Introdución á Gramática Galega

Transcription

1 FACULTADE DE FILOLOXÍA DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA GALEGA Introdución á Gramática Galega Carme Ares Vázquez Francisco Dubert García GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO 2017/2018

2 FACULTADE DE FILOLOXÍA. DEPARTAMENTO DE FILOLOXÍA GALEGA AUTOR: Francisco Dubert García / Irene Santos Raña / Carme Ares Vázquez Edición electrónica ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico, gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.

3 Introdución á Gramática Galega (G /G ) Curso Campus de Lugo Profesora: Carme Ares Vázquez Despacho: 236 na Facultade de Humanidades e 104 na Facultade de Formación do Profesorado Extensión telefónica: e 21043, respectivamente Correo electrónico: carme.ares@usc.es Horario de titorías, 1º semestre (suxeito a modificacións ó longo do curso): Martes: De 11 h a 14 h. Facultade de Humanidades. Mércores e xoves de 10 a h. Facultade de Formación do Profesorado Campus de Santiago Profesor: Francisco Dubert García Despacho: 111 Extensión telefónica: , Correo electrónico: francisco.dubert@usc.es Horario de titorías (suxeito a modificación ó longo do curso): - Luns e martes, 10h-11h e 13h-15h Sentido da materia na titulación A materia de Introdución á Gramática Galega serve para introducir os alumnos na análise gramatical do galego. Para iso, reducimos a Gramática ós seus compoñentes básicos: a análise das compoñentes fonética, fonolóxica, morfolóxica e sintáctica. O sentido da materia é presentar nocións básicas da análise gramatical, coma alófono, fonema, morfema, alomorfo, función sintáctica, concordancia, dependencia, etc., aplicadas ó galego, de modo que ó final o alumno coñeza e use con soltura estas ferramentas e saiba aplicalas ós datos. Outras materias posteriores traballarán en profundidade as nocións que aquí presentamos, quer no plano sincrónico, quer no plano diacrónico; sen o seu dominio, non é posible enfrontarse a esas materias. Obxectivos da materia Ser capaz de realizar pequenas análises lingüísticas en tres compoñentes gramaticais (fonética, morfoloxía e sintaxe), sexa de maneira independente, sexa combinándoas. Coñecer os conceptos básicos da gramática xeral e saber aplicalos ó galego en traballos de creación propia. Reflexionar sobre a estrutura da lingua galega. Competencias Ser capaz de crear unha análise lingüística, seguindo un método claro e sendo coherente cunha teoría. Nun nivel básico, ser capaz de avaliar a coherencia e resultados dos traballos de investigación en lingüística galega. Contidos 1. Fonética articulatoria: os segmentos fonéticos, a transcrición fonética 2. Alófonos e fonemas Bibliografía Álvarez, R. / X.L. Regueira / H. Monteagudo (1986): I. Fonética e fonoloxía. A ortografía, en Gramática galega. Vigo: Galaxia, Álvarez, Rosario e Xosé Xove (2002): Sons e grafía, en Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia,

