh Farmer gan Eifion Bibby o Davis Meade Property Consultants. Mae n egluro r canllawiau newydd (TAN6) i awdurdodau cynllunio ac yn sôn am yr effaith gyfyngedig a welir hyd yn hyn. 13 Plu r Gweunydd, Chwefror ADFA Ruth Jones, Pentalar Angladd Yn syn ar y 15fed o Ragfyr bu farw Mrs Mary Hughes, Minynant, Glandulas Drive, Drenewydd. Roedd yn ferch i Mr a Mrs Edwin a Mair Turner, Pantycelyn, Adfa lle treuliodd ei phlentyndod yng nghwmni ei chwaer, Eluned a i diweddar frawd, Hywel. Mynychodd Ysgol Pantycrai ac Ysgol Uwchradd Llanfair. Bu r gwasanaeth angladdol yng Nghapel yr Adfa dan arweiniad y Parch Peter Williams a rhoddwyd teyrnged gan Mr Geraint Peate. Cydymdeimlwn yn ddwys â i phriod Gwilym a i dau fab Allen a Keith, ei chwaer Eluned a u teuluoedd a r perthnasau i gyd yn eu profedigaeth. Gwasanaeth Nadolig Cynhaliwyd gwasanaeth Nadolig yng Nghapel yr Adfa ar nos Sul y 18fed o Ragfyr. Cymerwyd rhan mewn darlleniadau gan Nia Foulkes, Marion Jones, Ivy Evans a Sian Foulkes a chyflwynwyd y carolau gan Ellis Humphreys, Ifor Evans, Eldon Jones, Ruth Jones a Maldwyn Evans. Cafwyd anerchiad ac offrynwyd gweddi gan y Parch Peter Williams. Paratowyd lluniaeth ysgafn ar y diwedd gan y chwiorydd. Cinio G@yl Ddewi Edrychwn ymlaen eto eleni at gynnal y Cinio G@yl Ddewi blynyddol ar Nos Iau 27ain o Chwefror. Mae Glandon Lewis wedi derbyn gwahoddiad i fod gwadd a bydd Parti Moeldrehaearn yn diddanu. Croeso cynnes i bawb a chofiwch sicrhau sedd. Llongyfarchiadau i Chris Cookson a fu n llwyddiannus iawn gyda i gwyddau a chwid yn y National Welsh Poultry Show yn Sir Benfro. Enillodd y bencampwriaeth efo i gwydd American Buff a chipio tair prif wobr gyda i Welsh Harlequin Duck. Mae r brid arbennig yma o chwid yn gynhenid i Gymru ac rydym yn falch iawn o lwyddiant Chris gyda i dofednod. Hoffai Chris ddiolch i w holl gymdogion amaethyddol yn arbennig Roy, Mai, Paul a Philip Richards, Andrew a Carol Jones ac Alan a Joan Thomas, sydd dros y blynyddoedd wedi helpu i greu llyn i r hwyaid, adeiladu cut i r hwyaid, bwydo a dyfrio r haid a chadw llygad ar bethau pan mae hi ffwrdd yn arddangos eu dofednod. Mae ennill Pencampwriaeth Genedlaethol yn waith tîm a hoffai ddiolch yn fawr iawn i bawb am eu cymorth sydd wedi galluogi i Chris gael y fath lwyddiant ym myd y dofednod. DEWI R. JONES D.R. & M.L. Jones Atgyweirio hen dai neu adeiladau amaethyddol LLANERFYL Ffôn: Llangadfan 387

14 14 14 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 Newyddion o r Adran Addysg Gorfforol forol gogledd Powys a symud ymlaen i gystadleuaeth Powys gyfan. Yma hefyd cafwyd llwyddiant, gyda Ben Davies yn sgorio foli arbennig i roi r ysgol drwodd i chwarteri Cwpan Cymru. Mae r bechgyn yn edrych ymlaen at chwarae yn erbyn Ysgol Lewis i Fechgyn yng Nghaerffili ar eu hantur yn y De. Pob lwc bois. Ni chafodd y bechgyn h~n cystal hwyl. Ond rhaid canmol eu hymdrech a u hymroddiad yn y gystadleuaeth, a serenodd Rhys Stephens mewn sawl gêm. Cystadleuaeth