FAKULTEIT GEESTESWETENSKAPPE Faculty of Humanities Lefapha la Bomotho Boodskap aan personeel van die Fakulteit Geesteswetenskappe Desember 2016 Geagte Kollegas Voordat ek met my laaste nuusbrief vir 2016 begin, laat my eers my dankbaarheid betuig. Of dit u reaksie op die verlies van familie, vriende, kollegas of selfs n troeteldier was; of u vasbeslotenheid om blywende oplossings te kry vir die probleme wat ons almal in die hoëronderwyslandskap ondervind; of u verbintenis tot die belangrike projek van transformasie aan ons universiteit u het elkeen die gebeure van die jaar met waardigheid en kreatiwiteit hanteer, en met die vasbeslotenheid om ons studente oor die akademiese eindstreep te help. Wat ook al u menings oor hierdie aangeleenthede is, as daar een konstante faktor is, is dit dat ons almal saam hierin is. En 2017 gaan nie anders wees nie. U, ons personeel, het op verskeie maniere groot bydraes gelewer en opofferings gemaak om te verseker dat ons met sukses deur die moeilike tye kon kom. En ja, laat ons die emosies, frustrasies en angstighede wat ons ondervind, nie geringskat nie. Dit bly egter gerusstellend dat na n jaar van groot uitdagings, onstuimigheid en beduidende gedeelde prestasies, die Fakulteit in belangrike opsigte momentum kry en dit is in n groot mate aan u gesamentlike insette te danke. Ons moet ons energie behou en aktief harder werk om volgende jaar meer te bereik. Ek sien in die jaar wat voorlê groter vooruitgang met die bevordering van navorsing en geleerdheid en die versterking van ons pogings om gegradueerdes met goeie eienskappe op te lewer terwyl ons hulle suksesvol oor die eindstreep neem. Ons gaan ook saam groter pogings aanwend om maniere te kry om die impak van ons kundigheid en onderrig te versterk en tasbare samewerking met nuwe internasionale vennote te verwesenlik. Dit alles word moontlik gemaak deur ons voortdurende strategieë om akademici (ontluikend en gevestig) met die beste aanbevelings te werf om ons met ons werk by te staan. Terwyl ons ons planne ten uitvoer bring, moet ons ook besin, lastige vrae stel en verbind bly tot sinvolle verandering wat die kennisterrein verbreed, en deur ons werk die lewenskwaliteit van ons burgers verbeter. Bladsy 01
Terwyl ons nadink oor die jaar wat verby is en peins oor die toekoms, dink ek ons het ook verskeie redes om geweldig trots te wees op ons gesamentlike prestasies. SUPRA-INSTITUSIONELE MELLON-TOEKENNING OOR KURRIKULUMTRANSFORMASIE DEUR UP GELEI Ons het verlede week bevestiging van die Andrew Mellon-stigting ontvang van die goedkeuring van n toekenning aan die Universiteit van Pretoria ten bedrae van $1 993 700 ter ondersteuning van n suprainstitusionele samewerkingsprogram gelei deur die Dekaan as Hoofondersoeker, in samewerking met kollegas by sewe navorsingsintensiewe universiteite: Rhodes en Stellenbosch Universiteite, en die Universiteite van Kaapstad, die Vrystaat, Pretoria, Wes-Kaapland en die Witwatersrand. Unsettling Paradigms: The Decolonial Turn in the Humanities Curriculum at Universities in South Africa is n supra-institusionele samewerkingsprojek met die doel om kennis te vermeerder en ons studente te bemagtig. Die konseptuele en organisatoriese raamwerk van die projek is viervoudig, naamlik Recovery (kartering van kurrikulumverandering oor tyd), Reassessment ( n bevraagtekening van kanonieke figure en temas in huidige leerplanne om dekoloniale epistemiese perspektiewe te ontwikkel) en Repositioning (binne die insigte wat van Recovery en Reassessment verkry is, is kurrikulumtransformasie daarop gemik om n meer holistiese begrip te kry van die wêreld waarin ons lewe). Die vierde konseptuele raam is Praxis om die kennis en insigte wat uit Recovery, Reassessment en Repositioning verkry is, werklik te maak in hul wisselwerking en samewerking met studente. Die projek behels vier dissiplinegroepe: die kerngeesteswetenskappe, die kern sosiale wetenskappe, die visuele en uitvoerende kunste, en die toegepaste sosiale wetenskappe. Die projek word georganiseer rondom Teorie en Navorsing, Teorie en Onderrig en Verskuilde Kurrikulum en Ingebedde Praktyke. Hierdie temas dien as tematiese werkgroepe wat die