Ontwikkel Tot. Wooing-Vraagstuk 'Volksramp. Ministeriele Gekskeerdery In Plaas. Van Qplossing. Skitterende Reaksie van 0. B. -Lede GE-INTERNEERDES

Transcription

1 keciatroer UD die BPK u D Nuaablad " VERDE JAARGANG WOENSDAG 31 JANUARE 1945 No 10 Wooing-Vraagstuk Volksramp Ministeriele Gekskeerdery n Plaas Van Qplossing Die vraagstuk s nie net beperk tot die groot stedo nie; op die plattelandse dort>ies is die huisskaarsto ewe nkuut n Man wat vortroud is met toestande op die eiendomsmark verklaar aan ons dat ondanks die regering se p:~glngs om elendomswaarde <On -huur te stabiliseer ook op hierdie front n bedrywlge swartmark opereer }[y vertel Tan n Wlll)lJOpige huissoeker in Johannesburg wnt enigiets" won b :~ hull om mrutr net n buis te kan bum: llom is een nangebied teen 1> per mnand - n mool groot huis Jly mocs dlt weier want n man kan t og uic n bnlshunr l>etnal wat groter is as jon salaris nie! Skokkende voorbeelde word daarllks teengekom wat aantoon wattor ongesande prysstygings eiendommo toon n Huis wat in Johannesburg n 1939 met grond en al 2800 gekos het s in 19!4 Terkoop vir 6000 n Bloemfontcin wortl TE VEEL KOS VR lmlse wnt toon 1800 gewnardeer s verkoop teen bedrae n die omtrek nn 1000 Self:~ op die plattelnnd wold hnlso erkoop teen tot dricmanl die gowaar!werdo betlrae Ult elwnomiese kringo bet selfs waaralwwings gekom dnt mense nie in vasto olondom moet bolo nle want die bedrao wat gevra word s oo ver boka nt die eiendoru so wanrdekerf dat oro dit to bctaal onvcrmydelik die waarde vtm die geld sclr 1:10et verminder Die Slmldlge Die regorlng het blcrdle toestand laat ontwlkkel Hy laat dlt nos steeds vererger En by skyn magtcloos te wees Qlll dlt enlgsins te vorhelp Ten :1ansien van hierd1e helc aangeleentbeld slaan mnr Harry Lawrence - die i\llnlster socder Huisa (was by maar llewer sonder porte- feulje) n droewlge flguur GE-NTERNEERDES Skitterende Reaksie van 0 B -Lede Nogeens bet die Ossewabrnudwag gctoou dnt lty n tye am l<r lsi~ sy mede-afrilmncr in o<jic stryd bystnuu en hom nle nnn sy lot oorlnnt nlc Nn nanloiding vam n oproejl n Diu OB lcort oor Kersrec!l om oct wa re nn die n:offiefontelnse lmmp tc stuur \\US dunr so u gew2ldige toe stromlng van l oellsel en elikern~ l dat dlt eenvondij? uie niles baasgernul< kon word denr die gelnterneerdes nl< llnlle kon 11ells nog nan dle inwo ners an die ander interneringskampe oedscl rerslmfl l\lev T A mmelman wat a l hlerdlo voorrade by l(offlofontoln hun teer wens nlmal uat so byged a bet naunons die golnterueerdes to bodnnk vir hlerdle pragtige gelwor wat hullo op die roepstem gegco bet Sy vor klaar dnt dnnr nog so n oonloed s dnt sy verpllg s om lede te Ter soek om voorloplg aile aansendlngs van eeumre na die kamp te staak Die Ossewabrandwng is trots op hlerdle sldtterende daad Tan broe der slmp wat nogeens n bewys nan ons vyande lewer Tan cllo lewenskrog tlgheld van die Beweglng Ontwikkel Tot n September 1943 het hy aange- normale huisllke lewe sal hervat Dan sal selts watertenks gesog wces as w\1onhulse! Jongslede s nog n o01 saak bygevoeg tot die lang reeks w:tt gelei het tot die mlsdadlge mis-oes wat die re p:orlng ten nnnslen van bebulslng ge maak het Dlt kom nou ult dat die land nle kondlg dat hy blnne n jaar huisa vir die volk gereed sal M Sy woorde was: Die l"eget lng het besluit om n kragdadlge behuislngsbcleld aan te pak Die voorl!jplge mlk- oor ~renoegsame opgeleide Takmnnnu punt is die oprigting van wo- besklk om n na oorlogse bouprogrnm nlngs in die loop van die ~olgende volstoom te aat werk nie Dnt son twanl! maande" toestand temiddo van al die oorlogs- Teen Mei-maand van die vol- probleme ook nog bestaan ~ is n geode jaar het dlo :\finlster sy nulve flagrante voorboold Tan nnln September-belofte nl heeltemal tlgheld nan die kant Tall ons ongevergeet Toe het hy aangekondlg loofuk onbckwnrne regering dat hy in die loop van die volgende twaalc maande hui- Gilen Werkkragte se gaan bou Twee maande later n Julie-maand Mnr S Pauw van die Universltelt het Minister Lawrence aangekondlg van Pretoria het in Die Ynderlnrul n Naslonale behulslngskema va~ ulteongesit dat ons land om die bou blnne die volgende twaalf bedryf op sy 1936-pell te handhaar maande word nou deur die rogering janrlllcs 636 nuwe werkkragte tot die as MbONTLK beskon na rnndpleglng geskoolde ambagte n die bedryt rooet met die adjunk-boukontroleur" byvoeg Ons moet natuurlik meer Tenvyl umr LallTenco besig " as nuwelinge byvoeg om die boubedryt om Mt dje huisloses gek te skeer oor ult te brei in verhouding tot die abhnise - 8 t hy wll boo Jn sal boo nee normale vereistes van die oorlogsjaro moontllk miskjen tog lum bou J~et Hlerteenoor so verkla~r mnr meer en meer mense hulsloos goword Pauw is danr gedurende die Vandag is die toestnnd al 80 nkuut dat lnnste vyf jaar maar gemiddeld mense ole aileen Terpllg ls om in 383 vakleerlinge tot die bedryt to h 1 gt - toegelnat! mo r u se en a erwmertjles snam Roo op narde dorf n minister u nt te drom nle maar ~elfs genoodsaak die nrmetelheid het om te praat Tan wol"d om in tente en on motorlrorre hulse in twanli maande en vnn op die oop Teld te bly n 8 mlljoen-bouprogrnm so nalntlg Eers Dan woes ont geen uandng te skenk rum die " erklu-agte-aspek bienan nlot Selfs blinde mense kan vandag slen Maar tog s dlt so dat die regerlng magteloos is om die Maar nog is dit nie al nle Om nou volk van llulse te Vl:lorslen En dit die tekort nan werkkragte ann te suivandag al wanneer die behulslngs- wer wu die regering dat ou- en halfprobleem nog lank nle sy vollc om- geskoolde naturelle-werkers in dien:; vang berelk het nle Dlt Ml eers gc- geneem w1:>rd Klaarblykllk moet een beur as die soldate terugkeer en go-!later nou met n ander flater probeer demobiliseer word wanneer dulsendo verhelp word Nntullelle-lndlensne geslnne wnt vandag in losicsllulse tning n dlo boubedryf son vir die kampe en inrlgtlngs verspreld s hul (Vervolg in kol 4 bls 2) Wees GESOND en STERK! JOHAN HEFER sal vir u ook so n mooi liggaam m et reusekrag hou Sliryt aan: Johan H ef er en meld u Uggaatnlike Swakbede or vul hierdie koepon in: Johan Hefer Posbus 8809 Johannesburg Stuur 11:17 aeeebtlef eoo4or ver"pllcud& ouo b0110o4erbe4e omtrent o Korsoa Naam Aclroa

2 1WElil Die Beato ~!:!!~~~LUilllVEE EERS en onder PRODUKTE aao te atuur a: C M ELOFF EN KE (Edms> Beperk \ORE31ARC (losbus 718!1) NEWTON ~~~~ ~~ SASBANK r errig J olludiem 1 Lenings vir gesclarieerd e persone verkrygbaar Trm uiters billik RAADPLEEG SASBANK AANKONDGNG!! Posbus 266 Posbus 57 Posbus 2387 SPRNGBOK MEUBELS Die Huis en Kantoor Meuheleerders OPEN V ANAF 1 FEBRUARE n tal;: te Jan Phillipsgebou Lady-Greystraat PAARL (Voorheen: Van Scliail~s) Rig navrae aan: Vietoriaweg 171 Woodstock MARKAGENTSKAP VROEE MORE-MARK KAAPSTAD ETALNG GESKED ONMDDEL LK WEEKLKS MAANDELK OF OOil VERLANQ _ 8UD _ ZfD BTU MNNAAR & J AN SCHOOR Eieuaar: QUBTAV RETEF Ten t-tt11 0 NS is dwarsdeur dit Unie sowel as b1:1ite s grense bekend vir goeit drukwerk teen konkurre rende pryse B PAARL: WORCESTER: KAAPSTAD:- ESTE is om ons te raad pleeg in verband met u benodighede Prysnoterings word gratis verskaf Enige soort druk werk van visitekaarte tot geleerde Dissertasies word onderneem Hou Koers Na Pro Ecclesia-Drukkery (Edms) Bpk Drukkera Uttpwon till Boekblmten Die Laan Stellenbosch Noem die OB wanneer u by Adverteerders koop KG se Boodskap ----= Verdien Die Vryheid!" Onderstnande is die boodskap wat die KG uitgereik bet met die oog op die prog1 am vir