pêl-droed timau bychain Powys Ar ddiwrnod gwlyb a gwyntog, anodd oedd cael y cymhelliant i chwarae pêl-droed agored. Ond braf oedd gweld ymroddiad y bechgyn tuag at berfformio. Daeth tîm blwyddyn 7 ac 8 yn ail drwy Bowys gyfan. Serenodd Tom Gregory ym mlwyddyn 7, a Josh Astley ym mlwyddyn 8, tra llwyddodd tîm blwyddyn 9 unwaith eto fel ag yn 2009, i ennill eu cystadleuaeth a dod yn bencampwyr Powys. Gala Nofio Powys Dyma ganlyniadau r diwrnod llwyddiannus a gafwyd ym Mhencampwriaethau Nofio Ysgolion Powys ym mis Hydref. Cafwyd diwrnod llwyddiannus hefyd yng Ngala r Urdd lle mae nifer o r disgyblion wedi cael eu dewis i gynrychioli Sir Drefaldwyn yn Mhencampwriaethau Cenedlaethol yr Urdd yng Nghaerdydd. Pob lwc! Merched 7 ac 8: Olivia Davies; Gemma Owen. Merched 9 a 10: Jazmin Herdman Merched 11, 12 ac 13: Rachel Liscombe; Gemma Rudd. Bechgyn 7 a 8: Llyr Griffiths; Sam Davies Pencampwriaethau Ysgolion Cymru Trawsgwlad Roeddem yn ffodus am unwaith na welsom law yn ystod Pencampwriaethau Trawsgwlad Ysgolion Cymru yn Aberhonddu ym mis Tachwedd. Roedd y disgyblion yn cystadlu yn erbyn ysgolion o bob rhan o Gymru a gwelwyd ymdrech wych gan bob disgybl dros eu hysgol. Roedd timau r merched yn llwyddiannus wrth i dîm 9 a 10 gasglu r 4 ydd safle, tîm 7 a 8 gasglu r 9 fed safle, a gwelwyd tîm bechgyn 7 a 8 yn casglu r 12fed safle, y tu ôl i Ysgolion mawr y De. Ymdrech wych! Pêl-rwyd dan 16 a than 18 Ar ôl curo Ysgolion Llanfyllin a Bro Ddyfi gyda sgoriau uchel yng nghystadlaethau Dan 16 a Than 18 Gogledd Powys, collodd ein timau pêl-rwyd mewn gemau agos ofnadwy i Ysgol Trallwng i orffen yn yr ail safle. Siom oedd colli r ddau dwrnamaint mewn gemau mor agos, ond roeddwn yn falch iawn o berfformiad ac ymdrech y merched yn ystod y ddau dwrnamaint. Mae sawl aelod o r ddwy garfan yn edrych ymlaen at eu sialens nesaf sef chwarae yn erbyn timau cenedlaethol Gibralta pan ânt ar eu taith datblygiad i Marbella yn ystod y haf. Maen nhw n brysur yn codi arian ar gyfer y daith ar hyn o bryd. Hoci dan 16 a than 18 Yr un hen stori eto yn y ddau dwrnamaint ail i Trallwm yn y ddau dwrnamaint. Agos iawn oedd hi yn y gystadleuaeth dan 18 gyda Trallwm yn fuddugol ar wahaniaethau goliau. Roedd y tensiwn yn uchel gyda r twrnamaint yn dibynnu ar y gêm olaf. Da iawn i r merched a phwy beth ddigwyddith y flwyddyn nesaf. Pêl-droed Yn dilyn cyfnod prysur ofnadwy o gystadlu ac ymarfer o fewn dalgylch Gogledd Powys, cafwyd cryn lwyddiant o fewn y gamp. Daeth Blwyddyn 7 yn ail gan fethu ennill y gynghrair yng Ngogledd Powys o un gôl, gyda Llyr Griffiths a James Jarvis yn serenu tra bod tîm blwyddyn 9 wedi ennill y gynghrair o fewn Rygbi Eleni eto profwyd llwyddiant yn nalgylch Gogledd Powys, gyda thîm dan 14 yn llwyddo i ennill y gynghrair a thîm dan 16 yn dod yn ail yn eu cynghrair nhw. Cafwyd sawl perfformiad gwych gan Huw Lewis, Owain Pugh, Dafydd Thomas, Louie Williams a Josh Jones o fewn y sgwad dan 14, a serenodd Geraint