VERSLAG VAN DIE UITVOERENDE BEDRYFSHOOF AAN DIE RAAD

Transcription

1 VERSLAG VAN DIE UITVOERENDE BEDRYFSHOOF AAN DIE RAAD Saamgestel deur L van Huyssteen & M Hanekom November Die vele bekwame professionele, administratiewe en tegniese kollegas wat oor die afgelope 10 jaar tot die effektiewe en doeltreffende funksionering van Bedryf en Finansies bygedra het, word hartlik bedank. Neither great leadership, nor brilliant strategy matters without operational excellence. (Sadun, Bloom & Van Reenen, 2017 *) Bedryf en Finansies is n omgewing waarin aanvanklik sewe afdelings, wat voorheen aan drie afsonderlike hoofde in die Rektoraat gerapporteer het, saamgevoeg is. Die rasionaal vir die samevoeging was om te verseker dat n geïntegreerde en naatlose, dwarsleggende ondersteuningsdiens aan die akademiese projek, die kenbesigheid van die US, asook aan ander Professionele en Administratiewe Steundienste (PASD) afdelings van die US, en ook onderling aan mekaar, gelewer word. Die Uitvoerende Bedryfshoof (UBH) staan dus aan die stuur van n multidimensionele verantwoordelikheidsentrum (VS) wat in die geheel gerig is op waardeskepping en -toevoeging vir die bedryf van die besigheid van die Universiteit Stellenbosch (US). Alle werksaamhede in dié verantwoordelikheidsentrum van Bedryf en Finansies (VS: B&F) is daarop afgestem om by te dra tot die US se toekomsgerigtheid, asook om die US n sistemies volhoubare instelling te maak en te hou. As instaatsteller vir die meeste kampusbedrywighede, speel dié VS n operasioneel hoogs beduidende rol om die Universiteit te ondersteun om sy strategiese doelwitte te behaal. Bedryf en Finansies se belangrikste rolle en verantwoordelikhede word as volg saamgevat: 1. Die opskerping van sakeprosesse vir finansiële volhoubaarheid i. Begroting en beplanning vir n volhoubare finansiële toekoms Danksy oordeelkundige begroting en finansiële beplanning deur die Afdeling Finansies, strook die US se begroting vir 2018 tot 2023 met die instelling se geïntegreerde strategiese beplanning. ii. Voorsiening, instandhouding en vernuwing van funksionele, volhoubare fasiliteite Die Afdeling Fasiliteitsbestuur is aktief betrokke by die instandhouding, opknapping en opgradering van verouderde fasiliteite, terreine en persele, en wanneer nodig, ook die oprigting van nuwe geboue, persele en terreine. iii. Gestroomlynde Maties Sport as ʼn belangrike strategiese bate Na die goedkeuring van die strategiese sportraamwerk, gevolg deur ʼn besigheidsplan vir sport en rekreasie vir 2015 tot 2019, stem alle kern rolspelers nou saam oor die US se sport- en rekreasieprioriteite. Die sakeplan word deur n sinvolle finansiële raamwerk gerugsteun om voortgesette volhoubaarheid te verseker. Elders in die Raadstukke is

2 daar ʼn verslag oor samewerking met ʼn vennoot van die US ten opsigte van Sport en Rekreasie ingevolge ʼn omvattende gesamentlike ruimtelike beplanning. iv. Die kommersialisering van Intellektuele Eiendom (IE) en inkomstegenerering uit kommersialiseerbare bates van die US Hierdie aktiwiteite neem nuwe produkte en dienste na die mark en skep werksgeleenthede waardeur die US se sosiale impak oor ʼn wye front strek. 2. Geïntegreerde beplanning, begroting en verslagdoening Die Universiteit se geïntegreerde begrotingsmodel reageer op ʼn gekoördineerde en sistemiese manier op die US se vele strategieë en verreken goedgekeurde bedryfsinsette en -uitsette, gewaarborgde subsidie-eenheidswaardes en bedryfsteikens vir n rollende sesjaartydperk om stabiliteit in uitvoering en beter beplanning te verseker. Dit word vir die vyf inkomstestrome van die US gedoen, soos wat elders in die Raadstukke onder die Begroting uiteengesit word. 3. Die kommersialisering van intellektuele eiendom en die skep van sakegeleenthede Die US-maatskappy, Innovus wat 100% deur US besit word, is verantwoordelik vir entrepreneursontwikkeling en -steun, sowel as vir innovasie en tegnologie-oordrag aan die Universiteit. Innovus dra die verantwoordelikheid vir die US se innovasieportefeulje en beskerming van die US se intellektuele eiendom deur patentering, lisensiëring en die stigting van afwentelmaatskappye. Die verantwoordelikheid vir die kommersialisering van die US se bates ressorteer ook onder Innovus. 4. Die strewe na omgewingsvolhoubaarheid Fasiliteitsbestuur speel ʼn prominente rol in al die volhoubaarheidsaktiwiteite op die gebiede van energie, water, afval, reis & vervoer, biodiversiteit & die landskap, toerusting en groen bouwerk. 5. Die bedryf van die vervoer- en parkeerstelsel binne die Kampusmobiliteitsplan Die Vervoerpoel en Fasiliteitsbestuur is deel van die uitvoering van die US se omvattende Mobiliteitsmeesterplan asook vir die voorsiening en instandhouding van parkeerareas. 6. Verkoop rustende bates Later in hierdie verslag is daar ʼn kort beskrywing van die aksies wat die afgelope jaar ten opsigte van eiendomsbestuur geneem is. ʼn Aanbod is pas aanvaar vir die verkoop van Huis Kerkenberg by Tygerberg ten bedrae van R22,3m. Die aanbod stem ooreen met die US se onafhanklike waardasie van die markwaarde van die eiendom. Die Raad het einde 2015 dit goedgekeur dat die eiendom verkoop word weens sekuriteitsredes. Ministeriële goedkeuring, soos vereis deur Artikel 20(5) van die Wet op Hoër Onderwys, is verkry vir die verkoop van die eiendom. * Deur Raffaella Sadun (Prof of Business Administration at Harvard Business School); Nicholas Bloom (William Eberle Professor of Economics at Stanford University and a Co-director of the Productivity, Innovation and Entrepreneurship program at the National Bureau of Economic Research); and John Van Reenen (Professor in MIT s department of Economics and its Sloan School of Management) Harvard Business Review, October 2017.

3 1. FASILITEITSBESTUUR Saamgestel deur Me Nicolette van den Eijkel, Hoofdirekteur: Fasiliteitsbestuur Die waardeproposisie vir Universiteit Stellenbosch se Fasiliteitsbestuursafdeling (USFB) is die voorsiening van volhoubare en toeganklike fasiliteite en dienste wat die suksesvolle voorsiening van infrastruktuur vir onderrig, leer, navorsing, akkommodasie, administrasie, sport en ontspanning verseker. USFB het 200 werknemers in diens en lewer sy dienste deur n gemengde model van interne personeel, uitgekontrakteerde dienskontrakte en professionele konsultante. Ons is verantwoordelik vir meer as 400 geboue met ongeveer m² vloerruimte binne vier munisipaliteite (Stellenbosch, Stad Kaapstad, Worcester en Saldanha). USFB streef voortdurend daarna om sy Visie uit te leef: As die bewaarders van die fisiese omgewing, voorsien Fasiliteitsbestuur volhoubare, toeganklike, innoverende en toekomsgerigte, internasionaal erkende fasiliteite en dienste wat geleentheid bied vir ontdekking en uitnemendheid vir ons diverse gemeenskap van belanghebbendes. FB.1. FINANSIES EN SAKEBESTUUR USFB doen jaarliks verslag oor alle befondsing wat van beide interne en eksterne bronne ontvang is, asook oor die aanwending daarvan sien die verslag oor Fasiliteitsbestuur se befondsing 2016 ( Facilities Management Funding Report ) (Bylae 1). Die totale befondsing vir 2016 het R639 miljoen beloop n toename van R14 miljoen vanaf Alhoewel daar n toename in die toekenning vanaf die sentrale begroting en Strategiese Fonds was, het die bydraes en toekennings vanaf die Departement Hoër Onderwys en Opleiding (DHOO), behuising en kommersiële dienste en fakulteite en departemente se eie fondse verminder. USFB het 82% van die totale befondsing in 2016 bestee (teenoor 70% in 2015). Die groot onbestede saldo onder Fasiliteitsdienste kan hoofsaaklik toegeskryf word aan Eiendomsdienste se opgraderingsprojekte wat nog in proses is. Fondse ten bedrae van R96 miljoen is reeds in 2016 toegeken aan verskeie projekte wat reeds beplan is en tydens die Desember-reses of vroeg in 2017 uitgevoer sal word. Daar kan slegs aan sekere projekte gewerk word wanneer studente reeds die kampus verlaat het en die akademiese program dus nie ontwrig word nie. Saldo s oorgedra: In die verlede is groot bedrae geld weens verskeie redes na die volgende boekjaar oorgedra. Afhangende van die soort projekte en retensietydperke, het Eiendomsdienste hulle ten doel gestel om 80% van sy toegekende befondsing te bestee. USFB volg tans n meer geïntegreerde benadering wat beter beplanning en uitvoering van projekte tot gevolg behoort te hê. Die bestedingsagterstande is hoofsaaklik by instandhoudings- en opgraderingsprojekte, en bykomende kapasiteit is ingekontrakteer om met n groot deel van hierdie projekte te help wat vir die komende jaar beplan word, asook met dié van vorige jare wat steeds onafgehandel is. Die USFB-instaatstellers het 13,9% van die beskikbare fondse beloop (12,7% in 2015). Dit spruit uit sekuriteitsbesteding wat vanaf R8,1 miljoen tot R10,7 miljoen in 2016 toegeneem het. Die besteding FB.1

4 op stelsels het aansienlik gestyg nadat dit geblyk het dat die gedeelde ESRI-lisensie vir ArcGIS nie wettig is nie, asook weens die opdatering van verouderde AutoCAD-lisensies. Hoë konsultasiegelde (R1,8 miljoen) is gedurende die jaar bestee om met n stelselondersoek te help, en het tot die verkryging van n nuwe geïntegreerde werkplekbestuurstelsel (Planon) gelei. Hulp was ook verleen met die definiëring van die nuwe projekmetodologie en -implementering. Die waardetoevoeging het beduidend vanaf die vorige jaar toegeneem: 68% teenoor 57% van die beskikbare fondse. Dit is hoofsaaklik toe te skryf aan die hoër voltooiingskoers van klein kapitaalwerke en kapitaalprojekte. BEFONDSING toon die verskillende bronne wat aan Fasiliteitsbestuur toegeken is: sentrale begroting, strategiese fondse, DHOO, behuising en kommersiële dienste en bydraes van fakulteite en departmente se eie fondse. INSTAATSTELLERS toon die verskillende bedryfs-, toerusting- en personeeluitgawes van Fasiliteitsbestuur, wat die finansiering van die afdeling se daaglikse bedrywighede weerspieël. Benewens ons eie voltydse personeel, help konsultante en kontrakteurs om doeltreffende kliëntediens te lewer wat as instaatstellers vir die Universiteit se kernaktiwiteite dien. Die netto beskikbare finansiering dra deur as waardetoevoeging tot die Universiteit se infrastruktuur en Fasiliteitsbestuur-steundienste. FB.2. LEWENSVATBARE KONTRAKTERINGSPROSES In die onderhandelinge tussen die vakbonde en US oor in- en uitkontraktering gedurende 2015 het die partye op n proses van lewensvatbare kontraktering besluit. Lewensvatbare kontraktering word omskryf as n stelsel waardeur die Universiteit op n deursigtige wyse en met inagneming van die insette van verskeie belanghebbendes, op die optimale meganisme vir die verskaffing van die dienste aan die Universiteit besluit. Met hierdie doel voor oë is US verbind tot n proses van lewensvatbare kontraktering wanneer n noodsaaklike dienste kontrak hernu moet word of n diensbehoefte ontstaan. Die volgende agt kontrakte het reeds verval of verval binnekort, en het USFB met die proses van lewensvatbare kontraktering begin: Skoonmaakdienste Worcester-kampus Instandhouding van sportterreine Stellenbosch-kampus Sekuriteitsdienste Stellenbosch-, Tygerberg-, Bellville Park-kampus en die Neelsiestudentesentrum Geïntegreerde afvalbestuursdienste Stellenbosch-, Tygerberg-, Bellville Park-kampus Landskapering en tuinboukundige dienste Stellenbosch-, Tygerberg-, Bellville Park- en Worcester-kampus Instandhouding van verhitting, verkoeling en lugversorgingstelsels (HVAC) Stellenboschkampus Geboue- en loodgiet onderhoudsdienste Stellenbosch-kampus Instandhouding Tygerberg-, Bellville Park- en Worcester-kampus Die proses verg gelyktydige gesprekke met belanghebbendes, n interne kosteberekening van die moontlike inkontraktering van die diens en die toets van die mark deur middel van n versoek om voorstelle (RFP). Die kontrakteringskomitee oorweeg dan die belanghebbendes se insette en FB.2

5 evalueer die kriteria wat onder meer op menswaardigheid van werkers en kosteberekening van toepassing is, en beveel die voorkeuropsie vir die kontraktering van die diens by die Rektoraat aan. Die proses van lewensvatbare kontraktering vir die dienste hierbo sal afgehandel, en die nuwe kontrakteringstrategie teen 1 Maart 2018 ge-inplementeer wees. Skematiese voorstelling van die proses van lewensvatbare kontraktering FB.3. PROJEK PHAMBILI Tekortkominge in die huidige USFB-stelsel se funksionaliteit (InforEAM) en n gebrek aan ondersteuning vanaf die verskaffer het USFB gedwing om alternatiewe oplossings te ondersoek. Ander faktore wat die noodsaaklikheid van verandering beïnvloed het, sluit in die twyfelagtige gehalte van huidige data weens berekeninge en verslagdoening per hand, en die vervanging van US se finansiële stelsel wat in die vooruitsig gestel word. Die beplande finansiële stelsel maak nie voorsiening vir die vervanging van die bestaande projek en taakbestuurstelsel in Natural Adabas nie. Na n omvattende ondersoek, en n proses van versoek om inligting (RFI) en RFP is die Nederlandse geïntegreerde werkplekstelsel, Planon, gekies om oplossings vir instandhouding, kapitaalprojekbestuur, verhuringsbestuur en besprekings te verskaf. Verdere moontlikhede word ondersoek vir Universiteitswye oplossings was as toekomstige fases geimplementeer kan word. Daar is op die projeknaam Phambili (wat progressief of toonaangewend beteken) besluit, want ons nuut verkreë geïntegreerde fasiliteitsbestuurstelsel plaas ons aan die voorpunt van n verandering van die wyse waarop fasiliteite by tersiêre instellings in Suid-Afrika bestuur word. Die effektiwiteit van die stelsel sal vir US groot voordele meebring, asook: Integrasie FB-data word in een databasis gestoor met die gevolg dat inligting regoor alle US-divisies en -departemente heen gedeel kan word, asook integrasie met finansiële stelsels. FB.3

6 Innovasie nuwer tegnologie verbeter dienslewering; bied n geleentheid om prosesse te moderniseer en doeltreffendheid te verhoog; verskaf visuele paneelborde; en verminder hersiening en verwerkings per hand. Integriteit toeganklikheid van data vir alle belanghebbendes regoor die kampus en n sogenaamde enkele bron van waarheid; beter korporatiewe bestuur en werkvloei gegrond op globale beste praktyke; betroubare maatstawwe. USFB, IT en Finansies het n hegte projekbestuurspan gevorm om kwessies soos meesterdata en integrasie (finansiële en ander inligting) te ondersoek. Die integrering van USFB se ruimtelike bestuursdatastelsel met verskeie ander US-stelsels vorm ook deel van Projek Phambili. Ons nutsdiensbestuurstelsel is vervolgens ook deur n nuwe diensverskaffer vervang wat dit moontlik sal maak om elektrisiteits- en watergebruik regstreeks en akkuraat te monitor wat sal bydra tot die afbestuur van gebruik. Die faktureringsproses na eindgebruikers sal versnel word. Die data word sentraal gestoor vir gebruik deur Planon se volhoubaarheidsmodule, wat as n verdere fase in die toekoms beplan word. Die ou en argaïese geboubeheerstelsel word deur moderne programmatuur vervang wat USFB in staat sal stel om meganiese toerusting soos byvoorbeeld lughanteringseenhede vanaf n afstand te monitor en aan te pas met die oog op groter doeltreffendheid, geldbesparing en minder frustrasie vir diegene wat in die geboue werk. Die vervanging van stelsels in n komplekse omgewing soos by die US, waar volle integrasie n nuwe konsep is, het geblyk n uiters uitdagende projek te wees. Die aanvanklike tydsraamwerk was optimisties en waar die voltooiing van die eerste fase (instandhouding, verhurings en besprekings) vir Junie 2017 beplan was, sal dit nou in Maart 2018 afgehandel wees. FB.4. EIENDOMSDIENSTE Die US beskik oor meer as 400 geboue in die portefeulje waarin hy sy sake bedryf. Hierdie fasiliteite dien as instaatstellers vir US se onderrig-, navorsings-, sosiale-impak- asook professionele en administratiewesteundienste (PASD). Die uiteenlopende portefeulje behels n getal geboue wat op die erfenislys is, soos die Ou Hoofgebou wat 120 jaar oud is, die CL Maraisgebou, en nuwer geboue soos die Kennissentrum by die Fakulteit Ingenieurswese en die IT-gebou op die US-hoofkampus. Dieselfde vlak van diens word by die Tygerberg- mediese kampus, Bellville Park-sakeskool- en Worcester-kampus gelewer. Hoewel geboue die sigbaarste bates is, verteenwoordig ondergrondse grootmaat-terreindienste n beduidende deel van hierdie bates wat ook in stand gehou moet word. Dit sluit in elektrisiteits-, watervoorsienings-, riolerings-, stormwater- en brandinfrastruktuur. Die Departement Eiendomsdienste binne USFB is die bewaarder van alle infrastruktuursbates, met die mandaat om die risiko te minimaliseer en die leefsiklus van alle infrastruktuursbates en toerusting te optimaliseer. Hierdie departement is verbind tot die beste moontlike dienslewering deur beide US-personeel en uitgekontrakteerde diensverskaffers, wat op n volhoubare wyse aan die US se wetlike verpligtinge moet voldoen. Dit sluit in n hersiening van die soort aanlegte, toerusting en tegnologieë wat nodig is om die verlangde uitkomste ter ondersteuning van die akademiese projek te behaal. Ten einde aan die mandaat te kan voldoen, het ons ondersoek ingestel hoe om hierdie verantwoordelikheid die beste met die huidige gemengde diensleweringsmodel te versoen. Ons FB.4

7 het n bedryfsuitvoeringstrategie saamgestel wat op die huidige mandjie dienste fokus, wat insluit beplande (50%), reaktiewe (30%) en proaktiewe (20%) instandhoudings-, terreinverfraaiings- en nutsdienste om bedryfsuitnemendheid en n diens van goeie gehalte te bewerkstellig. Eiendomsdienste verminder risiko s deur alle beskikbare bronne op n doeltreffende, doelmatige en volhoubare wyse aan te wend en terselfdertyd te verseker dat die aanlegte, toerusting en bates n lang lewensduur het. Eiendomsdienste wil van n diensleweringsorganisasie na n diensversekeraar beweeg. Die vernaamste drywer van die batevoorsieningstrategie (aanlegte) is totale koste van eienaarskap, wat in ooreenstemming is met die instelling se kampusvernuwingstrategie. Dit in wese beantwoord die vraag oor die soort en grootte van die infrastruktuur wat nodig is om op n omgewings- en finansieel volhoubare wyse aan die veranderende eise in wetgewing te voldoen. Dit sluit in alle aanlegte, toerusting en tegnologieë met die duidelike voorneme van verbeterde kapasiteit en prestasie, terwyl die instelling se omgewingsimpak (kweekhuisgasse, osoonafbrekende deeltjies en koolstofvoetspoor) terselfdertyd verminder word. Grootmaatinfrastruktuur vir byvoorbeeld elektrisiteit, HVAC en watervoorsiening sal aangebring word met die oog op n 2050-tydhorison. Die gekonsolideerde aanlegvoorsieningstrategie ( doen meer met minder ) bepaal hoe al hierdie nuwe bates, aanlegte en toerusting verskaf sal word. Dit ondersteun n filosofie wat sal verseker dat alle aanlegte en toerusting gekonsolideer, aanpasbaar, buigsaam en veerkragtig is om by hierdie snelveranderende institusionele omgewing te kan aanpas. Sistemiese volhoubaarheid is n sleutelstrategie vir die instelling en ons volhoubare groen plan rig ons verbintenis tot omgewingsvolhoubaarheid. Strategieë in die volhoubare groen sakeplan sluit in die wateroptimaliseringstrategie, biodiversiteits- en stedelikelandskapstrategie, afvalherwinningstrategie en n nuwe omgewingsbestuursplan en -strategie. Dit alles maak n integrale deel uit van die instelling se volhoubaarheidsdoelwit om kweekhuisgasse teen 2023 met 35% te verminder, asook n vergelykbare vermindering in die US se koolstofvoetspoor. Om die bogenoemde doelwit te bereik, is beter meting en bestuur van ons beperkte hulpbronne en fossielbrandstowwe nodig. Met hierdie doel voor oë het ons belê in n elektroniese nutsdienstebestuurstelsel. Hierdie stelsel sal die meting van elektrisiteit, vaste afval en vloeibare afval insluit. Alle water, diesel, petrol, ens. wat verskaf word, asook gasse sal gemeet word. Ons sal akkuraat kan verslag doen en ingryp (deur middel van die geboubestuurstelsel) om sodoende die optimale gebruik van alle beperkte hulpbronne te verseker. In Junie 2017 is die beroepsgesondheid en -veiligheid funksie na Eiendomsdienste geskuif ten einde organisatoriese doeltreffendheid te verbeter en die risiko onder GMR(2)1 te konsolideer. Dit het n geleentheid gebied om die benadering tot gesondheid en veiligheid te hersien en met nasionale en internasionale tendense en wetgewing in ooreenstemming te bring. USFB is besig met die ontwerp van n nuwe gehalteversekeringstrategie. Die uitgangspunt is n stel ontwerpkriteria en -standaarde vir alle bates en toerusting. Dit sal die grondslag vorm waarop alle nuwe bates en toerusting voorsien en verkry sal word. Ons werk aan die ontwikkeling van hierdie strategie wat n hoër vlak van volwassenheid in 2018 sal bereik. Ons het beduidende vordering gemaak met die implementering van die eiendomsdienstestrategie (50% beplande, 30% reaktiewe en 20% proaktiewe instandhouding) om van reaktiewe instandhouding na beplande instandhouding te beweeg. Die verbintenis tot voortdurende FB.5

8 verbetering van dienslewering aan ons kliënte word in die omkeertyd verslag hieronder weergegee. Die syfers vir 2017 is soos teen die einde van Augustus Die omkeeryd van werkbestellings vir reaktiewe instandhouding het n wesenlike verbetering getoon vanaf 2011 toe dit 49 dae was tot waar dit tot 11 dae in 2017afgeneem het. FB.4.1 Nutsdienstebestuur Nutsdienste is een van die grootste finansiële verbintenisse van enige instelling, met toenemende koste wat bykomende druk op bedryfsbesteding plaas. Die US ondersoek voortdurend maniere waarop hierdie nutsdienste op n verantwoordelike en volhoubare wyse geoptimaliseer kan word. Dit FB.6

9 benodig voortgesette ontwikkeling wat beide die aanbod- en aanvraagkant van hierdie nutsdienste betref. Daarbenewens het die Universiteit in 2011 n groen sakeplan aanvaar met die voorneme om sy omgewingsimpak te bepaal en n holistiese oorsig van ons voorsieningsketting en kweekhuisgasse te gee. Dit behels dat ons die instelling se omgewingsimpak op fossielbrandstowwe monitor, meet en daaroor verslag doen. Die visie is om n intydse volledige oorsig (deur middel van paneelborde) van die Universiteit se impak op die omgewing te bied. Eiendomsdienste sal die prestasie van elke gebou by die Universiteit kan omskryf op grond van die gebou se verbruik van alle nutsdienste. Dit is in ooreenstemming met die verbintenis wat die land gemaak het toe hy die Paryse ooreenkoms onderteken het, soos hierbo vermeld. Gedurende 2017 het USFB n RFP-proses gevolg vir die aanstelling van n diensverskaffer vir nutsdienstebestuur, met Terra Firma Solutions wat vanaf 1 Augustus 2017 aangestel is vir die bestuur van: Elektrisiteit Water (afloop- en gryswater) Gas Diesel en petrol Afval (vaste afval, papier, giftige afval, radio-aktiewe afval, batterye en e-afval) FB.4.2 Intelligente geboubestuurstelsel n Geboubestuurstelsel (BMS) is n rekenaargebaseerde beheerstelsel wat die gebou se meganiese en elektriese toerusting soos ventilasie, ligte, kragstelsels, brandstelsels en sekuriteitstelsels beheer en monitor. Ons vorige BMS was verouderd, en kon nie langer met die jongste weergawes van die rekenaarbedryfstelsel integreer nie en het ophou funksioneer. Eiendomsdienste het raadgewende meganiese ingenieurs opdrag gegee om n nuwe BMS-meesterplan te ondersoek en te ontwerp. Die nuwe Tridium BMS konsolideer gebouebestuursdienste in een bestuurstelsel: Besproeiing Noodkragdienste (kragopwekkers, UPS e) Kragfaktorbeheer Loodgieterswerk en dreinering (dreineerpompe, ens.) HVAC-dienste (VRV-wisselrigtoestelle, ens.) Elektroniese toestelle (rookverklikkers, elektroniese deure, ens.) Brandstelsels Toerusting (vrieskasalarms, ens.) Die eerste fase van hierdie projek word tans in werking gestel en behoort teen die eerste kwartaal van 2018 voltooi te wees. FB.7

