ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer John Deere FX: Plant soos blits Kubota verstom melkboere Maart / March 2018 No / Nr 217 ISSN 1042-1558 Gratis / Free Agritech Israel Produseer meer met minder water Kanna-baalpers verkort skeertyd Boer slim met krag www.proagri.co.za
Redakteursbrief Voor so n bord lekker gesonde kos op die tafel kan beland is daar n magdom regulasies waaraan boere moet voldoen. R800-miljoen. Dit is hoeveel geld Tiger Brands volgens vroeë berekenings as gevolg van die listeria-kiem in sy verwerktevleisaanlegte verloor het. Dit is sonder die skadevergoedingseise wat noodwendig gaan volg. Geen maatskappy gaan dit moedswillig aan homself doen nie. Êrens het die prosesse wat in plek gestel is om voedselgesondheid te waarborg, klaaglik misluk. n Kortpad is gevolg in die jaagtog na oorlewing of, meer waarskynlik, wins en dividende vir die aandeelhouers. Die hartseer deel is dat een voedselmaatskappy se probleme die hele bedryf raak. Nou is die sosiale media gevul met walgberigte oor heel varke wat met binnegoed en al in reuse meules gegooi word en twyfelagtige, grillerige bestanddele wat van oosterse lande en Suid-Amerika af ingevoer word. Dit skep wantroue in die totale voedselketting en raak uiteindelik ook die primêre produsent, overgesetsynde, die boer. Vir n boer is daar maar min kortpadopsies. Oormatige en verkeerde gebruik van gifstowwe en chemikalieë Inhoudsopgawe / Contents Voorbladartikel 2 FG Wilson boer slim met krag Meganisasie 8 John Deere se FX-planter boesem vertroue in 13 Kubota slaag strawwe toets op melkplaas 15 Kanna se werktuie maak boerdery maklik Gewasproduksie 21 Undercover Farming: Verhoog produksie en gehalte 23 Israel se landbou wen met tegnologie Hulpbronbestuur 29 Bou n skaapplaas met Bonnox 31 Sondre: Spesiale smeermiddelaanbod vir boere Vee en wild 33 Vrystaat Krippe hou lewenslank Gereeld 35 GeneGids 37 AgriGids om opbrengs te verbeter, gaan n boer gou terugbyt. n Gewone groenteboer wat produkte aan enige van die groot winkelgroepe wil lewer moet aan honderde vereistes en regulasies voldoen wat strek van arbeidsregulering tot die verkryging van waterregte en voldoening aan Global Gap-sertifisering. Dit behels dokumente van so 160 bladsye vol vereistes waarop n boer ge-oudit word. Van die regulasies is werklik sinvol, want dit behels spuitprogramme en die tyd wat moet verloop tussen die laaste spuit en oes, wat noodsaaklik is vir verbruikers se gesondheid. Van die ander regulasies behels n vrag papierwerk en sertifikate wat baie tyd, en dus ook geld kos. Boere gaan deur hierdie prosesse, ondanks die feit dat hulle prysnemers is met voortdurend dalende winsgrense. By n konferensie waar die AgriTech-skou in Israel onlangs bekend gestel is, het een van die sprekers daarop gewys dat boere in 1980 gemiddeld 31 sent gekry het van elke dollar se voedselverkope, nou kry boere net 16 sent uit die dollar. Die gebruik van slim en volhoubare tegnologie is die enigste manier hoe boere winsgewend kan boer. In hierdie uitgawe is daar inligting oor tegnologie soos John Deere se reuse FX-planters waarmee jy krimpende plantvenstertye beter kan benut tot nuwe maniere om groentesaailinge voor te berei om tot drie weke se groeityd te wen. Ek vertrou dat jy iets sal vind wat jou boerdery na die volgende vlak sal neem, sodat jy darem ook aan die einde van die maand n stukkie polonie kan koop! Boer slim! Annemarie Bremner 2 8 13 21 29 33 Voorblad Boere is al hoe meer op hulle eie planne aangewese vir elektrisiteit sonder onderbrekings. FG Wilson se betroubare kragopwekkers steun hulle in hierdie uitdaging. ProAgri Posbus 72707, Lynnwoodrif / Griseldastraat 202B Murrayfield, Pretoria Tel: 012-803-0667 www.proagri.co.za Copyright 2013. All rights reserved. No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon. ProAgri