Parry, Daniel Owen, Rhys Stephens a Tom Astbury o dan 16. Bydd y tîm dan 14 nawr yn mynd i chwarteri olaf Cwpan Cymru. Pob lwc fechgyn ar eich hantur. Cynrychiolwyr Powys/Gogledd Cymru Llongyfarchiadau i r canlynol sydd wedi bod yn cynrychioli Timau Ysgolion Powys neu Ogledd Cymru yn ystod tymor y gaeaf mewn gwahanol feysydd: Pêl-droed Bl7 Jake Claire, Llyr Griffiths, Tom Gregory, Jack Davies Bl8 Josh Astley Bl9 Danny Foulkes, Callum Foulkes, Nyasha Mwamuka, Dewi Thomas, Gethin Stephens, Bl 10 Ben Jones, Wil Whittington, Toby Evans, Bl 11 Rhys Richards, Rhys Stephens Rygbi - De Gogledd Cymru Bl9 Gwyn Humphreys, Josh Jones, Dewi Williams, Gethin Stephens, Dafydd Thomas Bl10 Sion Rees, Elliot Davies, Wil Whittington Bl11 Tom Astbury (Gogledd llawn) Pêl-rwyd Dan 14 Cody Gethin, Georgia Laflain, Danielle Harris, Nia Weaver, Caryl Lewis, Dan 16 Nan Thomas, Bethan Davies, Hannah Bailey, Bethany Edwards, Rhiannon Edwards, Emily Whittington, Ffion Barnett; Emma Lewis, Ffion Watkin, Elin Thomas Hoci Dan 16 Sara Rudd, Ffion Roberts, Hannah Bailey Taith y Gleision Cafodd llond bws o ddisgyblion hwyl wrth fynd ar daith ar nos Wener i Stadiwm Caerdydd ym mis Tachwedd i wylio Gleision Caerdydd yn curo Gwyddelod Llundain yn y Cwpan Heineken.

15 15 Plu r Gweunydd, Chwefror LLANLLUGAN I.P.E Blodau Nid ar lawnt y Plas, ond i lawr wrth yr Argae yng nghysgod y graig sydd rhyngom ni a r afon yn goleuo r tywyllwch ar hyn o bryd mae na dri o ddaffodils. Enw Wrth ddod adre un diwrnod yn ddiweddar o Gefncoch i Lanllugan, yn mynd o m blaen roedd dau yn cerdded reit gyflym bron ar drot ac mi welais mai Juth o Gefn-y-bryn a i chariad oedd yno ac mi gofiais mai Robert oedd ei enw. Felly i bawb sydd wedi bod yn gofyn dros y wythnosau diweddar dyna r ateb. Eglwys Ar y Sul cyn y Nadolig daeth cynulleidfa dda iawn i r gwasanaeth dwyieithog Carolau a darlleniadau o r Beibl. Arweiniwyd yr oedfa gan y Parchedigion David a Mary Dunn, a chymerwyd rhan hefyd gan Robson a Tayler Jones, Jeanne Hill, Michael Owen, Gareth Davies, Shan Jones, Ivy Evans a r organyddes oedd Olive Owen. Y casglwr oedd Morfudd Huxley gyda r casgliad yn mynd tuag at elusen T~ Gobaith ac yna cafwyd paned o de neu goffi a minspeis. Bore Nadolig cafwyd gwasanaeth Cymundeb ac ambell i garol a r darlleniadau gan Jeanne Hill, Michael Oliver ac Alison Davies gyda Olive Owen ar yr organ. Mae r aelodau yn lwcus iawn fod gan Olive y ddawn i chwarae organ bibell. Roedd yr oedfa yng ngofal y Parchedig David Dunn. Y Ganolfan Ar y cyntaf o Ionawr mae taith flynyddol Canolfan y Cwm ond fe i gohiriwyd i r ail o Ionawr eleni. Daeth y cerddwyr ynghyd a dechreuwyd y daith o faes parcio r Eglwys. Ymlaen ar hyd ffordd Belan, draw at Felin Ucha, heibio Glan-yr-afon troi i r chwith a thros Waun Felin ac i lawr heibio Crugnant ac ymlaen at y Groesffordd ochr yma i Adfa. Gadael y Groesffordd a r Hen Felin a cherdded milltir arall i lawr y ffordd i Gil-Wtra, mlaen dros yr afon Rhiw a r