konseptuele en organisatoriese raam sal insluit. Die tematiese werkgroepe word onderlê en gesteun deur n Oop Aanlyn Kennisportaal wat as n argief en bewaarplek van bronne en hulpbronne sal dien vir gebruik deur alle deelnemende instellings, asook ander tersiêre instellings in Suid-Afrika, ten einde die kennis en kundigheid wat deur die vennote gegenereer word, te deel. Die uitkomste van hierdie projek sal n massa navorsing oor, en die resultaat van, dekolonisasie van die geesteswetenskappekurrikulum in Suid-Afrika wees. Hierdie uitkomste sal insluit joernaal- en boekpublikasies, n visuele rekord ( n dokumentêre film), n aantal nagraadse verhandelings en proefskrifte en n verskeidenheid nuwe kurrikula wat ontwikkel sal word op grond van die navorsing en die verskeie loodsprojekte wat vennootinstellings in staat sal stel om nuwe kurrikula te bespreek, te toets, te verfyn en aan te bied op grond van die beginsels, waardes en kennisaansprake wat vir ons samelewing tersaaklik is. Vennootinstellings het hul verbintenis aangedui en bevestig om saam te werk aan die projek, wat sowel sosiaal as histories relevant is. Die projek word aangedryf deur onlangse ontwikkelings in die sosiale beweging vir Bladsy 02
transformasie in die hoëronderwyslandskap in Suid-Afrika, en dit sal werk stimuleer en versterk op die belangrike gebied van die geesteswetenskappekurrikulum aan universiteite in Suid-Afrika, waaroor daar nog te min navorsing gedoen is. AKADEMIESE BEVORDERINGS Akademiese bevorderings is nie bloot die toekenning van titels nie, maar die Universiteit se erkenning van uitnemendheid in die professionele ontwikkeling van ons personeel en in die lewe van n akademikus. Ons kondig met genoeë die bevordering van die volgende personeellede aan. Die laaste kolom toon die rang waartoe die bevordering goedgekeur is. Die bevorderings tree op 1 Januarie 2017 in werking. Personeellid Departement Bevordering Dr Leigh Biago de Jager Spraak-Taalpatologie & Oudiologie Senior Lektor Dr Nerina Bosman Afrikaans Medeprofessor Dr Jenni Lauwrens Visuele Kunste Senior Lektor Dr Malose Makhubela Sielkunde Senior Lektor Dr Myer Taub Drama Senior Lektor Dr Francois Steyn Maatskaplike Werk & Kriminologie Medeprofessor Dr Jeannie van der Linde Spraak-Taalpatologie & Oudiologie Senior Lektor NUWE NNS-GEGRADEERDE AKADEMICI Baie geluk aan die volgende personeellede wat onlangs gegradeer is. Die NNS definieer die graderingstelsel as n belangrike drywer in die NNS se oogmerk om n internasionaal mededingende wetenskapstelsel in Suid-Afrika op te bou. Ons spesiale gelukwensinge ook aan professore Kistner en Pretorius (vir verbeterings aan hul graderings). Personeellid Gradering Kategorie Prof Christiaan Bezuidenhout C-3 Kriminologie (1ste gradering) Prof Molly Brown C-3 Engels (1ste gradering) Prof Ulrike Kistner B-3 Filosofie (hergradering) Prof David Maree C-3 Sielkunde (hergradering) Prof Zitha Mokomane C-2 Sosiologie (1ste gradering) Dr Ndukuyake Ndlovu Y-2 Argeologie (1ste gradering) Prof Fransjohan Pretorius B-1 Historiese en Erfenisstudies (hergradering) Prof Corinne Sandwith C-2 Engels (1ste gradering) Dr Cori Wielenga Y-2 GovInn en Politieke Wetenskappe (1ste gradering) Besoek http://www.nrf.ac.za/rating vir meer besonderhede oor die graderingskategorieë. Bladsy 03
WHARTON QS STREEKSTOEKENNINGSWENNER (AFRIKA) VIR SAAK Die Sentrum vir Aanvullende en Alternatiewe Kommunikasie (SAAK) het die Streekstoekenning (Afrika) gewen op die Reimagine Education-toekennings, wat op 5 en 6 Desember 2016 in Philadelphia gehou is. Die Wharton QS-toekennings, gelei deur die Wharton School en die Graduate School of Education, Universiteit van Pennsilvanië, staan algemeen as die Oscars van onderrigtoekennings bekend. Die toekennings identifiseer die innoverendste pedagogieë wat leeruitkomste of indiensneembaarheid verbeter om beter leer- en/of werkuitkomste vir studente mee te bring. Weninskrywings is dikwels projekte wat sowel innoverend as skaleerbaar is. Dit word deur n internasionale paneel van 40 vooraanstaande beoordelaars beoordeel. Die Direkteur van die Sentrum, professor Juan Bornman, en haar wenspan van toegewyde personeel het vier multidissiplinêre