Business-to-business: Agriculture ABC Oct - Dec 2017 38 993 Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Bremner > 082-320-3642 >annemarie@proagri.co.za Verslaggewers Du Preez de Villiers > 082-598-7329 >dupreez@proagri.co.za Benine Ackermann > 073-105-6938 >benine@proagri.co.za Hoofbemarker: Stefan van Wyk > 082-381-7563 >stefan@agritrader.co.za Bemarkers: Xander Pieterse > 079-524-0934 >xander@proagri.co.za Tiny Smith > 079-531-0024 >tiny@proagri.co.za Johnnie Krige > 082-385-6191 >johnnie@proagri.co.za Uitleg en ontwerp Esta van Niekerk Navrae Engela Botha > 012-803-0782 >engela@proagri.co.za Lize du Plooy > 012-803-0667 >lize@proagri.co.za Rekeninge Ronel Keet > 012-803-0667 >accounts@proagri.co.za Verspreiding en intekening Angeline Coetzee > 012-803-0782 >versprei@proagri.co.za Sakebestuurder George Grobler www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 1
Voorbladartikel Moeg gewag vir krag? FG Wilson het die antwoord! Die geraasvlakke van FG Wilson-kragopwekkers word akkuraat in n eggolose kamer getoets. Betroubare, konstante elektrisiteitsvoorsiening is lank nie meer n luukse nie, maar n noodsaaklikheid, veral vir die boer. Kraggereedskap, koeltenks en -kamers, pompe, droërs, pakskure, sorteermasjiene, melkerye, sekerheidstelsels en huishoudings kom alles tot stilstand as daar nie elektrisiteit is nie. Boonop gaan dit gereeld met groot verliese gepaard. In Suid-Afrika is kragonderberekings geen vreemde verskynsel nie en boere sit dikwels onverwags sonder elektrisiteit met nie die geringste aanduiding van hoe lank die kragonderbreking gaan duur nie. So kan n mens nie beplan nie en so kan n mens nie boer nie. Werkers moet steeds hoë lone betaal word terwyl hulle nie kan werk nie omdat daar nie elektrisiteit is nie. Gelukkig is daar n manier om betroubare elektrisiteitsvoorsiening te verseker n kragopwekker verskaf deur die gevestigde en vertroude FG Wilson. FG Wilson vervaardig al vir meer as 50 jaar kragopwekkers en het sedert 1990 (so ver as wat hulle rekenaarrekords strek) meer as 600 000 kragopwekkerstelsels verskaf en geïnstalleer. Waar kry n mens n kragtiger getuigskrif vir n kragopwekker? Vanuit hierdie onderdelemagasyn versend FG Wilson tot 3-miljoen kragopwekkeronderdele per jaar na bestemmings regoor die wêreld. Hier in SA beskikbaar Nicola Morgans-Evans, hoofbestuurder van Blue & White Generator Sales, die verteenwoordigers van FG Wilson in Suidelike Afrika, verduidelik hoekom kragopwekkers so gewild is: Daar is baie maniere om elektrisiteit op te gaar of op te wek, maar wanneer dit by gewaarborgde bystand- of noodkragvoorsiening kom, is die beste keuse vir vele mense n enjinaangedrewe kragopwekker, te danke aan n kragopwekker se kostedoeltreffendheid, buigsaamheid, aanpasbaarheid en betroubaarheid. Die eenvoudigste dieselkragopwekker bestaan uit n enjin wat n wisselstroomopwekker aandryf. Die enjin en opwekker is op n staalonderstel gemonteer, wat gewoonlik n brandstoftenk insluit. Kragopwekkers is baie lank volgens hierdie basiese beginsel ontwerp en vervaardig en vir etlike dekades is FG Wilson nou al aan die voorpunt van die ontwikkeling van meer doeltreffende kragopwekkers. FG Wilson se gesogte kragopwekkers is so gevorderd as wat tegnologie kan kom, maar doodmaklik om te beheer. Gewild by boere Nicola sê: Ons reeks van 6,8 tot 25 kva, is een van die gewildste keuses vir boere, en FG Wilson het hulle regtig daarop toegespits om dit so doeltreffend as moontlik te maak. Die reeks was oorspronklik bedoel vir telekommunikasie-operateurs vir wie doeltreffendheid en betroubaarheid baie belangrik is. Die meeste van dié opwekkers is in afgeleë gebiede gebruik, waar hulle betroubaar op hulle eie moes kon krag lewer. Verdere vereistes wat gestel is, was duursaamheid vir n lang werkslewe, en lae bedryfskoste. FG Wilson-kragopwekkers voldoen uitmuntend aan al hierdie streng vereistes. Kom ons bekyk hom van nader Die enjin is n betroubare Perkins 400-reeks, wat net elke 1 000 uur versien hoef te word. Dit beperk die koste van versiening en van onderdele, waarvan minder oor die enjin se leeftyd benodig word. FG Wilson se Amerikaanse kenners het bereken dat die 2 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