hen bont bren a nawr pasio r Felin, ond y Felin Isaf tro hwn ac ymlaen i fyny r allt i mewn i r cerbydau ac i fyny at y Ganolfan am ymborth i orffen. TAN 8 Daeth cynghorwyr Dwyrhiw i gyfarfod yn y Ganolfan i drafod mater y peilons a r tyrbinau. Falle bydd ymdeithio dros ein golygfeydd pert. Gwahoddwyd Steve Edwards o Scottish Power i siarad ac eglurodd iddynt ac i r cyhoedd oedd wedi dod i r cyfarfod beth oedd eu bwriad. Ond fe gadwodd ei gyfrinachau yn ddiogel yn y sach! Cydymdeimlwn Hoffwn anfon ein cydymdeimlad dwys at Arwyn ar farwolaeth ei dad Emlyn. POST A SIOP LLWYDIARTH KATH AC EIFION MORGAN yn gwerthu pob math o nwyddau, Petrol a r Plu Y TRALLWM Bryn Ellis Y Gymdeithas Gymraeg Cafwyd noson o atgofion pleserus yng nghyfarfod mis Ionawr y gymdeithas. Daeth Emyr Davies, Gwyndaf Roberts, Rhodri a Huw atom o Lanfair i gyflwyno rhaglen wedi ei seilio ar Y Meseia. Mae gan lawer ohonom gof o bwysigrwydd yr oratorio hon yng nghyngherddau ac eisteddfodau ein hieuenctid. Cychwynnodd Emyr trwy roddi amlinelliad o hanes bywyd Handel a r modd iddo ddod i ysgrifennu r gerddoriaeth. Aeth ymlaen i glodfori safon uchel y gerddoriaeth yn y gwaith a r emosiynau mae Handel yn eu codi ynom wrth iddo gyfleu r tristwch a r llawenydd sydd ynghlwm â hanes y geni. Yna cawsom ddarlleniadau amrywiol gan Gwyndaf, llawer o r ysgrythurau, gydag unawdau a chorysau o r Meseia yn cael eu chwarae gan y technegwyr, sef Rhodri a Huw. Noson ddifyr Gwyndaf, Emyr, Huw a Rhodri iawn. Llywydd y noson oedd Trefor Owen, gyda Dilys Williams ac Ann Rees yn westeion. Cangen Maldwyn o Parkinsons UK Ym mis Tachwedd, cawsom ymweliad gan brif weithredwr y Gymdeithas ym Mhrydain. Pwysleisiodd pa mor werthfawr yw r canghennau i r aelodau yn gymdeithasol, a hefyd i godi arian at ymchwil sydd yn edrych i mewn i bosibiliadau cyffrous datblygu triniaethau newydd. Cawsom ein parti Nadolig ym mis Rhagfyr pan gawsom amser hwyliog iawn a chyfle i drafod ein gweithgareddau yn y dyfodol. Penderfynwyd cael sesiwn canu yn fisol, a chytunodd y Parch Bill Rowell ein helpu. Bydd hyn yn gymorth i gryfhau rhai o n lleisiau sydd yn gwanhau oherwydd ein cyflwr. Cynhaliwn ein cyfarfod blynyddol ddiwedd mis Ionawr, ac ar y 23ain o fis Chwefror daw Dr Townsend atom i sôn am ei ddiddordeb mewn adar. Os am fwy o wybodaeth, ffoniwch Anne Smedley ar CYDNABYDDIR CEFNOGAETH

16 16 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 CYSTADLEUAETH SUDOCW ENW: CYFEIRIAD: Daeth 33 ymgais i law y mis diewthaf. Diolch yn fawr i Rhiannon Gittins, Gwel Afon; Glenys Jones, Glanyrafon; Eirys Jones, Derwen; Enid Owen, Dolgoch; Ann Closman, Sir Benfro; Maureen Jones, Cefndre; M.E. Jones,Croesoswallt; Llinos Rees, Llanidloes; John Evan Jones, Dinbych sy n dymuno Blwyddyn Newydd Dda a phob lwc i gynhyrchwyr a phrynwyr y Plu! Beryl Jacques, Cegidfa; Meinir Evans, Gors; Noreen Thomas, Amwythig; Ann Evans, Bryn-Cudyn; Gwynfryn Thomas, Llwynhir; Megan Roberts, Llanfihangel; Eurwyn