nagraadse graadprogramme ontwikkel om dienslewering aan kwesbare kinders, persone met gestremdhede en hul gesinne in n konteks van gebrekkige hulpbronne te verbeter. Hierdie hoofsaaklik aanlynprogramme was van die eerste in hul soort aan UP en ook nasionaal. Hierdie boeket sluit in n BA Honneurs in Aanvullende en Alternatiewe Kommunikasie (AAK), n Magister in Vroeë Intervensie in die Kinderjare (VIK), n Magister in AAK en n PhD. Die doel is om beroepspersone (d.i. onderwysers en terapeute) toe te rus om hul bestaande vaardighede en kennis uit te brei. Die impak wat die gegradueerdes van die programme op dienste in voorheen onderbediende gemeenskappe hier te lande en internasionaal maak, is duidelik. Kyk http://www.reimagine-education.com. Oor die toekenning sê prof Bornman: Wyle Nelson Mandela het gesê: Onderwys is die kragtigste wapen wat jy kan gebruik om die wêreld te verander, en dit is presies wat ons probeer doen vir die 1 miljard mense met gestremdhede vir wie dit so dringend nodig is dat ons op n moderne en innoverende manier kyk na die uitdagings wat deur gestremdhede teweeggebring word. Die Reimagine Education 2016-kompetisie het vir ons n platform gebied om ons werk internasionaal te deel, n geleentheid waarvoor ons ongelooflik dankbaar is. SAAK se Wharton-prys Wenspan Warton Streekswenner Sertifikaat Bladsy 04
AFRICAN HUMANITIES PROGRAMME: N STUDIEBEURS VIR DR ANNA-MARIE DE BEER Dr Anna-Marie de Beer (Afdeling Frans in Moderne Europese Tale) het onlangs n nadoktorale studiebeurs vir 12 maande van die African Humanities Programme (AHP) van die American Council of Learned Societies ontvang. Die beurs is toegeken op grond van haar voorstel vir n navorsingsprojek getitel Sharing the burden of testimony after the genocide in Rwanda. Benewens n stipendium van VS$18 000, wat voorsiening vir boeke en media Anna-Marie de Beer insluit, kan elke beurshouer aansoek doen vir inwoning by een van die AHP-geaffilieerde sentrums in vyf verskillende Afrikalande vir gevorderde studie buite sy of haar eie land. Dr De Beer se navorsingsprojek is die eerste wat haar navorsing oor literêre en getuienisvoorstellings van die volksmoord in Rwanda konsolideer en die tweede wat die bestek daarvan uitbrei om verdere getuienis en literêre voorstellings in te sluit wat nie in haar PhD-proefskrif gedek is nie. In haar monografie sal sy aanvoer dat kollektiewe trauma, soos die volksmoord van die Tutsi s in Rwanda, uit meerdere oorde verwoord moet word. Ofskoon daar wel tekste deur Westerse skrywers en joernaliste bestaan, is die bestek van hierdie projek hoofsaaklik tot die werk van skrywers en getuies van Afrika beperk. Die African Humanities Programme (https://www.acls.org/programs/ahp/) is daarop ingestel om geesteswetenskaplike kundigheid in Afrika te versterk deur diversiteit rakende gender en historiese benadeling te bevorder, tesame met diversiteit in dissiplines, instellings en streke. Beurshouers is gewoonlik burgers van n land suid van die Sahara wat in Ghana, Nigerië, Suid-Afrika, Tanzanië of Uganda woon en werk. Geesteswetenskaplike projekte, gedefinieer deur die studie van geskiedenis, taal en kultuur, en deur kwalitatiewe benaderings in navorsing, word vir hierdie toekenning oorweeg. Projekte word volgens die volgende kriteria gekeur: die intrinsieke belang en substantiewe verdienste van die voorgestelde werk, die duidelikheid van die intellektuele agenda, die doenlikheid van die werkplan, die prestasiegeskiedenis van die kandidaat, en die bydrae wat die werk waarskynlik tot kundigheid op die vasteland en wêreldwyd sal lewer. PROFIEL : ANTON DU PLESSIS One day you turn around and it s summer Next day you turn around and it s fall And the springs and the winters of a life time Whatever happened to them all? Sammy Cahn & Jimmy Van Heusen Anton du Plessis Prof Anton du Plessis (Departement Politieke Wetenskappe) tree aan die einde van Desember 2016 af na n lang en indrukwekkende loopbaan aan die Universiteit van Pretoria. Hy was in 1971 n eerstejaarstudent aan Bladsy 05