Vryheidsdag: Op 27 Februarle 1942 bet die OB vir die eerste keer oorgegaan tot n landswye vlerlng van Vrybeidsdag met Amajuba as sentrale punt Vanjaar vier ons dlt ten spyte van die oormag van vyande vir die vierde keer Ons herdenk nie net die manne van Amajuba nie m:tar ook die gees waarin daardie manne hul geslag vrygemaak bet Op Paardekraal het hulle n eed gesweer en omdnt hulle die ced met die daad gehou tet lwn huhe voor God gennde vind En ons geslng van republikeinse Afrikanerdom? Was daar in ons geslag ook n eed en n daaropvolgende daad gewees?goddauk ja! n die Ossewa- bmndwag n di~ En1pire se kampe en tronke het Afrikaners by die lion derde geweier om die eed te breek })n daarbuite ltet tlenduisende olksgenote hul noodlydendo moeders nouens en kindertjies bygestaan OORDEEL Want die volk wat net s ~ : Ons wil vry word" het nog niks gedoen nie en die wat sweer voor God dat ons gaan vry word" en dan deur wankelmoedigheid sy 0011 lerbrook sal vind dnt by n eed gcsweet en vcr breek het wat hom tot oordeel sal strck Maar die geslag wnt swcer dut by die Tryheid gann na str~f en dan dag na dag jaar na jnar die sb yd voo rtsit die sal gennde Tind en ook die krag omdnt sy eed sy Cms Will> en nie net lee woorde ni41 n die geski~denis van hierdie volk sal die oorlogsjare beltend staan as jare waarln tiendulsende Afrikaners mans vnoue en kinders onder die felste teenkanting met intimidasi~ vansyde Empire-handlangers en met uitlevtering vansyde groepe na-ywerige of misleide volksgnote hul eed voor God volhardend en taai nligekom bet ;rondlent As monument Til die eetl ell die volhnrding van die republilc~ inse Afri lwner van ons geslng staan die reddende daad van die OB se Noodbulpfonds Waar andere skouerophalend gevra bet: s ek dan my broer se hoeder? daar het elk-een van u ses jaar lank pal gestaan brandwag gestaan; en omdat u die ecd gehou bet tcenoor weerlose none en kindertjies danrom 1 veet ons dali n die\ eed ook gaan hou tecnoor die uywording van ons volk Wat andere heeldag oor droom of praat; maar wat bulle nog nie eens aangedurf het nie dit het tienduisende Af)ikaners mans vroue en kinders alreeds jaar in jaar uit volbring En op hierdie taai en pligsgetroue tipe Afrikaner gaan ons ons vryheid bon op die Upe in die Volksbeweging die Ossewabrandwag Vir die nuwe Vrybeidsjaa1 wa:t op 27 F1ebruarle 1945 intree herhaal elkeen van ons voor God ons eed: Eic sal my ;mede-afrikaner nie in die stryd verlaat nie en ek sal hom nle aan die Vleemdeling en die vyand uitlewer nie" Slegs Afrikaners wat jaar in jaar uit dnardie eed hou het ook die moed om met vertroue te vra: Heer maak ons vry!" (Geteken) J F VAN RENSBURG Leier en <ommnndant-generaal Ossewaornndwag Arbeidersparty Strooi Sand in W erker se Oe Die Ossewabrandwag het reeds genoegsaam bewys dat die kommunisme vir die werker n Suld-Afrika geen heil kan bring nie Die OB het egter deur Uiddel van sy Arbeldslaer vir die werker die we~ na sosiale gelegtlgheid en bestaansvelligheid aangedul Omdat die werker die kapitalisme as vyand nommer een leer ken het en die OB die naslonale en sosiale i{ragtd teen hierdle vyand mobiliseer vol~ die workers in steeds groter w>ordende getallc die weg van die OB-Arbeldslaer Hierdle weg wat die OB aanwys laat die dwaalpaadjies van die kommunisme in onbruik verval Die Brits-sosiallstiese leiers van die Arbeidsparty begin stadigaan lnslen waarbeen dinge loop Op bul jongste kongres het bulle besluit om n verenigde arbeidsfront in die!ewe te roep maar met uitsluiting van die Koommunistiese Party - waarom? Omdat die Afrikanerwerkers nie van die kommuniste hou nie! lllet onder woorde omdnt dle Afrilmnerwe rjers dio naslonaje en sosiale rfgting van die OB Arhllitlslncr bo die gclyiisfci llngsb~leid van die konuuuniste ver des Maar ook die here van die Arbeidsparty meestal 10uerige Britte uit die geledet-e van die klein eksklusicwe kring van hoogbetaalde vakmanne verkies die segregasiebeleid ten opsigte van die nie-blankes maar let wei nle omdat bulle rassuiwerheid nastreef nje maar wei on1dat hulje lml bevoorregte posisle as n klein groepie Tan hoogbetaalde vakmanue teen oenige medcdlnging van die kant van n moontliko groot anntal ~te skoolde nie-blunl<e werlccrs wil be skormi Hul MotiJewe Ons is dankbaar dat ook hulle uiteindoelik die stryd teen die kommunislde aangeknoop bet maar bulle moet bns asseblief nle kwalik neem dat ons ons nie sand in die oe sal laat strooi nie - ons weet uit watter motlewe hulle handel Uit dleselfde snhsug tige - n ander naam daarvoor is kn pitalistiese - motiewe waarult bul segregasiebelel<l voortspruit loci ook hul optre<l9 teen d ~e duisenll< langhctaalde ltalfgeskoolde A(rikanor we r kers voort 11ulle wil <lie krln~ van geskoolde werke1 s wnt deur fmlle bebeer word so ldein moontlil< hou so<lat die aanvraag altyd die nunbod sal oortref en hul lone dus hoog snl bly Vir die Afrikanerwerl<er bled lmlle gecn hell nle Waarom WElk ludw dan nog steeds met die lmpila llstiese regering van genl Smuts saam1 Die OB aanvaar graag die bondgcnootskap Yan die Arbeidsparty teen die kommunisme maar teen die kapitalisme - die aartsvyand van die werker - kan die OB geen steun van die Arbeidsparty gesien sy huidige samestelllng en koers venvag nie Danr s vir die Arbeidsparty net een moontllke weg oop as hy die kapitallsme en die kommunisme daadwerltlilt wll beveg en dit is die wog van die o:b DE OB WOENSDAG 31 JAN 1945 Op1 toking Van Naturelle ; Die onrus wat onder naturelle veroorsaak word deur lcommunistiese topstoking word weerspieel in n versing van die Departement van Arbeld oor die arbeldsmoeilikhede tydens 1943 Daarvolgcns was daar 52 stakings waarby 8400 persone betrokke was Daar bet op die wyse byna werkda:e en nagenoeg aan loon verlore gegaan HlerdLY syfers is ann merklik Aoer as die oor die oorat gaande twnali jnnr Yicr l yfdes an die stnkers was nnturello en die stn kings het grotcndeels in die winkel bedryf voorgekom FLNK OP HlJt POS Die kommandant van die Mnrcbandkommando berig dat sy offlsiere en brandwagte flink geraageer bet op die oproep in Die OB insake hulp aan die geinterneerdes op <offiefontein Hy het namens sy kommando 5 saklte meel; 4 pakke kofflc; 2 pakke kook; en aan geld weggestuur Ook die ouer mense uit die llweede Vryheidsoorlog se dae met herinneringe aan die St Helena-eiland-kamp het bul dee! gedoen Oa het mnr E Steenkamp en sy eggenote elk hul 1 gestort <omdt Louw wil graag alma! diegene wat so fluks bygedra bet van harte bedank Hulle het hul brood op die water gewerp en na vele da_~ sal bulle dit weer vind OFFSERE VERLAAT PE H:oofkomdt J Terblanche berig dat onlangs n hele aantal offisiere van PE verhuis bet en die kommando moes met leedwese van bulle a fskeid neem <omdt en Komdte P Celliers h <lt vertrek na Porterville; Komdte Bester na Rossmead; en Jeugkomdt en Jeugveldkte Badenhorst na Johannesburg Die hoofkomdt hoop en vertrou dat die versklllende Jwmmandos onder wie hierdie offisiere nou gaan ressor- 1 teer ten vone gebrliik sal maak van bulle kragte Vir PE was hulle n besieling Dan doen hy ook n beroep op al sy offisiet e en brandwagte om skouer aan die wiel te sit die organisasie op te knap en harder te werk as ooit tevore in die jaar wat voorle (Vervolg van bls 1 kol 4) blanke werker eenvou dl~t ondergang heteken en vir die bedryf agteruitgang want dit sou n toestroming ootelien van goedkoop ongeskooldo werlters Die Kroon Om a:lles te kroon bestaan <die regering se kontrole-stelsel (mens sou wil se Koning Midas die Slot-stelsel) ook nqg om die pr6bleme van die bedryf te vererger 11nr 111 J Palm bon werlrers-orgnniseeldsr in Pretoriu verldanr dat as die boul<ontroleur sy Jmidigo beleid -voortsit stnar werl< loosheid die bouwerkers biune drle maand~ in <lie anng12sig! Mens kan byna vra: Wat nou nog? Ons partypolitieke regering het wat die boubedryf betref \l()lmaakte chaos tot stand geb;-ing : Die volk het geen huose nie Bestaande werkkragte is ontoereikend om n voldoende aantal huise aan te bou En tog! n ~(ens kan lmas geen 11er mit om n lmis te bon in die hande kry nie Die ge-volg is <lat die bon wcriters waaroor ons nog besliut met werldoosheid bedrelg word Dlt sal die nasionaal-sosiale gesagstaat van die Ossewabrandwag verels om orde te skep uit die chaos waarin die partypolitiek Suid-Alrika beland het en nog daagliks verder indompel

