Spesiale uitgawe: Seminaar 2017

Transcription

1 Jaargang 2017 Uitgawe 10 Spesiale uitgawe: Seminaar Jaar van Dankbaarheid Reformasie in skole: bl 1 Program: bl 2 Sprekers: bl 2 Fontein Uitgewery: bl 3 Kunstefees: bl 4 Op n ligter noot: bl 5 Bedankings: bl. 6 Skoolmeesters en die reformasie in skole in die 16e eeu Luther het besef dat die reformasie eers werklik gaan deurbreek indien God se Woord in die skole onderrig gaan word. Hy het besonder hard hiervoor geywer. Reformatore soos Luther het geweet as jy die samelewing wil reformeer moet jy die skole beskerm en om die skole te beskerm moet jy goeie beskermhere nl. skoolmeesters aanstel. Daar is van die skoolinspekteurs, wat hoofsaaklik Rooms-Katolieke priesters was, vereis om die skole ten minste een maal per maand te besoek. Hulle taak was om onderwysers aan te stel en toesig te hou oor wat in die skool geleer word. Die reformatore se bekommernis oor die sg suiwer leer het die behoefte na toesighouding oor skole verhoog. Toesighouers is deur hulle in n permanente hoedanigheid aangestel, wat later verander het in die pos van die skoolmeester. Nie die regering van die dag nie, maar wel die teoloë en die skoolmeesters was die mense wat gesorg het dat hulle gemeentelede die alfabet leer. Die Gereformeerde kerke het dit benadruk dat onderwys n publieke saak is en het die owerheid daarop gewys dat hulle skole moes oprig en onderhou. Gou was dit duidelik dat n skoolmeester nie meer net binne sy eie sfeer meester was nie, maar dat hy n publieke dienaar geword het wat aan die publiek moes verantwoording doen oor die onderrig binne die skool. Martin Bucher, n hervormer van Straatsburg en vriend van Calvyn, het voorgestel dat die skoolmeester en professore op afgespreekte geleenthede in die jaar lesings in die publiek moet aanbied. vir skole en kerke in sy provinsie. Die rede hoekom hy dit gedoen het stel hyself baie duidelik in die voorwoord van die Heidelbergse Kategismus. Hy rig sy voorwoord aan die ouderlinge, predikante, pastore en skoolmeesters en sê dat die verval in die samelewing is, a.g.v. die kinders wat nie in die Woord van God onderrig word nie. n Opsommende kategismus van die Christelike geloof, wat in ooreenstemming is met die Woord van God is dan ook opgestel. Die Kategismus word deur Frederik as n model vir die skoolmeesters aanbeveel om sodoende die jeug vanaf n jong ouderdom in die Woord van God in die skole te onderrig. God sal dan, volgens keurvors Frederik III, ook reformasie gun in die publieke en die private morele lewe. In sy voorwoord word dit duidelik dat hy die onderrig van die kategismus gelyklopend gesien het as die onderrig in die skole deur die skoolmeester selfs ook vanaf die preekstoel. Daarom het hulle ook die belydenis van Sondag 38 so formuleer: Wat gebied die vierde gebod? God wil eerste dat die Woordbediening (predikamp) en die skole in stand gehou word. Wat leer ons uit die reformasie se invloed in skole? Die reformasie het nie net deurgebreek deur die kerke nie, maar ook deur die skole. Om dus die getrouheid aan die leer van die Woord te beskerm, het die kerk nog kragtiger toesig gehou oor die skool en hulle het dit gedoen deur die skoolmeesters. n Skoolmeester is streng gekeur voor hy aangestel is en was n meelewende lidmaat van die kerk wat suiwer in die leer en godsaligheid gehandel het. Skoolmeesters moes die Drie Formuliere van Eenheid onderteken. Hulle was verplig om goed onderlê te wees in die vakke wat in die skool aangebied is en moes oor n stewige teologiese fondament beskik sodat hulle toesig kon hou oor die Woordverkondiging in die skool. n Gelowige en getroue skoolmeester kon volgens Luther nie werklik voldoende bedank of betaal word nie. Die skoolmeester het n toesighoudende rol in die skole gespeel wat n groot bydrae gelewer het tot die opkoms en versterking van die reformasie. Die skoolmeester was n meelewende lidmaat van die kerk en het in leer en in lewe getrou gehandel ooreeenkomstig die Woord van God soos verwoord in die Drie formuliere van Eenheid Die skoolmeester was teologies goed onderlê in die Skrif en kon ook gepreek het in die gemeentes. Die belangrikste doel van die skool is gesien as die plant en voed van die ware leer in die leerlinge se harte. Die onderwys in die publieke skool het dan ook in diens van die kerk gestaan. Die skool se doel was om die leerlinge voor te berei vir kerklidmaatskap. Teen hierdie agtergrond was Heinrich Bullinger, die opvolger van Zwingli, se raad aan die dorpie Ruti ook nie vreemd nie. Bullinger, sê dat die onderrig van die kinders onder die toesig van die skoolmeester moet wees en dat die skoolmeester ook in sy vryetyd nog die predikamp vir Ruti kan oorneem/waarneem. Keurvors Fredrik III het die kategismus hoofsaaklik opgestel vir die skoolmeester om te onderrig in die skole, maar die kategismus kon ook vanaf die preekstoel onderrig word. Die reformatoriese kerke het n groot rol gespeel in die onderhouding en stig van Gereformeeerde skole. Die verstaan van n skoolmeester se werk word nog duideliker uit die doel waarvoor die Heidelbergse Kategismus opgestel is. Nadat keurvors Frederik III homself ten volle vereenselwig het met die reformasie en ook die Universiteit van Heidelberg beman het met teoloë wat soos hy dink, het hy sy volle aandag geskenk aan die voorbereiding van die Kategismus Die opdrag 500 jaar gelede aan die skoolmeester is in baie opsigte in 2017 steeds vir onderwysers dieselfde. Leer en lewe moet ooreenstem met God se Woord, om so die volgende geslag reformerend te mag onderrig. Artikel: dr. Morné Diedericks, verwerk en aangepas deur Saskia Meijer 1