besparing oor n tydperk van tien jaar se matige gebruik $15 000 kan wees teenoor enjins wat elke 250 uur versien moet word en $10 000 teenoor enjins wat elke 500 uur versien moet word. Boonop is die Perkins-enjins ontwerp en vervaardig om baie lank te hou. Suid-Afrika se boere reken reeds baie lank op Perkins-enjins en ken hulle goed. Dit is glad nie ongewoon om n FG Wilson-kragopwekkerenjin te sien wat na 20 000 uur nog flink en fluks werk nie. Maar dit is nog net die begin van die voordele. Nicola sê: Die meeste kragopwekkers het brandstoftenks wat voorsiening maak vir 8 tot 10 uur se werk. Daarteenoor kan jy jou FG Wilson-kragopwekker uit die reeks van 6,8 tot 25 kva kies met n tenk van 600, 1 000 of 2 000 liter met n enkel- of dubbelwand. Dit beteken dat jy nie knaend hoef reg te staan om aan te vul nie, wat heelwat tyd en moeite bespaar. n FG Wilson-kragopwekker van 11 kva wat vier uur per dag werk, kan 55 dae met die 600 l-tenk loop, 92 dae met n 1 000 l-tenk en 185 dae met n 2 000 l-tenk. Hoe s daai vir gemoedsrus? vra Nicola. Verstaan die boer FG Wilson bewys dat hulle die boer se uitdagings verstaan: Brandstof is waardevol en daarom is hierdie reeks kragopwekkers toegerus met spesiale maatreëls om diefstal en vernielsug te stuit: Die brandstofpype is netjies versteek tussen die basis en die brandstoftenk, omhulsels kan toegesluit word en as jy wil kan jy selfs n kragopwekker met n GPSspoorstelsel kies. n Reeks omhulsels is beskikbaar om die kragopwekker teen reën, weer en peuteraars te beskerm, en dit demp ook die geraas tot n vlak wat die ore streel in stede van teister. Die omhulsels is van hoëgraadstaal gemaak en poeierbestryk om n netjiese, duursame, beskermende afwerking te verseker. Daar is n keuse tussen drie soorte omhulsels met drie geraasvlakke, wat meebring dat die kliënt die een wat aan sy besondere behoeftes voldoen kan kies en nie vir n oorgespesifiseerde omhulsel hoef te betaal as dit nie nodig is nie. Die omhulsels is op grond van modulêre beginsels ontwerp, wat beteken dat daar uitwisselbare onderdele is vir maklike herstelwerk waar die kragopwekker ook al is. Die deure en toegangspanele word maklik afgetel vir onderhoud- of herstelwerk, FG Wilson voer 500 onderdelebestellings per dag uit om al hulle derduisende kragopwekkers regoor die wêreld voltyds flink aan die werk te hou. Sedert 1990 het FG Wilson al meer as 600 000 kragopwekkers aan tevrede kliënte verskaf. maar wanneer hulle weer teruggeplaas is, sluit die omhulsel stewig toe om ongewenste toegang te verhoed. Diens op jou drumpel Dit is n feit van die lewe dat enige Oral waar n FG Wilson-kragopwekker loop, is n bekwame tegnikus gereed om alle nodige steun te verskaf. masjinerie wat gereeld versien word veel langer hou as afgeskeepte toerusting. FG Wilson-kragopwekkers werk ook veel beter en hou veel langer as hulle gereeld versien word. Goeie nuus vir Suid-Afrika se boere is dat Blue & White Generator Sales oorgehaal, toegerus en gemotiveerd is om net die beste diens in die RSA, Zambië, Mosambiek, Zimbabwe en Namibië te verskaf. Die diens sluit in hulp met die keuse van die nommerpas kragopwekker vir die taak, installasie en die verskaffing van diens en onderdele vir die hele, lang, lewensduur van die opwekker. Nicola toon nog begrip vir die boer se saak en sy sak met haar siening: Dit is uiters belangrik dat doeltreffende diens plaaslik beskikbaar moet wees. Ondervinding het ons geleer dat n kliënt n groot