3 DE OB WOENSDAG 31 JAN 1945 DRlE Woordbomme n LV S se Hooding Die Parlemenl n Vleiskrisis Nog n Mening Oor Verkiesing (Hier geld alleen di1~ dee! ;van ons 1 opskrif : Wat gese word") n Kaapstad heers daar die De parlementere woo1defabriek het afgelope wel11e weer n ongeltenvanjaar be~n met n mosie van jllkeuring" wat deur die Jeiet van die de telmrt aan vleis Slaghuise opposisieparty ~ngestel is waa-rvol- staa:n ~ie grootste gedeelte van gens die regering aangekla word va; die week gesluit en tli~ toestand lakshe~d en onbevoegdheid ten opsigte van die voedselvraagstuk en van word beskryf as die etgste in planloosheid onvoorbereidheid en die gesldedenis van die s tad onbevoegdheid? ten opsigte van j:e TellSelfdertyd word uit Pietermaatskaplike vraagstukke Na n goei~ en kragtige toespraak maritzburg berig dat daar son van dr Mala n moes dfe eier van die om vloed aan vleis op die marl{ regeringsparty (of Eerste M:nister) is dat sl~g"ters eintlil{ opg eske6p antwoor d Genl Smuts h1et hom egter sit met hul voorri de nie verwerdig >Om dit te doen nle Hy het opdrag gegee aan min Harry Slagters kla dat daar n groot Lawrence - Harry Lawrence van al- smoklcelhandel in vleis plaasma!! - om op dr Malan se toespraak te 4ntwoot!d D~e Burger probeer hier vind en dat v:ragte vol die s tad die belediging as volg afsluk: n op onwettige wyse binnekom teenstelling met d:e gewore gebr uik n hierdie toestand is aue oe dat die Eerste Minister op son m os:e opgehef na die Parlement wat van die Opposisi e-le i er antwoord het genl Smuts dit gister wys geag om t ans in Kaapstad sit maar son die gllbber ige veq:lediging aan min der gevolg Daar is bevind dat Lawrence oor te laat By andet~ redes op dieselfde dag waarop in die het hy miskien aangevool da:t dit pers aangelmndig is dat die indarem nie sou deug om Jonmiddellil< 1 na die aktuele t oespraak van dr Ma- voeting van blilckiesvreis vir die lan nou weer in die wolke rond te hospitale o o rweeg word die pardool oor mooi!deale nire l ementslede in die parlementshierdle mosie is nntuurlil{ al by geb~ou lliog soveel vleis op die voorbaat dem die rogeringsparty se tafel gehad dat hulle tussen vier koulms erwerp Al die lang toll spral<e kan die regering nie tot dude versldllende slmttels vleis koli beweeg ni\1" Meeste wat dit ran doen kies! is om iom ann die knal< te ski" d"\vs om propaganda teen hom te VRYSTELLNG! maak met die oog op die verkiesint oor vier jaar Maar dit het mie verhoed dat Arthur Barlow se weekblad sp~ek die mening uit dat daar geen verkiesing in the nabye t oekoms saj wees nie omdat Smuts Wtlet da1t ~~o iets sy party uitmekaar sal kan laat spat Dit beteken nog nie aldus die blad dat die HNP aan b-ewind kan kom nie Slceuling in di~ Smutsgeledere sal uitloop op die verki~ing van n groot aantal onafhanldikes / TEENOFPENS EF En hierdie propaganda-offensief het die regering probeer verydel deur een van die lede n vet soelc tot die regering gerig het om parlemellltslede vry te s~el van die Hierdie standpunt kom t ot n mate> ooreen met Die Burger se slotsom n paar maande gele<le toe die uitslag van Germiston-distrik se tussenverkiesin g n groot agteruitgang vir albei partye openbaar het Hy het naamlili velldaar 13at dit 1luidelik i ~ dat nie alle onclersteuners va:n die Reg;ering wat onteyrede raak na die HNP oor gaan nie maar dat baio in paddastoel >artyfjies" opgaan Demokrate Erg Besorgd Voor die SA:\ nstituut vir Ras~e het min J H Hofmeyr week ge>vaarsku da:t fascisme" tydens die oorlog sterlcer geword het en dat dit n ie net tot Duitsland beperk is nie Voor die oorlog was daar soortgelyke invlo~de aan die werk in ander lande en die gevanr van die huidige toestand is dnt in baie van die einste ande vat teen Duitsland veg die fascistlese n eigings tydens die oorlog sterl~er geword het verhoud~ngs voorverlede1 J\ WA1 DAAR CEDOEN N~ESE WORD BOGRAFEit ivajl TWEE GROOT VOLKSHELDE PAUL KRUGER \ Deur Dr F P ostma 4/6 posvry Dit is gesonde- leesstof wat veral <leur ons jongmense met vrug gelees mag WJJrd - D W Kr uger in Ons Eie Bock GENERAAL J B MHERTZOG Deur C 1\1 van der Reever 25/- posvry My vriend die vyand van Hertzog wees dankbaal_ vir wat hy vir jou Afrikanersiel gedoen liet" - Langenhoven Godsdienstlge Werlce: Die Grond- van die Sedelike Deur Prof dr H G Stoker 2/3 posvry J)ie Eerste B~oinsels van die Calv~nistiese OpvoedUg Deur Prof dr J C Ooetzee 1/9 posvry Die Kosbare Goud (Ge eformeerde Geloofslee1 ) deur P redikante van die Gereformeerde Kerk 8 / 6 posvry n Nnwe Digbundel: eenvoudig met sy eie werk voort te gaan oot groot ontsteltenls in di: oppcsisie-k\i:mp n plaas van voorrang te verleen aan die mosie het hy die parlement aan die w erk gesit oor n aanvullende b ~groting - en wat hy hierln vra sal hy kry - ondanks opposisionele mosies van afkeuring" Die opposlsie bet met n harde bu! "~om de n teenaanval op hierdie teeno!fensief geloods 1\:artetse in hierdie sarsie is oa dt; Malan se drei&emel-t dat as die Regeril!g slaan dan moet by verwag om ter uggesl:tan te wortl" Hy het hierdi e bom met die volgende belangwekkende woorde-kru:t gelati: Die werl{saamhede- van die n and Jla)t alleen glad verloo1> as daar die sameworking tusegn albei lmnte is i\lunr as u ons so belrandel watter r eg het u om ons medewerking t;e n al Ous sal dit 11a1e ernstig oorweeg of om s die tegemoetlmming teenoor die Rggerlng sal gee" 1 Die regering het ook n mo tierbom na die loopgraaf van die opposisia geslinger Dit was gelaai met die argument dat as dit n mosle van wantroue was in plaas van sensuur" dit aanspraak kon ge]lad het op voorrang! n Verdere stukk ie skrapnel daarin was d:e a rgument dat die speaker van ons parlement in 1935 (d ws Nasior_aljs dr E G Jansen) beslis het dat so n mosie ni e voorkeur hojef te geniet nie Hierdie stelling het dl ~[alan be storm met n Britse t~nl;: in die 1 ol gende bewooruiug: Die reels wat hier gevolg " ord On wat ool;: in dle Britse Laerhuis van toepassing is is dnt so n mosie wel voorrang moet l{ry m~ reeling van die Speai{Cl in > moen spr was -verjieerd" Ongeval in lrien lie stormloo1>: Dr E G Jansen redal<teur van die illnp se Engelse weekblad Die lteme van troepe van die Kanadese t uisleer wat onlangs kragtens wet opgevorder was vir oarsese diens het tydens die inskeping gedros na Reuter berig beperldngs wat daar op die pu- Dia gevolg sal woos dat wanneer die stryd verby is ons tot die ontdq( bliek rus ten opsigte van die in- lung 1nag Jwm dnt terwyl ons nazlsmc voer van vleis van buite af nic in sy tuisland ver slaan het ons na Die lid wou d a t daar vrystelling sionale volltslewe erg lxls~net ge raak verleen sal word aan