My sê deur Amanda de Stadler

Transcription

1 Nuusbrief van die Vriende van Afrikaans Jaargang 21 Nommer 4 My sê deur Amanda de Stadler Dr. Gerda Odendaal het ons laaste gesprek van die jaar by Gordon High in Gordonsbaai bygewoon waar 35 mense, leerders en volwassenes, lekker gesels het oor Standaardafrikaans, Kaaps, Weskus-praat, ens. (Ons het n gesprekreeks van vyf gesprekke per jaar waarmee ons n platform skep wat mense van verskillende ouderdomme, geslagte, bevolkingsgroepe en agtergronde die geleentheid gee om eerlik saam oor moeilike kwessies in ons samelewing te gesels.) Gerda het so mooi vir die kinders verduidelik van register, van dat jy nie dieselfde met jou maats praat as met jou skoolhoof nie. Haar voorbeelde en demonstrasie daarvan het die kinders laat skater. Jy doen nie aansoek vir n werk in sms-taal nie, net so min as wat jy wil hê n dominee moet jou ouma in tienertaal begrawe. (Ek gril juis so vir middeljarige dominees wat dink hulle is meer aanvaarbaar as hulle soos tieners probeer klink awesome.) As ons ons kinders sensitiseer vir watter register gepas is vir watter situasie, hoef ons ons ook nie so te kwel oor verskynsels soos sms-taal nie. Dit het ook n plek. Dan kan ons vir kinders sê geniet die taal wat jy praat. Gebruik net die regte register. En oefen dat jy dit baie goed kan doen die regte taalvorm op die regte plek. Oefen jou taal net so hard soos wat jy krieket of rugby oefen. Wat uit ons gesprekke met leerders duidelik geword het, is dat die woord Standaardafrikaans vir hulle n probleem is. Dit laat hulle voel dat die soort Afrikaans wat hulle praat, nie reg is nie. As ons liewer begin om die term Algemene Afrikaans te gebruik, kan ons hierdie gevoel dalk besweer. Leerders en onderwysers van HS Piketberg luister na stories LEES BINNE Afrikaans is onskuldig Opleiding in Van Rhynsdorp Voorleeswerkswinkel saam met AbbAsorg in Velddrif Trommels vol boeke vir die Noord-Kaap Ommietafelgesprek: Die oop-koms van Afrikaans Kinders mag nooit weer so voel nie.

2 Afrikaans is onskuldig Ivan H Meyer Ek pleit onskuldig, Your Honour Innie past was ek stout, Your Honour. Ek het daai dinge gelos, Your Honour Vandat ek dit gelos het, was ek nog nie weer in die Court nie, Your Honour Ek loep die reguit pad Your Honour. Innie verlede het ek my straf gevat, Your Honour Want diep binne my hart wiet djy as djy verkeerd doen, Your Honour. Voordele van die huwelik: Die woord huwelik kry nuwe betekenis ná die troue: O Liefie, hiewillik n spieël hê, asseblief, en hiewillik n kas ingebou hê en hiewillik graag n ander mat hê en hiewillik nie jou rommel hê en... En is dit nie wonderlik dat n man verander in n mens ná sy troue nie? Vroulief sê: n Mens kan mos nou hierdie boom afsaag en n mens kan mos nou hierdie muur blou verf en n mens kan regtig die motorhuis anders pak en... Maar nou jou Honour, pleit ek onskuldig Hoe kan die Government my taal, Afrikaans, kom seermaak Your Honour. As jy die taal seermaak, dan maak jy die mense seer Your Honour Die law sê dan duidelik: Djy mag nie mense seermaak nie Your Honour. Ek is vandag in die Hof, vir my taal djou Honour Protect onse taal, Afrikaans Your Honour asseblief. My hart is vandag seer djou Honour Ek het die crime gelos, Your Honour. Nou commit die Government n crime Your Honour. Hoe werk dit djou Honour? Your Honour, help ons asseblief met Afrikaans, se blief djou Honour. Help ook ons swart broers se taal djou honour, isixhosa. Ons