10 FB.4.3 Elektrisiteitsmeesterplan Die doel van die ontwikkeling van n elektrisiteitsmeesterplan is om die voorsiening van elektriese krag op die mees ekonomiese en energiedoeltreffende wyse aan alle US-kampusse te bewerkstellig. Die US-kampusse bestaan uit die Stellenbosch-hoofkampus, Tygerberg- mediese kampus, Bellville Park Bestuurskool, Mariendahl-proefplaas, Worcester-kampus en die Saldanha- militêre kampus. Hierdie elektrisiteitsmeesterplan ondersteun die Universiteit se ruimtelike meesterplan. Die meesterplan het vier hoofdoelwitte, naamlik: Om die implementering van n gekonsolideerde aanlegvoorsieningstrategie te verseker d.w.s. om van n versplinterde aanlegvoorsieningstrategie na n gekonsolideerde strategie te migreer. Om n FB- gekonsolideerde aanlegvoorsieningstrategie te ontwikkel wat die toekomstige strategieë omskryf van hoe elektrisiteit uit volhoubare bronne (fotovoltaïese stelsels (PV-stelsels)) opgewek kan word, en op alle US-kampusse voorsien en versprei kan word. Om die implementering van die jongste tegnologieë in aanleginfrastruktuur en outomatisering te verseker. Om die US se nuwe SLIM ELEKTRIESE MIKRONETWERK bekend te stel. Die elektrisiteitsmeesterplan is opgestel om ontwerpkriteria te omskryf en te ontwikkel, en standaarde en spesifikasies vas te stel om te verseker dat daar op die mees ekonomiese en energiedoeltreffende wyse aan die elektriese vereistes vir huidige en toekomstige ontwikkelings en projekte voldoen word, binne die jongste regulerende omgewing. Die plan sit verder die toekomsstrategie vir die voorsiening en gebruik van elektrisiteit op alle kampusse uiteen, wat die implementering van medeopwekking en aanlegkonsolidasie behels. Aanlegkonsolidasie word beoog vir die sentralisering van die aanleginfrastruktuur om so die voorsiening van normale en noodelektriese krag te sentraliseer. Volhoubare elektrisiteitsvoorsiening word bewerkstellig deur middel van n medeopwekkingstrategie as alternatiewe energiebron (PV, biogas, ens.). Op mikrovlak sit hierdie plan die spesifikasies uiteen vir die tipes toerusting wat verkry moet word, asook die tegnologieë wat dit moet inkorporeer ten einde integrasie in n BMS moontlik te maak. Verdigting aangedryf deur die groei in die jaarlikse getal ingeskrewe studente, bykomende personeel en aanskaffing van meer toerusting in kantore, laboratoriums, koshuise en winkels lei tot n toename in die algehele ladingaanvraag. Hierdie bykomende aanvraag plaas druk op die voorsieningstoerusting, wat lei tot n korter bedryfslewensduur van verouderende aanleginfrastruktuur en vinniger agteruitgang van aanleg en toerusting vir elektrisiteitsvoorsiening. Die toestand van die infrastruktuur verswak weens veroudering, verhoogde elektriese ladings en verminderde toerustingbetroubaarheid, wat n toename in beide reaktiewe en beplande instandhouding tot gevolg het. Die munisipaliteit het slegs n beperkte voorsieningskapasiteit by die Universiteit se grootmaatpunte beskikbaar. Dit hou n risiko vir die US in aangesien n moontlike tekort aan elektrisiteitsvoorsiening in die toekoms verdigting en uitbreiding kan beperk. Die huidige elektriese infrastruktuur is aan die verouder met die risiko dat toerusting skielik kan breek, wat n moontlike onderbreking van die kragvoorsiening aan ons geboue tot gevolg kan hê. Hierdie onderbrekings in kragvoorsiening kan tot die ontwrigting van ons kernbesigheid lei. FB.8

11 US verskaf rugsteun/noodkrag aan akademiese en nie-akademiese geboue om sy kernbesigheid en kritieke dienste gedurende kragonderbrekings en/of beurtkrag te kan volhou. Die noodkrag word deur dieselopwekkers verskaf. Universele kragbron- en batterypak-ligtoebehore is geïnstalleer vir die fasilitering van krag vir kort kragonderbrekings. Tans is daar twee en vyftig opwekkers op die hoofkampus, twee by die Bellville Park-kampus en ses by die Tygerberg-kampus. Dit volg op n versplinterde aanlegvoorsieningstrategie met beperkte gebouspesifieke oplossings, wat n risiko inhou vir die res van die kampus en dit sonder rugsteunkrag laat. Hierdie rugsteunaanlegte moes egter onder noodtoestande geïnstalleer word, met beperkte befondsing en n prioritiseringsoefening vir geboue en die spesifieke aktiwiteite wat nie onderbreek kon word nie. Die nuwe meesterplan vir elke kampus voldoen aan die gekonsolideerde aanlegvoorsieningstrategie waarvolgens gekonsolideerde opwekkeraanlegte op die onderskeie kampusse gevestig sal wees. Dit sal onder meer daartoe lei dat die twee en vyftig opwekkers op die hoofkampus na twaalf verminder sal word, geleë in drie nuwe gekonsolideerde opwekkeraanlegte op strategiese plekke op kampus. Dieselfde strategie sal op die Bellville Park-, Tygerberg- en Worcester-kampus toegepas word. Die US se toekomsstrategie is om die infrastruktuur vir elektrisiteitsvoorsiening te konsolideer en medeopwekking deur hernubare kragbronne te vermeerder tot 20% van alle energie wat hy gebruik. Medeopwekking word voorgestel om ons afhanklikheid van Eskom vir grootmaat-elektrisiteit te verminder om so ons koolstofvoetspoor en elektrisiteitskoste te verminder. Medeopwekking deur middel van sonkragenergie en biogas sal verder ondersoek word. Die eerste projek wat uitgevoer sal word, is die PV-projek by die LSS (Neelsie) waar die krag wat opgewek word in die nuwe slim mikronetwerk ingevoer sal word en dan regoor kampus versprei sal word. Die Sentrum vir Hernubare en Volhoubare Energiestudies by die Fakulteit Ingenieurswese is besig met n uitvoerbaarheidstudie oor die PV-stelsel op die Neelsie-studentesentum se dak. FB.4.4 HVAC-meesterplan Die logika agter die ontwikkeling van n meganiese strategiese plan is om te verseker dat getemperde koel en warm lug op die volhoubaarste, mees ekonomiese en doeltreffendste wyse voorsien word. Hierdie strategiese plan sal aanwysings en riglyne in die ontwerpkriteriadokument uiteensit en standaarde stel vir die implementering van distrik-verkoelingsaanlegte. Distrikverhitting of -verkoeling is n stelsel vir die verspreiding van hitte en verkoeling van geboue wat in n gesentraliseerde ligging vir residensiële en akademiese verhittingsbehoeftes opgewek word. Die vernaamste doelwit van die HVAC-meesterplan is om: Deur FB se gekonsolideerde aanlegvoorsieningstrategie: Van n versplinterde aanlegvoorsieningstrategie na n gekonsolideerde voorsieningstrategie te migreer. Instandhoudingsregimes en bedryfsdoeltreffendheid te optimaliseer deur die implementering van distrik-verkoelingsaanlegte. Kostedoeltreffendheid en totale koste van eienaarskap te bewerkstellig. Te verseker dat risiko s verminder word. Stelselbuigsaamheid deur distrikverkoelingsaanlegte te verseker om vir toekomstige ruimtebehoeftes voorsiening te maak. FB.9

12 Ons het n nuwe gebied-hvac-meesterplan in gebruik gestel wat van n distrikplan verskil aangesien dit klein areas diens, met die oog op die beperkte ruimte binne universiteitsgeboue. Vyf gebiedsplanne word vir die hoofkampus beplan, met een elk op die ander kampusse. Dit sal oor die volgende vyf tot sewe jaar, soos befondsing beskikbaar gestel word, in fases gebou en in gebruik geneem word. Op die Bellville Park-kampus word n HVAC-aanleg van diepwaterbron-verkoeling ( Deep Water Source Cooling DWSC ) beplan. Dit is n vorm van HVAC-verkoeling, proses- en geriefsruimteverkoeling, waar n groot hoeveelheid natuurlik koue water gebruik word vir hittevermindering. Dit gebruik water teen 4 tot 10 grade Celsius wat vanuit diep areas in mere of n steengroef onttrek word. DWSC-stelsels word bv. by die Cornell State University in die VSA gebruik. FB.4.5 Omgewingsvolhoubaarheid Sistemiese volhoubaarheid is een van die Universiteit se fokusse en omgewingsvolhoubaarheid vorm n integrale deel van USFB. Die US se verbintenis tot die omgewing strek verder as tradisionele konsepte, en die Universiteit glo vas dat dit beide omgewings- en ekonomies verantwoordelik is om die gebruik van enige natuurlike hulpbron deeglik te ondersoek. Die US se visie vir die toekoms behels dat hy n instelling moet wees met doeltreffende water- en energiegebruik, koolstofneutraal is, en geen afval na stortingsterreine wegdoen nie. Terselfdertyd versterk hy die biodiversiteit en verminder besoedeling tot vlakke wat deur natuurlike stelsels skadeloos gemaak kan word. Die US se groen sakeplan wat die inligting in die dokument Strategy for Creating an Environmentally and Ecologically Sustainable Campus at Stellenbosch University insluit, word as riglyn gebruik. Hierdie dokument gaan hersien word vir die tydperk , en sal deur wye oorlegpleging en aanvaarding as die nuwe groen sakeplan en strategie vir US dien. Daar bestaan doeltreffendheidsplanne vir elk van die elemente energie, water, afval, reis en vervoer, toerusting en rekenaars, groengebou, leierskap, biodiversiteit en landskap. Spesifieke doeleindes en doelwitte is vir elk van die elemente opgestel ná navorsing en konsultasie met kundiges. Projekte word omskryf, nagevors, geëvalueer en geïmplementeer in n poging om die doelwitte te bereik. Die fokus in 2017 is om die proses rondom die US se groen sakeplan te ontwikkel met klem op die elemente water, afval en hernubare energie, en die insameling van betroubare data. Die voorneme vir 2018 is om die meting, insameling en ontleding van nutsdienstedata per gebou te verbeter. Die fokus op water, hernubare energie en afval sal voortgesit word. Ligte, verhitting, ventilasie en lugreëling is sleutelelemente wat nodig is vir die handhawing van n gemaklike, gerieflike, gesonde en produktiewe omgewing by die Universiteit. Hierdie aktiwiteite dra egter by tot die verhoogde gebruik van energie op ons kampusse, en onvermydelik ook tot die vrystelling van koolstof- en kweekhuisgasse in die atmosfeer. Die US is hoofsaaklik afhanklik van elektrisiteit wat deur Eskom voorsien word. Die gevolg is dat dit die grootste bydraer tot die Universiteit se koolstofvoetspoor is. Energieverbruik word op n maandelikse grondslag gemeet en per gebou en departement aangeteken. Ekstra meters is geïnstalleer vir submeterlesings ten einde akkurate data vir ontleding te verskaf om bestuursaanwysers en beplande ingrypings te kan ontwikkel. n Nuwe diensverskaffer is aangestel om n holistiese benadering tot meting, dataverwerking en -ontleding te bied. FB.10

13 Die US het n aantal inisiatiewe in beide hernubare energie en energiedoeltreffendheid geïmplementeer. n Ondersoek na die uitvoerbaarheid van die installering van n PV-stelsel van 393 kw op die dak van die Neelsie-studentesentrum is afgehandel, en die proses vir finansiële goedkeuring is nou aan die gang voor daar met die implementering daarvan kan begin. Ondersoek word ook ingestel na PV-stelsels op die dakke van ander geboue op alle kampusse. Die doeltreffende gebruik van water is n prioriteit in die Wes-Kaap want soos die bevolking en ontwikkeling toeneem, so neem die vraag na die beperkte voorraad vars water toe. Die provinsie het amptelik n droogte afgekondig en soos enige ander instelling moet die US water bespaar. Synde n universiteit is dit egter nie net waterbeperkings wat ons die verbruik van drinkwater laat verminder het nie, maar eerder ons verbintenis tot volhoubaarheid. Hierdie verbintenis tot omgewingsvolhoubaarheid en die bestuur van waterbronne is van kardinale belang en het reeds vroeg in 2016 begin toe ons n plan vir volhoubare wateroptimalisering en n volhoubare besproeiingsplan opgestel het. Die verwagting is dat wanneer die drastiese ingrypings in werking gestel word, die Universiteit 63% op sy vraag na drinkwater sal kan bespaar. Die groter Kaapstadse gebied, insluitende Stellenbosch, beleef tans watertekorte met damvlakke wat kritiek laag is en die gebied wat as n rampgebied verklaar is. n Droogtereaksieplan is opgestel, met weeklikse gebeurlikheidskomitee-vergaderings wat plaasvind om resultate te meet. Die US werk nou met die Stellenbosch-munisipaliteit saam in hierdie verband. Implementering van die plan vir die optimalisering van volhoubare watergebruik sluit optrede in soos: Die weeklikse lees van watermeters en van stapel stuur van bewusmakingsveldtogte, insluitend kompetisies tussen koshuise. Die installering van waterdoeltreffende toebehore op alle kampusse om die vraag met 30% te verlaag. Die hergebruik van gryswater van storte en handwasbakke om toilette te spoel, te besproei en die ondergrondse waterdraers te hervul. Die gebruik van alternatiewe bronne soos boorgate en reënwater om warmwatervoorsiening aan te vul. Die aanbied van bewusmakingsprogramme, insluitende plakkate, artikels, koerantberigte en radioboodskappe. Deurlopende identifisering en herstel van lekkasies en watervermorsing op die kampus deur toegewyde loodgietspanne en toerusting vir die opspoing van lekkasies om so watergebruik te verminder. Die implementering van grootmaat- elektroniese meters om die watergebruik in elke gebou te meet. FB.11

14 Voorbeeld van n pas geïnstalleerde elektroniese toestel om grootmaat-waterverbruik te meet Die skep van n meesterplan vir drinkwater en riolering en besproeiing vir infrastruktuur-veerkragtigheidsbeplanning en die vermindering van bedryfskoste. Die installering van vetopvangers, wat in die proses van implementering is om die gehalte van afvalwater wat weggedoen word, te verhoog. Deurlaatbare plaveisel en grasblokke, wat in talle parkeerterreine en paaie gebruik word sodat grondwater tot in die ondergrondse waterdraer kan filtreer. Die uitbreiding van die doeltreffende gerekenariseerde besproeiingstelsel en filtreerstelsel om nou die hele landskaparea te dek. Dit is n poging om die volume water wat op kampus gebruik word, te verminder. Toetspenne is ook geïnstalleer vir die wetenskaplike meting van die grondwaterinhoud en die skedulering van en beheer oor besproeiingswater. Die samewerkingsprogram tussen die US, die Stellenbosch-munisipaliteit en belanghebbendes het gelei tot deurlopende beheer oor indringerplantegroei langs die Eersterivier wat aan die US-eiendom grens. Die US se installering van meters op alle pompe op die Eersterivier in n poging om ons watergebruik vir besproeiing en verkoeling beter te bestuur. Die Departement Waterwese en Sanitasie se projekbekragtiging en verifiëring van alle waterbronne, insluitende die Eersterivier, wat aan die gang is. n Geïntegreerde afvalbestuursprogram, pasgemaak vir die US, is in werking gestel om afval te sorteer, te verminder, te hergebruik en te herwin. Die doel is om afval by die bron in verskillende strome te sorteer sodat die materiaal herwin kan word of korrek weggegooi kan word om sodoende die afval wat in stortingsterreine beland, te minimaliseer. Dit word al sedert 2015 gedoen met interne dromme wat in 2016 aan die koshuise voorsien is. Al die biomassa van die tuine, terreine en sportgronde word bymekaar gemaak om kompos van te maak. Dit word dan in die US se tuine hergebruik. Die drie-dromstelsel is oor die kampus en landskappe heen asook by alle koshuise geïmplementeer om die sortering van afval by die bron te verbeter. FB.12

15 n Geraamde volume van m 3 groen materiaal sal van kompos gemaak word vir die jaar Die kosafval wat in die kombuise en drie-dromstelsel gegenereer word, word deur middel van die bokashi-stelsel behandel en as kompos hergebruik. In 2017 sal n geraamde volume van kg kosafval wat in die stortingsterreine sou beland het, weggevoer word om as kompos gebruik te word. By Tygerberg word die groen kosafval as n bron op die wurmplaas gebruik en word die wurmtee in die tuine gebruik. Die biogas-verteerder by die Welgevallen-plaas help om die hoeveelheid afloopwater op die plaas te verminder. Alle algemene afval word op US se kampusse gesorteer. In 2017 is daar na raming 2,5 miljoen kg (2 500 ton) se algemene afval gegenereer, waarvan 40% van die stortingsterreine herlei is. Waterfonteine word as n integrale deel van terreinverfraaiingsprojekte geïnstalleer om die verbruik van plastiekwaterbottels deur personeel en studente te verminder. Afvalplanne word vir alle goedgekeurde geleenthede opgestel, en die vullis van die meeste van hierdie geleenthede word vir herwinning gesorteer so word 95% van die afval herwin. Chemiese afval wat op die regte wyse weggedoen word, vermeerder tot liter, 34 Ton biologiese afval word verbrand en altesaam gloeilampe is vergruis en is daar verhoed dat giftige elemente die atmosfeer kan binnedring. Drie afval aflaaiterreine is ontwikkel vir herwinning. Die Stellenbosch-berg, Duthie-reservaat, Koloniesland, die Eersterivier en die Kromrivier word as bewarings- en biodiversiteitsareas bestuur, met die klem op brandbestuur, ontspanning, sport, navorsing, bewaring en groter biodiversiteit. Die volgende intervensies is in hierdie verband gedurende 2017 onderneem: Die deurlopende verwydering van indringerplantegroei. Erosiebeheer op die Stellenbosch-berg. Aanbring van inligtingsborde. Skoonmaak van riviere as deel van die program Pas die rivier aan saam met die munisipaliteit en Wildlands. Bou van bergfietsrybaan van wêreldgehalte, wat in harmonie met die veld is. Voorbeelde van twee tipiese landskappe op die Tygerberg-kampus, wat die Sandveld-fynbos, waterslim spesies en spesies endemies aan die area toon. FB.13

16 Spesiale fokus word geplaas op die insluiting van inheemse en endemiese plantegroei in USlandskappe om die natuurlike bioom weer te gee. In hierdie verband is daar aan die volgende aandag geskenk: Plant- en boomkeuses in terreinverfraaiingsprojekte en groot opgraderingsprojekte weerspieël deurlopend die ekologie en mikroklimaat van die spesifieke terreine om die landskap se waterbehoeftes te verminder. Die aanbring van uil- en vlermuisbokse op die Tygerberg- en Stellenbosch-kampus het pesbeheer verbeter en biodiversiteit verhoog. Die gebruik van valke vir voëlbeheer blyk suksesvol te wees. Kompostering en versnippering op die terrein, wat deklaag produseer, word as n volhoubare praktyk gebruik. Die ontwerp van landskappe is verander om afloopwater te behou en filtrasie in die grond te bewerkstellig. Landskappe is verander om funksioneel as leer-, leef- en ontspanningsruimtes gebruik te kan word waardeur n positiewe ervaring van US-kampusse geskep word. n Program is geïmplementeer om alle indringerplantegroei op die kampus volgens die NEMA-regulasies uit te roei. By Tygerberg is 160 bome aangeplant as deel van die groenkomitee se koolstofafsetprogram. By Tygerberg is 1 hektaar Kaapse Vlakte-fynbos gevestig terwyl die ekovoetpad met 400 m verleng is. By Ingenieurswese, die WAT-kantore, en ander areas wat deur bouprojekte versteur is, is tuine met inheemse plante gevestig. FB.5. US-GEBEURTENISSE EN GELEENTHEDE: AANSOEK EN NAKOMING Met die toenemende getal versoeke om US-fasiliteite vir geleenthede te gebruik, insluitende byeenkomste, betogings, petisies en protesaksies oor die afgelope twee jaar (ongeveer 80 belangrike geleenthede per jaar) het USFB die rol namens die kampusgemeenskap oorgeneem om te verseker alle geleenthede op die US-kampus voldoen aan die bepalings van nasionale regulasies en die plaaslike owerheid se verordenings oor gebeurtenisse, byeenkomste en dies meer. Vroeg in 2015 het ons met n proses begin om die US-aansoekproses vir geleenthede en byeenkomste te standaardiseer en met die plaaslike owerhede in gesprek te tree oor die hersiene US-proses sover dit hulle prosesse en aansoekvereistes betref. n Gesamentlike werkswinkel is in Februarie 2017 gehou met rolspelers van US-fakulteite, -departemente, Maties Sport, Kommersiële Dienste, die studentegemeenskap, die munisipaliteit se geleentheidskomitee en die SAPD om hulle oor die hersiene US-geleentheidsaansoekproses in te lig en hoe dit met die plaaslike owerheid se proses vir aansoeke en goedkeurings in ooreenstemming is. Teen September 2017 is die volgende bereik om te verseker US-aansoeke vir geleenthede en byeenkomste voldoen aan en is ooreenkomstig die plaaslike owerheid en die SAPD se vereistes: Alle geleentheidsaansoeke word sentraal by USFB ontvang. Alle geleenthede is geregistreer en ontvang n registrasiesertifikaat en geleentheidsnommer (verpligte vereiste vir goedkeuring deur die plaaslike owerheid). n Sentrale elektroniese register van geleenthede is geskep. FB.14

17 Weeklikse vergaderings oor geleentheidsaansoeke word met geleentheidsorganiseerders en ander rolspelers gehou om nakoming te verseker. USFB help alle geleentheidsorganiseerders om hul geleentheidsaansoeke vir die plaaslike owerheid se geleentheidskomitee en die SAPD voor te berei. USFB fasiliteer die appèlproses tussen die plaaslike owerhede, SAPD en die geleentheidsorganiseerders in gevalle waar geleentheidsaansoeke afgewys is. Gereelde bewusmakingsessies word met US-omgewings en die plaaslike owerhede en SAPD gehou. n Handboek met riglyne en prosedures is saamgestel en sal aan geleentheidsorganiseerders beskikbaar gestel word in gedrukte kopie of elektronies. Met die implementering van die bogenoemde het ons ons verhouding met die Stellenboschmunisipaliteit en SAPD verbeter asook die risiko vir die Universiteit verminder. Ter ondersteuning van die bogenoemde is die beleid oor die gebruik van universiteitsruimtes gewysig en aangevul deur die hersiene reëls wat geleenthede, byeenkomste, betogings, petisies en optogte betref. Die hersiene beleidsdokument is in die konsultasiefase en sal in 2018 vir goedkeuring aan die Raad voorgelê word. FB.6. RAAMWERK VIR RUIMTELIKE ONTWIKKELING VIR DIE GEBIED SUID VAN DIE EERSTERIVIER Dit is van die uiterste belang vir die US om n geïntegreerde raamwerk vir ruimtelike ontwikkeling vir die gebied suid van die Eersterivier in werking te stel vir die toekomstige ontwikkeling van fisiese fasiliteite. Dit sluit in grondgebruik vir normale sport, hoëprestasiesportfasiliteite, toeganklikheid, ontspanning, bewaring van erfenis en kultuur en volhoubaarheid met die oog op die ontwikkeling van n toonaangewende en mededingende sportomgewing. Hierdie raamwerk vir ruimtelike ontwikkeling behels die langtermynvisie (20 30 jaar) vir wêreldklas fisiese fasiliteite vir sport en ontspanning. Die raamwerk is in Februarie 2017 aan die Rektoraat voorgelê en in beginsel goedgekeur. Hierdie raamwerk sal as n gids vir die toekomstige ontwikkeling van fasiliteite gebruik word. Die studie het die Coetzenburg-gebied suid van die Eersterivier gedek, wat strek vanaf die Vergenoeg-sportterrein in die ooste tot by die Markotter-sportterrein in die weste asook die berggronde. Daar word ook in die raamwerk aandag geskenk aan ander sport- en moontlike ontspanningsgebiede, soos die Lentelus-sportveld, die JS Marais-park, die Brummer-park en die Welgevallen-landboukompleks. Integrasie met die Remgro-eiendomme aan die westekant van die R44 wat direk aan die studiegebied grens, is ook by die beplanning in die raamwerk ingesluit. FB.7. BELLVILLE PARK-KAMPUS: ONTWIKKELINGSREGTE Die US Raad het in die verlede opdrag gegee dat US sy dormante bates tot die maksimum moet benut. Die onbeboude eiendom by Bellville Park het n groot potensiaal vir waarde-ontsluiting. In November 2015 het die Rektoraat die proses goedgekeur om voort te gaan met die verkryging van ontwikkelingsregte en vervreemding van n sekere gedeelte van die grond. Na onderhandelinge tussen die Stad Kaapstad en die US is n memorandum van ooreenkoms in Desember 2015 FB.15

18 onderteken wat as n raamwerk dien waarbinne die proses vir die verkryging van ontwikkelingsregte moet plaasvind. Die proses vir die verkryging van ontwikkelingsregte vir die perseel van die Bellville Park-kampus het gevorder tot n stadium waar alle spesialisstudies ter ondersteuning van die basiese omgewingsimpakbepaling afgehandel is en vir evaluering aan Stadsamptenare voorgelê is. Die enigste groot reaksie was afkomstig van die Stad se vervoeramptenare dat die afsonderlike verkeersimpakbepaling vir die Bellville Park-studiegebied verbeter moet word om die vervoerimplikasies van die uitgebreide en breër Bellville-gebied te inkorporeer. Aangesien hierdie vereiste buite die bestek van die Bellville Park-kampusstudiegebied geval het, het die Stad ingestem om die bykomende koste van R1,5 miljoen vir hierdie studie te finansier. Befondsing moet nog aan die US oorgedra word vir die aanstelling van konsultante. Die goedkeuring en oordrag van die befondsing deur die Stad se verkrygingsprosesse is omvattend en tydrowend en het n ernstige en negatiewe uitwerking op die projek se vordering. As gevolg van die finansiering van R1,5 miljoen en die voorwaardes wat daarmee verband hou, word die ontwikkelingsooreenkoms tussen US en die Stad Kaapstad gewysig en sal dit te gelegener tyd gefinaliseer en onderteken word. Die onderverdeling van die hospitaalomgewing vorder goed. Slegs een beswaar van die Tobogganeienaar is ontvang. US skenk formeel aandag daaraan en n positiewe uitkoms word mettertyd verwag. Onderhandelinge met die Life Health Care-groep oor die koop van een van die persele binne die hospitaalgebied vorder goed en pro forma-kontrakte tussen partye is uitgeruil. FB.8. STRATEGIESE INFRASTRUKTUUR PROJEKTE Die volgende strategiese infrastruktuurprojekte van 2017 is van besondere waarde omdat dit n beduidende invloed op die suksesvolle akademiese aanbod van die Universiteit kan hê: Die Tygerberg-inhaalinstandhoudingsprojek is pas afgesluit en die finale koste beloop R Alle projekdokumente word tans voorberei vir oorhandiging aan die Afdeling Eiendomsdienste in Fasiliteitsbestuur, wat van nou af weer volle verantwoordelikheid vir die instandhouding van die fasiliteite sal oorneem. Die lesse uit die projek is ook volledig gedokumenteer, en Fasiliteitsbestuur integreer dit tans by die Kampusvernuwingsprojek om te keer dat dieselfde foute herhaal word. Die afsluitingsverslag van hierdie omvangryke projek verskyn onder die mededelings van die Uitvoerende Komitee van die Raad. Volledigheidshalwe word die dokument hierby aangeheg as Bylae 2. FB.16