pade- bet met die W~mselle van nazisnre mn 1 Hofmeyr mentslede om vleis van hul plase Aldus By Jrierdie vrees sltiit mnr Duncan of selfs van Durbanville af net Burnside hom aan By geleentheid buite die stadsjg ebied van Kaap- van n funl{sie aan die Rand liet b y stad vir hul e~e gebruik in te ges{l: Na di~ oorlog sal Snill-Afrilm te doen ){ry met n baie vyandige nan voer Hierdie optrede sowel as slag die demoln atiese stelsel die weelderige vleisdis in die deur teen J>Olitiel(e orgnnisnsies wat ons parlementsgebou het n vlaag ongelukldg nie lrnu onderdllll{ nie en van verontwaardigirig by die anti-joodse propaganda sal lml be langj i1:ste wnpen we~ s" Kaap~e pub1ek aat losba1~s Die mening word uitgespreek dat in OORT REDERS SAJ GESTRA! WOlm plaas van dat Merdie wet- Die Kruithoriug belclaag dit dat sc gewers" verligting bring in die bale mense wat nie juis aan die Ossetoesfand hulle net bekommerd wabrandwag behoort nie teen partyskyn te_ w ees oo1 hul ei1e gerief politick te kere gaan wam:eer bulle een of ander organisasie se ben plaas van dat bulle die voor- die lange ljepleit n hierdie m ganisasie beeld aan rue pulblieb; stel hoe is daar geen partypolitiek nle 10f om n vleissl{aatste glimlaggerid laat ons die saak aanpak sonder in t e deurleef sit hu1le gjeweteu- agneming van partypolitiek" - woorwat dikwels verneem word - word loos aan by n oorlaaide tafel de baie ondermynend besk011 Di-e bl~d Dilt is tiperend van die deursnee meen dat sullte uitlatings n belediparlementslid s~ word v~erklaar ging is vir alle hardwcrkende party wat losg eruk van sy volt\ net lede die vroue en dogt:ers wat hard woorde aanbied wanneel daar ll!:>et work om nasionale feesdae n te maa " en vir die partye om brood gev"a word Solank sy sukses self Hy dreig dat hy in di:e vervofj!" eie lyf gevrywaar is van die SO- oortredings van die bogenoemde aa rd ge van die lewe is sy 1h<1og:ste onder die aandag van sy lesers (san bring :\let die eerste ~ortreding besorgdlheid die insameling van sal ons maar baie liggies die verantstemme vir n aansfuande ver- woordellke persaon op die vingers tik kijesing Maar daarna moet by d!t darem nie weer1doe1 nin" l1i c\ie S U KU BAlE BESKADO N N ONG ELUK Bring illt na ons en &lea die W"n~kn wi n reanltbat Adam en Ander c e digte Deur W E G Louw 6/3 posvry RO}lANS VPD Regina Neser SOLTAffiE 6/10 posvry Regina N-aser oortref haarself in Solitaire" en dis ongetwyfeld haar beste werlc BLARE WAT VAL 6/10 posvry LE1~SLAEll" NOVELLE-REEKS: 1/ 6 posvry elk 16/ posvry i r twanlf Mikro Saluut Korporaal K Kielblock: Die Avontuur vaii- die Vrywlllige Gevangene - Die Avontuur vitn die Goue Beeld - Die Avontuur van die Goewerneur se Dogter 1 C P ienaar n Versmoo1 de Snk J Malherbe Dlt is my Plig P l\tarais Gesteelde Lewens B Viljoon: Na Kantoorure Waterlote M S van Rooyen : Roo! Ridder van die ljug Frits Steyn Drie Man Sweet K v d R eever Uitdraai-Paaiee PRO ECCLESA~ BOEKHANDEL Posbus 29 - Pleinstraat STELLENBOSCH ROELOU BARRY ( Edms) Bpk ROBERTSON MONTAOU BONNEVALE llajngsburo ODS apeelallseer n bakwerk Yeral ongeluk en meganjeae berstehverk en smeet an Kane &gente rtr : Ford Flreewnebande en Plaasgoreedokap YNNOE EN DEEGLK E DENS: \OE\VAABBOBO Diens! sal die Wagwoord wees"

4 VlllUt DE OB WOENSDAG 31 JAN 1945 DE OB WOENSDAG 31 JANUARE 1945 EN ONS 0(!) Kt0MPE? Onderwyl die Terloop Tan die wcreldgesldcdenls Tit" die \olgenile eeue in Oos-Europb beslis word is dle bandjievol Afrilmners in on s land besig om met mekaar te wedywer oor wic se eie~ un n ;olgende verkiesing Eerste Minister sal wces binne die Britse ltyl> Dit is omtrent die beeld wat ons kry ult dle reaksies wat dar vanuit nasionale geledere gekom het op Die OB se pleidoole om hegotere aaneensluiting van ons W>lksgeledere Ons wil n 0 g nie )lardhandig optree teenoor hierdie mondstukke nle - dit is nog nie die amptelike en dus finale antwoord van die HNP-leiding nle - mmu in belang van die volk is dit nod!g JOm druk uit te oecen op hierdie onwillige politici wat n eerste ministerskap in die pad laat staan van volks~edding Laat ons dus n paar argumen te ontl~ed D1e eerste wat ons vandag wil behandel is die algemene reaksie by die Nasionale blaaie om die Ossewabrandwag te verwyt dat by die Britse parlement wil afskaf en intussen die Smuts-regerill!f maar sy gang ~il laat gaan Hul strewe dnarenteen is om die verander ing vnn regenngstelsel op die lang~~ baau te skull - indien hnlle ooit nog so iets begeer - en al hul selfstandige krag in te werp om die Smuts-bewind uit die k11ssings te lig maw om n nlternatl9w0 re gering in die hnidige stelsel te bepleit Hler dle poging sal op hul eie kragte en daarop alleen li!oet geskled want met ander antismuts-gn>epe weier hulle om saam te werk Dit s ten duidelikste verklaar deur Die Trausvaler en Die Oosterllg Ons herlwal : onderlryl die verloop van die wereldgeskieden is in Oos-Europa vir die volgende eeue beslls wold onderwyl die oot"t bestann yan die westerse b esl<awing en leefwyse - pnrlemente!!u eer ste-minister slmppe inld uis - beslis word en die moont1ild1eid nie nitgeslnlt is nie dat alles va~ die bestaande orde in die vlannne van n blocdi~e <Ommunistiese revolusit\ sal opgaan ;word die Arrilmlier volk J_!lngteloos niteen gehou oor die vrang of T C Smuts <lan of_ D F lunlan die volgende Premier van die Kroon moet wees in die / Britse Dominium dfe Unie van Suid-Afrika DE NOO:D ES DT ndien daat by die nasionaalgesindes verskil van menlng bestaan het oor die wenslikheld van die afskaffing van die Britse parlement~re stelsel dan was daar nog lets t-e s~ vir hlerdle blaaie se houding want dan KON dit n strydpunt gewees het Maar UtOU het ons reeds ten oorvloede toe aangetoon dat die HNP-leiers eenst emmlg wal> met die OB-leidlng oor die ongewenstheid van die huidige regeringst-elsel Om na die Tolk te gaan in hierdie r evolnsionere tyd en munr bloot n alternatiolffi-e partybewind te bepleit is onses lnsiens nood lottig - dit speel in die bande van dle kommunlste ; dn nrom ilat ous tlaarop aandring dat die grondslag vir gesamentlike optrede moet 1vees die daarstelling van n nnwe volksrtgeringstelsel in die plek van die vervalle en in ong1ms gernalte parlementarisme van die vori~e eeu Aileen daarmee sa l daar voldoende geesdrif gewel lmn wor d selis ook maar bloot lir n ajternatiewe r egorlug Binne die Eenheidskomitee was daar die n:odige eenstemmigheid op die grondslag van die konsep-grondwet wat die Osse\vabrandwag saam met dr Malan in hoofpunte en in wye omtrek" aanvaar bet Dlt behloort nog die geval te wees as ons maar net nie opportunistiese party-oorwegings in die pad laat staan nie Die nood T~n dtn tyd vereis die sameballlng van aile k ragte - in Europa selfs die snarn gann van Amerlka met Dnitsland - en ons klompie Afrlkaner s1 Spoorwee Weier Ver:gunning Aan Geniet Die OB ~ Wat Kommuniste Nadat daar meer as ll jaar lank pogings aangewend is om van die ) Suid-Afriknanse Spoorwee dieselfde vergnnning te ver ltry lir 11ersprclding van Die OB as wat ander politieke wee)tblaaie soos on Tho Guardian n kommnnistiese blad en Die Kruithoring HNP-o rgaan geniet is ~i n delik finaal antwoord van die Publisiteitsafde)lng van die Spoorwee ont vang dat hulle weiej:om Die OB oo~ te versprei omdat dit dan teen ltul beleid son wees Aangesien daar geen verskil kan wees tussen Die OB en genoemde t1vee blaaie nie behalwe dat die een die k onmtuniste en die ander die HNP se beleid verkondig openbaar hierdie weiering n besonder vyan dige houding Yan