4 Andrade, A.e M.do Céu Viana (1996): Fonética, en Isabel Hub Faria et alii: Introdução à Linguistica Geral e Portuguesa. Lisboa: Caminho, Catford, J. C. (1988): A practical introduction to phonetics. Oxford: Clarendon Press. Fernández Planas, Ana María (2005): Así se habla: nociones fundamentales de fonética general y española: apuntes de catalán, gallego y euskara, Barcelona: Horsori. Freixeiro Mato, Xosé Ramón (1998): Gramática da lingua galega I. Fonética e fonoloxía. Vigo: A Nosa Terra. Laver, J. (1994): Principles of phonetics. Cambridge: CUP. Martínez Celdrán, E. (2001): Introducción á Fonética. Vigo: Galaxia. Regueira Fernández, X.L. (Coord.) (1998): Os sons da lingua. Vigo: Xerais. Vidal Figueiroa, T. (2000): Fonética e Fonoloxía, en Ramallo et alii (eds.) Manual de ciencias da linguaxe. Xerais: Vigo, Morfoloxía 2.1. Breve repaso dos conceptos básicos: palabra, lexema, morfema 2.2. Teoría clásica do morfema. Problemas: morfo cero, morfo baleiro, amálgama, etc Flexión vs. formación de palabras (derivación e composición) 2.4. A noción de paradigma e as propiedades morfosintácticas Bibliografía Álvarez, R. / X.L. Regueira / H. Monteagudo (1986): Gramática Galega. Vigo: Galaxia. Álvarez, Rosario e Xosé Xove (2002): Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia. Azuaga, L. (1996): Morfologia, en Isabel Hub Faria et alii (eds.): Introdução à Linguistica Geral e Portuguesa, Lisboa: Caminho, Freixeiro Mato, X. R. (2000): Gramática da lingua galega II. Morfosintaxe. Vigo: A Nosa Terra. Matthews, P. H. (1991): Morphology. Second Edition. Cambridge: Cambridge University Press. Existe tradución española da primeira edición (1974): Morfología. Madrid: Paraninfo, Pena, J. (1991): La palabra: estructura y procesos morfológicos, Verba 18, González Pereira, M. e F. Albertuz Carneiro (2000): Morfoloxía, en Ramallo et alii (eds.): Manual de ciencias da linguaxe. Vigo: Xerais, Spencer, A. (2000): Morphology, en M. Aronoff e J. Rees-Miller (eds.) The Handbook of linguistics. Oxford: Blackwell, Sintaxe 3.1. Que é a sintaxe? 3.2. As relacións sintagmáticas 3.3. Unidades sintácticas 3.4. Funcións sintácticas 3.5. Construcións sintácticas Bibliografía Álvarez, R. e Xosé Xove (2002): Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia. Culicover, P. (2008): Natural Language Syntax. Oxford: OUP. Duarte, I. e A. M. Brito (1996): Sintaxe, en Isabel Hub Faria et alii: Introdução à Linguistica Geral e Portuguesa. Lisboa: Caminho, Freixeiro Mato, X. R. (2000): Gramática da lingua galega II. Morfosintaxe. Vigo: A Nosa Terra. García-Miguel, L. M. e C. Cabeza (2000): Sintaxe, en Ramallo et alii (eds.) Manual de ciencias da linguaxe, Xerais: Vigo,

5 Raposo, E. Buzaglo Paiva et alii (eds.) (2013): Gramática do português. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian. 2 volumes. Rojo, G. e T. Jiménez Juliá (1989): Fundamentos de análisis funcional. Santiago: USC. Tallerman, M. (1998): Understanding syntax. London: Arnold. Dicionarios de lingüística Trask, R. L. (1993): A dictionary of grammatical terms in linguistics. London: Routledge. Trask, R. L. (1996): A dictionary of phonetics and phonology. London: Routledge. Trask, R. L. (1997): A student s dictionary of language and linguistics. London: Arnold. Metodoloxía da ensinanza Sesións expositivas. Para a introdución dos conceptos teóricos e metodolóxicos de análise lingüística, aplicados a datos da lingua galega. A explicación apoiarase moitas veces na lectura e comentario de textos e na exposición e comentario de exemplos. Sesións de seminario. Traballaranse algúns contidos vistos nas sesións expositivas. Faranse comentarios de lecturas, exposicións de traballos e exercicios de diverso tipo. N.B.: as lecturas e traballos que se encarguen son de realización obrigatoria. Escusa vir ós seminarios quen non teña as lecturas e exercicios feitos. Actividades do curso. Exercicios, traballos, exposicións, comentarios... de carácter obrigatorio que serán recollidos nas aulas. Algúns deles terán carácter non presencial e deberán ser entregados nas datas que no seu momento se indiquen. Constitúen un elemento fundamental na avaliación e na nota final do curso. Lecturas. Elemento fundamental. Ao longo do curso encargarase unha serie de lecturas obrigatorias, que se deberán preparar en horas non-presenciais. Sobre elas traballarase posteriormente nas sesións presenciais. Plataforma Moodle. Usarase a Plataforma Moodle da USC para traballar nas aulas. Polo tanto, os alumnos deberán atender ó seu correo rai.usc.es. Sistema de avaliación da aprendizaxe A) A asistencia ás clases é obrigatoria; valorarase a participación nas clases. Valorarase a asistencia ás clases así coma a participación do alumno nas mesmas a través de comentarios, exercicios, reflexións... Só se permiten 6 faltas sen xustificar. Esta parte suporá un 10% da cualificación global. B) Actividades do curso: Ao longo do curso, o profesor recollerá diversos traballos e exercicios, tanto de elaboración presencial como non-presencial e ben individuais, ben feitos en grupo. Valorarase a calidade e, no seu caso, a orixinalidade, así como o deseño e presentación. A avaliación destas actividades suporá un 30% da nota final. N.B.: Haberá unha data de entrega para cada traballo; fóra desa data, non se recollerán traballos se xa foron corrixidos na clase; cada traballo non entregado sumará 0 nas notas. C) Contidos da materia: é obrigatoria a realización do exame de primeira oportunidade. Alén dos contidos teórico-prácticos, valorarase o dominio do código normativo, a coherencia e a cohesión textual. A nota deste exame escrito conta o 60%. É imprescindible obter unha cualificación igual ou superior a 4 neste exame para superar a materia. A nota final obterase sumando A, B e C. D) Os alumnos que non poidan asistir regularmente á clase deben obter unha dispensa outorgada