UP. Hy het n BA (Politieke Wetenskappe), n BA Honneurs en n MA met onderskeiding behaal en is in 1974 as deeltydse tydelike Junior Lektor aangestel. In 1985 het hy n DPhil in Internasionale Politiek behaal en in 1996 is hy tot vol professor bevorder. Met uitsondering van twee jaar by die Universiteit van Stellenbosch (1983-1984) is Anton se loopbaan by UP gebou, waar hy sy kundigheid en diepgaande kennis op die gebied van Internasionale Betrekkinge en Sekerheid- en Strategiese Studies oor n tydperk van meer as vier dekades ontwikkel en verfyn het. Adjunkdekaan, professor Maxi Schoeman, sê: Anton sal onthou word vir sy uitnemendheid en stewige bydraes op n verskeidenheid departementele, fakulteits- en universiteitsgebiede, beginnende met welverdiende erkenning as n uitstekende onderwyser en studieleier. Byvoorbeeld, in 2016, sy laaste jaar in Politieke Wetenskappe, het vier van sy Magisterstudente hul studies voltooi, en Anton het oor baie jare vir baie doktorale studente as studieleier en medestudieleier opgetree. Hy het n leidende rol gespeel in die ontwikkeling van die Departement se nisgebiede Diplomatieke Studies en Veiligheids- en Strategiese Studies, en in die opbou van die IBSS-geakkrediteerde joernaal Strategic Review for Southern Africa. Sy gepubliseerde werke sluit in twee artikels wat in die plaaslike politiekewetenskapgemeenskap as baanbrekerswerk beskou word en wat gereeld deur akademici, studente en beleidmakers gebruik en aangehaal word, een oor Suid-Afrika se nasionale belang en een oor verdedigingsdiplomasie. Anton het ook baie jare lank in die Fakulteit se programkomitee gedien, en daarna in die advieskomitees vir onderrig en leer, toelatings, ontwikkeling van menslike hulpbronne, navorsing en bemarking, asook in die sentrale roosterkomitee. n Loopbaan wat oor 42 jaar strek, kan kwalik in n paar paragrawe opgesom word. Professor Schoeman sê: Prof Du Plessis se aftrede beteken die einde aan n geweldig produktiewe en vrugbare bydrae tot die akademiese projek, nie net aan UP nie, maar ook met betrekking tot sy wye betrokkenheid by verskeie dissiplinespesifieke aktiwiteite hier en in die buiteland. Verskeie van sy studente beklee prominente posisies op sleutelgebiede, insluitende baie wat in die akademiese professie is. Kollegas in die Fakulteit Geesteswetenskappe het Anton oor die jare ook leer waardeer as n lojale vriend en toegewyde kollega. Maar ons is nie net dissiplinespesialiste nie danksy Anton se wye kennis van films, moderne musiek (met klem op rock en pop), boeke (veral wetenskapfiksie) het hy n klompie lewenslange eensgesinde vriende in die Fakulteit gemaak, en ek ag myself baie gelukkig om een van hulle te wees. Anton het een van sy gunstelingaanhalings deur Michael Oakeshott, Britse filosoof en politieke teoretikus wat sy denke en benadering tot onderrig beïnvloed het, met my gedeel: (We) are at leisure, then, in (the) university because (we) are concerned with understanding and explaining things and not with doing things or merely finding out how things work. Anton verduidelik: Vir my is dit op twee vlakke belangrik eerstens, die verstaan (post-positivisties en krities)-kant van ons pogings op akademiese vlak (en nie net die positivistiese verduidelikings nie); en tweedens om op my gemak te wees by die universiteit. Dit versterk moontlik die manier hoe buitestaanders akademici stereotipeer as sou hulle die weelde hê om nie altyd dinge te doen nie, maar daar is ook n ander Bladsy 06
kant aan die akademie waaruit baie plesier, geluk en vervulling verkry kan word. Hierdie gemak word deur baie min werkgewers gebied, en UP gee ook daardie ruimte. Ek het die minder gewilde kultuurstanza verkies, want die opsies in laasgenoemde domein is net te veel, oorweldigend en uiteenlopend. Elke moontlikheid hang van die tyd, plek en oomblik af terwyl die universiteitsakademie n meer permanente (hoewel veranderende) grondslag van my lewe was. Na sy aftreegeleentheid, tesame met n funksie vir departementshoofde wat die Fakulteit ter ere van hom op 24 November by die De Kloofrestourant gehou het, het Anton die volgende te sê gehad: Namens my en my vrou, ons opregte dank en waardering vir die aftreefunksie van gisteraand. Mens is dikwels geneig om die betekenis van dinge af te maak, maar soos ek gisteraand weer besef