Jones, Croesoswallt; Llinos Jones, Penisa r Cyffin; Llio Lloyd, Rhuthun; Branwen Davies, T~ Coch; Gordon Jones, Machynlleth; Awel Jones, Llanbrynmair; Anna Jones, Adfa; Morfudd Richards, Meifod; Ieuan Thomas, Caernarfon; Malcolm Lloyd, Carno; David Smyth, Foel; Mary Pryce, Trefeglwys; Eirwen Robinson, Cefncoch; Myra Chapman, Pontrobert a Linda James, Llanerfyl. I mewn â r enwau i r fasged olchi unwaith eto a r enw cyntaf allan oedd Enid Owen, Dolgoch, Llanfair Caereinion sy n ennill tocyn gwerth 10 i w wario yn Siop Alexanders, Y Trallwm. Y mis nesaf bydd yr enillydd lwcus yn enill tocyn gwerth 10 i w wario mewn siop Gymraeg o ch dewis. Anfonwch eich atebion at Mary Steele, Eirianfa, Llanfair Caereinion, Y Trallwm, Powys neu Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan, Y Trallwm, Powys, SY21 0PW erbyn dydd Llun Chwefror 20. Pob lwc i bawb. Siop Trin Gwallt A.J. s Ann a Kathy yn Stryd y Bont, Llanfair Ar agor yn hwyr ar nos Iau Ffôn: ER COF Bu farw Doris Roberts, Hafodlwyd, Llangynyw ddydd Sul, Ionawr 15fed wedi gwaeledd byr a wynebodd yn ddewr a dirwgnach. Roedd yn 81 oed. Fe i ganwyd yn Fferm Eithnog, Llanfair Caereinion ac oddi yno symudodd i Hafodlwyd lle treuliodd weddill ei bywyd. Roedd Miss Roberts, fel yr adwaenid hi gan y llu o ddisgyblion y bu yn gofalu amdanynt, yn athrawes addfwyn a charedig, a lwyddodd i wneud i blant bach deimlo n hapus a chartrefol yn ystod eu blynyddoedd cyntaf yn yr ysgol. Bu n dysgu mewn llawer o ysgolion yn yr ardal gan gynnwys Ysgolion Meifod, Llanfair Caereinion a Llanerfyl. Bu n Ddirprwy Brifathraes Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion am flynyddoedd lawer yn ystod y cyfnod y bu Mr Elfed Thomas a Mrs Sioned Bowen yn benaethiaid ar yr ysgol. Roedd ganddi gariad mawr at gerddoriaeth a chyfrannodd yn helaeth at fywyd cerddorol yr ardal. Dysgodd lawer o blant i ganu a chanu r piano a bu n gyfeilydd i Gôr Meibion Llanfair am 25 o flynyddoedd. Roedd yn aelod gweithgar o Eglwys Llangynyw a hi hefyd oedd yr organyddes. Cynhaliwyd ei hangladd yn Eglwys Sant Cynyw, Llangynyw ar Ionawr 23. Roedd y gwasanaeth yng ngofal y Parch Warren Williams, a thalwyd teyrnged iddi gan Geraint Peate. Rhoddwyd ei gweddillion i orffwys ym mynwent yr Eglwys. DARN BACH O HANES GLO AC OLEW DYDD A NOS TANWYDD BANWY FUELS (CARTREF, AMAETHYDDOL, DIWYDIANNOL, MASNACHOL) DAVID EDWARDS (Symudol) Yn ddiweddar, prynwyd nifer o dystysgrifau cyfranddaliadau i gasgliadau Amgueddfa Genedlaethol y Glannau yn Abertawe gan gasglwr preifat, ac yn eu plith oedd y dystysgrif uchod ar gyfer trên Llanfair. Sylwaf taw Mr Richard Hughes o Ddolymaen, Garthbeibio a brynodd y pump cyfranddaliad nôl ym tybed a yw ei ddisgynyddion yn yr ardal o hyd, efallai yn yr un lle? Dr. David Jenkins Tybed a oes gan rywun hen greiriau tebyg y medrwn eu defnyddio ar gyfer y golofn newydd hon. Gellir gwneud copi neu dynnu llun o ddogfen neu wrthrych fel tocyn, medal, tystysgrif, rhaglen, tlws ac ati.