re~e ngswee teenoor die Ossewabrandwag Dit moet vir iedereen non dnidelik wees dat die HNP en l{ommunis tlese Party bale nader aan die Regering strum as die Ossewabrandwag Spoon eg-boekwinkels het met die grootste gretigboid die vorkoop van genoemde blaaie (en nog baie and er groepblaale) atioyulr m11nr die Ossevabrandwag se aansoek word geweler Daar s beginsels op die spel en die snnlt kan n le maar daar gelaat word nie OB lede kan baie help om gewig by to sit deur s~u 1 by Spoorweg boekwinlcels aan te dring op verltoop van me OB en reg streelts aan die bestullrder van die SJOonvee se publislteitsalde1ing te skryf Leser as U klaar- is gee die O B aan n A frikaner wat nog onbekt!nd is met die Feite O:B en Teruggekeerde Soldaat Afrikanerdom ingooi sal die brug N N VORGE UTGAWE na die Ossewabrandwag vir bulle HET ONS DE BREF VAN N altyd oop wees Daardie mense SOLDAAT GEPLAAS ONS sal die OB nodig kry die OB WL ~RAAG DE AANDAG sal hulle nodig kry - en die Afrilcnnerdom sal albei nodig kry" VAN ELKE LESER DAAROP H:erdie houding dateer nie net uit VESniG K 0 R T L K S ST 1945 uit vandag nie Dit is gese noherde S 0 L D A AT S Y mens die Beweging meet" us drie iaar -REDES UTEEN W AAROM ge}e(le te 1 rybeicl Natal op 26 NoHY EN ANDER MANNE Yemner 1941 Die tyd van ~aamstaan nader vlnhulle TOT DE VOLRSH<; nlg Van11it die OB-leidir:g is d:e pad WEGNG A AN G E TROllliE lanltal oop jarelank a! oop Laat elke VOEL ENTLK KAN VT lndividuele lid van die OB die pad oophou in sy distrik en in s} oumldook NE ANDERS NE Die Afrikaners in unifonn met oi sonder rooilus was en bly Airilmnen; God het hulle in hierdie Vl:>llt geplaas en dit betaam geen mens om hulle te probeer uitdryf nie Ons wil vetder gaan: nie net is hulle volwaardige Afrikaners n!e lllhe is bowen(lieu in bnie gevalle Airilan~ s met u gespesialiseerde kennls en onden iudlng wat uiter s belangrik en nodig mat; wo td in die dae wat ons olk Yoor d1e denr sta an Vir elk-e Afrikaner met verantwoordelikheidsbesef wor d dit derhalwe r dure plig nie om die volksgenoot met die rooilus af t e stoot of u:t te keffer nie maar veeleer om hom nader te trek en hom te laat tuisvoel in die Volksbeweging Hulle w~er sal 011 lml benrt moet leer dat 1lie elemgnte Wt\t ir h ulle van<lag bewierook - die kapitnlisti us jingo-etemente - h1tlle Jut <lie oorlog as uitgediende werf{tnill opsy gan1a goof \ anaf 1Ul4 tot lus was <lie sol dnte our boys" n 1922 is lmlle deur hul vorige bewo1td\lranrs us stakers op die Rand gesltiet En dieseude be wond~rnn-rs Ynn dest~ ds is ook vandag ann bcwiud Voel Tnis Eintlik behoort di-e Afrikaner uit die leer wat dit we! meen met ::;y volk spoedig tuls t e voel in ons geledere wart!ook hier sal hy vind dat die ktem nie op regte nie maar op pl!gte nie1 op woorde nie maar op dade gele word Ook is dit onteenseglik dat die meeste soldnte sterl< sosialisties beinyloed nit die oorlog terngkeer By die on sal bulle SO sialistiese lewen sbeskouing aantref; die sosialisme an <Ll) daad van die Noodlmlpfonds en an ons geswore eed : Ek sal my mede-afriknner bel)l en beskerm; ek sal llom nie in die stryd verlaat nie" S->sialisme as lewensbeskouing sal by by ons vind ; u volkseie sosialisme gedrerk en gedra deur nasionale liefde en oortuiglng 1Die lewensbeskouing wat auders as die llberalisme s~ dat Volks belang gaau voor eie-belang" Wedersyds Dat die Afrikaner uit die le<ir by ons tuishoort is duidellk lloe om hum by ons te kry is moeillker om to t>epaal Maar een felt staan vas: dit moet n wedersy~se lel lloudlng llees Nie net moet )Ly kom nie ; ons moct hom ook trelq ellteen van ons persoonlik en afstonderlik Laat ons eers voor ons eie deur vee elkeen van ons persoonlik Daarna kan ons andet mense se deure bekyk en beoordeel Het ons alkeen va n ons die soldaat in uniform wat ons as volksgenoot ken in vriendelike omgang e~ gesprek gevoer sander argumente of venvyte - net as een Afrikaner teenoor n ander? J{et ODS hom lant 1erstaan dat on s wel Ynn l1om mag Yerskil oor die sank waanoor lty veg maar dat ons die moed wnnrdecr wat hy ann die dng gole beu Het on s hom geleentheid gegee om die gees van die Beweging van n ader te leer ken nie as n lot amalait~s" vat daarop uit is om alleenlopende soldate t e o01 va! nie soos die JingJ-pers wil te kenne gee nie as verdelers nie ; maar juis as saamsnoerders van aile Afrikan erkragte oolt soldatekragte? Destyds al Toe partypolitici geen g~oeie woord gehad het vir die soldate nie en hulle uitgekryt het vir Hanskakies" ~n Roolvlerltspreeus" toe het die Volksbeweging by monde van sy eier gese: As die manne wat vandag veg terugwm en hul lot by die dellike omgewing Nog eens <Ons beveel die onlar:gse brief van n soldaat aan vir elke eser se oorpeinsing En na u dit bestudeer het - hand el dienooreenkomstig NOODHULPFONDS i\evr S J van Daren van Port Elizabeth skryf aan die Sekretaris van die Noodhulpfonds: By geleentheid van my seun se 21ste verjaarsdag h-et ek dit goed geag om ietsie in te samel vir diegene wat nie so gelukikg is soos ek nie Ek het my dierbares by my met hul ver jaardae maar daar is soveel wat hul verjaardae agter die Empire sc tronkdeure moet vier Ek het dus n koek gebak en met glasbak en a! verkoop en het daarmee 4 bymekaar gebring Ek is net jammer dat dit nie meer kon wees wart ons Noodhulpfonds le bale naby die har t en veral ons leuse: Een vir Alma! en Alma! vir Elk Lang lewe die OB Mevr S M Steyn van Johannesburg sltryf: Hiermee wil ek van die geleertlteid gebruik maak om u in die eerste plek persoonlik baie hartlik dankie te se vir alles wat u aan my en my gesin gedoen het in die afgelope vler jaar van my man se internering Alt yd n al daardie jare was ek deur u en die kantoorpersoneel uiters vri-endelik en opreg ontvang en behajildel; ook was u altyd onvermoeid in u ywer om vtr ons vrouens alles te doen wat u kon en noo!t ongeduldig om na ons klagte en moeilikhede te luister nie Ek kim u verseker dat sulke liefde daartoe bygedra het dat ons die jare van swaar kon dra met vrymoedigheid en tevredenheid Ek wil ook my innige dank uitspreek jeens die Fonds wat soveel gedoen het om ons las ligt er te maak As dit nie vir die Noodhulpfonds was nie sou ons baie dae nie geweet llet waar om kos vandaan te haal nie Ons dank die HetC dat Hy die Fonds daargestel het en sulke geduldige vriende om dit te bestee en elt bid dat Hy vir u en u personeel ryklik sal seen in d!e toekoms Ook dank ons die Here dat my man werk gekry het en weer vir ons kan sorg en ons n deeltjie kan bydra tot die Fonds om ander wat nog in moeilikheid is te help Nogmaals duisend dankles vir al u vriendelikheid Ons waardeer dlt so baie DEFTGE SOMERSHOEDE in groot versk eidenheid br ~ ~r34 1 Parow se!l oderne DAliESliiODSTE Voortrekkor}Veg - PAROf W V 0 G T ( Eiens) ~pk Fabrikante van Kelder en Besproe~ masjinerie HUGENOOT Kt BU!l 10