het, is dit n opregte manier om gelewerde dienste te erken. Dit het my ook op n manier gedwing om terugskouend voorraadopname te maak en dit is ook belangrik op sielkundige vlak om n sekere vorm van einde te konfronteer en daarna om n nuwe werklikheid en lewensfase aan te pak. Die kombinasie van departementshoofde en aftrede het eintlik baie goed gewerk. Die geraasvlakke en vry vloeiende gesprekke getuig daarvan. Al my gaste het positiewe kommentaar gelewer en trouens hul verbasing uitgespreek oor wat hulle beleef het, want hulle het nie voorheen die wie, wat en hoe van die geesteswetenskaplike manier van dinge doen besef nie en het wanopvattings gehad. Ek wil graag kontak en betrokkenheid met die Departement behou nadat ons verhuis het en ek hoop veral om terug te kom vir navorsing en publikasies, iets wat ek die afgelope jare verwaarloos het, maar wat my voorkeurmanier van akademiese betrokkenheid bly. Laat ons dus sy vertrek nie as n aftrede beskou nie maar laat ons liewer vier hoe gelukkig ons almal is dat Anton sy loopbaan hier aan die Universiteit van Pretoria gebou het. Dit het ons almal ryker gemaak. Anton se vertrek maak die Departement en die Fakulteit armer deur sy afwesigheid, maar sy bydrae sal ons werk steeds verryk. In sy boodskap aan kollegas het Anton met liefde vertel van sy herinneringe aan sy ervarings by UP wat na aan sy hart lê. En ons reken hy tree af met n oorvloed daarvan. Anton, ons wens jou n welverdiende aftrede toe en ons merk op dat jou vertrek nie die einde van jou verhouding met ons beteken nie en dat jy in die komende jare n vriend en kollega sal bly. AFSKEIDSTEE MET PROF SANDY AFRICA Die Dekaansgroep en sommige lede van die Transformasiekomitee het op Vrydag, 9 Desember, n klein teedrink vir prof Africa (Politieke Wetenskappe) aangebied. Prof Sandy Africa, wat die afgelope jaar as hoof van die Departement Politieke Wetenskappe waargeneem het, verlaat UP aan die einde van Desember om n senior betrekking by die Centre for Democratic Control of Armed Forces (DCAF) in Genève te aanvaar (kyk http://www.dcaf.ch). Prof Africa het in 2008 by UP aangesluit as n spesialis op die gebied van Veiligheids- en Strategiese Studies. Professor Maxi Schoeman, gewese Departementshoof en nou Adjunkdekaan, skryf: Haar goedgevestigde internasionale netwerke en hegte samewerkingsverhoudings met kollegas van dwarsoor die wêreld op die gebied van Veiligheidsektorhervorming het baie bygedra tot die verdere ontwikkeling van die Departement se nisspesialisasie in Veiligheidstudies. Bladsy 07
Die Minister van Staatsveiligheid het UP in 2009 versoek om n sekondering van een jaar aan prof Africa toe te staan om sy departement met sy herstruktureringsprogram te help. Sy het uiteindelik 18 maande aan hierdie taak bestee. Sy was skaars terug by die Departement of Minister Gordhan (Minister van Finansies) versoek n sekondering van twee jaar vir prof Africa na sy kantoor om as een van sy adviseurs op te tree. Prof Schoeman sê: Hierdie tydperke aan die voorpunt van die regering en bestuur het later ook n groot bydrae gelewer tot die Departement se opleiding van studente in sy Magisterprogramme gemik op senior beamptes in die veiligheidsektor en die diplomatieke diens. Nadat prof Africa twee jaar lank in die Fakulteit se Navorsingskomitee gedien het, het sy voorsitter van die Transformasiekomitee geword, n posisie waar haar begrip van die betrokke kwessies, haar fyn talent vir vriendskap en die handhawing van menseverhoudinge en haar verbintenis tot ware transformasie n groot bydrae gelewer het tot die Fakulteit se pogings tot transformasie en die uitbou van uitnemendheid. Kyk die Dekaan se September-brief vir n meer gefokusde kommentaar op haar bydraes tot die Fakulteit se Transformasiekomitee: http://www.up.ac.za/media/shared/9/humpdf%20docs/letters%20of%20the%20dan/letter-from-the-dean-ofhumanities_september_2016.zp100522.pdf Professor Africa deel n paar gedagtes met ons: Die Transformasiekomitee is in 2016 vergroot om maksimum deelname vanuit die Fakulteit aan te moedig. Dit het alle departemente en ondersteuningstrukture n stem gegee, n belang by die vorming van hul eie toekoms. Dit was veral