Please keep those articles and contributions coming.

Transcription

1 Genealogiese Genootskap van Suid-Afrika Genealogical Society of South Africa 2012/3 WES-KAAP NUUSBRIEF WESTERN CAPE NEWSLETTER Adres / Address: Posbus 4674, Tygervallei 7536 / PO Box 4674, Tyger Valley 7536 Telefoonnavrae / Telephone enquiries : Andrew Kok E-pos / weskaap@ggsa.info Webadres / website: Facebook: I N S I D E T H I S I S S U E : From the Editor 1 Vergaderingsnuus 1 Genealogy Humour 3 From the Editor At the August branch meeting Johan Krige gave such an inspiring talk that I asked him to write something about the Krige Museum for the newsletter. You will find this on page 6. Johan also promised us a follow-up article about the Krige archive Thank you Johan! Please keep those articles and contributions coming. GGSA Noord-Transvaal se toer na die Weskaap 3 Simone Kay simonek@mweb.co.za Eureka 4 Boekhoekie 5 Newsflashes 5 Krige Familie museum 6 Vergaderingsnuus Ons takvergadering op 17 Julie het saamgeval met die Bastilledag vieringe in Franschhoek en daarom is daar besluit om n uitstappie te reël na die Hugenote Museum. Dit was ook gekombineer met n uitstalling in die voorportaal van die historiese NG Kerk in die Hoofstraat. Bouwerk aan hierdie kerk is in 1847 begin en in 1968 is dit gerestoureer. Committee Members and Collaborators Chairperson: Andrew Kok jakok99@gmail.com Dit was bitter koud en reënbuie het kort-kort uitgesak, maar dit het nie die ongeveer besoekers aan die dorp se geesdrif gedemp nie. Die dorp was n miernes van mense, stalletjies en aktiwiteite. Daar was ongeveer 700 besoekers by ons familienavorsingstalletjie in die voorportaal van die kerk. Die vraag wat ons die meeste gehoor het was: Waar is die Biertent? Daar was darem ook gesonde belangstelling in genealogie en ons kon talle mense behulpsaam wees. Andrew Kok het aangebied om ons stalletjie te beman, sodat die res van die span die vergadering in die Anneks van die Hugenote Museum kon bywoon. Die spreker was Juna Malherbe wat ons meer vertel het van die bronne wat by die Anneks beskikbaar is en het ook n paar voorbeelde gewys, o.a. opgaafvorms. In die winkel is daar verskeie manuskripte van Hugenoot vanne wat te koop aangebied word. Die vergadering is afgesluit met tee en koffie, voordat almal weer die erge verkeer huis toe moes aandurf.

2 Deputy chairperson: David de Klerk Cemetery Project: Alta Griffiths Photographer: André van Wyk Projects: Anton Verwey Secretary: Engela van Dyk Capensis Advisor: Gerhard Geldenhuys Liaison and publicity: Mariana Olivier Ons volgende takvergadering op 11 Augustus was ook n uitstappie. Hierdie keer het ons by Johan en Ode Krige op Stellenbosch gaan kuier om hulle Krige museum te gaan besigtig. Hulle huis, Caledon Villa, is in 1910 deur Ds. Koos Krige, predikant te Caledon, gebou. Dit dien nie net as n gastehuis nie, maar huisves ook die Krige Museum en Argief waar alle materiaal wat sedert 1970 deur Johan en Ode versamel is, bewaar word. Johan het n baie inspirerende praatjie gelewer oor die bewaring van navorsing. Hy het die probleme rondom die bewaring van n familie se geskiedenis geskets en ook vertel wat hulle doen om sodanige probleme te oorkom. Daarna het hulle ons deur die huis geneem en van die kosbaarhede wat hulle versamel het aan ons gewys. Benewens die artikels in die Krige museum, het Ode ook n indrukwekkende versameling poppe en porselein figure, waarvan sommige meer as n 100 jaar oud is. Die beplande besoek aan die Krige grafkelder is ongelukkig deur die weer in die wiele gery, maar die vergadering is afgesluit deur gesellig te verkeer met n glasie wyn en/of koffie. Meer inligting oor hul navorsing is op die internet by: Vir n interessante vertelling oor die skildery van Simon van der Stel wat in hulle gastehuis hang, gaan na: Sien ook bl 6 van hierdie nuusbrief vir n insetsel geskryf