GELEENTHEDE EN UITDAGINGS VAN DIE SEISOEN 2 SAFJA: TECHNICAL UPDATES 3 SIZA: ETHICAL TRADE HEUNINGBYE BEDREIG DEUR SIEKTES 6

Transcription

1 NR/NO. 222 FEBRUARIE/FEBRUARY 2016 INHOUDSOPGAWE CONTENT BLADSY / PAGE GELEENTHEDE EN UITDAGINGS VAN DIE SEISOEN 2 SAFJA: TECHNICAL UPDATES 3 SIZA: ETHICAL TRADE HEUNINGBYE BEDREIG DEUR SIEKTES 6 NAVORSING VIR DIE INMAAKVRUGTEBEDRYF 7 BOERE, MAAK JULLE DIE SOMME REG? 8 POTENSIAAL OPGESLUIT IN SUID-AFRIKA 9-11 PITTE IN DIE BOS / FRUITBITS 12 NUUSBRIEF uitgegee deur die NEWSLETTER issued by the INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING CANNING FRUIT PRODUCERS ASSOCIATION Hoofstraat Main Street Posbus 414, PAARL 7620 P O Box 414, PAARL 7620 TELEFOON: TELEPHONE: FAKSIMILEE: FAX: E-pos: inmaak@cfpa.co.za Web page: REDAKTEUR / EDITOR: WIEHAHN VICTOR Reproduction of articles from this Newsletter to acknowledge DIE KRAT and author. Herdruk van artikels in hierdie Nuusbrief moet DIE KRAT en die skrywer erken. 1 van 12

2 GELEENTHEDE EN UITDAGINGS VAN DIE SEISOEN Suid-Afrika is vasgevang in een van die knellendste droogtes in mense heugenis. Uitsonderlike hoë temperature en lae reënval maak boerdery omstandighede besonder uitdagend. Vir baie produsente gaan dit om oorlewing op die plaas onder moeilike klimaat omstandighede. Om kop bo water te hou in boerdery is nou figuurlik gesproke, maar beslis nie letterlik nie. Die Inmaakvrugtebedryf kan rofweg in twee areas verdeel word wat reënval betref. Die Breëderivier / Klein Karoo area wat goeie reën ontvang het en Ceres/Tulbagh area met onder gemiddelde reënval. Uitsonderlike aanhoudende hoë temperature geld egter vir die hele produksie gebied. In sommige areas het meer as normale windtoestande, met veral rukwinde, gegeld. In die algemeen strawwe klimaatstoestande! Met die aanvanklike oesskatting van die inmaakvrugte gedurende Oktober 2015 het omstandighede goed gelyk vir die 2015/2016 seisoen. Taaipitperskes en Bon Chretien-pere het oor die algemeen goed geblom en dit was net Bulidas wat wisselend tot swak geblom het. Die beskikbaarheid van besproeingswater was die grootste uitdaging op daardie stadium. Die Bulida appelkoos-oes se voorlopige syfers toon n totale oes van +/ ton, teenoor die ton van die vorige jaar. Die oessaktting was in dieselfde orde a.g.v die swak set, swak reserwes, asook die groot aantal bome wat uitgetrek is. Die kwaliteit was egter van uitstaande gehalte en die fabrieke het goeie uitpakke behaal. Die kleiner oes was vroeg af en verwerk en het n gaping gelaat tussen appelkose en perskes se verwerking in die fabrieke. Die standaard van die ingemaakte appelkose is van hoogstaande gehalte vir die wêreldmark. Die Taaipitperske-oes was aanvanklik in Oktober geskat op ton, teenoor die vorige rekord oes van ton. Die bedryf is tans op die drie-kwart merk en verwagtings is dat die oes laer op +/ ton gaan eindig. Kleiner vrugte is die belangrikste rede vir die kleiner oes. Die oesbedrywighede het op tyd begin met goeie gehalte perskes wat gelewer is. Teen alle verwagtinge, is houvermoë nie na wense nie. Die hoë piek van lewerings gedurende die middel Januarie periode skep steeds vir die bedryf logistieke en verwerkingsprobleme. As gevolg van verskeie faktore is die lewering van Boordgraad perskes se volumes aan die afneem. Bon Chretien-pere is oor die algemeen kleiner as gevolg van die klimaatsomstandighede. Die aanvanklike oesskatting was n totoale oes van ton en daar word nou net oor die ton verwag. Die groot persentasie kleiner vrugte het n invloed op die oesgrootte, asook op die hoeveelheid pere wat vars uitgevoer kan word. Die drukke het goed gehou met die warm droë weer en opberging behoort gunstig te verloop. In die internasionale markplek is vraag en aanbod goed in balans met Suid-Afrikaanse ingemaakte produk in aanvraag. Appelkoos pureé se aanvraag is sterker as verlede jaar dieselfde tyd, terwyl die vraag na perske pureé onder druk is. Vir beide hierdie pureé produkte kan dit duidelik in die prys tendense gesien word. Die swak rand behoort beide die verwerker en die produsent op die korttermyn gunstig te beinvloed. WIEHAHN VICTOR 2 van 12