6 polo Decanato e deberán realizar unha serie de traballos e lecturas personalizadas, a maiores das que fan os compañeiros que asisten regularmente ás clases. O profesor porá datas límites para a entrega destes traballos; non se recollerán traballos máis alá do último día das clases; cada traballo non entregado sumará 0 nas notas. Deben comunicar ó profesor esta situación nas dúas primeiras semanas de clase. Neste caso, os traballos sumarán o 40% da nota final; o 60% restante obterase nos exames oficiais correspondentes. Aqueles alumnos que suspendan a materia na primeira oportunidade deberán realizar o exame oficial de segunda oportunidade. As notas de participación nas aulas (A) e as das actividades de curso (B) serán usadas para computar a nota da segunda oportunidade, xunto coa que obteñan no exame oficial. Os que suspendan na primeira oportunidade deberán, polo tanto, repetir só o exame (C) de contidos da materia; para aprobar a materia cómpre obter unha nota igual ou superior a 4 neste exame. Aprobar o exame escrito final da segunda oportunidade é unha condición necesaria pero non suficiente para aprobar a materia. O mesmo vale para os alumnos con dispensa de asistencia: o 40% da nota corresponderase coa obtida nos traballos de curso, tanto na convocatoria da primeira coma na da segunda oportunidade. ATENCIÓN: Os alumnos que superen as faltas de asistencia sen xustificar perderán o dereito á avaliación continua. Isto significa que terán 0 nas notas de asistencia e de traballos de clase (aínda que entregasen traballos e tivesen cualificacións positivas nestes apartados, terán 0 de tódolos xeitos). A súa nota final (tanto no exame da primeira coma no da segunda oportunidade) calcularase co 0 de asistencia, o 0 de traballo de clase e o 60% da nota do exame. Valorarase a corrección lingüística nos traballos e exames.

7 Horas de estudo e preparación de actividades: 150 Sesións de seminario: 16 Sesións expositivas: 32 Sesións de titoría programadas: 3 Sesións de avaliación: 4 Realización de traballos de diverso tipo: 30 Lecturas: 25 Preparación de exames: 35 Outras actividades: asistencia a cursos, conferencias, etc. 5 Calendario de actividades interactivas Setembro 2017 expositivas 11 Fonética/fonoloxía 12 Fonética/fonoloxía 18 Fonética/fonoloxía 19 Fonética/fonoloxía 25 Fonética/fonoloxía Outubro Fonética/fonoloxía 5 Morfoloxía 9 Morfoloxía 10 Morfoloxía 16 Morfoloxía 17 Sintaxe 23 Sintaxe 24 Sintaxe 30 Sintaxe Novembro Sintaxe 6 Sintaxe 13 7 Sintaxe 14 Sintaxe 20 Sintaxe 21 Sintaxe 27 Sintaxe

8 Decembro Sintaxe 4 Sintaxe 5 11 Sintaxe 12 Sintaxe 18 Sintaxe Lecturas obrigatorias Hai unha serie de lecturas obrigatorias para as que se establecerá algún tipo de control. As lecturas poden ser modificadas ó longo do curso. Dubert García, F. (2000) Sons e letras nas gramáticas clásicas do galego, en J. L. Rodríguez (ed.) Estudos dedicados a Ricardo Carvalho Calero, Tomo I, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela / Parlamento de Galicia, González Pereira, M. e F. Albertuz Carneiro (2000): Morfoloxía, en Ramallo et alii (eds.): Manual de ciencias da linguaxe. Vigo: Xerais, García-Miguel, L. M. E C. Cabeza (2000): Sintaxe, en Ramallo et alii (eds.) Manual de ciencias da linguaxe, Xerais: Vigo, Palmer, Frank (1971): "2.6. Concordancia y régimen", en Teoría Gramatical. Barcelona: Península Atención. Durante todo o curso, os dez primeiros minutos do seminario serán dedicados á transcrición fonética.