deur Johan. In September was ons weer terug by ons gewone vergaderplek in Goodwood. Ons gasspreker was Gabriel Athiros, die eienaar van Historical Media. Hy het sy praatjie begin deur ons meer te vertel van Historical Media en daarna n paar van die interessante stories wat hulle al gepubliseer het met ons gedeel. Daarna het hy ons vertel van sy eie soeke na sy Griekse herkoms. Gabriel se vader is oorlede toe hy 3 jaar oud was en het dus baie min inligting oor hom gehad. Hy het geweet dat hy na sy vader se broer Gabriel vernoem is en dat sy vader van Athene na Skotland is en daarna na Afrika. Hy het ook geweet dat sy vader se van verander het. Sy eerste besoek aan die argief in Kaapstad op 18 jarige ouderdom het niks opgelewer nie. Hy is ook na Athene, maar het daar ook nie veel uitgerig nie. In 2001 is hy weer na die argief en hierdie keer kon hy n leêr met inligting oor sy vader opspoor. Hy kon, onder andere, uitvind dat sy vader in Konstantinopel gebore is en nie in Athene soos hy gedink het nie. In 2005 tik hy toe sy van in Google in en kry twee verwysings na mense met dieselfde van. Die eerste het op niks uitgeloop nie, maar die tweede, n dokter van Tessalonika, is toe al die tyd sy eie neef! Sy neef en ander familie kon toe vir hom sy pa se geskiedenis vertel en hy kon ook verskeie foto s van sy familie sien, onder andere van sy grootouers. Die familie het gevlug uit Turkye onder die destydse bewind van Ataturk. Met hul aankoms in Griekeland het hulle die van verander om dit meer Grieks te laat klink. Vir meer inligiting oor Historical Media en hulle produkte, gaan na:

3 Bellville Library Exhibition: Genealogy Humour Marianne Meyer Capensis Distribution: Max White CD Sales GGSA Noord Transvaal lede se Argieftoer in die Wes-Kaap Nicky Lategan Treasurer: Paul le Roux Branch Librarian: Rini Scheffler Capensis Editor: Sasa Malan Technology and Newsletter: Simone Kay Die Noord Transvaal tak se argieftoere het nou al n instelling geword. Dit is ook al n instelling dat lede van die Wes-Kaap en die toergroep bymekaar kom vir n gesellige samesyn. Hierdie jaar was die versoek van toer ko-ordineerder, Ellen Harmse, dat hulle graag die byeenkoms by n historiese wynplaas wil hou. Daar is op Solms Delta (oorspronklik Zandvliet) besluit, agv die navorsing en bewaring wat hulle daar doen. Die sosiale geskiedenis van die 320 jaar oue plaas word uitgestal in die museum wat gehuisves is in die oorspronklike wynkelder van die plaas. Die plaas se eerste eienaar, Hans Silverbach en die vrygestelde slaaf, Ansela van de Caab, het hulle huis gebou op amper die identiese plek wat eeue tevore deur die Steentydperk mense gebruik is vir n vesting. Die Museum van de Caab vertel die geskiedenis van die plaas en sy inwoners op n unieke manier. Die stemme van regte mense vertel die storie van die plaas op n chronologiese sowel as tematiese manier. Daar is ook in 2005 begin met argeologiese uitgrawings waar oorblyfsels van die oorpronklike geboue uit 1690 gevind is. Besoekers aan die Fyndraai restaurant kan ook deur die glasvloer van die restaurant kyk na die uitgrawings van die oorpronklike wynkelder. Verskeie Steentydperk artifakte is gevind enkele meters vanaf die uitgrawings van die geboue uit die 1600 s. Dit kan gesien word in die museum. Tracey Michel nee Randle is die voltydse navorser op die plaas en ook in beheer van die museum en het ons groep deur die museum begelei. Daarna is ons na Mark Solms se huis waar hy ons in die gesellige eetkamer ontvang het. Die Fyndraai Restaurant het heerlike eetgoed voorgesit, en voor n warm kaggelvuur het Mark ons vertel van sy visie en hoe alles tot stand gekom het. Vir n korter weergawe van die praatjie, gaan na: v=px17iqblpqm Na n heerlike kuier by Mark was dit tyd vir wynproe voordat almal verdaag het. Meer inligting oor die plaas kan gevind word by: Sien ook Boekhoekie.