3 S A FRUIT JUICE INDUSTRY TECHNICAL UPDATES In this edition we deal with 2 technical issues of importance: FIRSTLY SAFJA remains committed to achieving a regulatory environment which protects both the industry and consumers. This includes implementing self-regulatory programmes to ensure that products consistently comply with our fruit juice regulations. As part of this drive, SAFJA has worked in conjunction with Dr Marietjie Stander of the University of Stellenbosch to develop fast screening HILIC-MS methodologies. More details about the testing methods can be read in the published article: Survey of SA fruit juices using fast screening HILIC-MS method Even though these are not yet internationally recognized test methods, SAFJA is working with the University to build confidence in these and prove their viability as cost effective screening tests to identify products requiring expensive overseas laboratory validation. During November 2015 SAFJA conducted another round of screening tests to confirm the authenticity of randomly selected 100% fruit juices from the retail shelf. Focus was placed on the single variants of orange, grape and apple. A total of 16 samples were analysed and 3 were found to have potentially non-compliant aspects such as addition of sweeteners and incorrect fruit declarations on the label. The results in respect of these potentially non-compliant products were referred to DAFF and the product owners were in turn called on to provide explanations, further analysis if required and corrective action. SECONDLY the USA has recently released their Dietary Guidelines. These recommend that beverages such as 100% fruit juices which contribute beneficial nutrients should be among the primary beverages consumed. The Scientific Report of the 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee is designed to provide guidance to help Americans consume healthy, nutritionally adequate diets. Recognized as nutritionally similar to whole fruit, 100% fruit juice has been retained as part of the Dietary Guidelines fruit group. Overall the guidelines emphasize healthy eating patterns that include nutrient-dense foods such as whole fruit and fruit juice, rather than focussing on individual nutrients and further state that up to half the daily fruit intake may come from 100% fruit juice. According to the report 75% of Americans still do not consume the recommended amount of fruit and vegetables and that juice is also a viable source of several nutrients found to be generally under consumed. 100% juice is a simple way to get more fruit into the diet. When choosing beverages, both calories and nutrients are important considerations. Those that are calorie free or that contribute beneficial nutrients such as fat free/low fat milk and 100% fruit juices should be the primary beverages consumed within the recommended food groups amounts and calorie limits. The report confirms the essential place of 100% fruit juice in a healthy eating pattern ( ). Rudi Richards February 2016 ( ) 3 van 12

4 SIZA Sustainability Initiative of South Africa SIZA, a solution for the Fruit Industry to manage international ethical labour practice requirements. The SIZA programme is a membership-based multi-stakeholder non-profit company. All membership fees are used to sustain the programme, and support on-going improvement of working conditions on farms through identifying needs and building local capacity to respond with appropriate interventions. SIZA used the Global Social Compliance Programme (GSCP) as the platform to benchmark its standard and audit process against international standards in order to give it international credibility. SIZA is governed by its own Board of Directors while a multi-stakeholder Ethical Steering Group (ESG) meets quarterly to provide oversight and direction to the programme. The ESG consists out of representatives such as producers, exporters, importers, local and international retailers, organised labour and NGO s. SIZA also works closely with international stakeholders and NGO s as well as government bodies, including the Department of Agriculture, Labour, Trade and Industry, etc. On-going engagement with stakeholders and transparency are cornerstone programme principles. SIZA provides a platform for producers and packers in agriculture to demonstrate their commitment to a Code that reflects labour practices through a monitoring process and provision of evidence of compliance and best practice to buyers. The SIZA standard gives growers the opportunity to benchmark themselves against the South African Labour Law. The programme has TWO focus areas: 1. Monitoring and verification of compliance and best practice on farms which takes place through self-assessments and third party ethical audits conducted by independent audit bodies. 2. A Capacity-building programme to support growers and workers with implementation of ethical standard requirements through promoting awareness and understanding of the Standard as well as building practical skills. WHY SIZA? The aim was to create an independent, legitimate, transparent and locally driven initiative that would be internationally and locally recognised and would provide the tools and the collective framework to demonstrate ethical compliance and support continuous improvement of labour conditions on farms in South Africa. 4 van 12