19 Die Raad het die oprigting van die nuwe Leer- en Onderrigsentrum met n projekwaarde van R255,6 miljoen in September 2017 goedgekeur, en die kontrakteur is sedert 1 November 2017 op die terrein. Die verwagte voltooiings- datum is Januarie Die Raad het goedgunstiglik onderneem om in te staan vir die sowat R16 miljoen se kapitaal wat nog kort indien dit nie uit fondswerwing verkry word nie. Nuwe Leer- en Onderrigsentrum Ook in September het die Raad die voortsetting van die Fisangebouprojek, Tygerberg, goedgekeur. Die projek ontvang nou volle aandag. Die beplannings- en tenderfases sal na verwagting teen die einde van 2018 afgehandel word sodat bouwerk in Januarie 2019 kan begin. Fisangebou Werk aan die Ingenieurswesekompleks as deel van die Kampusvernuwingsprojek is goed op dreef. Die eerste uitvloeisel van dié projek is die herinrigting van die ou Informasietegnologiegebou vir Bedryfsingenieurswese teen R46,5 miljoen. Dit het reeds afgeskop met n beplande voltooiingsdatum van April Die totale koste van die beplande werk aan die Ingenieurswesekompleks word op R723 miljoen geraam. Die nuwe Plaveisellaboratorium vir Siviele Ingenieurswese betree nou die finale ontwerpfase, en aanvang van konstruksie word vir Mei 2018 beplan. Beplanning van die nuwe FIRGA en elektroniese klaskamers van Meganiese Ingenieurswese, sowel as die algemene opknapping van laboratoriums (alle departemente), is ook goed op dreef. Statutêre voldoening is hier een van die voorrangsake. Die Kampusvernuwingsprojek by Bellville Park is in vier tenderpakkette ingedeel wat in fases geïmplementeer sal word. Bouwerk begin in November 2017, met ʼn beplande gefaseerde voltooiingsdatum van April Die eerste fase van R12,5 miljoen behels dienste-infrastruktuur en buitewerke ter voorbereiding vir die gedeeltelike opknapping en herinrigting van die Bestuurskool- (USB-)hoofgebou. Die voorlopige raming vir ál vier projekfases beloop R136,25 miljoen, en die finale finansieringsplan vir die projek word tans ontwikkel. FB.17

20 Argiteksvoorstelling van die nuwe lesinglokaalaanbouing by USB Die herinrigting van die Tygerbergbiblioteek vind tans plaas en vorder goed. Die projek word uit Kampusvernuwingsgeld gefinansier, en beloop R34,8 miljoen. Die beplande voltooiingsdatum is Februarie Die brandherstel- en vernuwingsprojek by die Van der Sterrgebou, wat inligtings- en kommunikasietegnologie (IKT) insluit, is vroeg vanjaar net voor die aanvang van lesings afgehandel. Die goedgekeurde projekbegroting was R Die opknapping van die oorblywende lesinglokale en rekenaargebruikersareas wat gedurende die projek gebruik is, word nou beplan. Bouwerk aan die Drama gebou Vernuwingsprojek, met inbegrip van IKT, duur steeds voort. Die nuwe fasiliteite sal na verwagting teen die einde van Februarie 2018 in gebruik geneem kan word. Die totale projekbegroting is R Argiteksvoorstelling van die nuwe kleinteater wat by die HB Thom-teater aangebou word Die vernuwing en verdigting van die Letteregebou het gedurende 2016 tot in die konsepstadium gevorder, maar word tans hersien ná die aanstelling van die nuwe dekaan en die herposisionering van die Fakulteit na aanleiding van sy nuwe strategie. Die aanbouing van die anneks, wat as die eerste fase beskou word, word tans hersien nadat die Fakulteit en Erfenis Wes-Kaap se kommentaar ingewin is. Die geraamde koste is ongeveer R28 miljoen. Die vernuwing van die Chemie-eerstejaarslesinglokale, wat IKT insluit, word tans finaal afgerond. Die eerste proeflopie met die nuwe lokale in September was suksesvol, en formele ingebruikneming word vir die aanvang van die akademiese jaar 2018 beplan. Die opgeknapte lesinglokale maak voorsiening vir moderne tegnologie, onder meer n multifunksionele sitplekuitleg wat verskillende klasgeemoontlikhede bied. Die twee lesinglokale bied nou altesaam 83 meer sitplekke en sluit ook n opgeknapte voorportaal en moderne ablusiegeriewe in. Boonop is die universele toeganklikheid van die gebou ook verbeter met die installering van n nuwe hyser sowel as rolstoelopritte. Die totale projekwaarde is R26,6 miljoen. FB.18

21 Lesinglokaal in die Chemie-eerstejaarsgebou Drie Kampusvernuwingsprojek-inisiatiewe in Admin A, B en C is in konstruksiefase. Die tender vir die herinrigting van die grondvlak van die oostelike vleuel van Admin A word tans goedgekeur. Die projekte sluit in die herinrigting en verdigting van ruimtes vir die afdelings Ontwikkeling en Alumnibetrekkinge, Menslike Hulpbronne, Sosiale Impak en Transformasie, sowel as Regsdienste. Die totale waarde van die projekte beloop ongeveer R43 miljoen, wat grootliks deur die Kampusvernuwingsprojek gefinansier word. Die projekte in Admin B en C het n totale beskikbare Kampusvernuwingsbegroting van R22,4 miljoen, waarvan R20,47 miljoen reeds toegesê is. Hiervan word R1,5 miljoen uit Fasiliteitsbestuur se kapitaalbegroting vir Admin B, waaronder die Rektoraat, gefinansier. Die totale koste vir die herinrigting van die Admin A- gebou beloop R22,6 miljoen, wat uit die totale toegekende Kampusvernuwingsbegroting van R100 miljoen vir Admin A kom. Wat sportfasiliteite betref, is daar ook fluks gevorder met ʼn aantal sleutelprojekte, wat uit Maties Sport se Kampusvernuwingsgeld gefinansier word: o o o o o Opknapping by die Lentelus-sportvelde die nuwe grasveld sowel as die opknapping van bestaande velde is tans aan die gang met ʼn projekwaarde van R10,6 miljoen. Tog is die huidige watertekort n terugslag vir die projek, en werk word vertraag. Die werk sal na verwagting teen Mei 2018 voltooi wees. Bouwerk aan die klubhuis en ablusiegeriewe by Lentelus met ʼn projekwaarde van R10,3 miljoen vind tans plaas, en die voorlopige voltooiingsdatum is Februarie Die Coetzenburg-atletiekstadionprojek, met inbegrip van verbeteringe aan die kleedkamers, kantore en ablusiegeriewe, vorder goed. Dié projek van R19,9 miljoen sal na verwagting teen Januarie 2018 klaar wees. Tenders vir die herbouing van die Coetzenburg-atletiekbaan sowel as die hokkiebane is goedgekeur en bouwerk begin eersdaags. Die totale projekwaarde beloop onderskeidelik R20,6 miljoen en R11 miljoen. Voltooiing word vir onderskeidelik Februarie 2018 en Desember 2017 beplan. Die beligtingsprojek op die Coetzenburg C-veld, wat R6,8 miljoen bedra, is in die konstruksiefase en sal teen 15 Desember 2017 voltooi wees. Fase 2 van die IKT-kampushoofveselroeteprojek is voltooi, en finale koppeling van die nuwe veselroete vind tans plaas. Die installering van dié nuwe rugsteunroetes was n FB.19

22 voorrangsaak om te sorg dat die beplande nuwe IKT-infrastruktuur in geboue optimaal werk. Terselfdertyd is nuwe veselknooppunte op kampus aangebring sodat bestaande geboue deur twee afsonderlike roetes bedien kan word om die risiko van diensonderbreking te beperk. Daarbenewens het verskeie IKT-projekte in n aantal geboue reeds afgeskop, en is tans in die konstruksiefase. Dié in geboue soos die Ou Hoofgebou en die Schumann is reeds voltooi, en bouwerk aan die Mike de Vries-, Merensky-, AI Perold- en De Beers-gebou behoort teen die einde van November 2017 klaar te wees. Projekte van altesaam R2,74 miljoen om die risiko van brandopsporing in geboue die hoof te bied vind tans in die Mike de Vries-, De Beers- en Natuurwetenskappegebou tans plaas. Die beplande voltooiingsdatum is November Uitdagings ten opsigte van opgraderings- en vernuwingsprojekte: Uitdagings wat in 2017 ondervind en suksesvol hanteer is, word hieronder gelys. Hierdie soort uitdagings sal ook in die komende jare ʼn invloed op projekte hê en sal binne die eiesoortige raamwerke van die onderskeie projekte hanteer word: Die tekort aan geskikte ontruimingspasies vir die uitvoer van projekte. Die koste van eksterne ontruimingspasies moet tot die koste van projekte gevoeg word. Die aptyt van omgewings om projekte te akkommodeer, gegewe hul akademiese programme en voortsetting van daaglikse aktiwiteite, is om verstaanbare redes baie laag. Met die verdigting van ruimtes binne geboue en omgewings word die gebrek aan genoegsame parkering op die kampus almeer ondervind en het dit ʼn invloed op die uitreik van okkupasie sertifikate vir geboue. Goedkeuring van die Kampus Mobiliteitsplan word dringend benodig om hierdie aangeleentheid aan te spreek. In hierdie opsig werk Dr Barbara Pool en Fasiliteitsbestuur nougeset saam met die Munisipaliteit en het daar al baie positiewe vordering plaasgevind om die nuutste parkeringsplan goed te keur. Voldoening aan nuwe regulasies en statutêre vereistes: Die US se geboue is hoofsaaklik opgerig onder die vereistes van die destydse Standaard Bouregulasies. Dit is dus ʼn uitdaging om die nuwe regulasies en modern vereistes binne die beperkings en tekortkominge van die ouer geboue en omgewingsbehoeftes te akkommodeer. FB.9. UNIVERSELE TOEGANG Universele toegang is een van die items wat hoë prioriteit is by alle nuwe herinrigtings van geboue asook lesinglokale. Inklusiewe rolstoel-toilet-fasiliteite en hysbakke is die grootste tekortkominge in dié verband by bestaande geboue. Die Afdeling Fasiliteitsbestuur was nou betrokke in die opstel van die Toeganklikheidsbeleid wat in 2017 hersien is en binnekort aan die US Raad vir goedkeuring voorgelê sal word. In die geval van lesinglokale is dit hoofsaaklik toegang, posisies en elektronika vir studente met rolstoele, gehoorgestremdheid en gesigsgestremdheid. In die laaste 2 jaar het Fasiliteitsbestuur by 4 bestaande koshuise inklusiewe toilette ingerig asook ʼn koshuiskamer met ʼn en-suite badkamer, FB.20

23 soos voorgeskryf vir persone met gestremdhede, ingerig asook ʼn hysbak by die Ou Hoofgebou geïnstalleer. Nuwe geboue is almal volledig universeel toeganklik. In 2016 en 2017 (jaar-tot-datum) is daar ʼn totaal van ongeveer R6m aan fasiliteite vir studente met gestremdhede in projekte spandeer. FB.10. KAMPUSSEKURITEIT FB.10.1 Sekuriteitstrategie: vier pilare Ons sekuriteitstrategie is op vier pilare geskoei: fisiese sekuriteitsoperasies wat op misdaadvoorkoming en wetstoepassing fokus; skakeling en bewusmakingsveldtogte wat op die kampusgemeenskap gerig is; vennootskappe met eksterne belanghebbendes; en benutting van tegnologie om operasies en intervensies te ondersteun. FB.10.2 Fisiese sekuriteit Die US handhaaf n stabiele en aanvaarbare vlak van sekuriteit op al sy kampusse. Gedurende die eerste semester van 2017 was daar n afwaartse neiging in misdaad. Dit is die resultaat van bykomende sekuriteit wat teen die einde van 2016 op alle kampusse ontplooi is. n Bykomende R5,5 miljoen is sedert die laaste kwartaal van 2016 aan Sekuriteitsdienste en Misdaadvoorkoming toegeken om die kampus veilig te hou in uitdagende omstandighede. Hierdie befondsing is aan n verskeidenheid sekuriteitsdienste op al vier kampusse toegewys. Die teenwoordigheid van bykomende sekuriteitspersoneel op kampus in die nasleep van die 2016-protesaksies het n verdere positiewe uitwerking op die eerste kwartaal se misdaadstatistiek gehad. FB Stellenbosch-kampus Twee groot sekuriteitsintervensies het tot n veiliger Stellenbosch-kampus bygedra. Die een groot intenvensie behels die geleidelike ontplooiing van bykomende sekuriteitskapasiteit sedert laat Gedurende Junie 2017 is Sekuriteitsdienste uitgebrei teen n koste van altesaam R5,5 miljoen per jaar. Areas van verhoogde sekuriteitskapasiteit sluit in wagdienste saans in Hofmeyer- en Claassenstraat, Bloemhof, Three Sisters, Skuilhoek-parkeerterrein, Rooiplein en die studiesaal, asook bykomende wagte by Coetzenburg. Bykomende kapasiteit is ontplooi om te voorsien in die toenemende vraag na sekuriteitsdienste om studente te vergesel. Hoewel hierdie intervensie al in 2016 begin het, was daar eers na ses maande n sigbare uitwerking. Bo en behalwe hierdie intervensie het die teenwoordigheid van die private sekuriteitsdienste (op bystand vir potensiële protesverwante ontwrigtings) ook aansienlik daartoe bygedra tot die afwaarste neiging van misdaad. Onder die geringe intervensies was n hernieude interne fokus op basiese beste praktyke met die oog op die verbetering van sigbaarheid, reaksietyd en algemene gedrag. FB Tygerberg-kampus Spesiale aandag is die afgelope jaar aan sekuriteitskapasiteit op die Tygerberg-kampus geskenk. Bykomende kontraksekuriteitspersoneel is by hoërisikogebiede op die kampus ontplooi. Dit sluit in sekuriteitskapasiteit om studente tussen die kampus en die Tygerberg-hospitaal te vergesel asook na die treinstasie. Hierdie bykomende wagte was deel van die bogenoemde R5,5 miljoen in bykomende sekuriteitsbesteding. Vier bykomende permanente poste is by die organisatoriese FB.21

24 struktuur gevoeg om die balans tussen interne en gekontrakteerde sekuriteit op die Tygerbergkampus te herstel. Die pos van n permanente bestuurder is heringestel. Die Tygerberg-kampus het ook bykomende uiters belangrike sekuriteitsinfrastruktuur ontvang. Hierdie verbeterings sluit in die installering van 17 bykomende sekuriteitskameras regoor die hele Tygerberg-perseel, asook n nuwe vrieskas-alarmstelsel. FB Bellville Park-kampus Die Rektor se bestuurspan het sy besorgdheid uitgespreek oor die risiko s voortspruitend uit onwettige grondbesetting by die onontwikkelde Bellville Park-terrein. Die besorgdheid was oor regs-, sekuriteits- en reputasierisiko s asook oor die humanitêre uitdagings van mense wat probeer om daar n bestaan te maak. n Gespesialiseerde sekuriteitsdiensverskaffer is teen die einde van 2016 vir n proeftydperk aangestel. Gedurende die proeftydperk is daar vasgestel dat die kombinasie van patrollies te perd asook sekuriteitspatrolliehonde die gewenste uitwerking gehad het aangesien dit moontlik was om die terrein vry van onwettige besetting en verwante risiko s te hou. Die grafiek hieronder illustreer die vloei van aktiwiteite wat die verwydering van boumateriaal betref terwyl die SAPD ondersteun word met die verwydering van oortreders en hulp met patrollies verleen word. Statistiek insake die verwydering van boumateriaal of plakkershutte/oortreders/patrollies oor tyd onderneem Aantal aksies Material/shacks removed Trespassers removed Patrols Bellville Park n Bykomende voordeel van hierdie kontrak is die feit dat die perde in stalle by die Maties-perdryklub op Coetzenburg gehou word, en dat hulle van tyd tot tyd gebruik kan word om die Stellenbosch-berg te patrolleer. FB.10.3 Kommunikasie en bewusmakingsintervensies Kampussekuriteit erken altyd dat selfs die beste sekuriteitsoperasies sal misluk as daar nie n waaksame kampusgemeenskap is wat op hul hoede bly vir sekuriteits- en veiligheidsrisiko s nie. Die bevordering van bewusmaking deur deurlopende kommunikasie- en bemarkingsinisiatiewe is dus een van die strategiese pilare wat institusionele sekuriteit- en veiligheidstrategieë ondersteun. Hierdie intervensies sluit die volgende in: FB.22

25 Die hoofmedium van kommunikasie met die kampusgemeenskap is aangepas vir ons veranderende tye. Waar kommunikasie en bewusmaking vyf jaar gelede deur vergaderings, verslae en plakkate gedryf kon word, is sosiale media die huidige tendens, aangevul deur die meer tradisionele metodes van kommunikasie. Kampussekuriteit gebruik die Universiteit se Twitter-gebruiksnaam en nié n unieke Twitter-rekening nie om te kan baat by die ongeveer gebruikers. Algemene bewusmakingsinligting en spesifieke temagebaseerde inligting, soos wenke om gedurende die eksamentyd veilig te bly, word aan die kampusgemeenskap oorgedra in n grafiese ontwerp wat leesbaarheid en die Maties-handelsmerk bevorder. Die konvensionele medium van bewusmakingspraatjies op MFM 96.2 asook direkte inligtingsessies met die verwelkoming van eerstejaarstudente vorm deel van die veiligheidsbewusmakingsveldtog. Sekuriteits- en veiligheidswenke word ook op groot skerms in die Neelsie-studentesentrum vertoon. Voor eksamen- en resestye is daar gerigte veiligheidswenke vir personeel en studente. n Uiters geslaagde geleentheid Ontmoet Sekuriteit is in Augustus met Stellenbosch se wetstoepassing, SAPD, Stellenbosch Safety Initiative (SSI), G4S en ons interne span gehou. Studente is aangemoedig om met die span te gesels waarna geskenkbewyse vir gratis koffie uitgedeel is. FB.23

26 Ons het oor die afgelope ses maande daarin geslaag om die konvensionele veiligheidsbewusmakingsinisiatiewe op Tygerberg-kampus te verbeter deur middel van n gevorderde sekuriteitsveldtog wat op die unieke behoeftes van die Tygerberg-studente gemik is. n Kreatiewe strategiedokument is in April 2017 uitgereik wat nie net die behoeftes van die verskeie groepe en die mediums wat gebruik moet word om die kampusgemeenskap te bereik, hanteer nie, maar ook die sekuriteitspersoneel as gewaardeerde lede van die Tygerberg-gemeenskap voorstel. Die Impromptu-kennisgewing op die elektroniese kennisgewingbord is een voorbeeld van die uitkomste van die sekuriteitsbewusmakingstrategie by Tygerberg. FB.10.4 Wetstoepassing en regsintervensies Die US-bestuurspan en Kampussekuriteit is trots op die sterk ondersteunende verhouding tussen die Universiteit en eksterne vennote. Hoewel daar al lank n verhouding met die SAPD bestaan, is die Universiteit ook n trotse stigterslid van inisiatiewe soos Stellenbosch Watch en Stellenbosch Safety Initiative (SSI). Kampussekuriteit neem saam met medesekuriteits- en wetstoepassingsdiensverskaffers aan hersiening en beplanning en sekuriteitsoperasies deel. Die SSI is n gemeenskapsgebaseerde organisasie wat daarop fokus om Stellenbosch n veiliger dorp te maak om in te woon en te studeer. Die moniterings-en-advieskomitee oor misdaad (MACC) bied n doeltreffende platform vir produktiewe interaksie en gekoördineerde aksies tussen die US- uitvoerende bestuurspan, Kampussekuriteit, Studentesake, Studentedissipline en eksterne wetstoepassingsvennote, insluitende die SAPD, munisipale wetstoepassing, die Stellenbosch-burgemeesterskomitee, verkeersdienste en Stellenbosch se staatsaanklaers. Kampussekuriteit se bydrae tot wetstoepassing is egter nie net tot skakeling en kommunikasie beperk nie, maar behels ook deelname aan operasies en verskaffing van kamera-opnames wanneer nodig. Gedurende die afgelope ses maande het Kampussekuriteit ook in nie minder as 29 misdaadsake getuig nie. Die interaksie tussen Kampusbestuur, Kampussekuriteit en eksterne vennote op die Tygerberg-, Bellville Park- en Worcester-kampus illustreer produktiewe en ondersteunende interaksie tussen interne en eksterne vennote. Tygerberg-kampus het in Junie 2017 n hoëvlak-skakelingsvergadering tussen die SAPD en universiteite aangebied. Bo en behalwe die finansiële bydrae wat jaarliks aan die Voortrekkerweg-stadsverbeteringsdistrik gemaak word, neem die Tygerberg-kampus deel en verleen aktiewe steun aan die stadsverbeteringsdistrik-inisiatiewe in die Tygerberg- en Bellvillegebiede. Die Bellville SAPD bring dikwels besoek aan die US-operasiesentrum op die Tygerbergkampus om so verhoudings op bedryfsvlak te versterk. Die volgende is n voorbeeld van die waardering vir die uitnemende diens wat die US se sekuriteitsperoneel lewer: FB.24

27 FB.10.5 Maatskaplike impak en welstandsintervensies Kampussekuriteit op die Stellenbosch- en Tygerberg-kampus begryp die komplekse aard van misdaad wat uit uitdagende maatskaplike en welstandsituasies spruit. Die meeste sekuriteitsdienste, soos dié wat studente vergesel, dra tot studentewelstand by, terwyl ad hoc-welstand- en ondersteuningsdienste die lewer van n verskeidenheid welstandsdienste behels, bv. hulp met n pap battery, aanwysings vir mense wat verdwaal het, noodvervoer en hulp aan besope mense. Kampussekuriteit is in n vennootskap met eksterne rolspelers oor die bestuur van kommerwekkende sekuriteitskwessies wat uit maatskaplike en welstandsuitdagings spruit. In hierdie verband skakel Kampussekuriteit as n lid van die SSI met die Stellenbosch-munisipaliteit om komplekse kwessies wat met ronddrentel verband hou, te bestuur. Hoewel nie almal wat op straat woon, met misdaad verbind kan word nie, skep hul teenwoordigheid geleenthede vir misdadigers om toe te slaan. Die US-vennootskap met die Voortrekkerwegstadsverbeteringsdistrik help om hierdie kwessies en die maatskaplike uitdagings wat daarmee saamhang, te bestuur. FB.10.6 USFB Mandeladag 2017 leierskapsontwikkeling. Die USFB-span bestee elke jaar hul tyd en kundigheid daaraan om met n projek vir Mandela-dag te help. Vanjaar is die Kuyasa Horizon Development-program in Kayamandi as projek gekies en die personeel het saam met spanne van diensverskaffers gewerk om te help. Kuyasa (wat dagbreek" beteken) se mikpunt is om die plaaslike gemeenskap op te hef deur die jeug te bemagtig deur middel van voedselskemas, leersentrums, sport, die uitvoerende kunste en Meer as n honderd mense het saamgewerk om onder meer stukkende dakteëls reg te maak, elektriese herstelwerk aan stukkende muurproppe en ligte te doen, die voorkant van die hoofgebou en biblioteekruimte te verf, rommel te verwyder en in die tuin te werk. n Suksesvolle klereinsamelingsveldtog is ook gereël. Ons is baie trots op die bydrae wat die span aan Kuyasa gelewer het. 120 mense het dié dag en die res van die week op die terrein gewerk om al die werk wat beplan is, klaar te maak. FB.25

28 Nkosinathi Sixabayi, n pastoor by die Khanyagemeenskapsbediening in Kayamandi en direkteur van Kuyasa Horizon Empowerment het gesê: Die getal mense hier vandag is oorweldigend, ons is sprakeloos. Ons wou nog altyd hierdie dinge doen maar het nie mense met die vaardighede om dit te doen nie. Die hoeveelheid hulpbronne wat daarin gaan om vandag moontlik te maak, is regtig so n seën. Dit is ongelooflik." FB.10.7 Ter viering van vroue Op 31 Augustus 2017 het die vroue van USFB die einde van Vrouemaand met n geleentheid Viering van vroue gevier. Tonia Overmeyer, die Studentedekaan, het n gesprek oor die vroue in ons lewens wat gevier moet word, gefasiliteer. Net 35 van die 200 mense wat by USFB werk, is vroue. Daar kan uiteraard uitdagings wees vir vroue in wat tipies as n manlike bedryf beskou word, dus het ons tyd daaraan bestee om sommige van die uitdagings te ontleed en hoe dit benader kan word. Vir sommige vroue wat al langer as 20 jaar in diens van die Universiteit is, was dit hul eerste ervaring van so n geleentheid. Die oorweldigende reaksie was dat ons meer geleenthede vir vroue moet hê waar hulle met mekaar kan deel en by mekaar kan leer. FB.26