klomp geld kan bespaar as daar bekwame diens geredelik beskikbaar is. FG Wilson glo dat daar altyd plaaslike handelaars beskikbaar moet wees wat al die nodige onderdele aanhou en wat opgeleide tegnici het wat enige moontlike probleem die eerste keer akkuraat moet kan diagnoseer en herstel. n Kragopwekker is immers daar om kragonderbrekings te bowe te kom; nie om self kragonderbrekings te veroorsaak nie. FG Wilson het deurentyd 11 500 onderdelereekse in voorraad. Hulle voer 500 bestellings per dag uit en versend elke jaar tot 3-miljoen onderdele aan handelaars wat hulle produkte so goed soos hulle eie kinders ken. Dit alles werk saam om die boer net die beste te bied wat hy kan kry. Nicola beveel aan: As jy n kragopwekker koop, is dit die geld werd om net die beste en mees gevorderde ontwerp te koop wat jou begroting kan bekostig. n Kragopwekker van FG Wilson sal homself uiteindelik betaal met sy doeltreffendheid, sy brandstofbesparing en sy lang lewe. Boonop is dit maklik om FG Wilson se kragopwekkers te installeer en te bedryf, sodat hulle uitmuntende waarde vir geld bied. Vind meer uit oor FG Wilson se kragopwekkers vir Suid-Afrika by www.fgwilsonafrica.com. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 3
www.proagri.co.za ProAgri 216 Februarie / February 2018 7
Meganisasie John Deere se FX-planter boesem John Deere se FX-planter het Suid-Afrikaanse boere gaande. ProAgri het besoek afgelê op twee plase wat n n plantrewolusie ondergaan het as gevolg van die tegnologies gevorderde planter. Kyk net! Philip du Plessis, verkoopstreeksbestuurder van John Deere; Rikus en Frikkie van der Merwe, boere, en Wayne Spaumer, John Deere se produksiebestuurder, word verdwerg deur die John Deere 24-ry FX-planter. n Suid Afrika moet landbouwerktuie Iimmerdeur groter, beter en sterker word om by die uitdagings te hou vir n boer om winsgewend op die plaas te kan bly boer. Die Amerikaners is ook bewus hiervan en John Deere se produkte wys dat hulle die beginsel verstaan. Maar een van John Deere se grootste plan-ters, die FX, is in Suid-Afrika ontwikkel vir Suid-Afrika se omstandighede. John Deere se slim en ervare manne in Suid-Afrika het by verskeie saaiboere regoor die land gaan kers opsteek om te hoor hoe hulle droomplanter sal lyk en werk. Al hierdie drome is in een werklike planter vervat en die resultaat vandag is eenvoudig uitmuntend. As die bank môre kom om my twee FX-planters te vat, sal ons sommer die hele plaas vir hulle gee, skerts Rikus van der Merwe wat buite Bloemfontein boer. Hy en sy seun, Frikkie, boer saam en is ook die eienaars van Kat Implemente. Hy sê hulle wil NOOIT weer sonder John Deere FX-planters boer nie. Dit is gewigtige woorde vanaf n boer wat self ook sy eie werktuie vervaardig, maar John Deere se FXplanters het hulle hierdie plantseisoen van n ramp gered: Weens die laat reën kon hulle eers middel Januarie in die lande kom en moes noodgedwonge sonneblom plant, want die mielieplanttydperk was verby. Rikus en Frikkie moes ook probeer tyd wen deur met hulle ouer planters te plant. Daar was aanvanklik probleme met die instel van sy 16-ry FX-planter, Op rywydtes van 0,76 meter beweeg die kunsmistenk se agterste drawiel steeds loshande tussen die plantrye deur. maar John Deere in Bloemfontein het die ekstra myl gestap en vir hulle n 24-ry FX asook n 9570 RX-trekker geleen sodat hulle binne hulle bitter kort plantvenster kon klaarmaak. Na die twaalf dae waarin hulle n plantrewolusie op hulle plaas beleef het, het pa en seun saam besluit dat die trekker en 24-ry FX, saam met die 16-ry nooit die plaas mag verlaat nie. Sonneblom kom moeilik op en daar was nie kans vir oorplant nie. Ons moes net die kans met die FX waag, sê Rikus. n FX is ontwerp om teen 14 km per uur te plant en dit was net heeltemal ongehoord vir die twee ervare boere. In die begin wou