5 DE OB WOENSDAG 31 JAN Reaksies op OB se Eenbeidspoging 1 Na aanleiding van die pjeidooie vir volkseen- ~ lleid in Dje OB in die afgelope paar weke het daar lleelwat reaksie ingetree in die blaaie van die HNP Onderstaande is n h:01 t opsomming van wat in dite vier partyblaaie verskyn het B eskuldigings Die Volksblad verklaar in n hoofartlkel dat die Ossewabrandwag met hierdie eenhe idspoging sy eie swakheid erken Dit is die welsprekendste erltenning van eie swakbeid en van die leiers se onvermo~ om hul on Afr:kaanse diktatoriaal-getinte denkbeelde by bul volk ingang te laat vind" word vorklaar Voortgaande bedui~ die blad heel teensttydig met bogenoemde stelllng dat die Ossewabrandwag se doel met die eenheidsfront slegs is om die parlement af ta skaf en dan sou hy lets bereik wat die Af~ikanervolk nie wil he nie - n van Rensburg-dlktatuur wat op die voetspaor van die Europese voorbeelde die volkswil kan onderdrult en geen verarrtwoording aan die volk verskuldig s nie" Verder beweer die blad: Nerens in die pronunciamentos en uitvaardlginge van die OB-leiding kan ons n woord 1ontdek om te bewys dat hy hom voorneem om van die Smutsre gering ontslae te rank nie" Ten slotte word verklaar dat die Herenigde Naslonale Party die enlgstre organisas!e is wat gesonde VOlksreger!ng aan die volk kan gee Nio Swak Nle Opmerkinge: Die OB se poglng tot n eenheidsfront is nie n erkennlng van ei:e swakheid nl<! maar van swakheid van ons volk solank hy verdee~d staan tecnoor n verenlgde vyand Daarom noep by die HELE volk op om sattnt te staan ndien by (dll) OB) swak was sou hy ook soos sommlge HNP-sprekers en -blaaie bang gewees het vir eenheid omdat dlt hom sal ondermyn" (vgl die verklaring van genl J{ernp en adv Strydom waarin hulle waarsku teen versoeningspoglngs in Politieke Slagoffers van n Partfbewind Genl C L de Jager Gebiedsleier van die Yrystaat Souder verhoor in sy huis in hegtenls geneem ~n :lr twee maande in dte tronk opgeslutt Daarna met 5 in die magistraatshor Jieboet weens die besit 3 11 n rewol wet sonder liscnsie Na betaling vntt SY boetc opnnnt n hegtenis gencem vir intemerlng Vir byna twee janr agter die dorlngdraad en toe op eie koste op sy plaas geint~neer vir et like maande Tans weer op sy pos Ek sal my mede Airilmner nle n die stryd verlant n~e en nie aan die vyand ultlewer nie" sommige klesafdelings omdat die die HNP ondermyn) Die felt 1at Die VolksbJad in son samewerldng net n uiteindelike Yau Rensbnrg-dilttntuur" sien s verdflre bewys i r die vrees dat die linp se indoed sal Yerdwyn in enige komhi nas ie nn vojicslmtgte en n onbcllool de erl<enning van die Ossewnbrandwag se im oed Want as abnal Stunn werk waarom sal dan juts die OB sc doetsteuings" s-eih ierl Daar 1!! mos geleenthehl ir elkeen om n sou samewerldng vir ons volksb~ginsels tc skenu n verband met die-beskuldlglng dat die OB-leidlng nerens praat van die Smuts-regerlng nle kali ons slegs die hande ophef vir son naiwltelt As die OB n Van Rensburg-diktatuur be &Oog" is dit op Robben-Eiland of hier n Suid-Afrlka waar Smuts regeer er ecrs ultgewerp moet word voordat n OB-bewind kan plaasvind? Vetd<er venvys ons net na die volgende paragraar op bladsy twee (kolom vier) van Die OB van 24 Januarle jl: 1-loeltom wil die OB die vollrseenheid M? Om die Smuts-bewlnd Wlortel en tak te vernietig - van die Afrikanerdorn! " EKSKUSE verdrukkers Die nnrger redeneer ongeveer in dleselfde trant nlamllk dat die OB die parlemcnt wil afskaf teen die wil van die oorgrote meerderheid van die kiesers en verder dat dit ons intussen onver sl~lllig is of die Verenlgde Party anger nan bewlnd b~y of nie" Hierop kan natuurllk geantwoord \Word dat die HNP ook geen kans intussen" het om n bewlndsverandering teweeg te bring solank hy nie d!e steun van minstens aile nasionaalgesinde Afrilraners kry nie soos die onlangse ttts sen~erldesing in Ger miston-llistlk nog blmys bet wanr ille Yerenigdo Pnrliy 1600 stenune minder gekry llet as n jaar ge)e(le en die HN P 860 stemme mindor - n bewys dat die voile sy vertroue iu ale partye begin 1erloor n n verdere artikel het Die Burger met aanhallngs ens beduie dat die OB verkeerd is as hy liom op die ontwerp-konstltusie van 1941 be roep as grondslag van eenbeid omdat iiit nie deur die HNP as beleld aanvaar is nie en ook dat daarin voorsiening gemaalc word vir n parlement Die felt is etter dat die HNP dit laat publiseer het as rlgsnoer vir sy volgelinge dws ns n aanduiding van wnt bulle kan er\vag as beleld Of dit foriheel dt-ur n kon gres rumvanr is of nie mnak geen saalt n1e; dlt is aanvaar as n moont lilm beletd en lton dus as grondslag vir snmowerking dien Dr lllnlnn self loot to l<enne gegee dat hy dlt n hoofpunte eil in wye omtrek nan vaar" Geen Partynegering Wat die argument betref dat di ontwerp-konstitusie ook maar voorsiening nraak vir n parlement kan daarop gewys w10rd dat die r egeringstelsel van die Republiek grondlg sou ve skll van die huidlge parlementere stelsoel Dit sou n Oiltsregerjng wees in plans van n pnrty-regering n sy omsendbrief 1/41 het die OB hierdie dee! van die konsep as volg verbalk:n ;erband nlet bogenoemde samestelling nn die ~inisterraad 19D Yolksrand moet daarop gelet word dat daar in Jlierdie stelsel nle soos in die teenswoordige sogonaamde demokratiese of Brlts-purlementere stelsel n politiel<e party minis ters aamvys om die land nnmens n politieke party te regeer nie En dr Van Rensburg het uitdruklik aan dr Malan gevra of hy fout vind met enlge artikel in genoemde omsendbrief Dr Malan het die vraag ontwyk As hierby dr Malan se ele uitlatings ~~ neent word waarin hy die Britse parlement~re stelsel verwerp soos te Sfellenbosch op 25 l\aart 19-!1 is dit duidelil< dnt ons bier wei eenstemmig was in bree trekke AGTERDOGTG Die Trnnsnller meen dat Die OB se pleidooie slegs n plan is om aan die volk te kan sg dat by nog n poging aangewend het om ocenheid to kry en dat dlt deur die HNP verwerp is (Dan oou dlt die beste taktielt vir die HNP wees om die voon;tel ni~ te vetverp nie!- Red) Verder voer die blad aan dat die Smuts-bewlnd aileen verslaan kan word deur die sterkste politieke organisasie wat die Afrikan:erdom het die HNP" en dit moet geskied deur MET die stem en N die parlement n nuwe bewind te plans" n n vorige nrtiltel het die blnl ferklaar ddt die llnp aileen en op sv eie dio be\lind gaan verower Die Oosterlig beklaag ook die bedoe ling van d:e OB om die parlement te wll afskaf en by noem dit strydlg met ons volkstradisie Eonheld kan aileen verkry word op grondslag van die voorvaderlike tradisies en die lewensbeskouing van ons VlO!k en een van die allerbelangrllt- ste stutte daarvan is die stclsel van volksregering wie se noek dr Van Rensburg wll omdraai n die omstandlghede sal geen Nasionnlls hom steur ann die kamstige eenheidsluete van dr Yan Rensburg nie Die Naslo nauste "il met die OB-eiers niks te doen hc nie Aldus die Oosterlig Sy Ele Woorde Die beste antwoord hierop sal n aanhallng wees nit die redakteur :van Die Oosterlig se eie geskrlf n jaar of vier gelede waar l1y die Britse par- 1 lementere stelsel verwerp het as vrcemd - wat die Ossewabrandwag vandag nog deen: n die vrye Republlek Tan die Nuwe Suid-Afrika kan dio huidige be stuursvorm nie bly voortbestaan nie Dit spreek vanself Die ParlenLcntari!! me milt sy seremonies en proscdure is n Britse installing wat nog altyd vreemd is vir die Afrllmner" So het dr Otoo du Plessis redakteur van Die Oosterllg in 1940 geskryf in sy brosjure Die Nuwe Suid Afrika Waarom ron ous nie op hierdic standpunt melcnar weer l lnd niet SlANGvtlit N NGEVQERD6 BLK VEES n Tyd gelede het Die Vaderland n berlg gelt:ad van n gesin wat een van die ingevoerde blikkles vleis OOJJgemaak en daarin n slangvel ontd!llc bet Dio vel is toe aan desknndlge::s oorltandlg om vas to stel watter soort slang dit was Tans kondig Die Yaderland rum dat na moor a s twe~ maande se ontlersoek dig blad n!tennis gestel s dat daar niks openbnar tc manit is in vcrband met tlie men1ng van deskundiges oor die beweel1qe slnngvol nie Deur die adjunl gesoudheldsbeampto van Jobnnnc~ burg s meegc1lcel dat die verslltg lll&; die deslmndiges wat die