29 FB.11. VERSLAG OOR EIENDOMSONTWIKKELINGSGELEENTHEDE VIR UNIVERSITEIT STELLENBOSCH Opgestel deur Prof Stan du Plessis, aangewese Uitvoerende Bedryfshoof Die doel van hierdie verslag is om die Raad in te lig oor eiendomsverwante ontwikkelings wat tans in die Verantwoordelikheidsentrum van die Uitvoerende Bedryfshoof onder bespreking is. Hierdie verslag is in twee dele verdeel, nl. 1. Maksimum benutting van bestaande bates ( Sweating existing assets ); en 2. Nuwe geleenthede vir potensiële ontwikkelings. FB.11.1 Maksimum benutting van bestaande bates Op 7 Maart 2017 het die Rektor se bestuurspan die eerste fase in die ontwikkeling van US se Bellville Park-eiendom goedgekeur. Op 10 Desember 2015 is n memorandum van ooreenkoms met die Stad Kaapstad onderteken om die nodige veranderinge aan die eiendom se titelakte toe te laat wat die Universiteit in staat sou stel om die eiendom in samewerking met die Stad Kaapstad te ontwikkel. Die Rektor se bestuurspan het spesifiek die verkoop van 4,5 ha goedgekeur om te vorm wat as n hospitaalgebied bekend sal staan met die oog op die bou van twee private hospitale op die eiendom. Die ontwikkeling van die hospitaalgebied sal die kapitaal verskaf wat nodig is om verdere ontwikkeling op die eiendom te ontsluit, insluitende n aansienlike akademiese gebied, n groot gedeelte beskermde en omgewingsensitiewe veld, asook n gedeelte vir gemengdegebruikontwikkeling wat as die kommersiële gebied aangedui word. Met hierdie plan sal US die oorspronklike visie van akademiese aktiwiteit op Bellville Park handhaaf, skaars inheemse veld in n andersins dig bevolkte gebied beskerm en ook die eiendom se monetêre waarde ontsluit. Die Stad Kaapstad is tans besig om die omgewingsimpakbepaling te evalueer en US wag vir die Stad se befondsing vir n afsonderlike verkeersimpakevaluering. Openbare kennisgewing van die ontwikkeling van die hospitaalgebied het vlot verloop en die enkele beswaar (van die eienaar van die Toboggan-baan op die Bellville Park-eiendom) sal hanteer word. Onderhandelinge met die Life Health Care-groep betreffende een van die twee persele in die hospitaalgebied betref, het n gevorderde stadium bereik. In Stellenbosch is die Universiteit tans besig om die potensiële ontwikkeling van die eiendom in Mostertsdrift, bekend as Koloniesland, te oorweeg. Dit is n waardevolle eiendom en kan aansienlike kapitaal vir die Universiteit ontsluit as dit verstandig ontwikkel word. Die eiendom, veral die gedeelte wat aan die Meulsloot grens, was onlangs egter n omstrede onderwerp in die plaaslike gemeenskap en die Universiteit werk met die munisipaliteit saam om die saak op te klaar. Dit is nie wys om verder die ontwikkeling van Koloniesland te beplan nie alvorens die omstredenheid nie eers opgelos is nie. FB.11.2 Nuwe geleenthede vir moontlike ontwikkelings n Paar moontlike ontwikkelings het ook n invloed op die Universiteit se bygewerkte meesterplan vir fisiese fasiliteite. Die Rektor se bestuurspan het op 16 Mei 2017 n projek vir die verskuiwing van USB (Universiteit Stellenbosch Bestuurskool) na n gepaste terrein naby Stellenbosch in beginsel goedgekeur. FB.27

30 Hierdie goedkeuring was onderworpe aan die volgende: 1. Dat voldoende kapitaal in samewerking met die Kantoor vir Ontwikkeling en Alumnibetrekkinge gekry word vir die verkryging van die nodige grond en die bou van die geboue wat die USB, USB-ED en die Instituut vir Toekomsnavorsing (IFR) benodig. 2. Dat die implementering van die projek voorwaardelik geskoei is op n sakemodel vir die USB, USB-ED en IFR, wat finansiële volhoubaarheid vir die drie entiteite asook die instandhouding van n nuwe fasiliteit op Stellenbosch sal verseker. 3. Dat die ontwikkeling ooreenkomstig die Universiteit se meesterplan vir fisiese fasiliteite is. 4. Dat die projek met die volle samewerking van die Stellenbosch-munisipaliteit geskied. Die volgende persele naby Stellenbosch word oorweeg om deur die USB gebruik te word, maar hulle bied ook ander geleenthede as net die USB se hervestigingsprojek. Die eerste nuwe ontwikkeling behels die skenking van 30 ha grond langs Klapmuts, naby Stellenbosch. Die geskenkte grond maak deel uit van n veel groter ontwikkeling aan die westelike kant van Klapmuts. n Beter vervoerverbinding met Stellenbosch sal nodig wees om die eiendom se potensiaal te ontsluit, iets wat die Universiteit in gesprekke met die ontwikkelaars beklemtoon het. Die skenking van die grond is nog nie aanvaar nie aangesien die finansiële verpligtinge en grondgebruikregte nog bespreek en ooreengekom moet word. n Tweede potensiële ontwikkeling op die Fleurbaix- en Libertas-plaas noord van die Stellenboschgholfbaan en Tegnopark: Die Universiteit is tans besig om die moontliktheid te ondersoek dat n gedeelte van die voorgestelde groter ontwikkeling aan hom beskikbaar gestel word. Die hersonering van die grond is nog nie afgehandel nie. Terwyl die Klapmuts-eiendom n skenking is, sal die Universiteit die Fleurbaix-eiendom moet koop. Die Kantoor vir Ontwikkeling en Alumnibetrekkinge is betrokke om genoeg skenkings te bekom om die potensiële transaksie moontlik te maak. n Derde ontwikkelingsgeleentheid naby Stellenbosch is op munisipale grond tussen Paradyskloof en Brandwacht. Die Universtiteit stel belang in die ontwikkeling en kan dalk om die gebruik van die grond onderhandel sonder om noodwendig die eiendom te koop. FB.28

31 ANNEXURE 1 BYLAE 1 FACILITIES MANAGEMENT - FUNDING REPORT 2016 Work Places Residences Study Areas SUFM Helpdesk Reports Reports FUNDING Requests Property Services SOURCE OF FUNDING STRATEGICS/OSP 2016 R'000 Utilities 2015 R' CENTRAL HOUSING AND COMMERCIAL SERVICES Sustainability Projects Gardens and Landscaping Process FACILITIES MANAGEMENT Execute TOTAL SPENT % Faculty Space Management 2016 Amount Spent (R 000) Rental (R 000) SCW (Small Capital Works) Accumulative Nett (R 000) Engineering Art & Social Science Natural Science Faculty Balance b/f 2015 (R'000) Budget 2016 (R 000) 2016 Amount Spent (R 000) Accumulative Nett (R 000) Health Science Housing and Commercial Services Engineering Art & Social Science Natural Science Education Education 504 Law Law 63 Sport Sport Support & Other Services Totals Balances Economic & Management Science Health Science Housing and Commercial Services Support & Other Services Theology CONSULTANT COSTS CONTRACTORS COSTS OPERATING COSTS EQUIPMENT COSTS AgrScience SYSTEM COSTS TOTAL OF FUNDING 12.7% CAPITAL PROJECTS 310 AgrScience STAFF COSTS 13.9% 70% Balance b/f 2015 (R'000) Property Projects VALUE ADD R ('15 - R ) (68% (57%) OF FUNDING) FACILTIES SERVICES (Maintenance of buildings & grounds, Soft Services) APPLICATION OF FM FUNDS R'000 Soft Services Manage Sports Facilites R'000 Campus Planning Consult DEPARTEMENT OF EDUCATION FACULTIES AND DEPT CONTRIBUTIONS ENABLERS Risk and Protections Services (Current year allocations plus balances of previous year) Faculty AgrScience Balance b/f 2015 (R'000) Funds allocated (R'000) 2016 Amount Spent (R 000) Accumulative Nett (R 000) Economic & Management Science Health Science Housing and Commercial Services Engineering Art & Social Science Natural Science Education Law Sport Totals Totals Balances Balances Economic & Management Science Theology - Support & Other Services Theology FB.29

32 BYLAE 2 M E M O R A N D U M Fasiliteitsdienste Tel: Faks: E-pos: dap@sun.ac.za AAN: VAN: RE: Prof Leopoldt van Huyssteen, Uitvoerende Bedryfshoof Me Nicolette van den Eijkel, Hoofdirekteur: Fasiliteitsbestuur TYGERBERG INHAALINSTANDHOUDINGSPROJEK: AFHANDELINGSVERSLAG DATUM: 9 Oktober Inleiding n Verslag oor die vordering met die Tygerberg Inhaalinstandhoudingsprojek is in Julie 2016 aan die Raad voorgelê. Dié projek is nou voltooi en die afhandelingsverslag volg hieronder. 2. Agtergrond Die Tygerberg Inhaalinstandhoudingsprojek is van stapel gestuur vanweë die dwingende behoefte om gesondheids-, veiligheids- en nakomingsrisiko s, die onderhoud en opgradering van die eksterne fasades, dakke van geboue, asook die infrastruktuur en die gebouetoerusting aan te spreek. Alhoewel die projek hierdie risiko s en nakomingskwessies moes aanspreek, was dit ook van kritiese belang dat daar n mate van vernuwing binne die projek sou plaasvind om te verseker dat die Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidsdienste sy status as belangrike navorsingsbydraer behou, dat die Fakulteit kon voortgaan om as fasiliteit van wêreldgehalte te funksioneer, en beskik oor moderne en effektiewe infrastruktuur en toerusting. Die insluiting van ruimte-optimalisering binne die Inhaalinstandhoudingsprojek sou boonop n geleentheid vir die Fakulteit skep om sy mandaat en doelwitte vir leer en onderrig te bereik. Soos daar in vorige verslae gerapporteer is, is Fases 1 en 2 van die projek op 31 Maart 2015 voltooi. Fases 3 en 4 (Kliniese en Onderwysgebou) se voltooiingsdatum was Desember Vanweë kleinere werk aan afwerkings en die indiensstelling van bepaalde toerusting, moes die projek vir Vloere 7 en 8 van die Kliniese gebou en n nuwe P3- laboratorium in die Onderwysgebou na vroeg in 2017 aangeskuif word, waarna die nagaanproses en gehaltebeheer gedoen kon word. 3. Fases 3 & 4 (Kliniese en Onderwysgebou) In Junie 2016 het die Fakulteit n nuwe P3-laboratorium (Patogeen- of beskermingsvlak: vlakke van inperking wissel van die laagste bioveiligheidsvlak 0 tot die hoogste op vlak 4) vir die Sentrum vir Tuberkulose Navorsing, Afdeling Molekulêre Biologie en Mensgenetika aangevra in n nuwe ligging in die Onderwysgebou. Die versoek was dat die bou van die P3-laboratorium deel van die Inhaalinstandhoudingsprojek sou uitmaak. Die werk het in Augustus 2016 begin en kon vanweë die komplekse aard van die lugversorger- en FB.30

33 uitsuigstelsels, en die toerusting wat uit Europa ingevoer moes word, eers in Februarie 2017 afgehandel word. Die laboratorium is betyds vir die Raad vir Gesondheidsberoepe van Suid-Afrika (HPCSA) se akkreditasie van die MBChB-program voltooi. Teen die einde van Desember 2016 is die oorblywende deel van die Onderwysgebou voltooi en die nagaanproses vir kleinere gebreke en gehaltebeheer is gedurende Januarie tot Maart 2017 uitgevoer. In Januarie 2017 was daar egter steeds kleinere werk wat in die Kliniesegebou afgehandel moes word. Dit is aan die einde van Februarie 2017 voltooi. Van Maart tot Mei 2017 is nagaanwerk en gehaltebeheer by die Kliniesegebou gedoen. Vanweë die uitgebreide projekomvang en die groot hoeveelheid dokumentasie benodig vir finale oorhandiging aan die verskillende bedrywe binne die bestek van die projek, is daar op n verdieping-per-verdieping, gebougebaseerde benadering besluit, waarna n oorhandigingsprogram vir beide geboue tussen Julie en September 2017 geïmplementeer is. Die finale aftekening en oorhandiging van die projek het op 6 Oktober 2017 plaasgevind. 4. Lesse geleer Hieronder volg n paar belangrike lesse wat op hoëvlak geleer is: 4.1 Die impak van die ontruiming en herplasing van die gebruikers van die gebou terwyl die fakulteite en departemente in bedryf moes bly, is ongelukkig nie behoorlik deurdink nie. Dit was dus nie moontlik om die voltooiingstyd van 18 maande per fase, wat aanvanklik voorgestel is, te haal nie. 4.2 Die firma Drake and Scull (nou Tsebo) is as die hoofagent, kontrakbestuurders en werkgewer van die Inhaalprojek se kontrakteurs aangestel. Drake and Scull was ook verantwoordelik vir die opstel van die spesifikasies en dokumentasie vir die projekopdrag, sowel as die aanstelling van die betrokke konsultante. Alhoewel die besluit om in daardie stadium Drake and Scull aan te stel verstaanbaar is, kon dié situasie moontlik tot n konflik van belange gelei het en daarom word dit nie gewoonlik op dié manier in die boubedryf gedoen nie. Die reëling het egter goed vir die spesifieke projek gewerk. 4.3 Die tydperke vir projekuitvoering en -aflewering moes verleng word, aangesien die volgende aspekte, wat buite die oorspronklike bestek van die onderhoudsagterstande, nakoming en veiligheid val, n impak op die werksvolume gehad het: Gebruikervereistes; Huurders se vereistes; en Verfwerk, vervanging van matte, ens. 4.4 Heelwat frustrasie is tydens die projek ondervind wat betref roluitklaring, kommunikasielyne en die mandate van die onderskeie rolspelers, byvoorbeeld: Die rol van die eindgebruiker; Die rol van die Fasiliteitsbestuurder; Die afwesigheid van ʼn toegewese Projekbestuurder uit Fasiliteitsbestuur; en Die rol en inset van die Afdeling Beplanning en Ontwikkeling. Hierdie lesse is indringend met die projekspan gedebatteer en ooreengekom op beste praktyke in hierdie verband en dit word tydens die Kampusvernuwingsprojek geïmplementeer. FB.31

34 5. Projekkoste Totale projekkoste (onderhoudsagterstande & huurder- /fakulteitversoeke) R Koste van nuwe/opgegradeerde toerusting & infrastruktuur om nakoming te verseker (53,7% van die totale projekkoste) R Koste van die herstel van eksterne fasadepaneel, eksterne verfwerk, dak en vensters (10,1% van totale projekkoste) R Koste van interne bouwerk, vloer- en muurafwerkings, plafonne, ens. (8,8% van totale projekkoste) R Koste van IT-bekabeling & -infrastruktuur (9,8% van totale projekkoste) R Fakulteitsbydraes (9,6% van totale projekkoste) R Professionele & Bestuursgelde (8,0% van totale projekkoste) R Daar was n finale besparing van R op die projek. 6. Gevolgtrekking Die finale oorhandiging en aftekening van die projek het op 6 Oktober 2017 geskied. Die projek is binne die begroting voltooi, met n finale besparing van R Deur die voltooiing van hierdie projek is die Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidsdienste in staat om sy leer- en onderrigprogramme in n fasiliteit van wêreldgehalte met moderne en effektiewe infrastruktuur en toerusting uit te voer. Dit is van kritiese belang dat die lesse wat tydens die Tygerberg Inhaalinstandhoudingsprojek se afloopsessie van Junie 2017 bespreek is, op die groter Kampusvernuwingsprojek toegepas word en deur alle rolspelers (die betrokke fakulteite/departemente, Fasiliteitsbestuur en konsultante) in ag geneem word by die beplanning, uitvoering en afsluiting van toekomstige projekte. Bylae 1 hierby bevat n aantal voor- en na-foto s van die onderskeie fases van die Inhaalinstandhoudingsprojek. Nicolette van den Eijkel Hoofdirekteur: Fasiliteitsbestuur FB.32

35 BYLAE 1 TYGERBERG INHAALINSTANDHOUDINGSPROJEK VOOR- EN NA-FOTO S Elektriese skakeltuig - Voor Elektriese skakeltuig - Na HVAC stelsel Voor HVAC system - Na Hysermotor - Voor Hysermotor - Na Dakke - Voor Dakke - Na FB.33

36 Badkamer Voor Badkamer - Na Farmakologie Voor Farmakologie - Na Gang Voor Tipe A-gang - Na Tipe B-gang - Na Lesingsaal Voor Lesingsaal Na FB.34

37 2. INNOVUS Saamgestel deur Me Anita Nel, Hoof Uitvoerende Beampte: Innovus en Senior Direkteur: Innovasie en Besigheidsontwikkeling en die Innovus en SunCom-spanne I.1 Inleiding Die eerste direksievergadering van Innovus Technology Transfer (Edms) Bpk is op 2 September 2009 gehou, nie lank nadat Innovus se interne verslagdoeningslyn verander is na die Uitvoerende Direkteur: Bedryf en Finansies, Prof Leopoldt van Huyssteen, en 'n nuwe strategie vir tegnologie-oordrag aan die Universiteit Stellenbosch (US) onder sy leierskap opgestel is nie. In die agt jaar onder die huidige Raad van Direkteure het Innovus floreer, sy bedrywighede uitgebrei en tot 'n lewendige entiteit gegroei wat voortdurend opmerklike suksesstories vir die US, sy navorsers, studente en personeel lewer. Lisensie-inkomste het van R per jaar tot R6.1 miljoen tot op datum in 2017 gegroei. Kortkursusse het hulself gevestig as 'n betroubare en goed bestuurde bron van inkomste vir baie akademiese omgewings wat aansienlike groei toon sedert 2009 in inkomste wat vir die Universiteit gegenereer is, en in die aantal kortkursusse wat deur die instelling aangebied word. Die waarde van ons aandeelhouding in die Innovus Groep van Maatskappye het ook uitstekende groei getoon, en nuwe spin-out -maatskappye soos die Stellenbosch Nano Fiber Company (SNC), Custos Media Technologies, Bridgiot en CubeSpace het gereeld nuus in die aanvangspers gemaak, wat ons trots maak. Innovus het die afgelope agt jaar beleggings wat R100 miljoen oorskry, in vyf van ons uitwisselingsmaatskappye, ondersteun (en in baie gevalle direk gefasiliteer). Innovus-maatskappye skep werksgeleenthede en het tans 256 mense wat nuut ontwikkelde US-produkte en dienste op die mark bring. Die US het ook die afgelope agt jaar meer innovasies as enige ander entiteit in Suid-Afrika geproduseer. Die opening van die Universiteit Stellenbosch Nedbank LaunchLab (Edms) Bpk (LaunchLab) besigheidsinkubator en veral ons strategie om toegang tot hierdie wêreldklas fasiliteit aan entrepreneurs van buite ons kampus te verbreed, was 'n spelwisselaar. Die LaunchLab het 'n baie prominente kern geword in die groeiende entrepreneurs-ekosisteem van die Wes-Kaap, asook buite hierdie streek. Dit is 'n opwindende omgewing met 'n groot hoeveelheid energie-aanbiedende voordele vir beginners, wat waardevolle verhoudings fasiliteer met nie net entrepreneurs en beginners nie, maar ook beleggers, mentors en groot maatskappye. Innovus se Raad van Direkteure het Innovus deeglik en verstandig gelei deur die onstuimige en uitdagende oomblikke wat ons van tyd tot tyd onvermydelik in die gesig gestaar het. Die Raad was mees vergewensgesind wanneer foute gemaak is en het ook Innovus toegelaat om in onbekende gebiede te waag en om nuwe uitdagings aan te pak, byvoorbeeld wanneer n besluit gemaak is dat Kommersiële Dienste by die Innovus-stal moes aansluit om Innovus as 'n omvattende platform vir die Universiteit se vyfde inkomstestroom te vestig. I.1

38 In 2018 sal Innovus Tegnologie Oordrag (Edms) Bpk 9 jaar oud wees, terwyl die Universiteit sy honderdste bestaansjaar sal vier. In hierdie kort tyd het Innovus 'n leier in ons gebied op die kontinent van Afrika geword en ons in staat gestel om trots te staan in die internasionale arena. Die onderstaande verslae raak slegs aan enkele van die aktiwiteite van Innovus- en Stellenbosch Universiteit Kommersiële (SUNCOM) (Voorheen Kommersiële Dienste) en gee 'n aanduiding van die aard en omvang van die omgewing. I.2 Opsomming van enkele hoogtepunte en belangrike gebeurtenisse in 2017 Die verkoop van Innovus se aandeelhouding in Diacoustic Medical Devices (Edms) Bpk; Die spinout -maatskappy, Cargo Telematics, het 'n belegger gelok; CubeSpace inkomste het die afgelope jaar aansienlik gegroei; Bridgiot het suksesvol n loodsskool projek met Shoprite voltooi en het daarna 'n ooreenkoms met Shoprite geteken om hul stelsels in 100 skole te implementeer. Bridgiot loods ook hul slim-watermeter met Honeywell, wat die slim tegnologie in hul standaard watermeters aan munisipaliteite vir installering by huise wil inkorporeer; Custos verhoog tans verdere beleggings na 'n baie suksesvolle jaar tot dusver; Sharksafe het die finale drie Suid-Afrikaanse projekte bereik in die globale Cleantechuitdaging waarvoor Innovus hul ingeskryf het. Hulle sal volgende jaar aan beleggers in San Francisco n voorlegging gee; Innovus se splinternuwe webwerf is in Kwartaal 2 geloods; Oordrag van Kommersiële Dienste na die Innovus-omgewing was baie suksesvol en die herposisionering van die omgewing, sowel as nuwe inisiatiewe, word onderneem; Planne is aan die gang om drie nuwe Maties-winkels oop te maak voor die einde van Januarie 2018, met een in die middestad; 'n MoU met die Friends of the Botanical Gardens gemeenskap is onderteken na 'n vertraging van twee jaar; Innovus het 'n hoogs suksesvolle mondelinge voorlegging van die US se bekommernisse, vanuit 'n innovasie perspektief, oor die Kopiereg Wysigingswetsontwerp, in die Parlement aan die Portefeuljekomitee van Handel en Nywerheid voorgelê; Innovus het namens die US kommentaar gelewer oor die Nasionale Konsep van die Intellektuele Eiendomsbeleid van die Departement van Handel en Nywerheid; Stadige vordering is gemaak om 'n Konsultasie-eenheid vir die US te open, om personeel en afgetrede akademiese personeel te ondersteun om met die bedryf en die regering te konsulteer; Implementering van Maties Milk -ommekeerstrategie het in Oktober 2017 begin; LaunchLab het Mercedes Benz suksesvol onderteken as 'n nuwe bedryfsvennoot; Die uitkoms van die LaunchLab se betaalde media-uitdaging met MultiChoice wat in 2016 begin het, het tot gevolg gehad dat MultiChoice in Junie 2017 'n kontrak met EightStreet Stories onderteken het, om video-inhoud aan hulle te lewer; In Augustus 2017 het Santam Jonga aangekondig as die wenner van die LaunchLab se Veiligheidsuitdaging wat in 2016 begin het, en Santam sal verdere befondsing verskaf om Jonga in staat te stel om hul veiligheidsoplossing te bestuur. Gift Drop, een van die LaunchLab se ATTACQ Kleinhandel Uitdaging-wenners, het befondsing van ATTACQ verkry en in September 2017 mark toe gegaan; I.2

39 LaunchLab het gedurende die laaste kwartaal van 2017, baie waardevolle gesprekke met Nedbank se uitvoerende hoofde gehad en hulle het ook aktief op die uitkyk gegaan vir start-ups vir hulle; SocioNovus het n MOU suksevol met EOH as kommersiële vennoot gesluit en onderteken. Die MOU verseker befondsing ter waarde van R600k, wat deur EOH bygebring is om te help met die stigting van SocioNovus. 'n Suksesvolle aanbieding sessie is in Augustus 2017 by die LaunchLab gehou, waar 'n aantal uitvindings en innovasies wat by die LaunchLab gehuisves is, aan senior verteenwoordigers van EOH uitgestal is. In 2017 was Innovus weer baanbrekers in die ondersteuning van die universiteit, sowel as navorsers en studente met hul uitvindings en entrepreneurs idees. I.3 Kort verslae oor geselekteerde projekte en aktiwiteite binne Innovus en SUNCOM Innovus en SUNCOM het 'n wye verskeidenheid uiters uiteenlopende aktiwiteite, meestal in vier kategorieë verdeel: Tegnologie-oordrag (d.w.s. die beskerming, bestuur en kommersialisering van die universiteit se intellektuele eiendom) - wat 'n omvattende patentportefeulje, lisensies en 'n groep spinout -maatskappye insluit; Die Nedbank Universiteit Stellenbosch LaunchLab besigheidsinkubator; Die US Kortkursusse en Kopiereg Afdeling; Beskerming en kommersialisering van die US handelsmerk portefeulje; en Algemene Kommersialisering o Alle US-verblyf (koshuise, huise, woonstelle); o Neelsie Studentesentrum (verhuringskantoor); o Matie Winkels; o Botaniese Tuin; o Maties Melkery; en o Ad hoc kommersiële geleenthede in samewerking met Fakulteite en Professionele Ondersteuningsdienste. Regoor hierdie breë spektrum is Innovus en SUNCOM betrokke by 'n groot aantal en verskeidenheid projekte. Sommige word hieronder uitgelig. I.3

40 I.3.1 Die Universiteit Tegnologiefonds (UTF) Innovus is die hoof dryfkrag in die insameling van die UTF, 'n fonds wat in Universiteitstegnologie op die vasteland van Afrika sal belê. Sodra die UTF suksesvol gestig is, sal institusionele subfondse opgestel word. Die US se subfonds sal slegs in US-projekte belê. Take voltooi hierdie kwartaal a. Vergadering met potensiële beleggers in Londen, Kaapstad en Johannesburg; b. Ontwikkeling van die Fonds Finansiële Modelraamwerk; c. Meting van Innovus se prestasie teenoor historiese AUTM (Association of University Technology Managers) data; d. Ontleding van die historiese Innovus pyplyn om te bepaal: o Omskakeling van openbaarmakings aan ontwikkelingsfase projekte; o Omskakeling van ontwikkelingsprojekte in beleggingsfase- en opvolgprojekte o Gemiddelde befondsingsbehoeftes in ontwikkelings- en beleggingsfases; en o Ontwikkelings- en beleggingsfase-tydlyne. Volgende stappe / huidige fokus Finaliseer die Fondsmodel met insette van die AUTM-prestasiemeting oefening en historiese Innovus-pyplyn. Verdere betrokkenheid by potensiële beleggers. I.1.2 Innovasiebrug Die Innovasie Brug Tegnologie Samevoeging en Tentoonstelling Geleentheid is 'n inisiatief van die Departement van Wetenskap en Tegnologie (DWT). Dit is daarop gemik om skakelings en netwerke tussen Suid-Afrikaanse en internasionale innoveerders, nywerhede, openbare en private tegnologie-ontwikkelings en kommersialiseringsfinansieringsvennote moontlik te maak. Die geleentheid was daarop gemik om die gebruik en kommersialisering van bestaande en nuwe kennis en tegnologieë wat in openbare befondsde Suid-Afrikaanse navorsings- en tegnologie-ontwikkelingsinstellings ontwikkel is, aan te moedig en te versnel. Innovus het drie van sy Seed Funded Technologies by die geleentheid uitgestal, naamlik: SharkSafe Barrier, Smart Water Meter (nou genoem Dropula) en die Biofiltration Effluent Tower. Die geleentheid was 'n groot sukses en Innovus kon sy tegnologie ten toon stel en die aandag van befondsers en die bedryf lok. Nuwe kontakte is gevestig en 'n groter bewustheid van die innovasie binne die Universiteit Stellenbosch is geskep. I.3.3 Innovasie Beraad Die SA Innovasie Beraad 2017 is in September 2017 by die Kaapstadse stadion gehou. Innovus en die LaunchLab het met sukses 50 studente vrywilligers vir hierdie geleentheid aangewend. Die doel van die vrywilligersprogram was nie om werk te verskaf nie, maar om betrokkenheid te vergemaklik in die wye verskeidenheid aktiwiteite wat die beraad aangebied het, en sodoende jongmense te help om die kennis, vaardighede en houdings te ontwikkel wat as noodsaaklik beskou word vir hul loopbaanontwikkeling. Die ervaring wat hulle verwerf het om deel te wees van die program sluit in spanwerk, kommunikasie, leierskap, buigsaamheid en responsiwiteit. Die studente vrywilligers is uitgedaag om kreatief en innoverend te wees, deur probleme te definieer, nuwe maniere te kry om hierdie probleme te hanteer en dan aan 'n gekose handeling te voldoen. Die studente vrywilligers het 'n energieke en motivering gehad, nuwe vriende gemaak, lewenservaring gekry en kon deel wees van iets groter met 'n werklike impak op die lewe en welsyn van Suid-Afrikaners op die langtermyn. I.4