ek die spoedmeter toeplak omdat ek te bang was om so vinnig te plant. Ek moes leer om net op die monitor te kyk. Vandag plant ek teen 18 tot 19 kilometer per uur en die stand is 98% akkuraat!, sê Frikkie. Rikus vertel: Ek en Frikkie het kortkort uit die trekkers geklim en agter die planters gaan grawe om seker te maak daar lê wel saad in die grond. Na twee dae was dit nie meer nodig nie. Ons kon die monitors vertrou. Die monitor boesem vertroue in en stel ons in staat om selfs in die nag te plant deur net op die monitor te kyk. Ons wonder nie meer nie. Ons het geen misrye gekry nie. Daar is niks wat hierdie planter gaan klop nie. Binne twaalf dae was alles foutloos gedoen. Voordat die plantjies opgekom het, het ek en Frikkie gereken om so 250 hektaar af te skryf, maar soos ons elke week tussen die lande gery het, het dit al minder geword. Vandag het ons slegs 30 hektaar, wat alles teen moeilike sandknoppe lê, afgeskryf. Die plantjies het gou opgekom en was dadelik sterk genoeg om die waaifase te oorleef, sê Frikkie. Dit 8 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
vertroue in deur Du Preez de Villiers moet die kunsmis wees wat mooi gekonsentreerd in n band naby genoeg aan die saad geplaas is wat dit so vinnig en sterk laat opstaan het. Jy kon sien die plantjies het van die begin af krag gehad. Sedert opkoms is Rikus en Frikkie se lande so gelyk soos n tafel en daar is nie n golfeffek te bespeur nie. Jy kan tussen die lande gaan ry en blok vir blok kyk. Waar die twee FX e geplant het, is die plantjies wat deur die verste punte van die planter geplant is, presies net so hoog soos die wat onder die pens van die kunsmistenk geplant is, sê Frikkie. Dit is ook heeltemal verklaarbaar, want elke planterkarretjie se kunsmis word afsonderlik uitgemeet. n Awegaar trek elke toevoerpyp se kunsmis uit die tenk en dan word dit na elke karretjie geblaas. Die resultate spreek vanself. Frikkie kan met trots vir Philip en Wayne van John Deere wys hoe lyk die sonneblomlande wat inderhaas in Januarie geplant is. Die kunsmistenk van binne: Elke plantereenheid se kunsmis word deur n aparte awegaar uit die kunsmisbak getrek en dan met n blaser in elkeen se eie pyp na die plantereenheid geblaas. Hierdie plantseisoen kon die Van der Merwes drie keer meer hektare in die vergelykbare tyd plant. Die FX e het hulle nou soveel moed gegee dat hulle volgende jaar 25 persent meer lande gaan plant. Die FX e het die prentjie van ons boerdery volgemaak, sê Rikus. Ons sal nie verder kan boer as die planters weggeneem word nie. Volgende jaar kan ons met geruste harte oorskakel na presisieboerdery, want die planters maak dit moontlik. n FX gee jou vertroue. As jy die stand van die FX sien, besef jy dat jy nie meer jou vorige planters vertrou nie. Jy is nie eers meer lus om met die 8-ry planters te werk nie, sê hy. John Deere het dit reggekry om die saad en kunsmisplasers saam aan die planter se parallelogramme te monteer sodat dit as n eenheid beweeg om te verseker dat saad en kunsmis deurlopend presies ewe ver van mekaar geplaas word. Om te verseker dat saad en kunsmis deurgaans op die verlangde diepte geplaas word, neem die afwaartse lugdrukfunksie (pneumatic downforce) oor. Die voordeel van lugdruk bo vere in die planterkarretjie is dat lugdruk skokke baie beter absorbeer en verhoed dat die planterkarretjie wip oor ongelyktes. Selfs al beweeg die planter skuins oor die lande waar die skeurploeg deur is, bly die saad en kunsmisplasing presies waar hulle dit wil hê. Hierdie funksie druk as t ware die plantereenhede deurlopend op die grond vas teen n verlangde druk soos wat in die kajuit gestel is en dit bespaar ook baie brandstof. Die druk kan ook verstel word soos daar deur sandkolle of nat kolle beweeg word. Groter planters met groter spoed beteken groter lande en pa en seun moes aan die