is saam in die ding, djou Honour. Afrikaans, isixhosa en Engels, djou Honour. Waarom kry Woolworths se hoenders nie voëlgriep nie? Want hulle is so duur en het elkeen hulle eie mediese fonds. Sprekende naam vir n drankwinkel: Dorsland dis die naam van n drankwinkel in Concordia, n dorpie naby Springbok. Ek pleit vandag onskuldig, Dankie Your Honour. Mag die Here u seën. Regter: Afrikaans is onskuldig. Die Hof verdaag om 23:59 NOTA: Gepubliseer in digbundel Floris Brown (2012) Teater van die verlore tyd: Breedevallei Dichters, 5de Bloemlesing, FAB Produksiehuis, 2012 Baie dankie aan min. Ivan Meyer, Wes-Kaapse Minister van Finansies, wat toestemming gegee het dat ons sy gedig plaas. Meertaligheidsprojek? JACO JACOBS Boeke is die heel beste aanloopbaan vir enige kind se verbeeldingsvlugte Bladsy 2

3 Briewe aan die VVA Boektrommels: Marietjie Madsen-Leibold van die Parel Vallei Jeugtak van die ATKV bedank ons vir ons aandeel in n trommel wat hulle aangekoop het. Hulle lees weekliks vir kinders in die Chris Nissenpark voor. (Lees die berig hieroor elders in die nuusbrief.) Koop- n-afrikaanse-boekdag Albert Brand van Van Schaik in Tygervallei reageer op n dankie-sê brief van die VVA: Goeie môre Chareldine en Amanda. Baie dankie vir die mooi brief. Dit is vir ons n groot plesier en vreugde om deel te kan wees van die dag. Vandag het die trommel hier opgedaag. Ek is uit my kassie. Ons wil graag die boeke oortrek voor ons dit volgende week neem. Dankie, dankie! Ons gaan sommer plastiekhouers aankoop om dit in te sit, want dit word vervoer van skool tot skool en ouderdomsgroep tot ouderdomsgroep. Duisend dankies. Ons sal julle oorstroom met foto s. Van Protea Boekwinkel op Stellenbosch kry ons ook n heerlike brief: Hallo Chareldine Ons het n baie goeie dag gehad. So lekker gewees om in die kliënte se opgewondenheid te deel. 20% is baie goeie afslag. Van die mense het oor die R2000 se boeke gekoop met 1 kliënt wat net so onder R6000 gekoop het. Dit was beslis n wen-wen situasie. Groete Louise Swanepoel Opleiding in Van Rhynsdorp Op 8 Augustus gaan doen ons Doen-en-Leer Leesopleiding in Van Rhynsdorp. Met ons aankoms ontvang mnr Booysen, skoolhoof van Maskam Primêr, ons baie vriendelik en bied ewe verskoning aan omdat ons volgens hom aan beter gewoond is. Wat ons juis egter heel eerste opval het, is hoe vriendelik die personeel is en hoe netjies die skool is. Die feit dat meer as 70 opvoeders na n lang dag van skoolhou ons opleiding bywoon, spreek boekdele. Meneer Jannie Swart, voorsitter van die Prinsipaleforum en hoof van Ebenhaeser Laer, Juffrou Nonnie Cloete saam met hulle span, het al die reёlings m.b.t die werkswinkel in Van Rhynsdorp getref. die pakkette, teorie en metodiek asook terapeutiese oefeninge. Die praktiese fase van die werkswinkel het soos volg verloop: Opvoeders het in drie groepe verdeel wat onderskeidelik deur Chareldine van der Merwe, Dokka Swart en Hannelize Upsher gelei is. Dit was n interaktiewe sessie waar elke opvoeder die geleentheid gekry het om n gedeelte van die les aan te bied. Twintig leerders was hierby betrokke. Die opvoeders wat teenwoordig was, het almal ongelooflik toegewyd en entoesiasties oorgekom. ( CvdM) Die volgende laerskole was teenwoordig: Uitkyk, Ebenhaeser, Booysendal, ST Boniface RK, Maskam, Vredendal Noord, Nieuwoudt, Koekenaap, Kleinrivier, Rietpoort RK, Trawal, Doringbaai, Vergenoegd, Naasdrift en ook Hoërskool S Van Rhynsdorp. Chareldine van der Merwe het die sessie geopen waarna Dokka Swart die teoretiese fase van die werkswinkel aangebied het. n Demonstrasie van die eerste les is gedoen waarna die volgende aspekte bespreek is: die geskiedenis van Doen-en-Leer, die inhoud van Onderwysers in Van Rhynsdorp demonstreer die Doen-en-Leer-leesprogram Bladsy 3