41 I.4 Geselekteerde NewTechnologies by die US Die US is 'n vooraanstaande innoveerder op die Afrika kontinent. In 2017 het die klein Innovustegnologie-oordragspan saam met US navorsers gewerk om betekenisvolle vordering te maak om hierdie tegnologieë te ontwikkel en hulle nader aan die mark te bring. I.4.1 Chandy - 'n verstelbare, multifunksionele hout staan-lessenaar / stoel kombinasie. Professor Quinette Louw, Dr. Sjan-Mari van Niekerk en Mnr. Dominic Fisher van die Afdeling Fisioterapie aan die Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe, is verantwoordelik vir hierdie innovasie. Die Chandy funksioneer as 'n sitplekpaneel om op te sit wanneer jy sitwerk doen, asook 'n werkoppervlak vir gebruik tydens staan. Daarbenewens kan die werksoppervlak na links en regs skuif om die werksoppervlak vir links- en regterhandige gebruikers te vergroot. As gevolg van hierdie unieke dubbele funksionaliteit, bied die Chandy bewegings- en posisieveranderinge tydens lessenaar werk. Die hoogte verstelbaarheid van die Chandy maak voorsiening vir antropometriese aanpassing van gebruikers vanaf jong ouderdom tot adolessensie en jong volwassenheid. n Bykomende uitskuif-paneel bied 'n boek- / dokumentstaander, deur in groewe langs die boonste rand van die werkoppervlak te gly. 'n Voorlopige SA patent, asook n geregistreerde ontwerp aansoek word opgestel vir die Chandy. (Figuur I.1.4.1) Fig. I I.5

42 Fig. I I.4.2 I.4.3 SurgiTrack Professor Andre van der Merwe en Dr. Dedan Opondo, 'n Keniaanse burger, van die Departement Urologie aan die US se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe, het Innovus benader oor die kommersialisering van 'n spesifieke sagtewarepakket wat hulle ontwikkel het. Die sagtewarepakket, wat hulle SurgiTrack noem, kan gebruik word om pasiënte te prioritiseer wat chirurgiese prosedures moet ondergaan. Daar is 'n ernstige behoefte in die openbare gesondheidsorg in besonder, vir 'n behoorlike stelsel van pasiëntchirurgie-prioritisering en -bestuur, en hierdie sagtewarepakket sal hierdie behoefte aanspreek. n Potensiële kommersiële vennoot is geïdentifiseer en daar word gesprekke gevoer oor die verdere ontwikkeling, befondsing en kommersialiseringstrategie van hierdie innovasie. Die sagteware word tans by Tygerberg Hospitaal se Urologie Departement getoets. Die projek is toegeken aan TIA Seed Funding en Stone Three Venture Technologies is aangestel om hierdie sagteware-innovasie verder te ontwikkel na 'n kommersiële produk. Dit vorder goed en behoort teen die einde van November 2017 voltooi wees. Slim / Smart Ketel Die Clever Kettle is 'n nuwe ontwerp vir 'n vinniger en meer doeltreffende manier om water te kook. Die projek vorder goed en is op koers vir voltooiing binne die verwagte tydsraamwerk. 'n Eerste prototipe (sonder die spiraal tregter) is geproduseer en is tans besig om getoets te word. Aanvanklike kooktyd- en duursaamheidstoetse se resultate was onder verwagting, maar het 'n onmiddellike verbetering van 35% getoon met klein aanpassings aan die ontwerp. 'n Kritiese mylpaal is om 'n veilige en robuuste lasplek tussen die glas en die koper binnestuk te verseker. Dit bly n uitdaging om 'n geskikte silikoon-basis oplossing te vind. I.6

43 Besonderhede van die huidige prototipe en die finale ontwerp word in figure I tot I hieronder uitgebeeld. Die (pyrex-standaard) glaskoepel is vervaardig deur 'n plaaslike glasblaser, wat spesialiseer in wetenskaplike toerusting en het 'n beproefde rekord. Die koper binnestuk (hitte-oordrag spiraal) is ook vervaardig deur 'n plaaslike kopersmid met 'n 3Dgedrukte vormstuk waarop die koper met die hand geslaan sal word om die spiraal te vorm. Die intellektuele eiendom behels die spiraalvorm van die hitte-oordragkomponent. 'n Voorlopige patent- en ontwerpspesifikasie is tans besig om verwerk te word. Fig. I.4.3.1: Eerste volledige prototipe Fig. I.4.3.2: Die finale konsep Fig. I.4.3.3: Finale Konsep hanteer besonderhede I.7

44 I.4.4 Swembad Terugspoel Water Herwinningstelsel Hierdie projek maak goeie vordering in die laboratorium van Prof. Lingam Pillay, in die Departement Prosesingenieurswese, in die Fakulteit Ingenieurswese. Die laboratoriumwerk om die membraan grootte te verfyn vir die druk stelsel is voltooi, maar verdere toetse is nodig om die konfigurasie te optimaliseer vir grootskaal. Veldtoetse van die stelsel in situ by die Paul Roos Gimnasium-swembad vorder volgens plan. Die vereiste waterkwaliteit van die filtreerde swembadwater is wel binne die spesifikasies en die vloeitempo deur die drukfilter-eenheid lyk belowend, maar meer toetse van alternatiewe filterkonfigurasies en ontwerpe word onderneem om die vloeitempo van die stelsel te optimaliseer. I.5 Inligting oor geselekteerde maatskappye in die Innovus-groep I.5.1 Stellenbosch Nanofiber Company Die maatskappy, onder leiding van die stigter en hoof uitvoerende beampte, Dr Eugene Smit, het aangekondig dat hulle in September 2017 'n vereiste ISO en ISO 9001-jaarlikse toesig oudit, geslaag het. Voldoening aan hierdie internasionale standaarde is n belangrike vereiste vir SNC om nanovesels te kan vervaardig vir mediese toestel aansoeke, en sertifiseer dat hul nanofibergebaseerde produkte vervaardig word in ooreenstemming met hierdie krities belangrike internasionale standaarde vir Goeie Vervaardigingspraktyke. SNC het ook aangekondig dat hulle 'n handelsmerk in die VSA suksesvol geregistreer het vir hul weefsel-ingenieurswese-struktuurproduk, nou bekend as FiberScaff-RPE. Verder gebruik die Nasionale Ooginstituut van die National Institutes of Health in die VSA hierdie produk as 'n sleutel komponent in 'n regeneratiewe medisyne terapie wat hulle tans ontwikkel vir die vervanging van retinale pigment epiteel weefsel vir die oog, met behulp van geïnduseerde pluripotente stamselle. Hierdie terapie sal volgende jaar in Fase 1 kliniese toetse in mense geëvalueer word, na hoogs suksesvolle dieretoetse. SNC vervaardig tans die wêreld se eerste kommersieel beskikbare wond bedekking vir tweedegraadse brandwonde, gemaak van elektro-gespinde vesels en hierdie produk het opmerklik versnelde genesingskoerse in verskeie plaaslike kliniese evaluasies getoon. Verder ontwikkel SNC gevorderde wondsorgprodukte saam met verskeie ander maatskappye in die VSA, Europa en Nieu- Seeland, en beoog om die wêreldleier te word in die ontwikkeling en vervaardiging van gevorderde wondsorgverbande met behulp van elektro-gespinde vesels. Hul grootste hoogtepunt vir September 2017 was die suksesvolle sluiting van 'n addisionele beleggingsrondte van R20 miljoen, met hul huidige beleggers wat die Universiteit Stellenbosch (Innovus), PSG Alpha en Rational Expectations insluit. Hierdie kapitaal sal gebruik word om SNC se groei in die mark vir gevorderde wondsorg te ondersteun en te versnel deur gebruik te maak van elektro-gespinde vesels. Die SNC het aangekondig dat hulle van 16 tot 18 Januarie volgende jaar die Internasionale Konferensie oor Elektrospinnery, wat plaasvind op STIAS in Stellenbosch, sal aanbied. Dit is die eerste groot gebeurtenis vir die aanbieding en bespreking van die mees onlangse wetenskaplike en tegnologiese vooruitgang op die gebied van elektrospinnery. Dit sal die 5de Internasionale Konferensie oor Elektrospinnery wees, wat volg in die suksesvolle voetspore van die vorige konferensies wat in Otranto, Italië (2016), San Francisco, VSA (2014), Jeju, Suid-Korea (2012) en Melbourne, Australië (2010) plaasgevind het. Besoek gerus die konferensie webwerf vir meer inligting: I.8

45 I.5.2 Bridgiot Bridgiot het die Geasy (slim geyser kontroleerder) en die Dropula (slim watermeter) ontwikkel. Bridgiot het die afgelope 2 maande goeie media dekking met hul wateroplossings ontvang. Dit was te danke aan die bekendstelling van die eerste NB-IoT-netwerk (Internet of Things) in Afrika in vennootskap met MTN en ZTE via 'n basisstasie op die Ingenieursgebou, en verskeie radio- en televisieonderhoude met Prof. Thinus Booysen aangaande die waterbesparings by verskeie skole, met behulp van die Bridgiot Smart Water Meter oplossing. Bridgiot se Smart Water Meter -oplossing is reeds by die Laerskool Stellenbosch, Stellenbosch Sekondêre Skool, Laerskool A.F. Louw, Hector Peterson Sekondêre Skool sowel as Laerskool Eikestad geïnstalleer. Rhenish Primary se Smart Water Meter-oplossing is in 20 Oktober 2017 geïnstalleer. Die installasies by AF Louw- en Hector Peterson-skole is deur Shoprite geborg. Die Hector Peterson-skool het hul gemiddelde daaglikse waterverbruik verminder van ongeveer 50kl per dag tot minder as 10 kl per dag. Shoprite was so beïndruk met die besparings wat by dié skole behaal is dat hulle aangebied het om die top 100 watergebruikende, geenskoolgeld-skole vir 'n tydperk van een jaar te borg, op voorwaarde dat die Wes-Kaapse Onderwysdepartement die besparings wat hierdeur behaal word, benut om die Bridgiot-oplossing by meer skole in die Wes- Kaap te ontplooi. 'n Vergadering is onlangs gehou met verteenwoordigers van die Kantoor van die Premier van die Wes-Kaapse regering, Shoprite en Bridgiot om hierdie inisiatief n hupstoot te gee. In beginsel is daar by hierdie vergadering ooreengekom dat 'n aanvanklike proefprojek op twintig geenskoolgeld-skole uitgevoer sal word. Hieronder is 'n skermgreep van die Bridgiot real-time dashboard wat aan skole verskaf word om hulle te help met die bestuur en verstaan van hul waterverbruik: I.9

46 In terme van besigheidsbetrokkenheid, het Bridgiot hul SmartMeter-oplossing op tien van die Shoprite Hungry Lion-winkels geinstalleer. Aan die verbruikerskant het Bridgiot 'n MoU onderteken met Honeywell, verspreider van die Elster Kent-watermeters, om 'n proef by tien huishoudings te doen by die Stellenbosch omheinde gemeenskap genaamd Brandwacht aan't Rivier. Alhoewel Bridgiot daarin geslaag het om verskeie ooreenkomste aan te gaan wat sal help om inkomste te genereer, bly dit n ernstige uitdaging om befondsing te verkry om talent te lok en te behou en om groei aansienlik te versnel om in die mark te kompeteer. Op 8 November 2017 het die hoof uitvoerende beampte van Shoprite, Mnr. Pieter Engelbrecht, in 'n radio-veldtog aangekondig dat hul proef met Bridgiot so 'n groot sukses was, dat hulle dit nou na 100 skole sal uitrol en ander maatskappye sal uitdaag om dieselfde te doen. I.5.3 Custos Custos Media Technologies help produsente en verspreiders van video's, e-boeke en ander elektroniese media om digitale roofte te voorkom en op te spoor. Custos bereik dit deur middel van 'n nuwe kombinasie van blokketting en forensiese watermerk tegnologie. Die maatskappy het 'n verskeidenheid produkte in die mark (wat gemik is op verskillende groottes van mediakliënte), het 'n bestendige vloei van vroeë inkomste, betalende van kliënte op drie kontinente, en begin nou om verkope te verbeter. Oor die afgelope kwartaal het die maatskappy die volgende mylpale behaal: Die proef met 'n Japannese kliënt is deur hul eindkliënt in volle kommersiële gebruik geloods. Deur die Custos-lisensiehouer in Londen werk die maatskappy nou saam met NASDAQgenoteerde anti-e-rower Digimarc. Digimarc het Custos vir eboeke gemerk as, "die toekoms van forensiese watermerk". Internasionale persdekking het geskuif na prominente besigheids- en handelsperspersoneel, en Custos was in Quartz, TorrentFreak en News.com. Die African Business Review het Custos genoem as een van die Top 10-startups op die vasteland. Custos het die gesogte 12-maande-Grindstone Accellerator Program wat deur Knife Capital bedryf word, voltooi en is een van die Top 3-maatskappye genoem in die program. Custos se sagteware-as-'n-diensproduk vir kleiner videoprodusente, screenercopy.com, het sy volle kommersiële bekendstelling gehad en is nou oop vir optekeninge vir onafhanklike filmstudio's, rolprentskole en ander produsente regoor die wêreld. Deur die Screener Copy-produk beskerm Custos alle nuwe hoofspelfilms in Suid-Afrika, en die produk het effektief screener -stadium piratery op die plaaslike mark uitgeroei. Die Custos-span het tot 11 personeellede gegroei en het onlangs twee nuwe sterontwikkelaars en 'n ervare Hoof Tegniese Beampte gewerf. Die Universiteit Stellenbosch het ingestem om Custos se kern-ip aan 'n afsonderlike houermaatskappy toe te ken wat die risiko's ten opsigte van Custos se vooruitsigte vir toekomstige belegging en handel aansienlik verminder. I.10

47 Custos het 'n beproefde, skaalbare produk in die mark en 'n sterk tegniese span. Die maatskappy moet egter sy vermoë uitbrei om in 'n verskeidenheid markte regoor die wêreld te beweeg. Om verkope te versnel, samel Custos 'n klein beleggingsrondte (R7,5 miljoen) in, met die primêre doel om die maatskappy se verkoopsmag te verhoog. I.5.4 CubeSpace (tans opgeneem) Sedert Junie 2017 het CubeSpace bestendige vordering gemaak met handelsmerkbewustheid, bemarking, verkope, produksie en die proses om formeel van die universiteit weg te breek. Die stigters is Prof. Herman Steyn en een van sy voormalige studente, Mike-Alec Kearney, sal die eerste Hoof Uitvoerende Beampte van die maatskappy wees. Die sleutelaktiwiteite in elk van hierdie aspekte word hieronder bespreek: I Handelsmerk en Bemarking Die CubeSpace-handelsmerk is die afgelope 3 maande verder gekonsolideer deur hul bywoning van die grootste wêreldwye nano-satellietkonferensie, die Small Satellite Conference, in die VSA waar CubeSpace hul produkte saam met groot internasionale maatskappye soos NASA, SpaceX, Virgin Galactic en Space Dynamics Laboratory vertoon het. Die konferensie het 'n totale bywoning van 2550 mense uit 800 organisasies in 40 lande gehad. Daar is verskeie nuwe verbintenisse gevestig, potensiële kliënte is geïdentifiseer, en die belangrikste is dat die CubeSpace-handelsmerk verder bekendgestel is aan die Amerikaanse mark, wat die grootste CubeSat-mark wêreldwyd is. CubeSpace het ook die International Astronautical Congress bygewoon in Adelaide, Australië. Hierdie konferensie het 'n totale bywoning van ongeveer 4500 afgevaardigdes gehad en het 'n hoof toespraak van Elon Musk ingesluit. Die fokus van die konferensie is gewoonlik op groot satelliete, maar hierdie jaar, anders as in vorige jare, was daar 'n veel groter afdeling wat aan klein satelliete toegewys is. Dit was deels te danke aan 'n besluit van die Australiese regering om die Australiese Ruimte-agentskap amptelik te loods. Die vestiging van hierdie agentskap sal ook 'n groot belegging in die jong ruimtebedryf in Australië beteken en sal moontlik 'n nuwe kliëntebasis vir CubeSpace skep. Die konferensie het die CubeSpace-span die geleentheid gebied om studente en professore van universiteite te ontmoet wat van plan was om aan CubeSat-missies deel te neem, sowel as om te skakel met die bestuur van klein maatskappye wat beplan om die Australiese ruimtebedryf te betree. I Verkope Die totale waarde van kwotasies wat binne die afgelope 3 maande aan kliënte gestuur word, oorskry die gekombineerde waarde van kwotasies van die afgelope twee jaar. Hierdie groei in verkoopsgeleenthede is as gevolg van 'n groot aantal nuwe potensiële kliënte wat CubeSpace direk gekontak het as gevolg van bemarkingspogings die afgelope jaar, en dit word gekombineer met terugkeerkliënte wat opvolg bestellings plaas terwyl hulle vorder na die volgende fases van hul onderskeie langtermyn projekte / konstellasies. Een van die grootste bestellings is deur 'n kliënt geplaas, met wie die span die afgelope jaar baie ingenieursure belê het sonder dat daar enige vergoeding benodig was. Om die hoeveelheid tyd op hierdie sleutelkliënt te spandeer, was 'n berekende risiko / belegging, wat nie net gelei het tot goeie werkverhoudings met die kliënt nie, maar ook tot die suksesvolle implementering van die eerste fase van hul projek, en uiteindelik 'n massiewe opbrengs in die vorm van verskeie opvolg bestellings. I Produksie CubeSpace het die afgelope drie maande 'n geïntegreerde ADCS-stelsel, sowel as 'n groot aantal ADCS-dele, gelewer. Bestellings vir groter hoeveelhede ADCS-dele raak n gereelde gebeurtenis, I.11

48 wat 'n meer vaartbelynde produksieproses vereis. Om dit te bereik, is komponentberging herorganiseer en meer gedetailleerde produksieprosedures gedefinieer. Om tred te hou met die huidige tendens, is dit van kritieke belang om 'n ander tegniese spanlid in diens te neem en te verhuis na groter, meer funksionele fasiliteite wat spesifiek ontwerp is met produksie in gedagte. I Uitgroei maatskappy CubeSpace Satellite Systems (Edms) Bpk is gevestig, 'n bankrekening is oopgemaak en die maatskappy het grootliks onafhanklik van die universiteitsinfrastruktuur begin werk. 'n Lisensiëringsooreenkoms tussen die US en CubeSpace is ook onderhandel. Die volgende stap is om die Aandeelhouersooreenkoms te finaliseer en om 'n Raad formeel aan te stel. CubeSpace se vooruitsigte vir die volgende drie maande is goed en al die aanduidings toon dat die produksiespan baie besig sal wees en ook 'n aantal konferensies sal bywoon. Dit is noodsaaklik dat 'n plan van aksie vir die skaal van die produksiespan en produksiefasiliteit so gou as moontlik ontwikkel en geïmplementeer word. 'n Moontlikheid vir oorweging, sou wees om een van die ongebruikte periferie geboue naby die LaunchLab te gebruik en 'n produksie fasiliteit te skep wat ontwerp is met CubeSpace se unieke produksiebehoeftes in gedagte. I.5.5 Cargo Telematics Cargo Telematics maak bestendige vordering met die kommersialisering van die Cargo Strap Monitor toestel. In die afgelope 12 maande het hulle befondsing verkry, die maatskappy se strukture gevestig, die Cargo Strap Monitor is ontwikkel en patente is in plek gesit. Die hoof focus is tans om die Cargo Strap Monitor gereed te kry vir veldtoetse met n eerste kliënt teen 1 Maart Die belegging en vaardighede wat verkry is van EMSS Antennas, asook die Seed Funding wat van TIA verkry is, help om die ontwikkeling van die Cargo Strap Monitor te versnel. Die span beoog om die produk teen die einde van 2018 in die mark te kry. Fig. I.5.5.1: Rekenaargesteunde Ontwerp (CAD) lewering van die Cargo Strap Monitor Hoogtepunte van die projek se vordering oor die afgelope 12 maande sluit in: Verkry R Seed Funding van TIA; Cargo Telematics het sy eerste belegger, EMSS Antennas, verkry. EMSS Antennas belê R320,000 in Cargo Telematics om te help om die ontwikkeling van die Cargo Strap Monitor te versnel; I.12

49 Eerste veld toets met Cargo Strap Monitor Alpha prototipe uitgevoer. Die resultate van die toets was baie positief; Patent geliasseer in die VSA, Australië, Europa en Suid-Afrika; en Verkry kantoorruimte by die LaunchLab, Stellenbosch. I.6 Universiteit Stellenbosch Kommersiële (SUNCOM) aktiwiteite SUNCOM het onlangs by Innovus aangesluit om die Universiteit se vyfde inkomstestroom in een eenheid te konsolideer, met 'n sterk Raad van Direkteure wat toesig hou oor die aktiwiteite. I.6.1 Maties Winkels Die Maties Winkelprojek maak goeie vordering, met vier nuwe winkels wat binnekort hul deure oopmaak: Die bestaande Maties-winkel, in die Neelsie Studentesentrum, word tans opgeknap en is geskeduleer om gedurende die eerste week van Desember 2017 oop te maak. Dit sal 'n omvattende winkel wees wat die kopie- en drukfasiliteite insluit en 'n wye verskeidenheid Universiteitsprodukte verkoop asook die Universiteit se eie kenmerkende produkte (byvoorbeeld Maties Melk en plante van die US se Botaniese Tuin); Die Universiteit Stellenbosch Winkel sal einde Januarie 2018 in een van die vlerke van Gallery Universiteit Stellenbosch (GUS) in Dorpstraat oopmaak. Hierdie vlagskipwinkel sal ook produkte met die Universiteit se kentekens en unieke Universiteitsprodukte verkoop, en sal meestal op die plaaslike en toerismemarkte gemik wees. Hierdie winkel sal ook nou saamwerk met die US se Visuele Kunste Departement en beoog om kuns en juweliersware deur studente, personeel en departementele alumni aan te hou. Daar word ook verwag dat die Museumwinkel teen die einde van Januarie 2018 sal begin handel dryf. Dit sal 'n klein winkel wees wat geleë sal wees in die Universiteit Stellenboschmuseum in Van Ryneveldstraat. Die bestaande Botaniese Tuinwinkel is ook geskeduleer vir 'n opgradering. Alhoewel dit baie produkreekse van die ander US-winkels sal bevat, sal die fokus op gesondheids- en plantprodukte wees. Hieronder is skematiese voorstellings van die nuwe gevoel en ontwerp van die universiteitswinkels: Fig. I I.13

50 Fig. I Fig. I I.14

51 Fig. I I.6.2 Maties Melk Maties Melk loop teen 'n finansiële verlies en 'n ommekeerstrategie is in Augustus 2017 begin. Maties Melk is in 2012 deur SUNCOM (toe Kommersiële Dienste) van die Departement Veekunde oorgeneem. 'n Aanvanklike sakeplan is opgestel deur die Fakulteit AgriWetenskappe in samewerking met die bedryfskonsultante. Die daaropvolgende bedryfskoste het egter getoon dat die melkery baie minder winsgewend is as wat oorspronklik geprojekteer is. Die hoofredes vir die weerspieëling van 'n verlies kan aan die volgende faktore toegeskryf word: a. Minimum salarisvlakke van ongeskoolde / intreevlakwerkers by die melkery, as werknemers van die US, is meer as dubbel dié van plaaswerkers in die bedryf; b. Die melkery het geen noemenswaardige weiveldgebiede (soos meeste suiwelplase) nie en daarom moet voer gekoop word; c. Die 1 liter melk sakkies, wat onder kosprys verkoop word, vorm die grootste deel van die melkverkope. 'n Aantal faktore het bygedra tot die negatiewe bruto marge, insluitend baie hoë voerkoste as gevolg van droogtetoestande in 2016 en 'n strategiese prysbesluit om markaandeel te bou; en d. Geen befondsing van enige US-navorsingsaktiwiteite vloei terug na die melkery nie, wat effektief beteken dat die melkery, navorsingsaktiwiteite subsidieer. I Take voltooi tot op datum a. Analise van vaste en veranderlike koste vir 2016 en 2017 YTD; b. Ontwikkel 'n winsgewende projeksiemodel vir verskillende produktipes - rou melk (1l sakkies, 500ml bottels, 1l bottels, 2l bottels en jogurt); c. Vergelyking van groothandelpryse van ander melkhandelsmerke; en d. Bespreking met verskeie landboukundiges aan die US en die Vrystaatse Universiteit. I.15

52 I Strategie vorentoe Die volgende aspekte is geïdentifiseer: Verhoog die prys van 1 liter melksakkies met 10% -15%, afhangende van die kleinhandelmaat, om pryse met mededingende handelsmerke soos Darling in lyn te bring - effektiewe datum 15 Oktober tot 1 November 2017; Verhoog die volume en markaandeel van 2 liter melkbottels, wat baie meer winsgewend is as 1 liter sakkies - effektiewe datum 15 Oktober 2017; Verander die kuddegrootte strategie vanaf 'bou / vermeerder' tot 'onderhou', aangesien elke kalf meer as R750 se voer per maand verbruik. Die 'oorskot' kalwers sal verkoop word - effektiewe datum 1 November 2017; Begin die produksie van verwerkte melkprodukte (joghurt, room, Amasi, gegeurde melk), aangesien die marges op hierdie produkte aansienlik hoër is as rou melk. Jogurtproduksie word beplan om vanaf 1 Desember 2017 'n kommersiële produk te word; en Plaas Maties Melk as 'n boetiekmelk met hoë kwaliteit eindprodukte en ooreenstemmende prysstrategie. I Huidige fokus is om: a. Joghurtproduklyn navorsing te voltooi (koste, verpakking, Capex-vereistes, bemarking, ens.); b. Kry terugvoering van industrie spesialiste op kudde genetika en melkproduksie per koei, per dag; c. Ondersoek samewerking tussen die Mariendahl- en Welgevallen-proefplase om voer of weiding te produseer; en d. Hersien effek van prysstygingsstrategie op verkoopsvolumes. I.6.3 Stellenbosch Universiteit Konsultasie Eenheid Die uitvoerbaarheid van 'n formele konsultasie-eenheid aan die Universiteit Stellenbosch wat akademiese kundigheid sal benut, is begin. Hierdie konsultasie-eenheid sal bydra tot die US se 5de inkomstestroom. 'n Onderskeiding tussen raadgewende en navorsingsaktiwiteite moet gemaak word, in die sin dat konsultasie se hoof doel is om tegniese kwessies en probleemoplossing te adviseer, terwyl navorsing die skepping van nuwe kennis is (met IP wat gewoonlik geskep word). Konsultasiedienste het die potensiaal vir herhalende besigheid. Verskeie universiteite, byvoorbeeld, Oxford Universiteit, Universiteitskollege Londen, Cambridge Universiteit en Universiteit van Pretoria het 'n formele konsultasiediens met 'n sentrale koördinasiepunt tussen die industrie en die akademie. Hierdie universiteitsadviesdienste administreer gewoonlik verkope, bemarking, kosteberekening, prysbepaling, kontrakonderhandeling en invordering en fondse-uitbetalings. Hierdie formele raadgewende inisiatiewe is goeie voorgangers vir: a. Bou en versterking van strategiese verhoudings met die industrie; b. In voeling bly met die behoeftes en tendense van die bedryf; c. Identifisering van toekomstige navorsingsfokusareas; d. Generering van addisionele inkomste vir akademie, fakulteite, departemente en US; I.16