17 Bedydd LLANFAIR AIR CAEREINION Catrin (Garthlwyd gynt) gyda i merch fach, Lois Haf Bedyddiwyd Lois Haf yng nghapel Bethania Rhuthun ddydd Sul 22ain o Ionawr. Mae Lois yn ferch i Roland a Catrin Hughes ac yn chwaer i Elain a William. Mae n wyres i Richard ac Eleri Hughes Telpyn, a William ac Adleis Williams Garthlwyd. Roedd y gwasanaeth yng ngofal y Parch. Meirion Morris. Gair o ddiolch Derbyniwyd llythyr o ddiolch gan bwyllgor Uned Dialysis yr Arennau yn y Trallwm yn dilyn y rhoddion a gasglwyd mewn cyfarfodydd yn Eglwys y Santes Fair a r casgliad yn y gwasanaeth undebol ar ddechrau r flwyddyn dros y Nadolig. Anfonwyd cyfanswm o 320 tuag at yr uned. Undeb y Mamau Aeth llond bws o aelodau a ffrindiau i r Dyffryn, Foel i fwynhau swper bendigedig. Croesawyd y Ficer Mary gan Megan a da oedd ei chael gyda ni. Ar ôl mwynhau r wledd cafwyd gemau a llawer o hwyl a chwerthin. Cynhelir y cyfarfod nesaf ar Chwefror 15fed. Cinio r Sioe Cynhaliwyd Cinio Sioe Llanfair yn y Tanhouse, nos Sadwrn, Ionawr 19eg. Croesawyd pawb yno gan Elwyn Owen, y Cadeirydd, a chafwyd ychydig o eiriau gan Geraint Peate, y cyn Lywydd. Glyn Roberts fydd y llywydd y flwyddyn nesaf a chafwyd gair ganddo yntau. Dangoswyd lluniau o r sioe trwy gyfrwng sleidiau a mwynhawyd y noson yn fawr. Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop Drwyddedig a Gorsaf Betrol Mallwyd Ar agor o 7.30 tan 7.00 yr hwyr Bwyd da am bris rhesymol 8.00a.m p.m. Ffôn: Trefnwyd y noson gan Gwen a Liz, yr ysgrifenyddion. Cyfarfod Dechrau r Flwyddyn Un cyfarfod a gynhaliwyd eleni yn hytrach na r ddau arferol, a hwnnw yn Ebeneser. Croesawyd pawb i r cyfarfod gan Gwyndaf Roberts a chymerwyd rhan gan aelodau o r tri enwad. Y Gymdeithas Cafwyd noson hwyliog iawn yn y Gymdeithas nos Fawrth, Ionawr 17 pan ddaeth Siân James atom i n diddanu. Daeth â i thelyn gyda hi ac yn ogystal â chanu ambell i gân, fe ddarllenodd ddetholiadau o i llyfr a gyhoeddwyd y llynedd. Mae r llyfr, sy n perthyn i Gyfres y Cewri, wedi cael derbyniad gwresog ac roedd llawer oedd yn bresennol yn canmol eu bod wedi cael blas arbennig ar ei ddarllen. Soniodd Siân lawer am ei mam, ac roedd gan lawer oedd yn bresennol eu hatgofion arbennig hwythau am Sister James. Noson i w chofio oedd hon, a diolch i Siân am ddod atom a hynny cyn mynd yn ôl i Lanerfyl i gynnal practis gyda Pharti Cut Lloi! Gwyndaf a gyflwynodd Siân a John Ellis a ddiolchodd iddi ar ddiwedd y noson. Colledion i r ardal Aeth ton o dristwch trwy r dref pan glywyd am farwolaeth sydyn Miss Doris Roberts yn yr Hospis yn Amwythig. Cofir amdani fel athrawes addfwyn ac amyneddgar ac fel cyfeilydd a roddodd flynyddoedd o wasanaeth i