2 Psalm 78:1 My volk, luister na my onderrig; neig julle oor tot die woorde van my mond Ds. Hannes Noëth Uitvoerende hoof van GSDP, en voorsitter van ICO direksie Bybelstudie: in gesprek met God Sprekers Mnr. Carel van Dyk Voormalige skoolhoof en dosent by AROS Hou die eendjies in n ry Uitvoerende hoof van ICO Belyn jou skool se wiele Elke ding het sy tyd. Me. Saskia Meijer Mnr. Hugo Vermeulen Voormalige skoolhoof en tans hoof van die SOS Wolkskool: skool van die toekoms Kinderkinetikus met eie praktyk Elke ding het sy tyd Me. Karyna le Roux Bemarkingskonsultant Deur watter bril kyk jy? Mnr. Chris du Plessis Me. Marjon Meyer Industriële sosioloog en menslike hulpbron ontwikkelaar Hou die hartklop van die skool Me. Monique Douma Onderwyseres by Gereformeerde skool Johannes Calvyn Help, die kind makeer iets 2

3 Fontein nuus Fontein Uitgewery is al drie maande in volle swang. Vele projekte is aangepak en met groot opgewondenheid het ons die nuwe embleem op vyf nuwe publikasies aangebring. Die webblad is in wording en die facebook bladsy help fluks om Fontein bekend te stel. Vir Fontein is dit n besondere voorreg om deel te wees van groot projekte waaronder die Reformasie-fees, Kinderboek kompetisie asook Uit Diep van Donker Nagte. Dit alles dra by om van Fontein n gevestigde naam te maak. Mag elke geleentheid, elke letter, elke stukkie papier, elke illustrasie, elke proefkopie, elke gesprek, ja alles wat hier gebeur bydra tot verheerliking van die Here se naam en uitbreiding van Sy koninkryk. Marlize Rossouw Ps. 78: 3 en 4 Wat ons gehoor het en weet en ons vaders ons vertel het, sal ons nie verberg vir hulle kinders nie, maar aan die volgende geslag vertel die roemryke dade van die HERE en sy mag en sy wonders wat Hy gedoen het 3