53 e. Bemarkings- en netwerkgeleenthede vir die akademie; en f. Gemeenskapsdiens deur universiteite. Hierdie konsultasie-eenhede het ook die vermoë om 'konsortium-konsultasie' te doen, waar 'n multidissiplinêre akademiese span vir groter afsprake bymekaar kan kom. Die US kan laat toe dat tot 20% van die akademia se tyd se tyd op 'buite' / konsultasie spandeer word. Baie akademiese personeel maak gebruik van hierdie toegewing, maar wanneer hulle dit doen in hul persoonlike hoedanigheid, mag hulle nie die US se logos, naam, hulpbronne of aanspreeklikheidsversekering gebruik nie. Hierdie 'buite' / konsultasie-inisiatiewe kan ook lei tot kwessies rakende belangebotsings, eienaarskap van intellektuele eiendom, nie-nakoming van USbeleide, belastingverpligtinge vir die akademie en foutiewe koste- / prysstrukture. I Take voltooi tot op datum Navorsing en ontleding van konsultasie-eenhede by ander universiteite. Navorsing en ondersoek koste- en prysmodelle van raadgewende eenhede by ander universiteite. Ontwikkeling van 'n hoëvlak sakeplan, wat insluit: o Besigheidskonsep Besigheids idee en missie; Waarde proposisies (beide intern vir die akademie, en ekstern vir die bedryf) en markposisie; Inkomste-model; en Klantsegmentering. o Kliënteverhoudinge Netwerking Bemarkingsplan Verkope en diens-prosesse Kommunikasie en PR; en Handelsmerk o Bedrywighede: Finansiële model / projeksie; Befondsing; IT-stelsels benodig; en Fasiliteitsbehoeftes. o Organisasie Regspersoon en Raad; Werknemers en organisasiestruktuur; Sakeprosesse vir die lewering van dienste; en Regs- en US-beleid. I.6.4 Kommersialisering van Kunste Die kunste by US, soos wat hul aard is as sosiale wetenskappe, ervaar aansienlike finansiële druk. Aan die ander kant bestaan daar kommersiële geleenthede langs die akademiese projek. 'n Projek is begin om die 5de inkomstestroom binne die kunste uit te bou. Die drie Kunsdepartemente, naamlik Drama, Musiek en Visuele Kunste, asook ander kuns- en kultuurinisiatiewe (Botaniese Tuin, Gallery Universiteit Stellenbosch, US Museum, ens.) het verskeie bates wat kommersieel toegepas kan word om addisionele inkomste vir die US te verhoog. Die bates I.17

54 sluit in die HB Thom-teater, Endler- en Fismer-sale, GUS Museum se agterkamers, die US Museum se binnehof en die Ou Konservatorium om 'n paar te noem. Hierdie kommersiële toepassing moet so geïmplementeer word dat dit nie die akademiese kant beïnvloed nie. Voorbeelde van die huidige toepassing van US-bates vir kommersiële gebruik sluit in: Konferensielokaal (die Endler); en Na-produksie en redigering van films en TV-inhoud (tans deur die US se Departement Musiek onderneem). I Take voltooi tot op datum a. Navorsing en ontwikkeling van n begrip van die Kuns landskap by die US; b. (Ko-)opstel van 'n strategiese plan vir die US se Woordfees; en c. Identifisering van potensiële kommersiële geleenthede binne die Kunste aan die US, insluitende: o Groot konferensies wat oor US fasiliteite in meer as een departement of kunsgebied strek; Troues en trou fotos; o Huur van die koor, orkes of musikante; o Dolby klankopname-ateljee; o Musiek kort kursusse; o Skepping van handelsware deur visuele kunste vir verkope in die US-winkel; o Telematiese dienste; o Opening van US-winkels by GUS en US Museum; o Skepping van 'n US-musiek handelsmerk o Somer- en Winterskole binne die Kunste-departemente; o Ontwikkeling van 'n 'kunsbank' deur die US Museum om kuns uit te huur; en o Kostuum huur (met die Drama Departement se klerekas). I Volgende stappe / huidige fokus a. Versoeke vir voorstelle vir koffiewinkels by die HB Thom- en US Museum-binnehof moet uitgereik word b. Ontwikkeling van 'n sakeplan met gepaste besware om na-produksie- en redigeringsdienste binne die US se Departement Musiek op te bou. c. Begin die Universiteitswinkel by die GUS Museum; en d. Gebruik n model / metodologie wat ontwikkel is met na-produksie- en redigeringdienste en herhaal dit met ander Kuns-kommersialisering inisiatiewe. I.6.5 Botaniese Tuin Die US se Botaniese Tuin, met sy ryk geskiedenis en wêreldklas aanbiedinge, ervaar ook finansiële druk en 'n projek is ingestel om die inkomste uit aktiwiteite in en om die Botaniese Tuin te verhoog. Die Botaniese Tuin dien as 'n kulturele kern in Stellenbosch en ontvang meer as besoekers per jaar. Hierdie voetgangerverkeer word gedeeltelik gekapitaliseer en die Botaniese Tuin het sy eie restaurant en winkel. Die Botaniese Tuin het ook opgetree as 'n kern vir verskeie plaaslike groepe, insluitend die Stellenbosch Hortologiese Vereniging, Boland Bonsai Kai, Sukkulente Vereniging en die Botaniese Vereniging. Die omskakeling van die potteskuur en opname-ateljee om die restaurant en winkel te akkommodeer, het beteken dat hierdie gebiede wat tipies deur hierdie groepe gebruik word, nie meer beskikbaar was nie. Dit het die betrokkenheid van die groepe beïnvloed en het gevolglik 'n afname in hul versamelingsaktiwiteite vir die Botaniese Tuin veroorsaak. I.18

55 I Strategie vorentoe Die Botaniese Tuin behoort die kultuurkern van die US te wees en dit benodig fasiliteitsveranderinge ten einde die verskillende belanghebbendes te akkommodeer, wat op sy beurt moontlik tot 'n toename in inkomste sal lei. Hierdie behoeftes word as volg opgesom: a. 'n Fasiliteit vir verskeie samelewings en groepe om te ontmoet; b. 'n Fasiliteit om groot groepe toeriste, leerders / skole en ander partye te akkommodeer;ʼn c. Groter restaurant met 'n kommersiële kombuis; d. Die winkel en restaurant moet langs mekaar geleë wees om te kan kruis bestuif ; e. Fisiese infrastruktuur om toegang tot die Ou Konservatorium te verkry sonder om die Buro vir Ekonomiese Navorsing te beïnvloed (die Ou Konservatorium kan ook geld genereer deur kommersialisering), f. n Dubbele doel' ruimte waar kunsuitstallings en konferensies aangebied kan word. Daar is planne om 'n fasiliteit tussen die huidige restaurant / ou opname-ateljee en die Buro vir Ekonomiese Navorsing te bou. Daar word beoog dat hierdie nuwe gebou die konferensie fasiliteit / kunsuitstalling sal huis, asook die nuwe (groter) restaurant sal en ook gebruik sal word vir direkte toegang tot die Ou Konservatorium. Dit sal ook die herverdeling van die bestaande winkel moontlik maak vir die huidige restaurant / ou opname-ateljee, wat op sy beurt die bestaande winkel sal toelaat om groot groepe te akkommodeer en te dien as ontmoetingsplek vir verenigings en groepe. Die Botaniese Tuin, met sy unieke aanbiedinge en geografiese plasing naby aan die dorp, kan ook baat by die die groot hoeveelheid toeriste wat Stellenbosch besoek. Sit sal 'n uitstekende voorbeeld wees daarvan om die dorp na die universiteit te bring. Benewens hierdie geleenthede, het die Botaniese Tuin ook baie seldsame plante en die byvoeging van 'n aanlyn-winkel sal 'n ideale meganisme wees om die inkomste van die huidige winkel aan te vul. I Take voltooi tot op datum a. 'n Ontleding van verskeie belanghebbendes is gedoen; b. Friends of the Garden MOU is onderteken. Hierdie groep sal help met fondsinsameling vir die Botaniese Tuin; en c. 'n Toegangsbeheerstelsel is geïnstalleer en besoekers betaal nou 'n nominale toegangsfooi. d. Dit verlig ook veiligheidsprobleme in die tuin en skep ook bewustheid van die tuin. I.7 Innovus Tegnologie Oordragkantoor Prestasiemeting Innovus se tegnologie-oordragkantoor is gemeet teen die jaarlikse opname data van die Vereniging van Universiteits Tegnologie Bestuurders (AUTM) vanaf 2000 tot Hierdie AUTM-opname sluit meer as 180 universiteite in die VSA in en word beskou as die Goud Standaard wêreldwyd. Met die oorweging van hierdie data vergelykings, is dit baie belangrik om te verstaan dat universiteitsnavorsing aan die genade van die agenda van die befondser is. 'n Groot deel van befondsing wat by die Universiteit Stellenbosch (US) ontvang word, sluit subsidiefinansiering in om maatskaplike behoeftes aan te spreek (byvoorbeeld vir onderwerpe soos die voorkoming van tienerswangerskappe op die Kaapse Vlakte, die vermindering van die probleme van TBpasiënte, ens.). In die VSA is navorsingsbefondsing in baie gevalle gerig op die ondersteuning I.19

56 van 'n tegnologie-industrie (NASA, Tesla, IBM, ens.). In laasgenoemde geval is sulke navorsingsbefondsing baie meer gerig op innovasie en sodoende meer patentgedrewe, as in die Suide-Afrikaanse geval. Dit is egter duidelik van die onderstaande getalle, dat die US en Innovus ver bo die verwagtinge vaar. Die AUTM-opname data is genormaliseer om dit vergelykbaar te maak met die US se navorsing bestedingsdata. Daar is baie noukeurig nagevors om te verseker dat die korrekte definisies gebruik word vir die prestasiemeting. Daar moet kennis geneem word dat Innovus die gestandaardiseerde AUTM data twee sleutel statistieke oortref, beide afhangende van die aantal onthullings wat spesifiek ontvang is: a. Lisensies en Opsies uitgereik, en b. Spin-out maatskappye gevorm. Fig. I.7.1 hieronder toon die vergelyking tussen die US en die genormaliseerde AUTM-data vir die US se navorsingsbesteding vir die tydperk By die US het hierdie navorsingsbesteding 217 onthullings opgelewer(teenoor 128 vir 'n gemiddelde Amerikaanse universiteit), wat 114 opgelewer het (teenoor 77) nuwe patent aansoeke, wat op sy beurt gelei het tot 65 (teenoor 36) lisensies en opsies uitgereik en die vorming van tien (teenoor minder as vyf) nuwe spinout maatskappye. Fig. I.7.2 toon die resultate vir Stellenbosch Universiteit 2011 tot 2015 AUTM Opname Verhoudings genormaliseer aan die US Navorsing uitgawes vir $342.5 miljoen Navorsingsuitgawes $342.5 miljoen Nommer vir Openbaarmaking Nuwe Patente Aansoeke Lisensies en Opsies Uitgereik Spin Out Maatskappye Gevorm Fig. I.7.1: Vergelyking tussen die US en die genormaliseerde AUTM-data vir die US se navorsingsbesteding vir die periode I.20

57 Stellenbosch Universiteit 2016 AUTM Opname Verhoudings genormaliseer aan die US Navorsing uitgawes vir 2016 Navorsingsuitgawes $48.3 miljoen $48.3 miljoen Nommer vir Openbaarmaking Nuwe Patente Aansoeke Lisensies en Opsies Uitgereik Spin Out Maatskappye Gevorm Fig. I.7.2: Vergelyking tussen die US en die genormaliseerde AUTM-data vir die US se navorsingsbesteding vir 2016 Vir die tydperk sowel as 2016 het Innovus meer as dubbel die aantal lisensies, opsies en spin-out -maatskappye per Navorsing Dollar-uitgawes gelewer, in vergelyk met die deelnemende universiteite in die AUTM-opname. In Figuur I.7.3 word die Navorsingsuitgawes per openbaarmaking in USD getoon (met behulp van die jaarlikse Rand / USD-wisselkoers) wat die navorsingsuitgawe aandui per openbaarmaking van die uitvinding. Die plaaslike syfers lyk skeef, maar die afname in 2016 is te danke aan 'n swak rand / dollar-wisselkoers in hierdie tydperk. In Figuur I.7.4 hieronder is dit reggestel deur slegs Randwaardes te gebruik, wat die grafiek meer stabiel maak. Navorsingsuitgawes per Bekendmaking in USD (Rand omskep van gemiddelde jaarlikse wisselkoers na USD) 2000 tot tot Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.3: Vergelyking tussen die US en die AUTM data vir navorsing uitgawes per bekendmaking in USD. I.21

58 Navorsingsuitgawes per Bekendmaking (Rand) 2000 tot tot Stellenbosch Universiteit Fig.I.7.4: Navorsingsuitgawes per openbaarmaking in Rand. Die tweede-vlak analise breek die aantal onthullings af na afhanklike veranderlikes, naamlik die aantal patente wat dit opgelewer het, dan die aantal lisensies en opsies asook die aantal nuutgevormde spin out maatskappye, soos hieronder aangedui. Fig. I.7.5 dui op nuwe patentaansoeke (wat slegs die 1ste liassering van patenteerbare onderwerp in die VSA insluit, en slegs 1ste Voorlopige Patent Aansoeke in Suid-Afrika om dubbeltelling te vermy). # Nuwe Patent Aansoeke per Bekendmaking (Nuwe Patent Aansoeke = US: Voorlopige Aansoek 1ste liassering; AUTM: 1ste Inskrywing van Patenteerbare Onderwerp) 2000 tot tot JTD Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.5: Die Aantal nuwe Patent aansoeke per Uitvinding Openbaarmaking ontvang deur die TTO. I.22

59 In Fig. I.7.6 hieronder word meer gedetailleerde grafieke van die US se nuwe patentaansoeke in vergelyking met AUTM-syfers per jaar verskaf. # Nuwe Patent Aansoeke per Bekendmaking (Nuwe Patent Aansoeke = US: Voorlopige Aansoek 1ste liassering; AUTM: 1ste Inskrywing van Patenteerbare Onderwerp) Stellenbosch Universiteit AUTM Gemiddelde 2017 JTD Fig. I.7.6: Die Aantal nuwe Patent aansoeke per Uitvinding Openbaarmaking ontvang deur die TTO. Die skerp afname in patentaktiwiteit aan die US is die gevolg van 'n doelbewuste besluit in 2014 om patentaanvsoeke vanaf 2015 af te bring as gevolg van gebrek aan befondsing. # Lisensies per nuwe Patent Aansoek (Nuwe Patent Aansoeke = US: Voorlopige Aansoek 1ste liassering; AUTM: 1ste Inskrywing van Patenteerbare Onderwerp. Lisensies sluit in Opsies, Onmiddellike Toegangslisensies, Evalueringslisensies, maar sluit Akademiese Lisensies uit) 2000 tot tot JTD Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.7: Vergelyking tussen die US en die AUTM op die aantal Nommer Lisensies per nuwe Patent Aansoek vir die periode (jaar tot op datum). I.23

60 As gevolg van die afname van nuwe patentaansoeke teenoor lisensie-ooreenkomste wat geteken is, het Innovus-syfers in Fig. I.7.7 die AUTM-syfers aansienlik oorskry. Dit is belangrik om daarop te let dat die gebrek aan nuwe patent aansoeke, binne die volgende 2-3 jaar met Innovus sal opvang en hierdie syfers weer sal laer gedryf word. Figuur I.7.8 hieronder toon die aantal lisensie-ooreenkomste wat per openbaarmaking gemaak is, volgens die verduideliking hieronder. Hierdie syfers sal weer afneem as gevolg van die skerp afname in Innovus se vermoë om aansoek te doen vir nuwe patente, as gevolg van sy finansiële ongeskiktheid in die afgelope jare. # Lisensies per Bekendmaking (Lisensies sluit in Opsies, Onmiddellike Toegangslisensies, Evalueringslisensies, maar sluit Akademiese Lisensies uit) 2000 tot tot JTD Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.8: Vergelyking tussen US en AUTM op die aantal lisensie-ooreenkomste wat onderteken is per uitvinding bekendmaking vir die tydperk (jaar tot datum). Fig. I.7.9 gee 'n aanduiding van die jaarlikse uiteensetting van die data van lisensie ooreenkomste per uitvinding bekendmaking as 'n vergelyking tussen US en AUTM data. I.24

61 # Lisensies per Bekendmaking (Lisensies sluit in Opsies, Onmiddellike Toegangslisensies, Evalueringslisensies, maar sluit Akademiese Lisensies uit) Stellenbosch Universiteit AUTM Gemiddelde Fig. I.7.9: Jaarlikse uiteensetting in die vergelyking tussen US en AUTM op die aantal lisensieooreenkomste wat geteken is per nuwe uitvinding bekendmaking vir die tydperk (jaar tot op datum). Aanvanklik het Innovus (sedert 2008) patentaktiwiteit laat toeneem om die vertroue van navorsers te wen en die US-poel van innovasies te verhoog. Dit het uitbetaal in die toename in lisensieooreenkomste per openbaarmakingsverhouding wat op daardie strategie gevolg het. In Figuur I.7.10 hieronder, toon die % van nuwe uitvinding-bekendmakings wat nuwe Spin-out -maatskappye opgelewer het, hoe goed Innovus ook op hierdie skaal vaar, in vergelyking met AUTM data. % van Openbaarmakings wat lei tot "Spin out" Maatskappye 2017 JTD 2000 tot tot JTD Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.10: Vergelyking tussen US en AUTM op die% nuwe uitvinding bekendmaking wat lei tot die vorming van nuwe spinout maatskappye vir die tydperk (jaar tot op datum). I.25

62 Innovus het ook in hierdie opsig merkwaardig presteer. Trouens, Innovus presteer byna 30% beter as AUTM, wanneer dit by Spin-out -maatskappye kom, as 'n persentasie van Openbaarmakings. Laastens, as die effek van voltydse ekwivalente personeel in die prestasie van die TTO in die prentjie gebring word, ly Innovus aan 'n gebrek aan ervare personeellede soos wat in die onderstaande figure gesien kan word. Ander faktore word ook aangespreek, soos hieronder in hierdie figuur bespreek. # Openbaarmakings per Voltydse Tegniese Oordragbeampte Stellenbosch Universiteit AUTM Gemiddelde 2017 JTD Fig. I.7.11: Vergelyking tussen US en AUTM op die aantal nuwe uitvinding openbarings per voltydse Tegnologie-Oordragbeampte. Innovus het 'n afname in openbaarmakingskoers beleef in Dit is 'n nasionale tendens in Suid- Afrika en verskeie faktore, insluitend onsekerheid oor verminderde NNS-befondsing, dra vermoedelik by tot die uitwerking daarvan. In Figuur I.7.12 hieronder is dit duidelik dat die US in hierdie opsig agter AUTM loop. I.26

63 Nuwe Patent Aansoeke per Voltydse Tegniese OordragsBeampte 2000 tot tot JTD Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.12: Vergelyking tussen US en AUTM op die aantal nuwe patent aansoeke per voltydse Tegnologie Oordragbeampte. Ten spyte van hierdie syfers, is Innovus nog steeds op gelyke voet met AUTM wanneer die aantal lisensie-ooreenkomste wat uitgevoer word per voltydse tegnologieoordragpersoneellid, bereken word soos in Figuur I.7.13 soos hieronder aangedui. Lisensies Uitgeruik per Voltydse Tegniese OordragsBeampte 2000 tot tot JTD Stellenbosch Universiteit Fig. I.7.13: Vergelyking tussen US en AUTM op die aantal nuwe lisensie-ooreenkomste wat uitgevoer is per voltydse Tegnologie Oordragbeampte. I.27

64 I.8 Gevolgtrekking Ten spyte van befondsingsuitdagings en 'n verskeidenheid ander faktore (insluitende onervare personeel) wat na verwagting die prestasie van Innovus negatief sal beïnvloed, toon hierdie referaatverslag met AUTM (die Goudstandaard) duidelik dat Innovus ver bo sy gewig slaan in terme van die generering van uitvinding openbaarmakings van navorsingsuitgawes, asook die omskakeling van hierdie openbaarmakings in transaksies. Die US kan trots wees op sy prestasie in tegnologie-oordrag. I.9 Tegnologie Innovasie Agentskap (TIA) Seed Fund Die Universiteit Stellenbosch het vanaf R16,4 miljoen van die TIA "Seed Fund" ingesamel, om 41 US tegnologie-oordrag projekte te ondersteun. 'n Opsomming van die TIA-"Seed Fund" vir die tydperk vanaf 2014, tot op datum, verskyn in Tabel 1 hieronder. I.28

65 Tabel 1 TIA Seed Fund opsomming vir die Universiteit Stellenbosch TIA Seed Fund Optrede Paneelbord September TOTAAL AKTIEF VOLLEDIG BEËINDIG Aantal Projekte Totaal TOTAAL AKTIEF VOLLEDIG BEËINDIG Fondse Belê (ZAR) Totaal Ander fonds statistieke Aantal projekte wat in TIA se pyplyn ingevoer is vir verdere befondsingsoorweging Aantal projekte wat tweede ronde befondsing van ander befondsers gelok het Bedrag van tweede ronde befondsing van ander befondsers Aantal patente geregistreer vir projekte wat deur die seed fund ondersteun word Aantal projek idees gekommersialiseer (bv. Lisensie ooreenkomste) Aantal nuwe maatskappye gebaseer op TIA Seed Fund projekte Aantal vennootskappe / vennootskappe gevestig Hierdie Kwartaal Kumulatief I.29

66 I.10 Innovus en Kommersiële Dienste (SUNCOM) in Syfers In die volgende figure word sommige van die Innovus- en SUNCOM-aktiwiteite beklemtoon, wat 'n aanduiding gee van die omvang van die aktiwiteite in die omgewing. STATISTIEKE PANEELBORD Openbarings Patent Aansoeke Universiteit Stellenbosch handelsmerke geregistreer Provinsiale patent aansoek PCT patent aansoek 547 geregistreer 736 handelsmerke op ons rekords vir Universiteit Stellenbosch Hangend Australië Frankryk Japan Nationale Patent Aansoeke Suid Afrika Europa Europese Unie Suid Afrika VSA Suid Afrika Ander Lande VSA 26 VSA Rusland 1 Ander 6 Lisensies Inkomste: IP Transaksies Plaaslik Internasionaal Tegnologie 110 totaal aktiewe lisensies Direkte Toegang Evaluering en Vervaardiging Fig. I.10.1 I.30

67 US Kortkursusse Inkomste JTD in vyf jaar Fig. I.10.2 SPIN OUT MAATSKAPPYE EN EKWITEIT Aantal Spin out Maatskappye Aantal Werknemers Omset R 000 JTD JTD R67,2M beraamde waarde van ekwiteit in spin offs * 4 spin out maatskappye in proses Aantal werknemers in ons groep van maatskappye 254 TYD Dividendinkomste Dividendinkomste sedert 2009: R3,7 miljoen Fig. I.10.3 I.31

68 KORTKURSUSSE EN KOPIEREG Geregistreerde en Goedgekeurde Kortkursusse 487 JTD Insluitende 142 USB EDaanbieding Insluitende 157 USB EDaanbieding Insluitende 176 USB EDaanbieding Fig. I.10.4 SUNCOM Statistieke vir Januarie to September 2017 Fig. I.10.5 STUDENTE BEHUISING SPYSENIERING BOTANIESE TUIN Bykans 8000 beddens onder bestuur Meer as wasgoed siklusse verkoop 41 huise 26 Tradisionele styl Koshuise 9 Blokke van woonstel koshuise DE BEER STRAAT 5, NEELSIE GEBOU STELLENBOSCH, 7600 Oor 1 Miljoen vooraf bespreekte etes VERKOOP R betalings word deur studentekaarte vir kos bestuur Eetgeriewe vir 5566 STUDENTE vir 3 maaltye per dag Oudste Botaniese Tuin in 1902 Suid Afrika dateer uit 1902 Het meer as 4000 verskillende taxa (soorte plante) op net minder as 3 hektaar grond besoekers per dag Oudste BONSAI TREE dateer terug tot 1940 I.32

69 Fig. I.10.6 MELKERY VERHURING ALGEMEEN liters melk verkoop per maand PRINT en KOPIE beelde verkoop op 480 toestelle 66 individuele huurder kontrakte 52 gastehuis tipe beddens onder bestuur 35 FILM SKIETE en promosies m2 Kleinhandelruimte ONDER BESTUUR Indirek bestuur ons nog 1480 studente beddens in privaat geakkrediteerde akkommodasie R permanente personeel OMSET VIR gekontrakteerde personeel I.33