4 Voorleeswerkswinkel saam met AbbAsorg in Velddrif ATKV AbbAsorg bied tans vaardigheidsontwikkeling aan ongeveer 13 kleuterskole in die Weskus Distriksmunisipaliteit tot so ver as Redelinghuys, Aurora en die Velddrift-omgewing. Op 21 September is die VVA saamgenooi om n voorleeswerkswinkel aan te bied vir die kursusgangers. AbbAsorg Vaardigheidsontwikkeling is daarop geskoei om vaardighede by kleuterskoolpraktisyns te ontwikkel wat graag n volwaardige Vroeëkindontwikkelingsprogram in hulle Vroeëkindontwikkelingsentrums wil aanbied, en uiteindelik by die Departement Maatskaplike Ontwikkeling wil registreer. Vaardigheidsontwikkeling vind een keer per kwartaal plaas, d.w.s. vier keer per jaar oor vyf dae. Tydens hierdie week word gefokus op persoonlike ontwikkeling, vaardighede van n VKO-praktisyn en die AbbAsorg Vroeëkindontwikkelingsprogram (Dagprogram en verskillende aktiwiteite, onderwerpe/temas waarvan ten minste twee onderwerpe met al die hulpmiddele voorsien word). Daar word ook gefokus op die vereistes om as VKO-sentrum te kan registreer. Na afloop van ontwikkelingsprogram ontvang elke praktisyn n sertifikaat wat gebruik kan word as bewys dat die sentrum oor n geregistreerde program beskik een van die vereistes om te kan registreer. Die AbbAsorg Dagprogram voldoen aan die wetlike vereistes, is geskoei op die NCF en is by die Departement Maatskaplike Ontwikkeling geregistreer. Die AbbAsorg VKO-program ontvang baie positiewe terugvoer. Kinders word holisties ontwikkel sonder dat hulle dit besef Kinders moet hul kindwees geniet. AbbAsorg-kinders leer speel-speel! ( CvdM) Chareldine demonstreer die leesprogram Bywoningsertifikate aan onderwysers in Velddrif Groot dankie aan: Geld vir trommels Nancy Steyn wat vir ons feitlik maandeliks boeke skenk. Verskeie ouetehuise en ander instansies soos Huis Horison (Stellenbosch) baat by hierdie skenkings. In dieselfde asem ook dankie aan mev Saretta Gelderblom en mnr P. Theron wat op n gereelde basis by ons kom boeke aflewer. Baie dankie dat nog mense leesgenot kan put uit die boeke wat julle aangee. Baie dankie aan die Ubuntu Society/Stichting Ubuntu uit Nederland wat weer vir ons geld vir boektrommels gegee het. Hierdie vereniging besoek ons jaarliks met n groep mense wat op n feitesending na Suid-Afrika kom. Ons sal die R baie nuttig gebruik en die boeke sal baie vreugde aan kinders wat nie vryelik toegang tot boeke het nie, verskaf. Bladsy 4

5 Johan Combrinkgedenklesing 2018 Skryf 15 Februarie in jou splinternuwe 2018-dagboek in. Dan kom die bekende joernalis, Martie Retief- Meiring en haar ewe bekende dogter, Kabous Meiring, met ons praat oor Afrikaans. Kom luister na hierdie gedugte moeder-dogterkombinasie en wie weet, dalk laat hulle die vonke spat! Die Gedenklesing is weer in die Protea Hotel Tegnopark al klaar n besoek werd net om die berge teen sonsondergang van daardie kant af te kan bekyk! Woordfees Maart 2018: Die VVA gaan weer by die Woordfees as deel van die WOW-program n voorleeswerkswinkel aanbied vir onderwysers en praktisyns betrokke by vroeëkind-onderwys. 