vlels onder soek bet ontvang is maar dnt dlt nie openbaar gemaak sal word nie Lesers sal onthou dat die Unw in vier janr so tyd een jaar se vleis ekstm u~tgevoer het na Engelaull Om ltiei die verlies goed te mrutk nadat hougersuood in ate Unie begin lntree ltet bet die oorloggesinde partybc "ind dflartoo oor~aan om blilddes vleis trlt Suid-Amerika n t-o voer vat in ons slaghuise verlcoop moos word fn plek van vars vlels Dit is in een van die blikkies wat die slnngvel ontdek is NEEMTOE N POPJ1ARTET N N VEBAN:DERENDE WRED 7fommamlty -SGARETTE ROND OF OVAAL :WAAR DE ~ ONSSTAAN VR GELD N DENS VAN DE BOEREVOLK VR ALLES SONOP BLOEMFONTEN DE WNKEL MET N DEA<\L AAJVJAG! ahz27s EXCELSOR WYNE verower 3 silwer hekers en verskeiteerste pryse op Pa~rl Wyn tentoonstelling 1943 Beatel direk van Produaeerder JOHN SCHOEMAN EXCELSOR" VLAKTEPLAA TS-StASE KP - llehel owa Speliaal 2/3 10/- Rooi Jeripiko 1/9 1/- Wit Jeripiko 1/9 1/- Malmaey 1/9 1/! Soet Muakadel - rooi 1/8 7/6 Soet Muakadel - wit 1/8 7/6 Soet Port 1/8 7/6 Port 1/6 7/- Pontak 1/6 7/- Worcester Hock 1/6 7/- Spesiale Sjerrie 1/6 7/- Sjerrie t 1/5 6/6 Moakonfyt 1/6 6/6 Voeg by 5/- vir Kisaie en Bottela en 20/- vir Vaatjie wat vergoed sal word by terugaending apoorvrag betaalcl LW - Wya word alleea in Kitsics van 12 croot bottela of Vaatjica van 5 geu en meer verkoop T-ne: KMB plus treinceld na sylyne of K:BA plus treinkommisaie vos Vlakteplaats-stasie LBT WEL - Mo11lonfJ1 worcj aiimd tm ed D ldlalee ftd ls lionela of D lr:ubaj waarop & dep 10/ ~

6 SBS DE OB WOENSDAG 31 J AN 1945 CHURCifiiEt SKETS KOMMUNSTESE WREEDHEDE N GREKEtAND GekllUsifueerde Advertemies TAREF VR GEKLASSFSEEBDE ADVERTEN~S: Jlan4elsarvertenslee: 3d per woor<l m lnlmw:n 6/ p er plulnc Persoonllke A4vertenales: 2d per woord en 6d vir elk e afaonderllke versra - mtntmum 41 per plaalng Advertenslegelde s atrenc Stuur advertenslee aan voorultbetaalbaer Voonlac Edms Bpk Posbus 1411 Kaapstad Teregstellings Met Messe en Byle Sedert die bondgenootskap tussen Rusland len die Westerse demokrasi ee moes die wereld in Briise Blaaie en toesprake vcrneem hoe beskaafd die kommuniste skielik geword bet Dit is mense met wie mens heerlik kan saamwerk en vir wie n mens selfs op Sondae in Suid-Afrika geld kan insamel - son goei e saak verteenwoor dig hulle! n onderstaande opsomming van Churchill se onlangse t ocs praak oor die botsing in Griekeland skilder die Britse Eersfle Minister die wreedhede en verraderlike metodes van die kommuniste D Lt toon dat die jakka1s miskien wei onder die Britsc gekleurde bril van kleur verander het maar glad nie van sfrekc nie Die naakste misdadigheid wat hierdie vemietigingsmag besiel blyk duidelik uit die voorbeelde wat in die Britse Laerhuis gcnoem is Politiekontwil noem Churchill die Griekse kommuniste Trotski-dste ten einde aanstoot aan Stalin te voorko:m Hy weet egter goed dat dit Stalin se voorhoede aan die poor t van die Westerse beskawing is lntussen werk hy saam met die vader van kommunistiese geweld om n beskaafde vdlk soos die Duitsers onder te bring en daarna? Gaan Stalin nie net so maak soos sy sewe verteenwoordigers in die Griekse kabinet om skynbaar saam te werk tot sy magte g1ereed staan nie? Die verslag van Olturchill se toespraak lui onder meer as volg: NTEKENGELD ~vooruitbetaalbaar) 1 Deur Komman4o: 6/ p er jaar 3/ per halfjaac Nlc deor K omma ndo maar dll:ek by Voor- slag Edme Bpk : 10/- p er jaar 5/- p er halu&ar Adrcaveran4erlnce: 1/ per adresveranderidg DOODBERG STRAUSS - D lt waa 4Je wll van d ie Heer om van ons t c neem en haar oor te plaae na ho!r dlena 0111 bemlnde Eggenot e en Moeder op 16 Januarle n die ouder<lom van 60 Jaar 7 maande en een cag Haar plek s Jeeg Haar stem S su Maar ons swyg dll wu u wll Die bedroefde vader :M D Strauss en Klnders DANKBETUGNG Mnr 1\L D STRAUSS en Kln4en TaO Bkalllkop w ll bulle barteuke dank betulg aan f&mllle en vrtende vir bulp verleen be)&ngateiiidg en meegevoel D ons groot veru ea PERSOONL K NNETTE-AT ELEE (Edma) Bpk Potocrafleae werlr van enlge aarcl U ltmun ten4e dlelll teen bllllkate P171C Steun h lerdlc Atrllranera: Spoor bondkaa-geboll De VWJeral&nal 18 J obanneeborc F oon A oames ea D en Daarlulpper Pennaueuw b&aloiw1dj BaD411a&r D tabu D f&d taale&ol4are ente Vr die beronda 1:1Uon borloalu w OnbllelaUo SbuM r n Pellbetlvoem _ ue NDFlRSTEUN n A1rlkanersaak A P Vr KruldenttlWare eetwwe eo ander blnodk-bede ~na& N Ut41n loon :Sii-1179 O lwart &lie D AfrlkaDer-fll:ma reeds <&0 ONDERSTJilUN Jaar tot u d iid Btnur u produkte plulm- YM D WD1e bawl aan: L SO Jlluk tllalp Breeatnal too Newtoa O NMOONlLKT Waankynlllr s dlt sl&d nle onmoon tllk Vr u om 11 geeondbeld TO!tome te berwln n lc n aan enlge ~ ~y atcuten ftd hoe ertuc dlt ts en of dtt tot hlertoe aa oogeneeallk beakoa S lrl7t aan 001 en nratrek volledtge be80nderhedc ~ medtyne geen beelkuddlge tot elle n le en a e taan odder geeu verpllgti D nle Tbe SdeutJtlo llealth l aautnte Poebu 1338 Kpatoul YANKA NSE\>LAAS Bespr eek vroogtydic plek vir u v olgende vakanele by Mev A BADENHORST Ver genoegd Rl\ ered&l D ie!deale J?laaB met Y natuurakoon Vrlendellke bebatldellng gerle fllke kamere geurl~;e etee en b i!uke terme BELANGRTKE KE~~SGE~G E on4er getekende ma&k bekend dat b y ay wamakery en grofsm ld na er f No 126 (n et a:ter ay ~:arage) verplaas het D ie werk word u ltgovoor net s oos n d ie v orlede Ook hot ons n groot voorraad go~;alvanl~eerdo pypo op hande \V A Swan cpoel Posbu~ 80 Aberdeen Onderwyl die Griekse regering met binnelandse vraagstukke te kampe gehad bet hot kommunlste ult die noorde na Atbeno gestroom Hulle l!et van die wapens wat Brlttanje aan die Grlekse le~sr verskaf het gebrulk gemaak met die doe! om Glieltelrmd in n kommunlstlese st aat om te sleep Die ltonununlstleso lede van die re gering P npandreous en nnd11r e ltet b elmeltk snmngewerk met dl9 kommunistlese mnjrte n die land wnt besig was om nlli!s n bnl vermoe te doen om die wettfge re~rerlng omver te wm-p en n kommnnlstiese bewlnd n te stel Hnlle bet groot magte vfr die doel georgnnlseer Hy bet vernqem dlt E las twee jaar lank besl~t \\as om bendes to wanen en dat bulle eeldo t oon die Dultsers opgetree bet Churcblll bet verklnar dat dit skyn of Elas (Kommunlstlese on~anisasle) hul oog gevestfg h et op belangrlke plaaslike sake sodra d!e oorlog beeindlg s H ulle bet die regerin g aangev:ll oor elke aanst!lllng wat hulle ~redoen het NPt toe dl! woeste ber gtroeve tn die stnd was bet SEWP kom nmnlstlese ll 1o van djo knblnet ge l~ kttllg bel!nnk D BENODG ECTBOL UX Yek&l (retrtglrator) vir onmldd euike gebrulk Besonderbede aan: l la&rhotf UltkOlS GraAtf-HeiDet E (a) 50 sakke van droll Penkepltte Meld 100rt en p rys Klein hoeveelbede welkom (b) 4 Bakke beate c ehalt e vars Okkemeute (c) 6 sakke b itter of Hardedop Amandels Herboldt ee Boomkwok erye Posbus 660 Johannesbur g TE HUUR U t EB Manspenoon Kamer 4<)8 meubeib so llg unne ens 201 Tota&l Newportetraat 12 utt Klootnekweg K TE KOOP B BAN CDEF Saa4aartappela - B-sertlfl kaat; odder :SO sal< 37/ 6 per aak ; oor 60 aak 3!5/- per sak Bonder aertlflkaat m aar gewaarborg 30/ per aak B D llleut>rkiuyl Bus 41 George " A ESTE kwalllclt Vroei! Kaapee plat uleeaad 6/ 8 pond v ir liiidelens 6 pond regatreeks vaj die Afrikaner produaent geen apekuta nt Jl r n Relllburg Poeb lll 1 \Vntowmore B f BEElBAAD - Dlt S Eclipse Beetoaad Detroit Uepe en Eglptleee p latbeeteaad 12/ per pond Chantenay w ortelsaad 12/per pond Detrollbeetsaad 1 0/ per pond ESTE Auatra llese B