4 Kunstefees n Kunstefees is n wonderlike geleentheid vir enige kind, ek is Met hierdie kunstefees wil ons nie poog om in die eerste plek slegs die talentvolles te identifiseer en jong kunstenaars te "kweek" nie, maar ons wil hulle bewus maak van die visuele, ouditiewe en tasbare dinge en die kreatiewe vermoëns waarmee die Here hulle geseën het. seker almal kan iewers iets daarvan uit die verre verlede onthou. Menige een het dalk nog n sertifikaat met n mooi goue plakker en 'n A+ vir voordrag. Die simbool was nie die belangrikste nie, dit was al die opwinding wat daarmee gepaard gegaan het. Dis die styf gevlegte hare, die blink skoene en wange rooi van opgewondenheid wat mens onthou. Die klank van jou eie voetstappe op die verhoog en die knop in die keel en dan die hoof Deelname bly dus die wagwoord alhoewel die beeldende-kuns se stem en handdruk as hy jou gelukwens. sowel as die uitvoerende inskrywings aan seker standaarde moet Die ICO wil soortgelyke geleenthede vir ons ICO leerlinge bied. voldoen. Begelei dus die kinders wat inskryf ook hierin. Vanjaar is dit ons derde keer wat ons die kunstefees ook mag aanbied. Hieronder is n advertensie vir die Kuns en Letterkunde kompetisie wat saaamval met die 500 jaar van reformasie. Hierdie kompetisie gaan vanjaar ook deel vorm van ICO se kunstefees. Alle kunswerke wat vir die ICO kunstefees ingeskryf word moet by die tema aansluit en sal dan ook outomaties ingeskryf word vir die Kuns en Letterkunde kompetisie. Kom ons moedig die kinders aan om deel te neem en so hulle kreatiewe vermoëns te ontdek. Die kunstefees kan net n sukses wees as u as onderwysers ook entoesiasties is en die kinders aanmoedig om deel te neem. Hierdie kwartaal is besig en vinnig, daar is konserte, feeste en allerlei ander verpligtinge. Laat ons tussendeur al die besigwees nie vergeet om die kinders esteties sensitief op te voed nie. Ons sien uit na al die mooi inskrywings! 4

5 Nuut op die rak 2017, die jaar wat daar wêreldwyd die 500-jarige herdenking van die reformasie op verskeie wyses gevier word. In die lig hiervan is dit dan gepas dat wyle Jansie van der Walt se boek Johannes Calvyn opnuut gedruk word. In 1981 is dit as n jeugroman bekend gestel. In 2009 is dit weer uitgegee, dié slag met n meer toepaslike subtitel: n Historiese roman. Dit sluit aan by die eerste uitgawe van die Engelse vertaling van dié werk wat in 2007 ook deur die CJBF uitgegee is: The Dawn of a New Light Life Story of John Calvin. Calvyn Jubileum Boekefonds, ICO, Fontein Uitgewery en Alex van Houwelingen, die illustreerder, het hande gevat om hierdie kosbare werk in n nuwe baadjie opnuut die lig te laat sien. n Werk waarin Jansie van der Walt geslaag het om op treffende wyse en met groot noukeurigheid die leser as t ware in die voetspore van Calvyn te laat wandel. Deur middel van n vloeiende verteltrant slaag die skrywer daarin om die wêreld van die 16e eeu en Calvyn se bydrae tot die reformasie, aan die leser oop te sluit. Hierdie verhaal bly aktueel en is bedoel vir oud en jonk. Op n ligter noot: Kantoortannie Chronicles deur Barbara Brink ʼn Skoolkantoor is ʼn wonderlike plek. Dis die hartklop en die gesig van elke skool. Soos alle paaie in die antieke wêreld na Rome lei, lei al die paaie in ʼn skool na die skoolkantoor. Hier moet ek dalk KANTOORTANNIE definieer. Om ʼn kantoortannie te wees, beteken jy moet bereid wees om ENIGE IETS te doen wat daar in ʼn skoolkantoor te doen is. Dit sluit die volgende in: kinders troos, onderwysers troos, ouers troos, seerplekke dokter, dokters bel, ma s bel, pa s bel, vir oumas verduidelik waar die snoepie/kleedkamers/klasse is, padkaarte fotostateer, vir ma s klasgee as hulle nie die kinders se huiswerk verstaan nie, rondry en goed aflewer/oplaai en weet of dit gaan reën/wanneer dit gaan reën tydens sportseisoen. Dis nie al nie, ons moet ook luister as ma s kwaad is vir onderwysers (as ʼn ma so kwaad is dat sy ons bel, is daar groot moeilikheid), kinders se naskoolse reëlings tref, fakse stuur, eposse stuur, weet hoekom die fotostaatmasjien nou skielik nie werk nie, die tegniese werking van die fotostaatmasjiene verstaan, weet hoekom klokke op verkeerde tye lui, weet hoekom daardie onderwyser dit of dat vir hierdie of daardie kind gesê het/gedoen het. Ons moet oor die psigiese vermoëns beskik van gedagtes lees en die toekoms voorspel. Ons moet ouers se buie aanvoel en vriendelik wees. Maar nie te vriendelik nie, ons moet professioneel wees, met ʼn personal touch. Hierdie is slegs sowat 1% van ʼn kantoortannie se posbeskrywing, buiten hiervoor is daar nog tikwerk en liasseerwerk en finansiële werk en VRAESTELLE. Vir 2010 is hier vierhonderd-en-dertien senior kinders in die skool. Hulle skryf eksamen in nege vakke. Ons skool blink uit in vakke soos Afrikaans, Engels en Wiskunde. Hierdie juffrouens werk baie hard en die Graad 7 Afrikaanse vrae- stel kan tot sewentien bladsye lank wees en dit is dan net die taalkunde vraestel. Buiten taalkunde is daar nog ʼn luistertoets en ʼn begripstoets en ʼn prosa en poësie vraestel. Hierdie vraestelle word getik, afgerol, gebind en gepak (dit word per klas afgetel en saam met die antwoordblaaie in pakke gesit, reg vir skryf). Buiten vir hierdie dinge gebeur daar nog een nagmerrie ding twee maal per jaar: FOTODAG! ʼn Ma wil mos altyd met haar kinders spog. So, sy wil minstens twee of drie van elke liewe foto koop waarop haar kind is. Dan bel sy my... Ma: Hallo, doen jy die foto s? Kantoortannie: Ja, mevrou, ek samel die geld in vir die foto s. Ma: O, want ek soek nog ʼn foto van my kind. Hy is die blonde outjie met die blou oë in Graad 3, ek dink hy is in Juffrou X se klas... Kantoortannie: Mevrou, u moet asseblief agter op die foto kyk en vir my die...jpg nommer gee, sodat ek die regte foto kan bestel. Ma: Ek sien, so jy soek die nommer agter op die foto? Ek weet nou nie so lekker nie, die foto is by sy ouma. Kantoortannie: Mevrou, bel haar asseblief maar en vra die nommer. Dis ongelukkig al hoe ek die foto sal kan bestel. Ma: Sal dit nie help as ek vir jou sê watter outjie dit op die klasfoto is nie? Op hierdie plek in die gesprek het ek al lankal my sin vir humor verloor. Nou verstaan julle seker hoekom kantoortannies saam met kinders en onderwysers lang vakansies kry. Ons is regtig net so moeg soos die kinders aan die einde van die termyn. 5