Eglwys y Santes Fair ac Eglwys Llangynyw ac i Gôr Llanfair Caereinion. Bu n Ddirprwy Brifathrawes yn yr Ysgol Gynradd am flynyddoedd lawer. Yn yr un wythnos bu farw Mr Emlyn Evans, T~ Isa, a roddodd gymaint o wasanaeth i r ardal fel cerddor ac a oedd yn arweinydd Côr Llanfair pan oedd Miss Roberts yn cyfeilio iddo. Cydymdeimlwn â u teuluoedd a diolchwn am eu gwasanaeth. Merched y Wawr Daeth criw da o aelodau r gangen at ei gilydd nos Fercher, Ionawr 25 i wrando ar Gill Owen, Llangadfan yn dangos i ni sut i wneud Tryffls. Mae Gill yn cydweithio gyda Gwenan Ellis o gwmni Lysh ac yn cynhyrchu Tryffls Lysh, gyda r damsons a r eirin tagu sydd wedi eu socian mewn gin sy n weddill ar ôl potelu gwirodydd Lysh. Cawsom i gyd gyfle i flasu r danteithion siocled a chyfle i brynu samplau ohonynt ar y diwedd. Cyflwynwyd Gill gan ein Llywydd, Margaret Herbert, a diolchwyd iddi gan Enid Owen, a estynnodd longyfarchiadau cynnes i Gill hefyd ar ei dyweddïad yn ddiweddar. Cynhelir swper G@yl Dewi r gangen nos Fercher Chwefror 29. Y siaradwraig wadd fydd Nia Rhosier a bydd Harriet Earis yn dod gyda hi i roi ambell gainc ar y delyn. Mae tocynnau ar gael gan aelodau r gangen. Côr Meibion Penybontfawr Mae r Côr yn gobeithio penodi Arweinydd newydd erbyn 1 Ebrill 2012 Os oes diddordeb, cysylltwch â Mr G Jackson-Jones: Plu r Gweunydd, Chwefror RHIWHIRIAETH Y Ganolfan Cafwyd gweithgareddau hwyliog yn y Ganolfan dros y Nadolig. Daeth llawer i gymryd rhan yn yr Yrfa Chwist, gyda r chwaraewyr yn dod o ardal eang i gystadlu am y dofednod ffres. Cafwyd raffl wych hefyd, gyda llawer o wobrau, a roddwyd i gyd gan deuluoedd lleol. Roedd y Noson Bingo a r Canu Carolau yn bleserus iawn a Pharti r Plant yn llwyddiant mawr, gyda rhyw 35 o blant yn bresennol. Daeth Siôn Corn am dro a derbyniodd pob plentyn anrheg. Hoffai Pwyllgor y Ganolfan ddiolch i bawb a gyfrannodd mewn unrhyw fodd at y gweithgareddau hyn Plygain Seilo Wedi toriad o ddwy flynedd, heb Blygain yn Seilo Rhiwhiriaeth oherwydd yr eira a r rhew, cafwyd Plygain ardderchog ar y 6ed o Ionawr. Diolch i bawb a gymerodd ran mewn unrhyw ffordd. Diolch arbennig i r carolwyr a ddaeth o bell ac agos i ganu carolau hen a newydd. Cafwyd gwledd i bawb wedi i pharatoi gan ferched y Capel yn y Ganolfan yn Rhiwhiriaeth i gloi r noson. Noson gofiadwy, a da oedd bod yno. (AW) Emlyn, T~ Isa Anfonwn gydymdeimlad dwys yr holl ardal at Arwyn T~ Isa. Hunodd Emlyn, ei dad, yn dawel fore Sadwrn, Ionawr 21ain gartref yn Nh~ Isa, fel y dymunai. Cafodd bob gofal gan Arwyn ac roedd yn codi bob dydd a mwynhau ymweliadau teulu a ffrindiau hyd y diwedd. Emlyn oedd yr hynaf yn ardal Rhiwhiriaeth, bron yn 96 