bemoedigend hoe departemente die Komitee se tema (Transformasie van die Kurrikulum) aanvaar het en op hul eie maniere daaraan betekenis en uitdrukking gegee het. Toe die taalbeleid in die Fakulteit bespreek is, het baie kollegas gesê dit was die eerste keer dat hulle ingesluit gevoel het om aan n belangrike beleidsbesluit van die Universiteit van Pretoria deel te neem. Vir my was die hoogtepunt van die Transformasiekomitee se program in 2016 n studentepaneel met n bespreking van die vraag Fees have Fallen: now what? Studenteaktiviste het openhartig met mekaar geredeneer oor die betekenis en toekoms van Fallisme, die uitdagings van interseksionaliteit en die praktiese en filosofiese implikasies van dekolonialisering van die kurrikulum. Vir die akademici wat die paneel bygewoon het, was dit n ondervinding wat hulle oë laat oopgaan en hulle klein laat voel het. Dekolonisasie en transformasie aanvullende idees, sou party argumenteer, maar vir ander is dit teenstrydige terme. Ek hoop dat dit wat in 2016 as n klein stroompie begin het, in 2017 n borrelende fontein van kennis sal word. Ons is te dikwels te bang vir wat nuut en onbekend is. Ek hoop die Transformasiekomitee sal in 2017 besin oor sy beperkte suksesse en die geleenthede wat hy geskep het maar ook eerlik sal wees oor sy tekortkominge en sal aanpas om hieraan aandag te gee. Die Komitee het maar net gekrap aan die oppervlak van die debat wat hy wil verken. Ek hoop die Komitee sal die diepte van die debat oor dekolonisasie en transformasie deurvors en n baken word vir ander fakulteite op hierdie uitdagende en veranderende tersiêre landskap. Ek hoop die Transformasiekomitee sal aanhou om die indringende vrae te stel: Watter soort universiteit wil ons wees? Wie moet ingesluit word en wie se stemme moet gehoor word? Watter soort beheerstrukture en Bladsy 08
institusionele kultuur sal die Universiteit n plek maak waar elke student en akademikus hul volle potensiaal kan bereik? Ek hoop dit sal sinvolle kommunikasiekanale met studente oopmaak oor hul lewens by die Universiteit in die klaskamer, in hul woonplekke en ontspanning, terwyl hulle hul ontluikende volwasse identiteite verken en gereed maak om hul rolle as sorgsame, vaardige en betrokke globale burgers aan te pak. Ek is vol vertroue dat, met n duidelike visie en n doelgerigte program, die Fakulteit Geesteswetenskappe se Transformasiekomitee n selfs nog groter invloed op die Universiteit van Pretoria sal kan uitoefen. My dank aan die Fakulteit vir die geleentheid om deel van hierdie proses te kon wees. As kollektief het ons goed gewerk en ek is seker dat hierdie gees sal voortduur. Professor Africa se vertrek is inderdaad n groot verlies vir die Departement, die Fakulteit en die Universiteit. Ons glo egter haar nuwe posisie in Genève, waar sy met kwessies rakende Afrika te doen sal kry, sal haar in gereelde kontak met die Departement en haar kollegas hou. Prof Africa, ons wens u en u gesin net die beste toe vir hierdie nuwe hoofstuk in u lewe. Prof Africa in die middel met die Dekaan en sommige lede van die Fakulteit se Transformasiekomitee THULI MADONSELA-INTREEREDE OOR GOEIE REGERING Die Sentrum vir die Bestudering van Owerheidsinnovering (GovInn) in samewerking met die korporatiewe borg Wiphold het op 1 November vanjaar die Thuli Madonsela-intreerede oor Goeie Regering aangebied. Terwyl die stad se ikoniese Jakarandas met hul pers glorie spog, het Madonsela n kragtige lesing gelewer oor die betekenis van goeie regering, maar meer oor wie regeer en vir wie? Haar lesing is gelewer op n tyd dat die kwessies van regering en meer spesifiek goeie regering n belangrike deel van ons nasionale diskoers is. Bladsy 09