6 Met dank aan ons Hemelse Vader stel Fontein Uitgewery twee nuwe publikasies vry. Die eerste publikasie is die derde uitgawe van Jansie van der Walt se boek Johannes Calvyn: n historiese roman vertel die verhaal van die man wat so baie vir Reformasie in die kerk beteken het. Die tweede publikasie, Ek glo: Die Heidelberge kategismus in dagstukkies verklaar is deur Dr. H.J. Botes geskryf met die doel om aan die gelowige die kategismus op n kort, eenvoudige manier te verklaar, sodat jonk en oud dit kan verstaan. 6

7 n Woord van dank Dankie, aan almal wat bygedra het om hierdie seminaar moontlik te maak. Al die onderwysers en ander belangstellendes wat moeite gedoen het om hier te wees. Al die sprekers wat soveel moeite gedoen het met die voorbereiding van die lesings. GSDP se leerlinge en mev. Ronel vd Wetering wat hulp verleen het met die bediening van al die ete s Toeka wat vir ons weer heerlike kos voorsien het. Diegene wat finansiele bydraes gelewer het, dit het dit moontlik gemaak om n personeellid van Gereformeerde skool Bellville hier te ontvang en om van hierdie seminaar n spesiale seminaar van dankbaarheid te maak. Zero Plus vir al die drukwerk SOS Helpende Hande vir die penne en nota boekies Fanél Glassware vir die mooi sakke Die ICO personeel Gereformeerde Kerk Kandelaar en GSDP vir die beskikbaarstel van die fasiliteite AROS vir die geskenke en bottels water Hierdie seminaar asook die hele Reformasie feesweek sou nie moontlik gewees het sonder die krag en wysheid wat ons van ons Hemelse Vader ontvang het nie. Soli Deo Gloria 7