oed, ac roedd ganddo lu o straeon diddorol am yr hen amser. PRACTIS OSTEOPATHIG THIG BRO DDYFI Bydd Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. yn ymarfer uwch ben Salon Trin Gwallt AJ s Stryd y Bont Llanfair Caereinion ar ddydd Llun a dydd Gwener Ffôn: neu E-bost: peter@vendee.plus.com IVOR DAVIES PEIRIANWYR AMAETHYDDOL Revel Garage, Aberriw, Y Trallwng Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm yr holl brif wneuthurwyr Ffôn/Ffacs: Ffôn symudol: Ebost: ivor.davies.agri@gmail.com

18 18 Plu r Gweunydd, Chwefror 2012 LLANGYNYW Karen Humphreys / humphreys315@btinternet.com Noson Crefftau r Nadolig Cwis Nadolig Trefnwyd Cwis Nadolig yn yr Hen Ysgol ar y 3ydd o Ragfyr. Enillodd y tîm buddugol The Boyz (Phil a Sion Watkin, Steve Boomsma a Chris Humphreys) dwrci Nadolig. Trefnwyd raffl yn ystod y noson gyda r elw yn mynd at Ymgyrch Sir Drefaldwyn yn erbyn Peilonau. Diolch i Jane (Yr Hen Reithordy) am osod a cwestiynau ac i Barry Humphreys am holi r cwestiynau. Y cwisfeistr, Barry Humphreys, yn gwobrwyo r tîm buddugol Cafwyd noson hwyliog dros ben yn creu addurniadau ar gyfer y Nadolig yn yr hen ysgol ar y 1af o Ragfyr. Aeth pawb adre wrth eu bodd gyda r hyn yr oeddent wedi ei greu. Diolch yn fawr i bawb oedd wedi casglu dail a moch coed ac yn enwedig i Sue (T~ r Ysgol) a Jane (Hen Reithordy) am eu cymorth a u hyfforddiant. Gobeithir trefnu noson debyg mis Rhagfyr nesaf. Gwasanaeth Nadolig yn Eglwys Sant Cynyw Roedd yr eglwys yn llawn ar gyfer y gwasanaeth carolau ar y 18fed o Ragfyr. Diolch yn fawr iawn i Mike Edwards (Glasfryn) am chwarae r organ ac i r holl ddarllenwyr ac i Megan a Kate am y ddeuawd, Chris am chwarae r sacsoffon ac i r gwragedd am y lluniaeth hyfryd o fins peis a gwin poeth ar ôl y gwasanaeth. Y criw a ddaeth ynghyd i greu r addurniadau Nadolig Priodas Llongyfarchiadau i Lyn Williams (Pentre) a Teifion Owen ar eu priodas yn Eglwys Llangynyw ddydd Gwener, Rhagfyr y 30ain. Dathlwyd y briodas gyda gwledd yn Henllan. Dyweddïo Llongyfarchiadau i r Cynghorydd Barry Thomas ar ei ddyweddïad yn ddiweddar. Doris Roberts (Hafod Lwyd) Cydymdeimlwn yn ddwys iawn â theulu Miss Doris Roberts a fu farw ar y 15fed o Ionawr ar ôl gwaeledd byr. Bydd colled fawr ar ei hôl yn y gymuned. Cynhaliwyd ei hangladd ar ddydd Llun y 23ain o Ionawr yn Eglwys Sant Cynwy lle bu n chwarae r organ yn ffyddlon am flynyddoedd lawer. Rhoddwyd hi i orffwys ym mynwent yr eglwys a chynhaliwyd y te angladd yn Tanhouse. Huw Evans, Gors, Llangadfan Arbenigwr mewn gwaith: Weldio a Ffensio Gosod concrid Shytro waliau Codi adeiladau amaethyddol Rhif ffôn: a ffôn symudol: Angen siarad yn gyfrinachol? Llinell Gymraeg