werk spring om hulle lande se grensdrade te verwyder. Ons moes baie van die drade op die plaas verwyder en sommige paaie opskeur om die lande groter te maak, omdat die planter so vinnig beweeg, sê Frikkie. Nou bespaar ons baie tyd met die wenakkers wat minder geword het. Ons het ook n paar hektaar bygekry en daar strek nou n land van 1,2 km regoor die plaas. Frikkie en Rikus het die RowCommand - funksie in hulle planters bestel. Dit skakel outomaties dubbelplantery in nou rye uit. Ek het eers gedink die 24-ry is te wyd vir die land onder ons 25 ha spilpunt, maar danksy RowCommand is dit nou nog makliker en vinniger om daar te plant as met die vorige 8-ry planters, sê Rikus. n Verdere bonus is dat die reusagtige planters baie diesel bespaar. Ons vorige planters het 4,5 tot 5,8 liter diesel per hektaar gebruik. Ons 16-ry FX loop teen 2,2 tot 2,8 liter per hektaar en die 24-ry loop teen 2,8 tot 3,2 liter per hektaar, sê Frikkie. n Paar ander voordele wat Frikkie en Rikus opgemerk het is: Die FX bespaar ook geweldig baie saad en kunsmis en verhoog opbrengs, want nou kan n boer besluit hoe hy sy plasings op swakker of beter grond wil doen. Jy kan al die planterkarretjies vanuit die trekker se kajuit sien omdat die kunsmistenk heel agter sit. Rikus en Frikkie het die FX op minimumbewerkingslande getoets en na opkoms is hulle oortuig dat die FX ook n minimumbewerkingsplanter is. Die ryskoonmakers vee die stoppels netjies uit die rye waar die saad geplaas moet word. Die planter betaal homself baie gou. n John Deere FX-planter plant met gemak teen 14 kilometer per uur, maar Frikkie van der Merwe kon teen 18 tot 19 kilometer per uur sy saad teen 98% akkuraatheid in die grond sit. Blaai om vir nog n FX-planterervaring. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 9
Meganisasie John Deere verras saaiboere met hulle FX-planter n John Deere FX-planter vreet hektare teen 14 kilometer per uur op terwyl dit die saad en kunsmis met dodelike akkuraatheid neersit. aan Nel is n tweedegeslag boer Ftussen Bothaville en Wesselsbron. Hy gebruik al John Deere-planters en -trekkers sedert die vroeë tagtigerjare. Vandag boer hy skouer aan skouer met sy seun, Aser. Pa en seun verstaan dat daar deurlopend vernuwings in die boerdery moet kom. Faan en Aser se vorige planter was n John Deere 1750-sesry wat hulle reeds kon toelaat om hulle boerderystelsel te herontwerp, maar toe die drie 16-ry FX-planters op die plaas aankom, het die spelreëls dramaties verander. Hierdie is die tweede seisoen wat ons met die 16-ry FX-planters plant en ons kan nie dink dat ons ooit anders kon boer nie, sê Aser. Aser noem n hele rits voordele van die FX op: Die FX kan die korrelkunsmis bandplaas, wat ons opbrengs aansienlik verhoog het. Die vorige planters se kunsmisplasing was nie so akkuraat nie en die mielieplante was baie onegalig. Die FX se kunsmisplasing is ook baie konstant. Die nuwe kunsmiskouter wat ingesit is, help dat die kunsmisvoor so gesny word sodat die kunsmiskorrels presies 50 mm weg van en 50 mm onder die saad geplaas word, sê hy. Die saadeenheid en kunsmisplaser is saam aan die paralleleskakeling van die planter gemonteer en werk soos n eenheid saam. Dit beteken dat die afstand tussen die kunsmisband en die saad altyd dieselfde bly, maak nie saak hoe die planter oor ongelykhede beweeg nie. Daar is dus geen wisseling in kunsmisdiepte nie. Ons plaas n gedeelte van ons kunsmis voor planttyd. Ons haal dan die FX-planter se kunsmistenk van die planter af en monteer dit bo-op ons grondbewerker wat die rye skoonmaak en n saadbed maak. Dit stel ons in staat om n bewerking en die eerste kunsmisplasing in een beweging te doen." Die FX plaas die kunsmis en saad baie akkurater as hulle vorige planters. Wat ek van die FX se uitmeetmeganisme hou, is dat elke ry se kunsmis op sy eie uitgemeet word. Ek het