4 Op 14 Augustus het n paar lede van die Wes-Kaap tak weer by die Noord- Transvalers aangesluit vir n toer deur die Kasteel. Ons was baie bevoorreg om Dr Dan Sleigh as ons toergids te hê. Dr Sleigh is bekend vir sy navorsing oor die VOC tydperk en onder sy leiding het die geskiedenis van die Kasteel lewe gekry. Trappe op en trappe af, deur nou gangetjies en in donker hoekies het ons verken en so amper het Ellen Harmse en Nicky Lategan gedink die spoke het herrys toe hulle in n donker vertek in mekaar vasgeloop het. Die besoek is afgesluit met die Sleutelseremonie wat daagliks om 12:00 plaasvind. Daarna kon almal verder op hulle eie verken en die drie museums by die Kasteel op hul eie besoek. Eureka They say it never rains, but it pours. They also say that things happen in threes. This recently came true for me. The first incident happened in early July. I opened my and saw that someone had responded to a query I posted on the Eastern Cape mailing list in Yes, you read right 2009! I was stuck at a brick wall with a Tranter / Lorden marriage for the longest time and while I revisited it ever so often, I never got anywhere. Until the , that is. The young man that sent it was doing so on behalf of his aunt. It turned out that his aunt had been researching the Tranter family for many years. After a brief exchange, I received a phone call from Vera Tranter. It turned out that she lives in the Strand and not only did she have lots of info for me, but it just so happened that her husband is a distant cousin from the same Tranter / Lorden marriage! I have yet to get together with Vera, as she had to go spend some time with her daughter to help with the arrival of a new grandchild. We will hopefully get together soon. The second incident follows from the first. Vera Tranter mentioned that she uses the My Heritage website, so I decided to enter some of my data on the site to see if my data and hers will connect. I was not expecting what happened next. I entered just enough data to make a connection with the Tranter / Lorden line, but along the way I had to enter my dad s grandparents. Two days later I get a notification from the site administrator that a data match had been found. Fully expecting the Tranter connection to come up, I was blown away to discover a second cousin instead. My dad had lost contact with several of his cousins and here, out of the blue, was the daughter of one of those cousins! She had also listed the same set of great-grandparents and the data matched up. Another gap in the tree filled in. The last incident involves another long standing brick wall. I am very interested in tracing my direct maternal line. Unfortunately I hit a brick wall with the Free Black Frans Jacobs and his wife Catharina Alexanders. Johan Pottas research into the Alexander families prompted me to take another look and I decided to contact Mansell Upham. Mansell and I discovered long ago that we are related through this couple s daughter Maria Hendrika Wilhelmina Jacobs who married James Laing. When I contacted Mansell for more info on Frans Jacobs, he referred me to an article he published in Capensis about the Widow Priem. Towards the end of the article he mentions a Henry Home Ley Pentz. When I read this I jumped. This was a very common name in my mother s father s line. Mansell and I have a known connection through my mother s mother. Could it be that we have another connection, this time through my mother s father? I ed him and low and behold; the Henry Home Ley mentioned in his article is my grandfather s brother and he was married to Mansell s grandfather s sister! When I mentioned this to my mother, she said that she knew of the family and also that my grandfather had been the Best Man at the wedding of one of the other Priem sisters and that she still had a photograph of the wedding party. The hunt for the photo began and after a while it was found, scanned and mailed to Mansell, from where it was passed on to the Bride s granddaughter. It was the first wedding photo of her granny she had found. A family reunited! Simone Kay My grandfather is on the far right.