5 BENEFITS FOR PRODUCERS & PACKHOUSES OF BEING A MEMBER OF SIZA South African-based, reflects South African law and is SA agriculture-specific Self-regulated and analysis of self-assessment provides producers with information to improve working conditions on site Applies a rating system that helps to identify areas of risk Provides support in preparation for an audit Data systems analyses self-assessments and audit results and gives a clear picture of business; areas of risk, what to correct, guidance on how to correct issues, cross-reference to policies/documents, areas of good practice Ability to reduce audit frequency if it is a low risk site SIZA Capacity-building programme provides workshops for SIZA members, as well as toolkits and other resources at no additional cost The industry initiative is a barrier to other assurance schemes being imposed on the industry in the future. MEMBERSHIP HOW TO BECOME A MEMBER Membership is open to all supply chain stakeholders including industry associations, retailers, importers, exporters, pack houses, producers and service providers. Log on to the SIZA website for more information on how to register: RECOGNITION OF SIZA RESOURCES SIZA is recognised internationally by a large range of UK and EU retailers and locally by South African retailers. The underlying commitment is to non-duplication and convergence and channelling resources towards capacity-building and continuous improvement. SIZA supports members with various resources that include an Ethical Trade Handbook to guide them with implementation of the SIZA Standard. All resources can be downloaded of the website at no cost. CONTACT INFORMATION For more information, contact the SIZA help line Tel or Retha Louw retha@siza.co.za 5 van 12

6 HEUNINGBYE BEDREIG DEUR SIEKTES Die twee byespesies in Suid-Afrika is die Kaapse heuningby (Apis mellifera capensis), wat in die winterreënstreek voorkom, en die Afrika-heuningby (Apis mellifera scutellata) in die somerreëngebiede. Die Kaapse heuningby is egter n onwelkome gas in korwe buite die winterreënstreek. Dit is al sowat 20 jaar verantwoordelik vir die agteruitgang van Afrika-heuningbykorwe. Tans word korwe wat met die Kaapse by besmet is, vernietig om die verdere verspreiding daarvan te keer. Wat siektes betref, is Amerikaanse vuilbroed (AFB: American Foulbrood Disease) besig om met rasse skrede toe te neem. Die siekte word veroorsaak deur die spoorvormende bakterie Paenibacillus, wat bylarwes aanval en vernietig. Die siekte (AFB) het n paar jaar gelede deur besmette heuning uit China die land ingekom en maai sedertdien onder korwe in die Wes-Kaap. Opsommend die volgende oor Amerikaanse Vuilbroed (AFB): 1. AFB is al meer as 100 jaar in Europa en Amerika. 2. AFB is reeds in Suid-Afrika en ongelukkig reeds te wyd versprei om uit te wis. 3. Daar is tans geen teenstand/verweer teen die bakteriese siekte nie. Antibiotika is n moontlike n oplossing maar is nog nie in Suid-Afrika geregistreer nie. 4. Daar is reeds n bestuurstrategië in plek om die verspreiding van die siekte te keer en so laag as moontlik te hou. So is daar byvoorbeeld, sekere beginsels en vereistes vir die verskuiwing van byekorwe. 5. Hoe sterker die by kolonie is, hoe groter die kans op oorlewing en teenstand teen die siekte. 6. Die voedselketting vir heuning bye (bv. Bloekom en Port Jackson) raak al hoe minder, wat weer n negatiewe effek op die gesondheid /sterkte van die bye kolonies het. 7. As gevolg van die vermindering van byekorwe, gaan die koste om byekorwe te huur aansienlik hoër vir die produsent wees. 8. Appelkose en perskes is selfbestuiwend, wat beteken dat bye nie nodig is vir kruisbestywing van die genoemde vrugte. 9. Kernvrugte is egter afhanklik van bye vir die kruisbestuiwing. WIEHAHN VICTOR 6 van 12