ruln-ute-a&ad 7/- per POnd Beperlrte boeveelb eld Geeertlflaeer PoiVrY en KMB J J 8plee Premier Saadkweker Bue-en-Vrede PK Schoemaneboek Oadtehoom 0 B OOT onmlddelllk versend A 1 &9/-: No 1 M/ : N o 2 <&9/ per ton vob Boatpan KM B a :S de Beer RUiplaU pk Florllb&d- S re WOP EtmELS - Besoek o( ekryt aan die aaak waar u w aarde dlen l\ en tevredenb eld kry Pftft llfftlbfl~ Rpk flf!11t ra&l~ll&at %ZO Prflnrta Pnlm 1 : Pnnn %- Oi tlf M Nfl b led aan Ge~~ trte KMooml teen 38/ 6 per tlln: Rumle teen 12/ 6 par ton (minim u m 12 ton ): Ca n na Loo~tllll d lo beeto soutlek t een ~:ellslek en haa rwurm t een 1 per sak V OS ons etasle Afiower ln~: clnitellk 90 % a tjiag op s poon -rag aan TrftnavAal en N&tal boere Kontant met bealelllng aan NnnTo1 Pllke KAap Soutp~anne Jnebns 118 O Prl l<ft AN!! CONCRETE P ROD UClT8 - TeniiZ%0 V K ombuts- en handwubakke b added eeptleae tenke p llar e vloerteela voertroe Enl~: lets n beton Dlrektwre : P \V fn P 0 """ n - n Pnttl~t~N""" """ \ WYNE ~ OE LLTNO Muskadel-llkeur : Anker geud Rool of Wll Maalladel Jertp lgo of Beete Ou Port : anker 3 2-0: G gelling Roo Boet Muaeadel L2: anlrer :Z18-S G &e111ng Worcester Bock Boet Blerrte ot Balfaet Mueeadel ; anlrer 2-11-o Voorwa&rdea : Kont&Dt of JtBA WJD co 1- er Bonulev&lt-etule VaatJJee m oet terus patuv 1 word r 0 Jonker WeltenedoWJ1Urer7 Poebaa BoAnlnale K P NS bet u bcperkte hoeveelbeld kcurlg gesorteerde T ier Phllllpplnens e Regale en St Joseph Lellol Tllenkcrlntjlo Anemone Swaardlelle Affod ll lt4nonkel Hlaclnth ens bolle bes klkbaar Beste! Vrugtebpme on WDgerdstokko nou vir WDter-planttyd voorraad boperk Pryelyete op aonvraag H erboldt ee Boomkwekerye P05bua 660 Johannesburg O te was om bierdie vreesbevange mense te Yersamel en bulle mee te deol dat bulle na soveel um sc loop n warm maaltyd n dak en n bed sou kry Nadat hulle v~t skole dne lank gyselaars was het bulle besef dat dit nuttcloos is om to vertrou op enige belo(te van kos DffiTSERS VE RJlOOR Ek snl twee kenmerkende besonderbede erstrek Danr is onfdek dnt n TrOll geld by ]mal" gebnd bet S~ is bcroor en doodgesld et Toe die gy selnnrs ge11rotesteer het l1et die wugte hnlsell verontskulllig dour te!i(l dnt sy Tlr die Britto gewerk hot n n muler gmnl bet n man dnarin gilslang om n gone tnnd nit sy mood te tr:elc en dlt vir kos te venull Die gyselnars JllOcs knnlroet loop ln met er skenrde kt~re n P nar gelukkigcs is opgelaal Dlegene wut nie meer kon loop nie is tereggestel Churchill het gese <Llt Leeper die Brits ambassadeur die verhaal onderskryc Uit een kolonn~ van 800 mn u s 200 binne tlen dae oorlede Die totale aantal beloop duisende en slult bale bekentles in die Grlekse republiek in n Groot aantal nablyw-endes kee1 na Athene terug om dleselfde Yerhaal to vertel Churchill het die verhaal Yan n ooggetule (n Britse offisier) aangehaal : lerwyl ek op Pcresteum n voorstad van Athene was s aan my 1neeg-cdeel dat n groot aantal van die vyand om die lewe gebring is deur Elns en in slote bulte die stad begrawc is Ek het na die plek gegaan en met die begraafplaas-wag gepraat Volgens sy verkj:u-lng is die liggame van vyftlen t ot twintlg na die noordoostellke hoek van die bcgraafplaas gebrlng waa r hulle deur Elas Vl! rmoor s Die yke is verbrnnd n n stolsol loopgrawe wat tans ongeveer 200 tree n beslag neem lly ltet berrum1 dat nltesaum tusson 1200 on 1500 per sone so om llie lewe gobrlng is - meestnl met m>jsso en byle Drie of "ier dao lank was dlt n stryd om n afslcuwelike slagtlng in die middel van Athene -te voorltom waarin alle vorms van regering sou het eu naakte weggevoer gewees triomfantellke lrotski-lsme ingestel sou gewees hot frotskl-lsme is n bet~r benaming van dlo Grleksc kommuniste en ander sektes en hot dl~ voordeel dnt dit net soveel in Uuslnnd gebaat word Sedert hul mlslulroo t>oglngs n Athene om die Grleke to verenlg l!et erger dinge gebur as wat voorheen gebeur bet n Beroep moes op rust ende divisies in tals gedoeu word om die Brltte n Grlc-keland te versterk Die tro epe hlt dlkvel!l die me1 leb: Magriet NortJe Beaufor t-wee; nlng nltat)spreek dnt die mense teen Smlt P Ellzabeth ; Lourena v d wle bulle g e YP; b et selrs gemen cr Catherina Weethulzen Loxton: Jacobus D J aanveld was as die Duitsers MamagalleekraA: Tbeunls du Toll Koedoeekou: Gerhard us :M Oberhozer Vryburg lloord 2 Joeb: Rlna Llebenlierc N Paarl; SuaaChurchill bet voorts n uittreksel rall Matthee Bellvlle; Ellzaobeth M do V van n verslag van die B1 itso nmbas- llers Fraserbur:: J ohanna du Tolt Mlddelburg Tv!: Hester du Plessis Skutnadrln: sadeur n Athene voorgeloes wat Cornelia J s J oubert H olbank; Stephanus tw~e of drle dae tevore gesl<ry! 1 : P Fourle Vryburg Sedert die Duitsers vertrek het het 3 leb : Yvonne Mlnnaar S Paarl; Wiln klein maar goed bewaponde l<om- helmina ROhrbeek Dendron 4 leb : Robert Youn g Houtbaru; Joan munlstlese party n skrlkbcwlnd oor Snyders Parow: J obannm Louw W Ugenhou tedie llcle land gevoer Niomnnd knn tilt drl!t: Allee v Zyl Montagu ; Johanna H nantol mense wat gedood or b1nrrt>s Bollia Pletersburg: Salmon v Reneburg teer is TOor die OJ?Stnnd n Atlum~ Bethlehem : Loretta Botha George ; Susanna werkllk begin het be rekeu nio mnnr v 5 DFeb eventor Pearston : s w v d Merwc wanoeer die wnarbeid gcopenbnnr Malmosbury; Jacob Boshotr Pblllppolla o Jocb: B nrtholom eus Jordaan N P norl: ka n word snl dnar n ~r!llu lldll> c ll!ar;da lena Roes Kirkwood ; Anna Ross Kirk erlmnl te ertel wees ood: Petronella Vermeulen Somersot-0011: Toe die gevegte in Athono be- wmagrleta r<:ortc Dendron ; R lna d e Koek gin het het die wreedllede vlnn l~t Dendron ; Yvonne Robbntse R ustenburg: toegoneem Mans Vloue en kl n Cathrlna s Kru~;~r MSinlaga lleskraal 1 1-ell: Antonio J Ern<!m us MerwevUle: ders is hler in g1 oot getnllo v r- wmem Bekker Beaufort W~: Adam s wanemoor e n dulser:de gyselaars s poel Tlervlel! Wlllem J Theron Aughrables; geneem en langs die paale mcogc- Dorthea Bolhll Goudlnl: Cecilia M Coetzee Jan G Beyneke Bo!!wal; Martha sleep en bale nan hul Jot oor~c Graskop; Roel!l Koster; Mnrllnus Buurman Bcthhleaat om te sterr Berlgte ult Sa- bem; Mar!u Bo: hotr Phlllppolls lonlka toon dlt dleselfdo dna1 ebeur bet" Churchill het ook n verklarlng ann 11 BOLAND BOTTELS10 0 R gehaal van n Brltse offlsler kol Morrison wat sy lnligting lngewiil HOOFSTllAAf <;:l het deur persoonllke ondervragtnr van n groot aantal gyselaars wnt b P A ARL n voorultgeskowe verpleegstasles te~ gekom bet Op Kersdag verklmr die kolonel ~ l< oon 9S1 n kolonie gyselaars mans en vroue uit hul huls gesleep deur die opstan delinge en van Athene af noordwnartr 8ECNAFNJS YEJRl~ vignc geneem Hulle s n n voorstad vcrsamel en nadat bnl skoene en soul1 mige van hul klere waaronde1 hu jasse afgeneem Js s hulle tangs dle paaie in sneeu-bedeltte berge voort~c dryf Elke dag s sommlge aan oor elsing dood en ander tereggestel V ltos moes hlerdlo armsallge gyse!aarr self sorg Die inwoners van die n Dela lllaandeijj<se Premle del< 41e bele dorples was te vrecsbevange om mee1 Famllle Die LJkbeeorger D u dorp s one asent te doen as om bulle slegs met magte Ol E 8 UlD-AFUKAANSE FEDEBABE VAN lose simpatie aan te stanr Hut wagte bet ingewillig om vir bulle kos te BEGRAF:NSVEBSEKERNGS VERENGNGS BEPEB E vlnd indien bulle geld gee Ongevaer (Gereglatreer onder die VeraekeriDpwet) 100 s ingesamel maar al wat bulle lis Beeketts&ebou Prelldeulltraat 87 b /Y Banlaonstraat ontvang bet was n halwe brood ellt OB ANNES B 1J B O n Gewllde poets van die wag- "