5 Boekhoekie David de Klerk, ons vise-voorsitter, se boek word later vandeesmaand vrygestel: VAN VOGELVALLEIJ NA VERRE VELDE... Die De Klerk genealogie: "Van Vogelvalleij na verre velde..." deur Dr David de Klerk is die resultaat van 25 jaar genealogiese navorsing oor die nasate van Abraham le Clercq, wat in 1688 aan die Kaap van Goeie Hoop as Hugenote vlugteling arriveer met sy moeder, Sara Cochet, sy suster Jeanne (Jannetjie) en sy broer Joost. Op 39 jarige ouderdrom tree hy op 12 Mei 1709 in Stellenbosch in die huwelik met Madelein (Magdalena) Mouton. Die egpaar vestig hulle later op die leningsplaas Vogelvalleij, tans Voëlvlei, naby die teenswoordige Hermon. Die boek word gepubliseer deur die Hugenote-Vereniging van SA as no 5 in hul Genealogiereeks. B5 formaat, 326 bladsye. Besonderhede is beskikbaar by PHILIDA deur Andrè Brink Hierdie boek vertel die storie van Philida, n slaaf op die plaas Zandvliet - vandag Solms Delta. Philida was die eiendom van Cornelis Brink en het na bewering 3 kinders gehad by Cornelis se seun, Frans. Toe dit lyk asof Frans en een van die Berrangè dogters tot trou wil kom, word Philida n probleem. Die navorsing vir hierdie boek is gedoen deur Tracey Randle, voltydse navorser in diens van Solms Delta. Die boek is grotendeels gebaseer op feite, maar die skrywer bring ook n tikkie fiksie in die verhaal. Soortgelyke aan die boek, Unconfessed deur Yvette Christianse, wat die verhaal vertel van n ander slaaf aan die Kaap, is Philida geskryf uit die oogpunt van die slaaf. Die navorsing en geskiedenis van die tyd kom duidelik na vore in die boek, maar die taalgebruik is dalk nie histories korrek nie. Andrè Brink is genomineer vir n Booker prys vir die boek. Newsflashes HUGENOTE-VERENIGING VERGADERING Die jaarlikse vergadering van die Hugenote-Vereniging van SA (HVSA) word op Saterdag 27 Oktober 2012 om 10:30 gehou op die plaas Eikehof, Franschhoek (sowat 6 km buite Franschhoek op die R45 pad na die Paarl). Die geleentheidspreker is Oud-pres. FW de Klerk ( ʼn nasaat van die Hugenote) wat sal praat oor "Die waarde van immigasie." By dieselfde geleentheid sal dr David de Klerk se genealogie oor die De Klerks, "Van Vogelvalleij na verre velde " sowel as prof Christo Viljoen se "Viljoen Familieregister" bekend gestel word as deel van die HVSA se genealogiereeks. Dr Helena Liebenberg sal ʼn kort voordrag lewer oor haar navorsing oor die slawe-stamouers, onder die titel "Is ons van mistieke herkoms?" ʼn Middagete na afloop van die vergadering is opsioneel, maar slegs indien daarvoor vooraf bespreek is. Die publiek is welkom om die byeenkoms by te woon, maar word versoek om vooraf in verbinding te tree met die HVSA se sekretaresse, Me Amelia Wolmarans, by tel , of faks , of epos : hugenote@telkomsa.net<mailto:huguenot@new.co.za Graag bring ons onder u aandag dat ons besluit het om die familiestories waaraan ons werk op 'n webwerf beskikbaar te stel namate ons daarmee vorder. Dit is op 'n manier "oop navorsing" waar ons dit wat ons beskikbaar het plaas namate ons vorder en waar daar dan daarop kommentaar gelewer kan word en van die gegewens wat beskikbaar is gebruik gemaak kan word. Die sewe familiestories waarvoor daar voorsiening is, is die stories van die ondergenoemde egpare en hulle voorgeslagte tot by die stamouers: a.. Roelf ( ) en Sarie du Preez. b.. Koos ( ) en Annie van der Walt. c.. Jan ( ) en Annie Steenkamp. d.. Koos ( ) en Alie Janse van Rensburg. e.. Jan ( ) en Martie Coetzee. f.. Owen ( ) and Annie Martin. g.. John ( ) and Susannah Montgomery. Daar is nie met al die stories ewe veel gevorder nie. In sommige gevalle is daar nog nie met skryfwerk aan die stories begin nie of die skryfwerk afgerond vir insluiting op die webwerf nie. Op die hoofblad van die webwerf word die proses wat gevolg word verduidelik. Die webwerf is te sien by