7 NAVORSING VIR DIE INMAAKVRUGTEBEDRYF Die Inmaakvrugtebedryf gaan bykans R1,25 miljoen spandeer aan navorsingsprojekte op Boerdery vlak in die 2015/2016 boekjaar. Vir die komende boekjaar (2016/2017) word +/- R1,35 miljoen begroot. Die navorsing word deur LNR Infruitec-Nietvoorbij, Universiteit Stellenbosch en ander instansies vir die bedryf gedoen. Teel en evaluasie van nuwe kultivars en onderstamme vorm die basis van die navorsingsprojekte. In die onderstaande tabel word die projekte en bydrae van die bedryf gegee. Hierdie projekte word gefinansier deur die IPV ledeheffings en kom dus uit die produsent se sak. Die Navorsings-en Ontwikkelingskomitee van die Vereniging het die projekte goedgekeur en A-prioriteite daaraan toegeteken. Projek No Titel IPV 2015/16 LNR INFRUITEC - NIETVOORBIJ Afdeling: Kultivarontwikkeling Teling van peerkultivars Teling van perske- en naktarienkultivars Teling van perske onderstamme Teling van appelkooskultivars Fase 2 evaluasie van peerkultivars Fase 2 evaluasie van perske- en nektarien-kultivars Fase 2 evaluasie van appelkooskultivars Evaluasie van nuwe geteelde steenvrug onderstamme Sub-Totaal R Afdeling: Tuinbou Evaluasie van appelkoosonderstamme: Dr. Piet Stassen Evaluasie van perske- en nektarienonderstamme: Dr. Piet Stassen Sub-Totaal R Afdeling: Na-oes en Wyntegnologie Evaluasie van kern- en steenvrugkultivars vir inmaak R GROOT TOTAAL (LNR-INFRUITEC) R GROOT TOTAAL (LNR en DR. P. STASSEN) R Ander Navorsingsprojekte wat aandag kry is: 1. Aanpassing van uitdunnorme en verbouingsriglyne vir nuwe inmaakperskes kultivars. 2. Ekonomiese impak van gesertifiseerde teenoor ongesertifiseerde plant materiaal. 3. Bepaal die omvang van direkte / indirekte skade veroorsaak deur vrugtevlieg in wyndruiwe. 4. Chemiese uitdun op Steenvrugte. 7 van 12 WIEHAHN VICTOR, IPV

8 BOERE, MAAK JULLE DIE SOMME REG? In die kompeterende omgewing waarin ons vandag boer is dit nie moontlik om met marginale produkte te boer en te oorleef nie. Nie net moet jy kompeteer met jou medeboere in Suid-Afrika, maar ook met die van ander lande wat boonop subsidies kry. Dit is derhalwe ontsettend belangrik dat produsente hulle gelykbreekpunte ken in terme van produksiekoste teenoor prys en produksie (en natuurlik kwaliteit) per ha. Landbou-ekonome word reeds van vroeg af in hulle opleiding geleer dat daar net drie ernstige winsgewendheidsprobleme in n boerderybesigheid kan wees. Die besigheid het óf n inkomste probleem, óf n koste probleem óf beide. Indien n blok onder, of net binne die norm presteer is die blok marginaal en behoort daar ernstig gedink te word oor die voorbereiding van so blok aangesien dit dan nie meer n bate maar n las vir die boerdery geword het. Produsente argumenteer dikwels dat so blok darem help om die oorhoofse kostes te dra maar produsent, jy moet weer jou somme gaan maak! Die vraag moet gevra word of n blok wat aanhoudend onder die norm produseer nie die volhoubaarheid van die boerdery in gevaar stel nie. Soms is dit moontlik dat probleme opgelos kan word aan die inkomste of koste kant maar indien dit blyk dat dit nie moontlik is nie moet die blok dalk vervang word of moet dit vir iets anders aangewend word waar moontlik (alternatiewe gewasse of nuwe variteite van die bestaande gewas). In sy jare as Landbou-Ekonoom het ek al dikwels gesien dat produsente nie hulle somme reg maak nie. Baie produsente neem nie waardevermindering (depresiasie of te wel voorsiening vir vervanging) in ag wanneer hulle winsgewendheid berekeninge doen nie. Die gevolg is dat dit dan op die oog af lyk of die blok/vertakking n wins maak maar in der waarheid is die produsent besig om agteruit te boer. Kyk maar na hoeveel van ons plase is besig om te verouder omdat daar nie voorsiening vir vervanging gemaak is nie. Produsente behoort n parametriese analise te doen. Met n parametriese analise verander ons opbrengs, pryse en kostes ten einde te bepaal wat die gelykbreekopbrengs teen verskillende pryse is. Elke produsent behoort hierdie som te maak. Indien jy dit nie self kan maak behoort jy hulp te kry om hierdie berekenings te kan maak anders het jy n probleem en sal jy nooit die regte besluite wat ekonomies sin maak kan neem nie en sal jy nie volhoubaar kan boer nie. Jou kinders gaan n ou plaas erf. Hy is maar al te bewus daarvan dat dit makliker gesê as gedaan is. Soms is dit moeilik om te onderskei of die winsgewendheid tendens kort-termyn of lang-termyn is. Feit van die saak is dat as jy nie meet nie sal jy nie weet nie. Doen jou somme reg en maak beter besluite. DR. DAAN LOUW, BESTURENDE DIREKTEUR VAN OPTIMAL AGRICULTURAL BUSINESS SYSTEMS (OABS) 8 van 12