10 Maart 2018: Verder gaan ons ook n Leeskonferensie aanbied in samewerking met Johan van Lill (Groeipyne, RSG). Die konferensie sal gerig wees op die waarde van lees en voorlees vir kinders en sal spreek tot ouers, grootouers, VKO-praktisyns en onderwysers. Trommels vol boeke vir die Noord-Kaap Op 1 en 2 September het agt skole in die Noord-Kaap boektrommels ontvang. Ons besoek Springbok waar Elfies Kleuterskool en Alpha Kleuterskool elk op 1 September n boektrommel ontvang. Chareldine doen boekopvoeding en lees stories voor. Vir almal se genot. By Concordia Primêr is tien onderwysers opgelei in die Doen-en-Leer-program en het dié skool se Graad R-klas ook n boektrommel ontvang. Op Saterdag 2 September ontvang n verdere vyf laerskole (Kheis Laerskool, Norap Laerskool, J.J Lambert Laerskool, Klipfontein Laerskool en Kammieskroon Laerskool) elk n boektrommel. Die boektrommels is oorhandig tydens die Kopskuif-program van die ATKV se Onderwysafdeling by Hoёrskool Namakwaland in Springbok. Die Onderwyskopskuif word aangebied om ouers, skoolbeheerliggame en bestuur aan te moedig tot groter betrokkenheid by onderrig en leer by hulle kinders se skole. Die rolspelers betrokke was dr Danny Titus, uitvoerende direkteur: Kultuur (ATKV), Seymour Bothman, senior bestuurder: ATKV-Onderwys, Melvina Mason-Hearne, projekorganiseerder vir die Noord- en Wes-Kaap, Quinton Adams, strateeg, sielkundige en eienaar van die program Dissipline begin by die Huis en Chareldine van der Merwe, projekorganiseerder van die VVA. ( CvdM) Elfies Kleuterskool in Springbok ontvang n boektrommel By Concordia Primer in die Noord-Kaap word gewerk met die Doen-en-Leer-leesprogram Bladsy 5

6 Hoërskool Parel Vallei betower kinders met n boektrommel Die ATKV-jeugtak van die Hoërskool Parel Vallei is al n paar jaar betrokke by die Uyavula Reading and Writing Projek. Op Vrydaemiddae word daar vir kinders van Chris Nissenpark, net buite Somerset-Wes, voorgelees uit Afrikaanse boeke. Die kinders kry dan ook die geleentheid om self te lees en vrae te beantwoord daaroor. Boeke is altyd n groot behoefte en ons is baie dankbaar dat die Vriende van Afrikaans ons kon help met n boektrommel. Die R7 000 se splinternuwe boeke (75 boeke) voorsien in n groot nood. Mag ons nooit ophou om vir kinders te lees en hul verbeeldings te prikkel nie. Op Vrydag 22 September het die Jeugtak die boektrommel gaan oorhandig. Die kinders het dit baie geniet. Party groepe het so lekker stories geluister dat hulle skoon vergeet het om n appel te eet of speletjies te speel! Die nood is so groot. (Marietjie Madsen-Leibold) Helene en Bianke van Parel Vallei Jeugtak lees vir die kinders voor Ommietafelgesprek: Die oop-koms van Afrikaans (met erkenning aan Izak de Vries: Litnet) Hierdie gesprek is deel van die VVA se gesprekreeks waarmee hulle n forum skep vir mense van verskillende ouderdomme uit verskillende gemeenskappe en agtergronde en met verskillende menings. Op dié manier neem die VVA op voetsoolvlak deel aan die proses van nasiebou. Op Donderdag 17 Augustus 2017 het die Vriende van Afrikaans (VVA) en die Afrikaanse Taalmonument oudergewoonte hande gevat om n gesprek oor die oop-koms van Afrikaans en nie soseer oor die toekoms van Afrikaans nie, te fasiliteer. Die gesprek het plaasgevind op die Middelvlei Wynlandgoed in Stellenbosch. Middelvlei se funksielokaal, pragtig geleë in die buitewyke van Stellenbosch met n wonderlike uitsig op die berge, word voortreflik deur die plaaswerkers selfs bestuur en bedryf. As deel van die paneel van vier, het dr. Willa Boezak afgeskop deur die komvandaan van Afrikaans te vergelyk met die lewe van n mens. Afrikaans was n baba daar waar die Khoi en die Nederlanders met mekaar begin praat het, sê hy. In die tyd toe die Moslem-leermeesters Afrikaans in Arabies begin skryf Paneel by ons Ommietafelgesprek Bladsy 6