70 3. FINANSIES Saamgestel deur Manie Lombard, Hoofdirekteur: Finansies Afdeling Finansies Bestuur (vlnr): Riaan Basson (Direkteur: Aankope en Voorsieningsdienste), Annemi Murray (Direkteur: Finansiële Beplanning en Begroting), Brendon Grindlay-Whieldon (Kontroleerder), Werner Abrahams (Adjunkdirekteur: Studentegelde en Debiteure), Caro Olivier (Adjunkdirekteur: Fondse en Batebestuur), Elizebeth de Beer (Adjunkdirekteur: Finansiële en Bestuurstelsels), Pieter Wever (Adjunkdirekteur: Vervoerdienste), Manie Lombard (Hoofdirekteur: Finansies), en Faiza Majiet (Direkteur: Finansiële Dienste) F.1 Waardeproposisie en samestelling Die fokus van die Afdeling Finansies (140 poste en ʼn jaarlikse begroting van R47,7m) is om die US te ondersteun in die nastrewing van die institusionele doelwitte, deur toe te sien dat die nodige dienste en inligting verskaf word wat bydra tot die versekering van die US se finansiële volhoubaarheid deur die implementering van effektiewe besigheidsprosesse en die effektiewe en doeltreffende beskikbaarstelling van finansiële inligting. Die afdeling verskaf hierdie diens aan ʼn wye spektrum van belangegroepe (kliënte), wat insluit: US Raad en relevante sub-komitees van die Raad; US Bestuur; Personeel binne fakulteite en ander Professionele en Administratiewe Steundienste (PASD); Studente en hul ouers; Departement van Hoër Onderwys en Opleiding; Plaaslike Regering; Donateurs en ander befondsers; en Verskaffers. F.1

71 Die Afdeling Finansies se kliënte en hulle behoeftes vorm die kern van die afdeling se werksaamhede, waar hierdie werksaamhede insluit: Dag-tot-dag finansiële transaksies en bestuur; Finansiële beplanning en begroting; Finansiële verslagdoening; Verkrygingsdienste; Bestuur van studentegelde en -lenings; Finansiële bestuur van alle US Bates, insluitend kontantvloeie; en Dryf die implementering van die Mobiliteitsplan. Die afdeling is ook betrokke by ʼn aantal taakspanne as uitkoms van die Institusionele Beplanningsforum in Februarie 2017 en die vernaamste hiervan is die Begrotingstaakspan. Ander taakspanne sluit in: Lewensvatbare kontraktering-; Indirekte Kosteverhalingskoers (IKVK)-; en Beurs- en Lenings-taakspanne. Hieronder is ʼn skematiese voorstelling van die operasionele samestelling van die Afdeling Finansies: Figuur F.1: Operasionele samestelling van die Afdeling Finansies F.2

72 FiguurF.2: Operasionele struktuur vir die Afdeling Finansies F.3

73 F.2 Doelwitte Tydens ʼn strategiese sessie van die afdelingshoofde binne die Afdeling Finansies op 24 April 2017, is die volgende doelwitte gestel vir die kort- sowel as langtermyn: 1. Beplanning vir en bystand met die implementering van SUNFin (voorheen Kuali Financials (KFS)) asook die groter Stelselvernuwingsplan (SVP) volgens goedgekeurde IKT- doelwitte, veral met ʼn fokus op die finansiële integrasie en gepaardgaande interne kontroles. 2. Verdere verfyning van die geïntegreerde begrotingsmodel ten opsigte van al vyf geldstrome van die US volgens die goedgekeurde US Begrotingsmodel met inagneming van die sake wat deur die Taakspan ondersoek word. 3. Verdere verfyning van die geïntegreerde verslagdoening (insluitende die halfjaarverslag) in terme van die Riglyne vir Verslagdoening deur Hoër Onderwysinstellings. 4. Uitvoer van gapingsanalise om die implementering van King IV te fasiliteer in terme van die goedgekeurde projekplan daarvoor, ten einde nakoming as deel van geïntegreerde verslagdoening en goeie korporatiewe beheer beginsels binne die US te verseker. 5. Effektiewe invordering van uitstaande studentegelde en -lenings en voldoening aan die vereistes van die Kredietwet. 6. Verankering en verdere verfyning van die geïntegreerde gerusstellingsplan saam met Interne Oudit en ander rolspelers. 7. Beleggingsbestuur: Uitvoering van die besluite van Beleggingskomitee rakende die herstrukturering van die US se langtermynbeleggingstrategie en -mandate, met die fokus op spesialis-buitelandse beleggingsmandate. 8. Ondersoek kontantlose omgewings as 'n alternatief vir huidige praktyke met die oog op gesonde finansiële bestuur en sekuriteit. 9. Bestuur van kontantvloei en belyning van kontantvloeiprojeksies met die Raadsgoedkeurings vir die IKT-projek asook die Kampusvernuwingsplan. 10. Uitrol van finansiële bestuursinligting vir effektiewe finansiële beplanning en bestuursbesluite in noue samewerking met die Afdeling Institusionele Navorsing en Beplanning (INB). 11. Verbeter kommunikasie met personeel asook kliënte (intern en ekstern), wat insluit die bywerking vertaling van die afdeling se webblad. 12. Kommunikasie rakende die nuwe BBBEE-kode en die bestuur van die impak van die nuwe vereistes. 13. Voorbereiding vir die kwaliteitsoudit (implementering van metingsmaatstawwe). 14. Implementering van die SunRekords-projek binne Finansies. 15. Doeltreffende belyning met US se nuwe Institusionele Voorneme en Strategie in die hersieningsfase vir Raadsvoorlegging in November 2017 asook met die bestaande Institusionele Plan en die doelwitte en bestuursaanwysers daarin vervat. 16. Veranker sistemiese volhoubaarheid asook sosiale impak en transformasie doelwitte in die kernbesigheid/doelwitte van Afdeling: Finansies. 17. Verdere uitbreiding van die geïntegreerde vervoerplan om die US (en dorp) se Mobiliteitsuitdagings aan te spreek. F.3 OORSIG OOR 2016/2017 Die Afdeling Finansies het gedurende die jaar daarin geslaag om ʼn hele aantal kritiese senior poste te vul, wat vir verskeie redes vakant was. Hierdie sluit in die Adjunkdirekteur: Studentegelde en Debiteure, Adjunkdirekteur: Fondse en Batebestuur, asook die nuut ingestelde pos van Kontroleerder. Verder is addisionele kapasiteit ook daargestel deur twee nuwe rekenmeesters aan te stel wat gesekondeer is aan Maties Sport en Innovus onderskeidelik. F.4

74 Daar is ook gedurende die jaar, na goedkeuring deur die RBS, besluit dat die Afdeling Kommersiële Dienste, wat voorheen binne Afdeling Finansies ressorteer het, oorskuif na Innovus, met die Direkteur: Kommersiële Dienste wat nou aan die Senior Direkteur: Innovasie en Besigheidsontwikkeling rapporteer. Beide die afdelings rapporteer aan die Uitvoerende Bedryfshoof. Die doel van die skuif is om die US se 5de Geldstroomaktiwiteite uit te bou en geïntegreerd te bestuur. Die #FeesMustFall veldtog, en die werksaamhede van die gepaardgaande Presidensiële Kommissie, het baie addisionele uitdagings en versoeke gestel, veral aan die Afdeling: Studentegelde, maar deur goeie samewerking van die betrokke omgewings binne die Afdeling Finansies asook ander afdelings in die US en belanghebbendes, kon hierdie uitdagings effektief hanteer en bestuur word. Ten spyte van baie uitdagings wat gestel was, het die Afdeling suksesvol afgelewer op die doelwitte tydens die vorige beplanningsiklus gestel. Meeste doelwitte is meerjarig en fokus jaarliks op verfyning, verdere integrasie binne en optimalisering van prosesse. Hieronder word kortliks terugvoer gegee oor die vordering teen geselekteerde kerndoelwitte soos in die vorige jaar se plan uiteengesit en in Desember 2016 deur die Uitvoerende Bedryfshoof aan die Raad rapporteer: F.3.1 Beplanning vir implementering van Kuali Financials (KFS) volgens goedgekeurde IKTdoelwitte Die ondersoek na die nuwe bedryfstelsel, Kuali Financials (KFS), nou SUNFin, as deel van die groter Stelselvernuwingsprojek (SVP) binne die totale IKT-projek vorder goed. Die kernrisiko wat aangespreek moet word, is die verouderde finansiële bedryfstelsel wat die US tans gebruik en waarvoor tegniese ondersteuning toenemend afneem. ʼn Projekbestuurder is met ingang Augustus 2016 aangestel. Hy sal ʼn kardinale rol speel in die koördinering van die SUNFin-, Phambili (Fasiliteitsbestuur)- en Studentestelsel (KS)-projekte. Die implementeringstydlyn vir die SUNFinprojek word beplan vir , met Januarie 2020 as teikendatum vir oorskakeling. F.3.2 Verdere verfyning van die Geïntegreerde Begrotingsmodel ten opsigte van al vyf geldstrome van die US volgens die goedgekeurde US Begrotingsmodel Die begrotingsproses was gekenmerk deur verskeie uitdagings wat voortvloei uit die 2016 #FeesMustFall-veldtog. Die begroting wat in November 2016 deur die Raad goedgekeur is, is ʼn nievolhoubare begroting en dit toon tekorte vir die beplanningshorison van Die voorsiene wysigings in hoëronderwysbefondsing wat na verwagting sal voortvloei uit die nuwe subsidie-formule en die uitkoms van die Presidensiële Kommissie oor studentegelde sal bepaal watter wesenlike ingrepe in 2017 gemaak moet word ten einde hierdie geprojekteerde tekorte volgens die huidige stel aannames en aktiwiteite aan te spreek. Die versoek by die Institusionele Beplanningforum (IBF) in Februarie 2017 was dat die US se begrotingsmodel ook verfyn word t.o.v. onder andere die verdelingsfaktor, kostedrywers en bedryfsteikens. ʼn Taakspan is aangestel om ondersoek in te stel of hierdie die beste maatstawwe is en of ander indikatore eerder gebruik moet word. Die begrotingstaakspan se terme van opdrag is ook sedert die IBF uitgebrei en aktiwiteite het reeds afgeskop. Sekere aksies sal reeds ʼn impak op die 2018-begroting hê. Die uitkoms van die begrotingsproses is reeds ʼn meer volhoubare begroting vir die tydperk , soos nou voorgelê aan die Raad. F.5

75 ʼn Verdere fokus is dat die indirekte kosteverhalingskoers (IKVK) wat van alle derde- en vyfdegeldstroominkomstes verhaal moet word. ʼn Taakspan is ook hiervoor saamgestel (in samewerking met Afdeling Navorsingsontwikkeling, wat die eienaars van die IKVK beleid is). Daar moet verseker word dat die bestaande koers van 17% so volledig as moontlik verhaal word en die vlak van die koers moet opnuut vasgestel word. F.3.3 Verdere verfyning van die geïntegreerde verslagdoening (insluitende die halfjaarverslag) in terme van die Riglyne vir Verslagdoening deur Hoër Onderwysinstellings. Die tweede Geïntegreerde Jaarverslag is in samewerking met Korporatiewe Kommunikasie uitgebring vir 2016 en het soos die Halfjaarverslag ook goeie erkenning ontvang. F.3.4 Ontwikkel ʼn volledige Geïntegreerde Gerusstellingsplan saam met die Interne Ouditeure en ander rolspelers Die US se risikobestuursprosesse is met die hulp van Deloitte hersien en verder verfyn. Die Risikobestuursbeleid wat in November 2015 goedgekeur is, en die daaropvolgende Risikobestuursraamwerk en -Plan wat reeds deur die Oudit- en Risikokomitee (ORK) van die Raad op 17 Oktober 2016 aanvaar is, vorm nou die basis vir die US se geïntegreerde gerusstellingsplan. Die geïntegreerde gerusstellingsplan is in oorleg met Deloitte en ander rolspelers ontwikkel en het op 18 Mei 2017 by die ORK gedien. Hierdie weergawe sal deurlopend verder verfyn word en as basis van die US se verankerde risikobestuursmodel gebruik word. By die addisionele November 2017-vergadering van die ORK, wat spesifiek op risikobestuursake fokus, sal die voorstelle vir risikoaptytstelling bespreek word. Die aanvaarding hiervan sal die US se risikobestuursmodel tot ʼn gevorderde volwassenheidsvlak sal bring. Daar word ook nou gefokus op die kommunikasie oor en opleiding in die gebruik van die hersiende US Institusionele Risikoregister en Risikobestuur. F.3.5 Beleggingsbestuur: Uitvoering van die Besluite van die Beleggingskomitee Die Beleggingskomitee van die Raad het op 16 November 2015 goedgekeur dat R1 miljard van die US se langtermyn beleggingsportefeulje na ʼn nuwe derde langtermynbeleggingsportefeulje oorgedra word. Laasgenoemde sal slegs beleggings in groeibates hê, met agt nuwe spesialisbatebestuurders vir buitelandse beleggings. Verder is n nuwe mediumtermyn portefeulje by die bestaande fondsbestuurders Allan Gray en Coronation goedgekeur op 23 Mei 2016 vir die bestuur van die fondse benodig oor die volgende drie tot vyf jaar vir die Kampusvernuwingsplan. F.3.6 Nuwe BBBEE Kode en Bestuur van die Impak van die Nuwe Vereistes Die BBBEE-evaluering van die US is afgehandel en die US het tans ʼn vlak 8-gradering, nadat die verwagting was dat die US nie ʼn gradering volgens die nuwe kode sou ontvang nie. ʼn USAf-taakspan is intussen aangestel om die risiko vir die sektor te ondersoek met aanbevelings vir onderhandelinge met die Departement van Handel en Nywerheid. F.6

76 F.3.7 Enkele Statistieke wat die omvang van die Afdeling Finansies se aktiwiteite aantoon: Item % toename Totale inkomste van US (Rm) Eiendom, boeke en toerusting (Rm- drawaarde) Beleggings (Rm)-reële opbrengs p.j. oor 15 jaar 9,6% Aktiewe kostepunte Kilometers gereis met US voertuie F.4 BELYNING MET US INSTITUSIONELE PLAN F.4.1 Verbreed toegang Al is die afdeling nie direk betrokke by die werwing- en keuringsaksies van die Universiteit nie, speel dit wel ʼn belangrike ondersteuningsrol in die bestuur en finansiële verantwoording van inskrywingsbeplanning. Die uitkomste van inskrywingsbeplanning weerspieël in daaropvolgende jare in die begrotingsmodel en -toekennings. Verder is daar ook implikasies op die subsidietoekenning (in die vorm van ʼn penalisasie) sou die US buite die ooreengekome perke beweeg. Die US ontvang ook nie addisionele subsidie indien daar meer studente ingeskryf word as wat met die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding ooreengekom is nie. Die Afdeling Finansies speel ʼn rol in die beskikbaarstelling van bestuursinligting aan fakulteite om hierdie beplanning en pyplyne te bestuur, ook met inagneming van die impak daarvan op hulle subsidie- en studentegeldebegrotings. Die laaste paar jaar het die fakulteite se inskrywings van studente baie nader aan die beplanningsteikens is. Die Afdeling Finansies lewer ook ʼn diens aan die studentegemeenskap in die effektiewe bestuur van betalingsopsies en uitstaande skuld. Die Afdeling Studentegelde het die laaste paar jaar pro-aktiewe aksies in plek gestel om finansiële uitdagings vir studente te ondersteun, en so ook by te dra tot die US se doelwit om toegang te verbreed. ʼn Aantal maatreëls is in plek gestel om alternatiewe betaalopsies aan studente te bied, wat die afgelope 2 jaar goeie resultate gelewer het, en veral tydens die registrasie die prosesse verbeter het. Verdere aksies behels die verbetering van studente se bewustheid aangaande die verskillende studentegelde beleide deur middel van plakkate, eposse en sms-aanmanings, asook die deurlopende verfyning en verbetering van prosesse, opdatering van beleide en riglyndokumente rondom die bestuur en invordering van studenteskuld. Dit het daartoe gelei dat uitstaande studenteskuld binne aanvaarbare vlakke bestuur is ten spyte van die druk van die #FeesMustFall veldtog. Kommunikasie en gesprekvoering met die studente en studentegemeenskappe is ook tydens die begrotingsproses uitgebrei. Verteenwoordigers uit Afdeling Finansies het die afgelope paar jaar op verskeie forums aanbiedings gemaak oor ʼn verskeidenheid onderwerpe; die bedoeling daarvan is om studente met inligting te bemagtig sodat hulle ook sinvolle insette tydens die begrotingsproses kan lewer. Onderwerpe het ondermeer inligting ingesluit oor die US se begrotingsmodel, die samestelling van studentegelde-aanpassing, asook ʼn breë toeligting oor die US se finansiële state en stand van volhoubaarheid. F.7

77 F.4.2 Kampusvernuwingsplan Fasiliteitsbestuur is verantwoordelik vir die bestuur van die Kampusvernuwingsplan, terwyl die Afdeling Finansies ʼn belangrike rol speel in die bestuur van toegekende fondse (in ooreenstemming met die Raadsbesluite) asook die kontantvloeie. Dit word in oorleg met die US se beleggingskonsultante Willis-Towers-Watson en die Beleggingskomitee van die Raad gedoen. F.5 SISTEMIESE TRANSFORMASIE F.5.1 Strategie en belyning Die Afdeling Finansies is verbind tot die uitbreiding van die diversiteit van sy personeelkorps in ooreenstemming met die US se strategiese fokus op diversiteit ten einde die US relevant en toeganklik te maak vir die breër Suid-Afrikaanse gemeenskap. Waar poste vakant word, word daar deurlopend gepoog om aanstellings te maak deur diversiteit in ag te neem. Al was ons die laaste jaar redelik suksesvol om aanstellings op senior vlakke te maak, bly dit egter ʼn groot uitdaging. Ten spyte daarvan dat daar vir al die senior poste (posvlakke 8-6) werwingsprosesse gevolg was (tesame met die normale advertensieproses), sukkel die omgewing om kandidate uit die BSI-groepering te lok weens veral die US-salarisaanbod. Die Afdeling Finansies probeer, binne die beperkte begroting, aanstellings te doen teen 90% van die basisvergoedingsvlakke (BVV). Die ervaring is egter dat veral meer senior persone binne die finansiële sektor, baie beter pakkette in die privaatsektor kan beding. Waar die Afdeling wel persone kon aanstel, gebeur dit egter gereeld dat hulle dit as ʼn intree tot die arbeidsmark gebruik, en binne 2 jaar ander opsies begin ondersoek. Daar is dan ook nie altyd beter poste binne die Afdeling beskikbaar hiervoor nie, en verloor die omgewing dan die personeel na ʼn relatiewe kort periode. F.5.2 Teikens Die personeelgetalle binne die Afdeling het die afgelope aantal jare redelik konstant gebly ten spyte van ʼn toename in volumes en transaksies, asook strenger wetgewing en rapporterings- en ouditvereistes waaraan die US moet voldoen. Daar is tans 140 poste binne die afdeling, met 6 vakante poste wat in die proses is om gevul te word. Altesame 13 personeellede tree binne die volgende 5 jaar af. Opvolgbeplanning is reeds in proses vir die kritiese areas. F.8

78 Figuur F.3 toon die huidige personeelsamestelling volgens geslag. Van die 134 gevulde poste is 50% vroue en 50% mans. Personeelsamestelling per geslag ( ) 50.4% 49.6% Mans Vroue Figuur F.3: Samestelling van die personeelkorps van die Afdeling Finansies volgens geslag Figuur F.4 toon die huidige personeelsamestelling volgens ras. Van die 134 gevulde poste is 62% BSI en 38% wit. Personeelsamestelling per ras ( ) 1% 38% 56% 5% Wit Swart Bruin Indier Figuur F.4: Samestelling van die personeelkorps van die Afdeling Finansies volgens ras As daar na die teikens per die SBA s (Strategiese Bestuursaanwysers) vir die Universiteit gekyk word, vergelyk die afdeling tans soos volg teen die gestelde teikens: Finansies huidig (2017) Samestelling van permanente personeel (% 47.60% 49.40% 61.94% BSI) Samestelling van permanente personeel (% Vroue) 57.60% 58.40% 50.00% F.9

79 F.6 RISIKOBESTUUR Die Afdeling is verbind tot die volledige verankering van die US se risikobestuursbeleid en -model binne die afdeling. Deurlopende kommunikasie en bewusmaking daarvan vind binne die onderskeie afdelings plaas en die toepassing en evaluering daarvan is vervat in die daaglikse aktiwiteite van die afdeling. Van die grootste risiko s wat spesifiek daartoe sal lei dat die Afdeling, soortgelyk aan ander PASDomgewings, nie volledig sal aflewer teen gestelde doelwitte nie, sluit onder andere in onvoldoende kapasiteit ten einde aan al die verwagtinge (volumes, wetgewing en regulasies) te voldoen en die gepaardgaande welwees van personeel. Daarmee saam ook die uitdaging van die retensie van sleutelpersoneel en die uitbou en behoud van die kundigheidsbasis binne die verskillende omgewings. Op ʼn makrovlak speel die Afdeling Finansies ʼn groot bystandsrol in die versekering van algehele finansiële volhoubaarheid van die Universiteit as geheel. Dit sluit onder andere in deeglike finansiële beplanning en begrotingsprosesse en die toepassing van goeie korporatiewe beheer wat lei tot ongekwalifiseerde oudits. Die hersiening van die formule vir staatsbefondsing is tans geregistreer as ʼn finansiële risiko vir die US vanuit die Afdeling, weens die wesenlike impak wat ʼn wysiging daaraan op die finansiële volhoubaarheid van die Universiteit kan hê. Die finale impak van die nuwe subsidieformule kan nog nie ten volle bepaal word nie aangesien ʼn konsep voorstel van die Departement van Hoër Onderwys & Opleiding wat op 11 en 12 Mei 2017 by ʼn werkswinkel vir die hoëronderwyssektor bespreek is nog ʼn aantal onduidelikhede bevat. Die US se 2017-Begroting, soos deur die Raad op 28 November 2016 goedgekeur, was nie ʼn finansieel volhoubare begroting nie, met tekorte na Twee taakspanne is vroeg in 2017 ingestel: een wat fokus op die Indirekte Koste Verhalingskoers (IKVK) en die berekening vir verfyning en moontlike verhoging van die koers en ʼn tweede taakspan wat kyk na verskeie aspekte van die begrotingsmodel, insluitende die impak van die nuwe subsidieformule. Die resultaat van die 2 taakspanne asook die begrotingsproses is dat die begroting wat nou aan die Raad voorgelê word wel volhoubaar is oor die 6-jaar periode Sekere uitkomste van die taakspanne word reeds vir die 2018-begroting in ag geneem. Daarteenoor, is die verwagting dat die nuwe subsidieformule eers ʼn impak op die 2021-begroting sal hê (jaar n+2 basis). F.7 TEN SLOTTE In terme van die hoofdoelwit van die beplanningssiklus vir , naamlik finansiële volhoubaarheid, lewer die Afdeling Finansies veral ʼn bydrae deur die fasilitering van goeie langtermyn finansiële beplannings- en begrotingsprosesse, die daarstel van toepaslike beleid en prosedures wat bydra tot goeie korporatiewe bestuur en kostebesparende inisiatiewe, ʼn strategiese aankope-proses met ʼn spesifieke fokus op volhoubaarheid (institusionele- en omgewingsvolhoubaarheid), sowel as goeie bestuurstelsels en finansiële rapportering. F.10

80 4. MATIES SPORT Saamgestel deur me Ilhaam Groenewald, Hoofdirekteur: Maties Sport Die groeiende diversiteit van Maties Sport se afrigting- en bestuurspersoneel, die geleenthede vir internasionalisering wat deur Maties Sport-verteenwoordigers se teenwoordigheid by die Someruniversiade (Wêreldstudentespele) in Taipei geskep is en die nuus dat die Matieskrieketspeler Kyle Simmonds vir n professionele krieketspan gekies is, is maar net n paar van Maties Sport se groot hoogtepunte vir Simmonds se seleksie vir die Stellenbosch Kings-span vir die Globale T20-kriekettoernooi, asook die atleet Justine Palframan se silwermedalje in die 400m by die Wêreldstudentespele, wys dat die Universiteit Stellenbosch (US) se studente-atlete groot sukses op en van die veld af kan behaal. Me Ilhaam Groenewald, Hoofdirekteur: Maties Sport, speel steeds n leidende en invloedryke rol in Suid-Afrikaanse en tersiêre sportgeledere, nie net by die Universiteit Stellenbosch en SARU nie, maar ook as president van Universiteitesport Suid-Afrika (USSA). Die jaarlikse Maties Sport-toekenningsaand vestig die aandag op studente-atlete se prestasies oor die afgelope jaar en is die hoogtepunt van 12 maande se harde werk en toewyding, nie net deur die studente self nie, maar ook deur Maties Sport se bestuur, afrigters en steundienspersoneel. Die fietsryer Frankie du Toit en die hokkiespeler Keenan Horne is as Maties Sport se Sportvrou en Sportman van die Jaar vir 2017 aangewys, terwyl Dyan Buis en Anruné Liebenberg aangewys is as die Sportman en Sportvrou van die Jaar in die afdeling vir Parasport. Hul afrigter, dr Suzanne Ferreira, het weer eens die toekenning as afrigter van die jaar vir individuele sportsoorte ontvang. Die Steinhoff Maties-rugbyspan wenner van die 2017 USSA-kompetisie, WP Grootuitdaagliga en WP Presidentsbeker en naaswenner van die 2017 Varsitybeker-kompetisie is die span van die jaar en sy afrigter, Hawies Fourie, is die spanafrigter van die jaar. Maties Fietsry is aangewys as die Klub van die Jaar. Altesame 42 studente het volkleure ontvang, wat beteken dat hulle Suid-Afrika op internasionale vlak verteenwoordig het, en 61 studente het halfkleure ontvang. Dit is studente wat in provinsiale spanne opgeneem is. MS.1 Konteks Maties Sport is daartoe verbind om die US se institusionele voorneme en strategie te ondersteun deur uitnemendheid na te streef, studente holisties te ontwikkel en n bydrae te lewer om die transformasiedoelwitte van die US te bereik deur die sosio-kulturele fenomeen van sport. Dit is belangrik om te besef dat studente-atlete veral hoëprestasie-atlete deur unieke uitdagings in die gesig gestaar word. Ons missie is om uitnemendheid in sowel die akademiese as sportprestasies van talentvolle studente-atlete te bevorder deur n holistiese benadering te volg. Ons doen hieronder volgens die US se institusionele strategieë verslag soos toepaslik, en illustreer hoe Maties Sport se doelwitte by hierdie strategieë aansluit. MS.1