9 POTENSIAAL OPGESLUIT IN SUID-AFRIKA DINK, LUISTER en INNOVEER Op die ingewing van die oomblik, woon ek die US-konvokasie vergadering in Stellenbosch by. Net na die besluit kom `n uitnoding van die USB se Instituut vir Toekomsnavorsing en vertoef ek nog `n dag langer. Met terugskoue, was elke sekonde die moeite werd en was dit `n belegging in meer helder dink. Ariana Huffingting se boek Thrive, het die indruk en tyd wat spandeer word aan dink herbevestig. Hoë kwaliteit dink is van onskatbare waarde. Wyle Johann Hamman het `n verhaal vertel waar hy sy posisie in die Eerste Rugbyspan van Paarl Gim prysgegee het. Toe die rugbyafrigter hom konfronteer oor sy besluit, was sy rede dat hy te min tyd het om te dink. Vandaar al het ek onder die indruk gekom dat dink `n aksie is Na die USB oggend is dit herbevestig dat Suid-Afrika se reputasie, ekonomie en staatsdiens aan flarde is. Die land se internasionale reputasie het in die afgelope twintig jaar begin vrot van die kop af en stink nou tussen ou handelsvennote, ook nuwe handelsvennote en tussen die burgerlike samelewing. Soos Rhoda Kadalie dit skets is Suid-Afrika van die blinkoog rainbow nation troebadoer, tot nou huiwerend op `n afgrond van one day, over the rainbow. Suid-Afrika het internasionaal in alle opsigte respek afgedwing in die eerste fase na In 2016 moet daar uiters hard gedink word oor wat positief is in Suid-Afrika. Die land se natuurskoon en apartheid wat nie meer op die wetboek staan nie, is positief, maar Suid-Afrika het in die meeste fasette met betrekking tot die burgerlike samelewing agteruit geboer. Vryheid is soos reën - helaas reën dit nie geld of weidings nie en in dieselfde manier bring Vryheid nie ekonomiese groei, stabiliteit, kos of huise nie. `n Realiteit wat Suid-Afrikaners met `n persepsie van uiters verneuk laat. In verneuk voel, is dink sonder om oor-emosioneel te raak moeilik! Die geskiedenis van verneuk voel, twintig jaar na die Anglo-Boere Oorlog is `n herhaling van dit wat nou in Suid-Afrika afspeel. Die Boere het twintig jaar plus na vrede gesluit is en daar baie min restitusie van die Engelse was, verskoon die woord - die bliksem in geraak. Die Eerste Wêreld Oorlog het die ekonomie geknou, inflasie het pryse met meer as 50% laat styg, werkverliese op `n enorme skaal was aan die orde van die dag en die mynstaking van 1922 het 145 mense dood gelaat. Vandaar die geboorte van uiters inperkende Wit Nasionalisme met Apartheid sy tweede naam. Twintig jaar na die Anglo-Boere Oorlog was daar `n soortgelyke landswye droogte soos nou, wat die ekonomie verder laat stagneer het en werkloosheid het gedy. Selfs Marikana is `n gru-herhaling. Twintig jaar na 1994 klink al bogenoemde ironies en spookagtig herhalend en is Swart Suid-Afrikaners ook opnuut die bliksem in. Die herhaling veroorsaak dat verneuk voel oorgaan in vrees. Die vraag is gaan Suid-Afrika weer al die verkeerde keuses maak in oor- 9 van 12