7 het, en die Genootskap van Regte Afrikaners gestig is, was die taal waarskynlik mondig: jonk, sterk en reg om n eie identiteit aan te neem. Nou is die taal egter volwasse en daar is baie goed wat maak dat dit maar n skraal persoon is. Die sprekers moet nou moeite doen om die taal te voed en te koester. Voer Afrikaans vet! was Boezak se pleidooi. Fiona van Kerwel (WOW, Woordfees) het gesê Afrikaans het waarskynlik n toe -koms gehad in die donker jare van Apartheid, maar deesdae sien sy die mooi raak in die opbouende projekte wat in die naam van die taal gedoen word. Sy self werk vir die US Woordfees se WOW-projek en hier kan sy eerstehands sien hoe Afrikaans oop lê voor ons. Tildie Smit is n onderwyser en navorser. Sy het van Churchill Naudé se lirieke aangehaal en gesê dat hy, en ander wat soos hy Afrikaans vernuwe, die taal oopstel aan almal, ook aan die jongmense. Nie net is die taal van rappers en rymkletsers toeganklik nie, dit omarm ook diversiteit. Hendrè Cubitt is nog op skool. Hy voel onnies kan baie doen om die taal oop te maak vir mense soos hy. Wanneer die klas interessant is, neem hy en ander kennis. Johan van Lill van RSG-faam was die behendige gesprekleier wat die gehoor daarna deur allerlei kwessies gestuur het alles van Afrikaans as universiteitstaal tot grammatika het onder die loep gekom. Middelvlei se wyne, sosaties en potbrode het n lekker kuier na al die gepraat ingelei. Daar is heerlik gekuier en geklets ommietafel. In Afrikaans, dikwels ook oopmond gelag oor wat môre inhou. Dankie aan almal wat daar was en ook aan Middelvlei wat ons almal laat terugverlang het plaas toe! ( AdeS) DOENDINGE IN AFRIKAANS NUUSBRIEF Redakteur: Amanda de Stadler Assistentredakteur: Chareldine van der Merwe Bladuitleg: Sunflood Studios ALGEMENE INLIGTING Straatadres: Eenheid 2013, Datevoice House, Elektronstraat 16, Tegnopark Stellenbosch 7600 Posadres: Posbus 1209, Stellenbosch 7599 Telefoon: / Faksnommer: E-posadres: Amanda de Stadler: amandad@vva.atkv.org.za Chareldine van der Merwe: chareldinev@vva.atkv.org.za Webtuiste: Bank: ABSA, Tjekrekening Rekeningnaam: ATKV Rekeningnommer: Takkode: Vir buitelandse inbetalings gebruik die volgende Swift Code : ABSA ZA JJ As verwysing gebruik asb: VVA en die item (bv. naam van CD, gedenkbundel, boektrommel ens.) E-pos of faks dan net die bewys van betaling, naam en van en ook bedrag wat inbetaal word. KOOPDINGE IN AFRIKAANS DIE VOLGENDE ITEMS IS BY DIE KANTOOR TE KOOP: 1. Dubbel-CD: Ou Vriende van Afrikaanse kunstenaars soos Laurika Rauch, Lucas Maree en bekende kore teen R Voetslaankaart van Tafelberg in Afrikaans geskep deur Peter Slingsby teen R20 3. Pieter van der Westhuizenhuldigingsbundel (277 pp. bladmusiek van gewyde musiek) teen R CD: Vespers van Rachmaninof in Afrikaans teen R Basic Afrikaans the top 1000 words and phrases teen R Joernaal van Jorik in klank (toonsetting deur Roelof Temmingh) teen R Die Nagbiblioteek deur Amanda de Stadler, n A3-formaat voorleesboek vir kinders onder 8 jaar teen R120 (R65 posgeld per bestelling moet ongelukkig gehef word) VERSPREI GERUS DIE NUUSBRIEF Bladsy 7