81 Maties Sport s se personeellede saam met prof Leopoldt van Huyssteen (Uitvoerende Bedryfshoof van die US) en prof Stan du Plessis (Aangewese Uitvoerende Bedryfshoof). MS.2 US Institusionele Strategie: Verbreding van toegang MS.2.1 Verhoog deelname aan sport vir ontspanningsdoeleindes Maties Sport beoog om n aktiewe lewenstyl te bevorder en betrokkendheid onder studente én personeel aan te moedig. Dit ondersteun institusionele welwees- en sportinisiatiewe en het vanjaar sy aanbod vergroot deur twee nuwe sportkodes by te voeg: Vlugbal en Rasieleiers (Cheerleading). Maties se rasieleiers het in Julie aan hul eerste nasionale kompetisie deelgeneem en tweede geëindig. Hulle het ook by Varsity Cup- en Varsity Sports-toernooie opgetree. Die Eenheid vir Ontspanning en n Aktiewe Lewenstyl (RALU) het, onder meer, in Januarie n verwelkomingsgeleentheid vir eerstejaarstudente aangebied en was ook verantwoordelik vir plaaslike vieringe op die Internasionale Dag van Universiteitesport (IDUS). Die Internasionale Week van Universiteitesport (IWUS) het saamgeval met Afrika-week wat van September gevier is, en het afgeskop met n Wes-Kaapse Intervarsity-tentoonstelling op Saterdag, 16 September. Die sportkodes op die program het ingesluit: sewesrugby, netbal, sokker, basketbal, vlugbal, landloop en tafeltennis. Maties het in die daaropvolgende week by die Internasionale Federasie vir Universiteitesport (FISU) en tersiêre instellings van oor die wêreld heen aangesluit om op 20 September die Internasionale Dag van Universiteitesport (IDUS) te vier. Die dag bevestig onder meer die belangrikheid van sport in universiteite en die rol wat universiteite in die gemeenskap speel as verantwoordelike rolspelers om liggaam- en sportopvoeding van gehalte te ontwikkel en te konsolideer. MS.2

82 Maties Sport se gelukbringer Pokkel verwelkom eerstejaarstudente in Matieland in Januarie MS.2.2 Toeganklike fasiliteite: Maties Gimnasium het vanjaar sy nuwe alletoegangsarea geopen. In n poging om dit vir almal toeganklik te maak, met inbegrip van mense met fisiese gestremdhede, is verstelbare oefenmasjiene geïnstalleer wat rystoelgebruikers en gebruikers met beperkte mobiliteit kan akkommodeer. Maties Gimnasium, op die Stellenbosch- en Tygerberg-kampus, is n private maatskappy, SUSPI, in die portefeulje van die US se private maatskappye. Die Uitvoerende Bedryfshoof is die voorsitter van die SUSPI-raad. MS.3 US Institusionele Strategie: Behou momentum van uitnemendheid MS.3.1 Behaal n dominante posisie in fokussportkodes op tersiêre, streeks- en nasionale vlak Maties Sport beoog om n dominante posisie in fokussportsoorte te behaal op tersiêre, provinsiale en nasionale vlak, en sodoende by te dra tot sportuitnemendheid in Suid-Afrika. Dit behels topdrieposisies vir USSA-, Varsity Cup- en Varsity Sports-kompetisies. MS Atletiek: Maties-atlete het die Boland Senior Atletiekkampioenskap in Maart oorheers en die Universiteit by twee Varsity Atletiek-byeenkomste verteenwoordig. By Atletiek Suid-Afrika se Senior Baan- en Veldkampioenskap op Potchefstroom het Nienka du Toit goud gewen in die sewekamp. Justine Palframan en Keegan Fourie het silwer gewen in onderskeidelik die 400m en hoogspring, terwyl Samantha Pretorius (verspring), Kian-Lee du Toit (paalspring) en Leandré Ketch (sewekamp vir meisies onder-18) al drie brons gewen het. Maties het die plaaslike atletiekseisoen met vyf goue, drie silwer- en twee bronsmedaljes en n algehele vierde plek in die USSA-atletiekkampioenskap afgesluit. Ons SA studentekampioene is: Juan de Swardt (paalspring); Justine Palframan (200m); Jean-Maré Senekal (400m hekkies); Nienka du Toit (sewekamp) en die 4x400m mansaflos. MS.3

83 Maties se Justine Palframan en NWU-Pukke se Caster Semenya sê mekaar die stryd aan in die 400m-item by die jaarlikse USSA-atletiekkompetisie MS Krieket: n Baie jong span van Maties Krieket het in Januarie derde geëindig in die Varsity Krieketkompetisie. Maties was na afloop van die groepfases boaan die punteleer, maar het in die halfeindronde teen sy ou teëstander UP-Tuks verloor. NWU-Pukke het die kompetisie gewen. Maties Krieket het as Bolandligakampioene uit die stryd getree en daarna twee ander plaaslike krieketklubs in n driehoekige uitklopstryd gewen om tot die nasionale klubkampioenskap deur te dring. Daar het Maties derde geëindig. By die jaarlikse USSA-kompetisie wat aan die begin van Oktober in Pretoria aangebied is, is Maties van die geleentheid ontneem om vir n plek in die finaal mee te ding toe hul halfeindronde-stryd teen UP-Tuks weens swak weer gekanselleer is. Hulle het vierde in die kompetisie geëindig. MS Fietsry: Maties Fietsry het sy USSA-titel suksesvol verdedig en is vir die derde jaar agtereenvolgens as die kampioen gekroon. Sowel die mans as die vroue het die padkompetisie gewen nadat fietsryers van Maties elke skof gewen het. Die Maties-vroue het hul oorheersing van die Varsitybergfietsrykompetisie voortgesit toe hulle die titel vir die tweede jaar agtereenvolgens gewen het. Die mans het net-net tweede gekom teen die Universiteit van Kaapstad (UK). Stellenbosch is een van twee nuwe venues op die UCI Wêreldbeker-kalender en Coetzenburg sal in Maart 2018 die gasheer wees van die eerste kompetisie van die seisoen vir bergfietsryers. Maties Sport se doelwit is om die US as n voorkeurbestemming vir groot geleenthede te vestig en die hoofdirekteur skakel deurlopend met sleutelorganisasies om hierdie doelwit te bereik. Sy het onder meer ook met die leierskap van die Cape Epic ontmoet. Ná hierdie ontmoeting het besprekings tussen Maties Sport, Grand Stand Management en US Fasiliteitsbestuur gelei tot die goedkeuring van Stellenbosch as die gasheer van n UCI-geleentheid. MS Hokkie: Maties Hokkie se vrouespan het die Varsity Sports-kompetisie met mening afgeskop en tweede in die groepfases geëindig. Hulle het NWU-Pukke in die halfeindstryd geklop om in die eindstryd teen MS.4

84 UP-Tuks in Pretoria te staan te kom. Hulle het dié stryd ongelukkig verloor en het tweede geëindig in die kompetisie. Die Steinhoff Maties-hokkiespanne (mans en vroue) is later die jaar albei as kampioene van die WP Grootuitdaagliga gekroon. Die vrouespan het die liga vir die 16de keer in 17 jaar gewen en vir die 7de jaar agtereenvolgens. Die manspan het die liga vir die vyfde keer in n ry gewen. Maties se Heather McEwan vier n doel in die Varsity-hokkietoernooi. MS Netbal: Ná n teleurstellende USSA-kompetisie waarin hulle vyfde geëindig het, het Maties Netbal die Varsity Netbal-kompetisie met hernieude ywer aangepak. Ná twee naelskraapnederlae teen UP- Tuks en NWU-Pukke en n opwindende oorwinning oor Kovsies in die rondomtalie-fase van die kompetisie, was Maties derde op die punteleer. Hulle het na Pretoria gereis om UP-Tuks in die halfeindronde die stryd aan te sê, en is verslaan. Hulle eindig dus in derde plek. MS Rugby: Maties het n goeie seisoen in vanjaar se Varsitybeker-rugbytoernooi beleef, en het in die finaal van die kompetisie gespeel. Hoewel hulle teen UP-Tuks verloor het die telling was in die guns van die Universiteit van Pretoria het ons spelers weggestap met drie van die kompetisie se mees gesogte toekennings: Craig Barry (kaptein) is as die agterspeler van die toernooi (Back that Rocks) en kaptein van die Varsitybeker-droomspan aangewys, terwyl Kobus van Dyk as die voorspeler (Forward that Rocks) en algehele speler van die toernooi aangewys is. Van Dyk is kort daarna opgeroep om by die Stormers in Nieu-Seeland aan te sluit. Nadat hulle tweede in die Varsity Cup-toernooi geëindig het, het Maties Rugby een stappie verder gegaan in die USSAkompetisie en die titel gewen ná n oorwinning van teen NWU-Pukke in die finaal. In plaaslike kompetisies het Steinhoff Maties teen Hamiltons gewen om die Presidentbeker te verower. Hulle het meer as punte in die WP Grootuitdaagliga aangeteken om ook hierdie kompetisie te wen. Die span het in uit 29 wedstryde gewen. MS.5

85 Steinhoff Maties Rugby se kaptein Braam Venter ontvang die USSA-rugbytrofee. MS Sewesrugby: Die Steinhoff Maties-sewesspan het sewe uit sewe wedstryde gewen om hul USSA-sewestitel suksesvol te verdedig. Die span het nou vyf uit die laaste sewe USSA-sewestoernooie gewen en het as die topgekeurde span vir die Varsity Sports-sewestoernooi gekwalifiseer, wat van 1-3 Desember sal plaasvind. MS Swem: By die jaarlikse USSA-kompetisie het Maties Swem se vrouespan hul afdeling gewen terwyl die mans tweede gekom het, wat aan Maties n algeheel tweede plek besorg het. Vroeër vanjaar was die Maties-swemmer Emma Chelius een van die sterre by die Suid-Afrikaanse Nasionale Swemkampioenskap, waar sy drie silwermedaljes gewen het en in twee items vir die Universiade (Wêreldstudentespele) gekwalifiseer het. Marli Jacobs het brons in die 200 m-vlinderslag gewen, terwyl Maties Swem se Para-atlete Hendri Herbst (S11), Alani Ferreira (S13) en die jong Christian Sadie (S7) ál drie kwalifiserende tye vir die Wêreld Para-swemkampioenskap behaal het. MS Basketbal en sokker: Die USSA-basketbalkompetisie is vir die eerste keer deur die US aangebied en Maties Sokker se mans- en vrouespan het albei vir die eerste keer aan die USSA-sokkerkompetisie deelgeneem. MS Ander USSA-hoogtepunte: Die Maties Waterpolo-manspan het die USSA-kompetisie wat in Oktober in Johannesburg aangebied is, gewen nadat hulle die Universiteit van Kaapstad 5-4 in die finaal geklop het. Die vrouespan se finaal, ook teen UK, het gelykop geëindig en is met strafgooie beslis. Hulle het uiteindelik 3-2 verloor. Op dieselfde naweek het die Maties-kanoklub se vrouespan die USSA-titel gewen terwyl die mans tweede gekom het. Vroeër vanjaar het Maties Gimnastiek n tweede plek in hul USSA-kompetisie behaal, terwyl Maties Pluimbal, Maties Judo en Maties Tennis almal derde was in hul onderskeie USSA-toernooie. MS.6

86 Die Maties-waterpolospan het koning gekraai in die USSA-waterpolokompetisie. MS Universiteit Stellenbosch-seilklub (USYC): Die US se seilklub het spanne van verskeie universiteite geklop om weer eens as die Winter Intervarsity-wedvaartkampioene gekroon te word. MS Parasport: Maties Parasport-atlete het verskeie nasionale rekords en kwalifiserende tye vir die 2017 Wêreld Para-atletiekkampioenskap behaal by die Suid-Afrikaanse Nasionale Kampioenskap vir persone met gestremdhede. MS.4 US Institusionele Strategie: Behou momentum van uitnemendheid MS.4.1 Verhoog die persentasie meededingende sportmans en -vroue wat akademiese sukses behaal Maties Sport se hoëprestasie-atlete het n eerstejaar-deurvloeikoers van 86% behaal. Verskeie Maties Sport-atlete, waaronder die voormalige Maties Rugby-kaptein Beyers de Villiers, Maties se Sportman van die Jaar vir 2016 en muurbalspeler Daniel Smith, en Maties Hokkie se staatmaker Keenan Horne, het in Maart hul grade ontvang. Studente-atlete is eers studente en dan atlete. Maties Sport vier dus hul akademiese prestasies en streef daarna om n bevorderende omgewing te skep waar studente-atlete akademies sowel as op die sportveld kan floreer. Hierdie proses word deur die Maties Sport Hoëprestasie-eenheid (HPeenheid) gedryf, wat noemenswaardige vordering gemaak het met spesifieke verwysing tot die aanbieding van n bewysgegronde ondersteuningsprogram vir HP-studente-atlete. Die Maties HPprogram bestaan uit drie hoofkategorieë: prestasiebestuur, prestasieverbetering en atleetbemagtiging. Die HP-program is gefokus op die speler as sowel n sportman/-vrou as n student en sy doelwit is om topatlete en afrigters te lok na n inklusiewe, holistiese en eliteoefenomgewing wat vir hulle die geleentheid sal gee om op nasionale en internasionale vlak te presteer. MS.7

87 MS.5 US Institusionele Strategie: Bevorder impak op samelewing MS.5.1 Bou sosiale kapitaal Maties Sport, in samewerking met die Kantoor vir Studentewerwing, het vanjaar sy Skoolsportvennootskapprojek begin, n ambisieuse werwingsinisiatief in 10 hoërskole in die onmiddellike Stellenbosch-omgewing. Skole is gevra om 10 graad 9-leerders te identifiseer wat hulle glo die sportpotensiaal het om vir Maties te speel en die akademiese potensiaal het om toegang tot die US te verkry. Leerders wat blyk potensiaal te hê, sal begelei word deur n program wat sal fokus op hul sport- en akademiese ontwikkeling en wat uiteindelik tot toegang tot die Universiteit Stellenbosch kan lei. Die doelwit is om te verseker dat daar elke jaar 100 leerders van plaaslike hoërskole betrokke raak in n aktiewe pyplyn van talent vir Matie Sport-klubs. Die Maties Sport-gemeenskapinteraksie-skoleprogram is weer gedurende die April- en Julievakansie aangebied. In April het meer as 40 leerders van plaaslike skole die drie dae lange program vir sportafrigting van kinders van vyf jaar en ouer bygewoon, terwyl meer as 60 leerders van die plaaslike Jeuguitreiksentrum in Julie die twee week lange program, aangebied in samewerking met Maties Gimnasium en verskeie sportklubs, bygewoon het. Daar benewens is leerders van plaaslike laerskole genooi om as veldgeselle op te tree by Varsity Cup- en Varsity Sports-wedstryde. Jong aanhangers het Maties Netbal gedurende die Varsity-netbalkompetisie in die Coetzenburg-sentrum ondersteun. Verskeie toekomstige Maties-krieketspelers is genooi om vaardigheidsessies by die Matieskrieketklub by te woon. Die langtermynplan is om n jaar lange ontwikkelingsprogram te skep wat nie net op krieketvaardighede nie, maar ook op akademiese prestasie sal fokus om toegang tot die Universiteit te verseker veral vir diegene uit voorheen benadeelde omgewings. Altesaam 241 leerders van skole oor die hele land het in April die jaarlikse vakansiekamp van die Matieshokkieklub bygewoon. Die doel was om spelers met tegniese vaardigheidsontwikkeling by te staan en aan die Universiteit se fasiliteite en ander elemente soos oogopleiding bloot te stel. Maties Swem se swemlesprogram bereik tot 300 deelnemers tussen ses- en tienjarige ouderdom van plaaslike skole. Die swemklub staan ook Maties Sport se Gemeenskapsinteraksie-eenheid met waterveiligheidsprogramme by. MS.8

88 MS.6. US Institusionale Strategie: Uitbreiding van internasionalisering MS.6.1 Ontwikkel sportmans en -vroue van wêreldgehalte Die USSA-span by die 29ste Universiade (Wêreldstudentespele) wat in Augustus in Taiwan gehou is, het die volgende Maties Sport-studente ingesluit: Justine Palframan (atletiek), Samantha Pretorius (atletiek), Jan-Louis Maritz (tennis), Emma Chelius (swem) en Lwazi Madi, Nic Downes, Jason Evezard, Jordan Rumbelow, Lood Rabie en Cameron Sugden (almal vir waterpolo). Sportbestuurders Candice Appollis-Williams, Faizel Simon en Hadley Volkwyn, waterpolo-afrigter Vaughn Marlow, en swemafrigter Cedric Finch het die span vergesel. Palframan, n gouemedaljewenner by die vorige Universiade in 2015, is as die span se vlagdraer gekies. Ilhaam Groenewald, Hoofdirekteur: Maties Sport, het die geleentheid as die President van USSA bygewoon, terwyl mnr Jerry Laka, Adjunkdirekteur: Steundienste by Maties Sport, as Suid-Afrika se missiehoof opgetree het. Justine, wat na Taiwan gereis het vanaf Londen, waar sy Suid-Afrika in die 200m en 4x400m-aflos by die IAAF Wêreldatletiekkampioenskap verteenwoordig het, het n silwermedalje in die 400m by die Universiade gewen. MS.6.2 Ander internasionale sportprestasies: Die volgende hoogtepunte is aanduidend van die mate waartoe Maties Sport geïnternasionaliseer is: Die Maties-rugbyspeler Ernst van Rhyn is as die kaptein van die Suid-Afrikaanse onder- 20-span aangewys wat in Junie aan die Wêreldrugbykampioenskap vir onder-20 s in Georgië deelgeneem het. Mede-Matie Wikus Groenewald was ook deel van die oefengroep van 28 spelers. Maties Netbal se Stephanie Brandt is ingesluit by die baba-proteas-span vir die netbalwêreldjeugbeker wat van 8 tot 16 Julie in Botswana plaasgevind het. Die Suid- Afrikaanse span het sesde geëindig. Maties Waterpolo-speler Lood Rabie is gekies as n lid van die SA waterpolospan wat in Julie aan die 17de FINA-wêreldkampioenskap in Hongarye deelgeneem het, terwyl Maties Swem se Emma Chelius gekies is om Suid-Afrika in die swembad te verteenwoordig. Christine Abrahamse, Georgia Moir en Jason Evezard is in die SA onder-20- waterpolospanne opgeneem wat in Augustus en September aan die FINA- junior wêreldwaterpolokampioenskap deelgeneem het. Vyf lede van die Maties Waterpolo-klub is ook gekies om Suid-Afrika by die EU Nasies-kampioenskap in Pole te verteenwoordig, waar Suid-Afrika silwer gewen het. Hulle is: Lwazi Madi, Nicholas Schooling, Lood Rabie, Jason Evezard en Nicholas Downes (nie-reisende reserwe). Nege lede van die Maties-parasportklub het in Julie na Londen gereis om aan die Wêreld Para-atletiekkampioenskap deel te neem. Maties-atlete het 12 (of 80%) van Span SA se 15 medaljes verower. o Charl du Toit (HonsBEd-student): twee goue medaljes en een silwer o o o o Dyan Buis (HonsBEd-student): twee goud Ilse Hayes (alumna): twee silwer Anruné Liebenberg (BEd-student): twee silwer Reinhardt Hamman (klublid): silwer MS.9

89 o o Arnu Fourie (alumnus): brons Zanele Situ (klublid): brons Maties Parasport-atlete Charl du Toit en Dyan Buis het albei goue medaljes verower by die 2017 Wêreld Para-atletiekkampioenskap. Drie Maties-hokkiespelers Tarryn Glasby, Nicole la Fleur en Daniel Bell is gekies vir SA spanne wat in Julie aan die Wêreldhokkieliga deelgeneem het. Keenan Horne, Tarryn en Nicole was ook deel van die SA hokkiespanne wat in Oktober die Afrikanasiesbekertoernooi gewen het. Die bouler Mihlali May en die voormalige Maties-krieketafrigter Andrew Wylie was lede van die USSA-span wat die Future Cup gewen het. Die Maties-krieketspeler Kyle Simmonds het uitgeblink vir die SA Ontwikkelingspan in hul wedstryde teen Zimbabwe A. Hy is ook gekies vir die Stellenbosch Kings-span wat in die Globale T20-kriekettoernooi sal deelneem. Catherine Pellow Jarman (tweekamp) en Taryn-Maie Wille (driekamp) het in Augustus na Kanada gereis om aan die 2017 ITU Multisport Wêreldkampioenskapsfees deel te neem. Taryn-Maie Wille en Catherine Pellow-Jarman het SA by die 2017 ITU Multisport Wêreldkampioenskapsfees in Kanada verteenwoordig. MS.10

90 Maties-fietsryer Frances du Toit is as die SA onder-23-bergfietskampioen gekroon en gekies om Suid-Afrika by die Wêreld-veldwedrenkampioenskap (World XCO Champs) in Australië te verteenwoordig. MS.7 US Institusionele Strategie: Sistemiese transformasie MS.7.1 Verhoog die US se diversiteitsprofiel Maties Sport erken dat n hibridiese model vir werwing en behoud noodsaaklik is om aan al ons studente-atlete n gehalte-universiteitervaring te bied, met suksesvolle graduering as die belangrikste uitkoms. Hierdie hibridiese model beskou deelname aan mededingende en hoëprestasiesport as nóg n weerspieëling van die Universiteit se verbintenis tot diversiteit en uitnemendheid, wat bydra tot n holistiese studente-ervaring. In 2017 was altesaam 33% van die vroue en 28% van die mans in Maties Sport se hoëprestasiespanne deel van die ABI- (Afrikaan, bruin en Indiër) groepe. Maties Sport se doelwit is dat alle HP-sportspanne teen 2020 n ABI-verteenwoordiging van 40% sal hê. Dit is n verbetering op die ABI-verteenwoordiging van 11% in HP-sportkodes in Altesaam 39 hoëprestasiebeurse vir geïntegreerde geneeskunde en wetenskap (IMAS) is in 2017 toegeken. Die ontvangers sluit 27 studente uit die ABI-groepe in. n IMAS-beurs word toegeken aan atlete wat uitmuntende prestasies in hulle sport behaal, en staan begunstigdes by om hulle prestasties verder te verbeter deur geïntegreerde intervensies op die gebiede van sportgeneeskunde, prestasieverbetering en bemagtiging Verteenwoordiging van ABI groepe in HP sportkodes Verteenwoordiging ABI Wit Maties Sport het vanjaar verskeie nuwe kollegas verwelkom, wat die diversiteitsprofiel van sy personeel beduidend verander het. Desmond Crowie, voormalige afrigter van Milano United, het as afrigter by Maties Sokker aangesluit, Hadley Volkwyn is die sportbestuurder vir atletiek en Matie-alumnus Maurice Fisher is die nuwe atletiekafrigter. Die voormalige Proteas-netbalkaptein, Zanele Mdodana, het voltyds by Maties aangesluit as hoofafrigter van Maties Netbal, terwyl basketbal n hupstoot gekry het met die aanstelling van Kimathi Toboti, wat ook die Suid- MS.11

91 Afrikaanse senior vrouespan afrig, en Masibulele Ntlali, afrigter van die Suid-Afrikaanse onder-20- span. Desmond Crowie, voormalige afrigter van Milano United, het as afrigter by die Maties-sokkerklub aangesluit. MS.8 US Institusionele Strategie: Sistemiese volhoubaarheid MS.8.1 Lewer n uitnemende universiteitesport-ervaring Om volhoubare prestasie te bevorder, is dit belangrik om die persentasie van mededingende sportmans en -vroue te verhoog wat akademiese sukses behaal. Die PACER-program, en spesifiek PACER Prestasieleefstylafrigting (PACER Performance Lifestyle Coaching (PLC)), bereik meer en meer hoëprestasie- (HP)- studente-atlete. (PACER is n Engelse akroniem vir persistence, achievement, commitment, effort en resilience.) Die program beoog om studente-atlete te bemagtig deur holistiese persoonlike ontwikkeling. PLC-sessies begin met n professionele assessering van prestasie-uitdagings om gepaste en individuele intervensies voor te stel. In vergelyking met 2016 het die getal studente-atlete wat PLC-sessies in 2017 bygewoon het, wesenlik toegeneem. Hierdie toename kan moontlik toegeskryf word aan n groter bewustheid van prestasieleefstylafrigting en die voordele daaraan verbonde, asook meer doeltreffende monitering. Studente wat op akademiese vlak sukkel, word deur sportbestuurders gevlag en verwys. Studenteatlete kan ook deur afrigters verwys word, of uit hul eie vir die program aanmeld. Die Universiteit Stellenbosch se sportkoshuis, Huis Neethling, is die tuiste van 97 studenteatlete, waarvan die meeste hul sport op universiteit-, provinsiale-, en selfs nasionale vlak beoefen terwyl hulle ook studeer. Die koshuis is in 2016 aan Maties Sport toegeken ná n besluit deur die US se bestuur om n toegewyde sportkoshuis te skep. Huis Neethling voorsien n bevorderlike omgewing waar sowel studente-atlete se akademiese verantwoordelikhede as hul sportverpligtinge in ag geneem word, terwyl hulle ook die geleentheid kry om aan jaarlikse kampusaktiwiteite deel te neem. Die Maties App, wat in 2016 deur RALU bekendgestel is, het die finale beoordelingsronde van die MTN Toepassing van die Jaar-kompetisie gehaal. Dit is n betekenisvolle prestasie, gegewe die feit dat daar byna 600 inskrywings oor 12 kategorieë was. Die toepassing beoog om kommunikasie met studente te verbeter. MS.12

92 Die Maties Sport-kommunikasiestrategie, wat in die tweede helfte van 2016 deur n inklusiewe proses opgestel is, is in Februarie 2017 geïmplementeer. Dit behels n vars en dinamiese benadering tot sosiale media en ander elektroniese kommunikasieplatforms, en die ontwikkeling van prosesse om hierdie platforms uit te brei en te posisioneer om as Maties Sport se amptelike en gesaghebbende stem na die buitewêreld te dien. n Nuutjie by Maties Sport is die gebruik van videografie wat spesiaal vir sosiale media ontwerp is om aktiwiteite en byeenkomste te bevorder en te dokumenteer. Gewilde kommunikasiemetodes soos elektroniese plakkate en e- posbaniere is boonop suksesvol in gebruik geneem. Reikwydte en skakeling op die verskeie sosialemediaplatforms het aansienlik toegeneem: Die Maties Sport Facebook-blad se volgers het in 2017 verdubbel dit het toegeneem van n stagnante volgers in Januarie tot amper volgers in Oktober. In Mei 2017 het een plasing meer as mense bereik. Sy aantal volgers op Instagram en Twitter groei ook. Die kollig was vanjaar net soveel op die aanhangers as die spelers, met Maties Sport wat n veldtog van stapel gestuur het om #MatiesMVF s (Most Valued Fans) aan te moedig om hul spanne te ondersteun wanneer hulle tuis speel. Vyf van hierdie #MatiesMVF s se entoesiasme by Varsity Cup-wedstryde het so baie aandag getrek dat hulle n borgskap ontvang het om hul span by die Varsity Cup-finaal in Pretoria te ondersteun. #MatiesMVF s het hul spanne met groot entoesiasme ondersteun. MS.9 US Institusionele Strategie: Uitvoer van die Kampusvernuwingsplan Coetzenburg was weer in Desember en Januarie n voorkeuroefenbestemming vir baie internasionale sportlui. Meer as 100 internasionale atlete het na Stellenbosch gereis as deel van MS.13