10 emosioneel reageer met vrees, aangedryf deur politici as die afbreker en inkering tot beperkende Swart Nasionalisme? Buiten om denke te stimuleer wou ek vir Breyten Breytenbach in lewende lywe hoor Afrikaans praat. Wat `n voorreg om die poëtiese, verbeeldingryke en genuanseerde Afrikaans aan te hoor. Die aand was uiters geseënd met oud Prof Victor Honey as gespreksgenoot deur die lange, amper vyf ure se sit. Lovelyn Nwadeyi en Proffesor Wim de Villiers was elke minuut van die vyf ure werd. Net om weereens die potensiaal wat opgesluit is in Suid-Afrika te herontdek! Breyten Breytenbach eggo denke wat gestalte moet kry in aksie vanuit die Burgerlike Samelewing. Ek haal graag aan uit sy toespraak: wat ons kortkom, is die vreesloosheid van `n morele verbeelding. Mnr. Breyten Breytenbach Dit is duidelik dat die beperkte ruimte wat Afrikaanssprekendes gegun word, by die dag kleiner word omdat die mobolisering van etniese vyandigheid teen Afrikaans die maklikste uitweg is om `n gefrustreerde bevolking se aandag af te lei van die werklike oorsake van hulle agterstand, omdat dit meer mobiliserend is (en `n katarsis van self-vernietiging) om in `n snurkende trop oor die afgrond te stort na die tweedeklas-status van gewaande wêreldburgerskap as om die moeilike pad na die kompleksiteite en die rykdom van verskeidenhede van die Suid-Afrikaanse samelewing oop te dink. En verder: om vir `n oomblik met Hannah Arendt te praat: die enigste manier om die verlede nié te banaliseer, die misdade van toé nié te relativeer deur dit onder die mat van algemene aanspreeklikheid in te vee nie, is om individueel en gesamentlik die volle verantwoordelikhede, maar ook die regte, van burgerskap op te neem. Volle en verantwoordelike burgerskap is dalk teoreties maar belangrik, want dit skep `n platform wat sal verdwyn as dit nie gebruik word nie. Dis nog `n les wat die betogende studente ons kan leer. Dit is dan dink oor dink sodat die Suid- Afrika van Suid-Afrikaners se verbeelding kan vergestalt in `n nuwe samelewing wat ons kreatief oopdink en ons kan! Buiten die dink is die luister die tweede been. Lovelyn Nwadeyi het in haar toespraak gesê dit is tyd dat witmense luister. Dit is egter tyd dat almal na mekaar luister, want Suid-Afrikaners misken mekaar se geskiedenis. Deernis en wysheid, in `n gees van respek met `n omarming van diversiteit is essensieël om `n nuwe samelewing te herbou. Sonder sosiale orde is geen vooruitgang moontlik nie. Om `n toekoms vir die jongelinge en burgers te skep is vooruitgang op alle terreine broodnodig! Luister, om mekaar se geskiedenis te hoor (nie net die apartheids geskiedenis nie); luister, om te hoor dat Suid-Afrika se geskiedenis nie uniek is in die wreedhede van volke teenoor mekaar nie. Luister, om te lees tussen die lyne en teen die grein van wat die media en politici Suid-Afrikaners wil voer en luister, om te bou en nie om wrokke te herbevestig 10 van 12