Sommige sê Madonsela is die gewete van ons nasie n morele stem wat ons gerusstel en aanmoedig, ons die gewone burgers van hierdie land wat in buitengewone tye lewe. Madonsela definieer die beste wat Suid-Afrika het. In n tyd dat daar n tendens is dikwels te vinnig en te maklik om te sê ons land is op die rand van die spreekwoordelike afgrond, is dit Thuli Madonsela en ander dapper, beginselvaste leiers wat ons daaraan herinner dat ons in n florerende grondwetlike demokrasie lewe. Haar werk herinner ons daaraan dat ons die vryhede wat ons vandag geniet, nie moet vergeet of as vanselfsprekend aanvaar nie. Vryhede wat vervat is in die merkwaardige dokument wat ons morele kompas is die Suid-Afrikaanse Grondwet is vanjaar 20 jaar oud. GovInn moet gelukgewens word met die uitsonderlike poging en denke om die aanbieding van hierdie suksesvolle geleentheid moontlik te maak. Die oudio en video van die lesing is op sy webwerf beskikbaar. Kyk http://www.governanceinnovation.org Govinn se Direkteur, professor Lorenzo Fioramonti, by adv Madonsela DIE NIGSW NASIONALE MENTORSKAPPROGRAM Die Nasionale Instituut vir die Geesteswetenskappe en Sosiale Wetenskappe (NIGSW) het onlangs die benoeming van prof Siphamandla Zondi (Politieke Wetenskappe) as mentor vir die NIGSW Nasionale Mentorskapprogram aangekondig. Hierdie posisie is voorheen deur professor Alois Mlambo (Historiese en Erfenisstudies) beklee. Die rolle Siphamandla Zondi en verantwoordelikhede van mentors sal bestaan uit die koördinering van en deelname aan streeksdoktorale skole deur n reeks aktiwiteite, insluitende die volgende: Deelname aan en fasilitering van die jaarlikse Nasionale Doktorale Werksessie en Konferensie Deelname aan en fasilitering van ten minste ses tematiese en streekwerksessies Bladsy 10
Deelname aan en fasilitering van n universiteitsgebaseerde vergadering met NIGSW doktorale studente ten minste een keer per maand Bykomende aktiwiteite sal bestaan uit gereelde vergaderings met die verskillende Dekane; gereelde vergaderings met streekmentors; adviesvergaderings soos gereël deur NIGSW se HUB en/of iemand deur die HUB aangestel; en van tyd tot tyd skriftelike kommunikasie tussen die mentor en die student(e). Ons beste wense aan prof Zondi met sy aanstelling, en dank aan prof Mlambo vir sy stewige bydrae. PUBLIKASIE OOR KLEINBOERE n Nuwe publikasie, getitel The Socioeconomics of Livestock Keeping in Two South African Communities (Vasu Reddy, Safiyya Goga, Furzana Timol, Stanley Molefi), is onlangs saamgestel met gewese PhD-interns van die Dekaan as medeskrywers (HSRC Press, 2016). Kyk http://www.hsrcpress.ac.za/product.php?productid=2337&cat=0&page=1. Die Suid-Afrikaanse regering prioritiseer n vermindering van armoede en verhoging van voedselsekerheid in landelike gebiede van Suid-Afrika deur landboutransformasie. Kleinboere, insluitende dié wat met vee boer, speel n groot rol hierin as die draers en bevoordeeldes van landelike ontwikkelingsinisiatiewe. In die internasionale ontwikkelingsagenda, gelei deur liggame soos die VLO (Voedsel- en Landbou-organisasie), word kleinboere geprioritiseer as die dryfkrag van nasionale ekonomieë. Hierdie boek, wat gebaseer is op n loodsstudie (kwalitatief en kwantitatief) van twee veeboergemeenskappe aan die grens tussen Mpumalanga en Limpopo, verken kleinboerhuishoudings ten einde n prentjie te skets van die uitdagings waarvoor kleinveeboere te staan kom, die praktyke en kennis van primêre dieregesondheid (PDG) onder hierdie boere, verhoudings tussen die staat en die kleinboere, genderkwessies, en die verhouding tussen swak sosio-ekonomiese toestande en veeboerdery. Die boek stel n aantal navorsings- en beleidskwessies oop wat verder verken en bestudeer moet word. MANDELADAGAKTIWITEITE Nelson Mandela se dood drie jaar gelede is op 5 Desember gevier. Om die betekenis van sy dood ten volle te besef, moet ons na die betekenis van sy lewe kyk. Toe hy in 1990 uit die gevangenis vrygelaat is, het hy n belangrike gevoel van verpligting teen gevallenes ( fallen ) gevoel. Maar hoewel die betekenis van Mandela nog nie ten volle verstaan word nie, is die betekenis van Mandeladag op 18 Julie (sy geboortedatum) baie spesifiek: n algemene versoek om ten minste 67 minute aan n gemeenskapsdiensaktiwiteit af te staan. Wat is dan die gemene faktor tussen n groentetuin, n emmer verf, n klavier, n paar boeke en n sportveld? Die gemene faktor is personeel en studente van Geesteswetenskappe wat almal Nelson Mandela se humanitêre nalatenskap vereer deur n bewuste verskil in die lewe van ander mense te maak. Hier is n paar aktiwiteite. Bladsy 11