6 FAMILIE MUSEUM Veertig jaar lank besoek ons reeds die familie ons familie in die heel breedste sin. En net so lank skryf ons al derduisende briewe aan lede van dieselfde familie in alle wêrelddele. Dit was die boustene van die struktuur wat mettertyd die genealogie en die museum en die argief van die familie sou omsluit. Vandag word ons as die kurators van die breë familie aanvaar en daarom is dit ons voorreg om die ruimtes van hierdie familie-gebou in te klee. Oor baie jare het ons op plase en plotte, in villas en kamers met verwante gesels, fotos geneem en notas gemaak. En heel dikwels het die vraag na ons gekom : Wil julle nie maar hierdie erfstuk by ons oorneem nie? Ons kinders stel tog nie belang nie. En vir dekades lank het ons dié vraag ontwyk. Ons het net nie plek daarvoor gehad nie. Ons eie versameling van erfstukke van ons voorgeslagte het algaande vir ons n kwelling begin word. Tot op n dag. Toe word n plan gemaak. n Klein vertrek in ons familiehuis Caledon Villa word in twee vlakke omskep : bo ruimte vir n argief en onder ruimte vir n museum elk skaars 10 m2. Toe die ruimte eers beplan en gereed is, toe kon ons begin Ja sê op die dringende vraag. Stukke oor n baie breë spektrum is ontvang en op die inventarislys aangeteken. Die uitstalling daarvan was die kersie op die koek! Natuurlik is dit nie noodwendig stukke in goud en silwer nie, want sentiment is eintlik die belangrikste oorweging. Tog is daar ook versamelstukke te sien! Soos wat? Boeke deur die familie gepubliseer [60], porselein, gewere, koperware, foto-albums, Bybels en miniatuur gesangboekies, stukke uit die ABO, musiek-komposisies, portrette en skilderye. Nogal besonders is n groot hanglamp [1725] uit n gebou van die familie in die stamland. Nog n merkwaardige stuk is die groot en ryklik versierde Lohengrin-swaard uit Toledo. Dit het n mooi storie rondom die familie-wapen. Beide hierdie voorwerpe asook ander aansigte van die Museum kan op die familie se webtuiste by gesien word. Een spesiale stuk is n melkwit Victoriaanse kruik met blomme en voëltjies versier. Toe ons ouma-grootjie van hulle plaas in die Suid-Vrystaat verdryf is, moes sy vinnig besluit wat word saam geneem na die konsentrasiekamp in Tempe. Haar keuse val op dié delikate stuk. Na die oorlog is dit terug na die verwoeste plaasopstal en later aan n dogter oorgedra - nog later na die volgende twee generasies en vandaar na die Familie Museum. Melkwit Victoriaanse kruik wat wonderbaarlik behoue deur die ABO gekom het en vandag in die Familie Museum sy verhaal vertel. Foto van ons oumagrootjie met kinders en ander besoekers in die Tempe Kamp. In hierdie tent het die melkwit kruik geskuil. Twee belangrike vrae wat gekoppel moet word aan enige familie museum : [a] Hoe toeganklik is dit vir belangstelllendes. Ons Familie Museum is oop vir alle belangstelllendes familielede en ook ander. Trouens, omdat dit deel vorm van n groot gastehuis, verwonder honderde besoekers aan ons dorp hulle oor hierdie stukkie eiesoortige kultuur iets wat hulle selfs in Europa nie ken nie. [b] Hoe word kontinuiteit in toesig en huisvesting op die langtermyn verseker. Ons strategiese beplanning vir die Museum loop parallel aan die beplanning rondom die gastehuis Caledon Villa. Van ons kinders en ander lede van die Krige Bond is direk betrokke by hierdie beplanning. Die nodige Ooreenkomste en Memorandums is in plek. n Familie Museum kan die kroon span op die lewe van n genealoog! Johan en Ode Krige Caledon Villa te Neethlingstraat 7 in Stellenbosch.