11 nie. Luister, met die besef dat Eurosentries nie `n vloekwoord is nie, maar dat dit soos Niall Ferguson in Civilization: The West and the Rest dit stel, killer apps het wat die wêreld met `n onverbeterde wenkombinasie oorneem. Die killer apps genaamd: mededinging, wetenskap, die oppergesag van die reg en demokrasie, medisyne, vrye handel en werksetiek. Apps wat die Ooste, Indië en die Suid-Amerika s onbeskroomd in inkoop. As Afrika en Suid-Afrika se leiers luister, sal daar nie vir Robert Mugabe by `n AU beraad handegeklap word as hy `n wrokkige toespraak maak oor witmense en die Weste nie. Dit is kortsigtig en inperkend om vanuit `n tekort aan die vermoë om `n samelewing oop te dink en oop te luister en oop te innoveer, woedend te wees vir die wenner apps, soos Erik Holm dit stel. Die apps is lankal nie meer Eurosentries nie, dit is mensbesit en dat ons eerder daarop moet verbeter as om te kla daaroor soos Mugabe en soms ook Suid-Afrika se eie kortsigtige rasbehepte leiers. Lovelyn het moedig en nodig gepraat, maar Stellenbosch is nie `n klein Europa nie, maar `n plek waar die wenner apps omarm word. Afrika staan die apps teen omdat hul luister na leiers wat nie in belang van Afrikane optree nie en juis daarom nie op die Afrika Kontinent `n Afrosentriese suksesvolle toekoms of vooruitsigte vir die burgery kan skep nie. Die luister wat ontbreek, word `n uitbuiting onder die dekmantel van koloniale bejammering sodat lande sonder verbeelding of gewete, geplunder kan word! Dink en luister met die ongemak dat die Suid-Afrikaanse samelewing nuut geskep moet word, met nuwe perspektiewe, nuwe gedeelde waardes om `n nuwe vorentoe te definieer, is waar innovasie begin. Met `n Suid-Afrikaanse burgerlike samelewing wat sterker groei, `n lojale kieserkorps aan opposisie partye wat anker in waardes en orde kan hierdie snurkende trop Suid- Afrikaners voor die afgrond omdraai en die rykdom van verskeidenhede van die Suid-Afrikaanse samelewing oopdink en oop innoveer! Dit hoef nie op te hou by water en voer aanry in droogte geteisterde areas nie; by die finansiering van behoeftige student of die privaat inisiatief om die Poskantoor te red nie mag 2016 die jaar wees waar Suid-Afrika die wêreld wys dat ons ten spyte van ons swak leiers tot soveel meer in staat is. Mag die skitsofreniese land met al sy liefde, haat en waansin genesing vind in die wete dat die burgery, die besluitnemers en die besighede duidelik sal kommunikeer hoe hul behandel wil word en die wenner apps integraal deel word van die Suid-Afrikaanse vesels! Laat ons uitgaan en - dink, luister en innoveer Erkenning aan: Toesprake van Breyten Breytenbach en Lovelyn Nwadeyi, US-Konvokasie 2016 Die Burger van 5 Januarie 2016, Kultuur is net apps wat verryk. Die Instituut van Toekomsnavorsing oggend van 28 Januarie 2016 Jan Smuts Unafraid of Greatness deur Richard Steyn Thrive deur Ariana Huffington DEIDRE EIGELAAR, ACHTERVLEI 11 van 12

12 PITTE IN DIE BOS / FRUIT BITS KOEJAWELS Die verwerking van koejawels het teen einde November te einde geloop vir die 2015 seisoen. Die fabrieke het ton koejawels ingemaak en versap. n Verdere 6000 ton koejawels is vars bemark. Die vraag na koejawels is tans sterk en relatief goeie pryse word behaal. WIEHAHN VICTOR, IPV PLANTVERBETERING Die Inmaakvrugte Produsente Vereniging maak gebruik van SAPO Trust, Plant SA en die Sagtevrugteplantverbeterings-Vereniging om Plantverbetering vir die Inmaakvrugtebedryf te doen. In die boekjaar 2015/2016 is bykans R van die Vereniging se fondse bestee om hierdie funksie vir die produsent uit te voer. WIEHAHN VICTOR, IPV ARGENTINE PEACH OUTPUT DOWN Manufactures had decided to slash canned peach production by 30%. Argentine peach manufacturers claim that direct production costs have increased by 35% and that they severly underfunded, on the back of sky-high interest rates, the lack of credit support by the state and no profits to reinvest from past seasons. Meanwhile, peach growers warned that size and quality of fruit is lower than ideal. Growers are putting up with the loss of commercial quality of the fruit linked to phytosanitary problems, damages caused by hail and the lack of pricing for the fruit. FOODNEWS CHILEAN CANNED APRICOTS AND PEACHES A source in the country has told FOODNEWS that very little apricots has made its way through to processing. Inclement weather is being blamed, with low temperatures in the summer and late rainfall. The Chilean peach canning season is starting 10 days later than normal due to colder weather during the spring period. Chile expects to process tons, the same level as last year, into canned peach and peach pureé. This year s prices for peaches and subsequently, finished product of Chilean origin are remarkably lower than last season s. The quality of fruit is overall good, although some are ripe. Peach growers in some of Mendoza s areas, unhappy with this pricing guideline, are demanding state intervention to raise the base price of the fruit. FOODNEWS Be the change that you wish to see in the world. Mahatma Gandhi 12 van 12