Fakulteit Geesteswetenskappe en Huis Geesteswetenskappe Vir 2016 het die Fakulteit ons gesamentlike pogings en hulpbronne saamgegooi met dié van Huis Geesteswetenskappe ons studentevleuel. Die Kantoor van die Dekaan, departemente en individuele personeellede van die Fakulteit het met Huis Geesteswetenskappe saamgespan om die Tshwane Home of Hope op 23 Julie 2016 op te knap. Die Tshwane Home of Hope is n tehuis in Sunnyside vir jong meisies wat sorg en beskerming van n geregshof nodig het. Die projek het ook die installering van verwarmers ingesluit. Personeel en studente wat die Tshwane Home of Hope op 23 Julie geverf het. Departement Sport- en Vryetydswetenskappe Die Departement het kragte met jeugleiers asook ouers en onderwysers van Mamelodi-Oos saamgesnoer om n groentetuin by die Zakhele Primary School in Mamelodi aan te lê. Die leerders het ook hul hande in die grond gesteek deur saad te plant. Toekomsplanne sluit in die opruiming van die speelterrein (tans n veld) om n sokkerveld te skep. Personeellede en studente het n park in Hatfield skoongemaak en bome geplant by Rethabile. Een van hul studente, Nicolette Human, Mej Aarde-finalis, was deel van die aktiwiteite. Hul boodskap vir Mandeladag was: Kom ons bou saam n toekoms! Personeel en studente van die Departement Sport- en Vryetydswetenskappe aan die werk Bladsy 12
Sentrum vir Aanvullende en Alternatiewe Kommunikasie (SAAK) Personeellede en Magisterstudente in Vroeë Intervensie in die Kinderjare (VIK) het storieboeke aangepas vir kinders met gestremdhede by die Chrysalis-kleuterskool vir kinders met ernstige gestremdhede. Boeke is kragtige instrumente om jong kinders met gestremdhede aan geletterdheid bekend te stel. Die personeel en VIK-studente het page fluffers (wat dit makliker maak om om te blaai deur die ruimte tussen bladsye groter te maak), teksture en beeldkommunikasiesimbole by die boeke te voeg. Hierdie werk het die Mandeladagtema Onderwys en geletterdheid gesteun. Mev Robyn White van SAAK oorhandig die aangepaste boeke aan Tanya Visagie en Mapule Mashaphi van die Chrysalis-kleuterskool Departement Musiek Die Departement Musiek het op 18 Julie 2016 n klavier geskenk en by leerders van die Funanani Christian School in Mamelodi betrokke geraak deur sang en dans. Vir party van die kinders by die skool was dit hulle eerste geleentheid om aan n klavier te raak, en baie van hulle wou weet hoe die klavier se meganisme werk. Glenn Holtzman van die Departement Musiek en me Lelani Steyn van die Funanani Christian School met leerders by die klavier. PROF LOURIE TERBLANCHE ONTVANG EAP-SA-TOEKENNING Tydens die 18de jaarlikse Nasionale Konferensie van die Employee Assistance Professionals Association of South Africa (EAPA-SA) in September 2016 is n Spesiale Erkenningstoekenning aan prof Lourie Terblanche van die Departement Maatskaplike Werk en Kriminologie gemaak vir sy bydrae tot die ontwikkeling en verbetering van EAP s in Suid-Afrika en internasionaal. Prof Terblanche is programbestuurder van die gedoseerde Magisterprogram in Werknemerbystandsprogramme in die Departement Maatskaplike Werk en Kriminologie. Bladsy 13
Hierdie toekenning volg op twee internasionale toekennings. Die eerste, die Special Recognition Award ter erkenning van verbintenis en bydraes tot die werknemerbystandsprofessie, die Suid-Afrikaanse afdeling, en die Employee Assistance Professionals Association, is op 28 Oktober 2002 in Boston, Massachusetts, aan prof Terblanche gemaak. Die tweede toekenning, die 2012 EAPA Member of the Year Award, is op 20 Oktober 2012 gemaak ter erkenning van prof Terblanche se uitsonderlike leierskap en beduidende bydraes tot die werknemerbystandprofessie. Prof Terblance in die middel met dr David Igbokwe (links) van die Departement Sielkunde, Covenant-universiteit, die staat Ogun, Nigerië, en mnr Tinyiko Chabalala (regs), President van die Employee Assistance Professionals Association of South Africa (EAPA-SA) Laastens, my beste wense en opregte dank vir u almal terwyl ons n gebeurtenisvolle 2016 afsluit en ons momentum na die volgende kalenderjaar verskuif. Terwyl ons dieper in die Somer inbeweeg, wens ek u en u geliefdes n ontspannende en vernuwende blaaskans toe. Dankie Vasu Reddy Bladsy 14