met die fisiese kalibrasie gevind dat daar nie meer as 4% verskil tussen al die kunsmisplasers is nie! sê Aser. Die planter se kunsmistoediening kan in die ry verander word. Aser kan nou die kunsmis en saad wisselend plant. Met ons presisieboerdery help dit baie, want nou kan die planter op die hoëpotensiaaldele van die lande, of waar die vog beter is, meer saad en kunsmis plaas. Die operateurs het baie gou en maklik geleer hoe die planter werk. Aser lees die kaarte in en die trekkerbestuurders doen alles wat verder nodig is met gemak. Soos met ander boere, word Faan en Aser se plantvenstertydperk al hoe korter. Hulle gunstigste planttyd is tussen 15 November en 15 Desember. Vanjaar het ons reën eers begin Desember gekom, maar met die spoed en tegnologie van die FX e kon ons steeds 15 Desember klaar plant. Die tegnologie het ons toegelaat om snags ook te werk. Die trekkerbestuurders kon blind ry deur net op die monitor te kyk, wat elke moontlike planterfunksie voorstel. Elke afsonderlike ry kan ook dopgehou word. Daarmee saam het die 24/7 bystand van SENWES dit nog makliker gemaak. Een nag het ons hulle 23:00 gebel vir raad, sê Aser. Die FX e kan ook vinniger na die reën in die land kom. Die kunsmis word vir elke ry met n wurm uitgemeet en dan met lug na elke kunsmisplaser geblaas. Sodoende word die kunsmis presies toegedien, selfs al wip of kantel die planter. 10 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
Faan Nel (regs) en sy seun Aser is hoogs tevrede met die mielies wat met hulle John Deere FX-planter geplant is. Die planter maak ons bestuur baie makliker. Met die presisieboerdery word die planter nou in ons beplanning voor die tyd in ag geneem om die saad en kunsmisbestellings te doen. Met die samevoeging van die kaarte en die planter weet jy presies hoeveel jy gaan plant, sê Aser. Wat baie lekker van die FX-planter is, is die wydte wat jy kan werk. Met ons sandgrond is jy altyd baie bekommerd oor verdigting, maar met die breë planter los jy baie minder bane op die land, wat n baie positiewe invloed op die opbrengs het. Aser en Faan word gedwing om die spoorverkeerroete op hulle lande te volg, omdat die trekkers nie in die nat sandgrond of bewerkte grond kan ry nie. Hulle presisieboerdery gebied dit ook. Hulle het die twee planterkarretjies agter die trekkerwiele uitgehaal wat hulle FX-planters dan effektief 14- ry planters maak. Die planters se balke is 12,2 meter wyd, wat mooi saam met die spuit se balk van 24 meter en die stroper se plukkerkop van 12,2 meter werk. Hulle gebruik ook baie minder arbeid en brandstof as in die verlede. Die FXplanters hanteer en draai ook makliker as die voriges. Ek was aanvanklik bekommerd dat dit moeilik sou wees op die kleiner lande, maar alhoewel die planter baie breër is, draai hy kort en die wenakker het dieselfde lengte ge- Wessel Visagie, heelgoederebemarker van SENWES Wesselsbron; Aser Nel, boer, en Philip du Plessis, verkoopstreeksbestuurder van John Deere, kan breed glimlag voor die eenvormige plaat mielies wat met FX-planters geplant is. Elke moontlike funksie van die FXplanter word op die monitor in die trekkerkajuit gewys, sodat daar snags met n geruste hart geplant kan word. bly. As jy uit die land ry, lig die vleuels op sodat dit in die draai nie teen die grond of walle stamp nie. Voorheen moes Aser en Faan met n klomp kleiner planters plant. Dit was net te duur om n RTK- (Real Time Kinetics) -bestuurstelsel in elke trekker te sit. Nou is elke trekker daarmee toegerus, wat die hele plantproses baie meer produktief en akkuraat maak soos hulle volgens die GPS plant. Die onderhoud aan die FX-planters is minimaal. Elke oggend moet die belangrikste punte, soos die kouters en saadbakke, deurgegaan word en die ghriespunte geghries word. As die planter voor die seisoen sorgvuldig deurgegaan word, is daar baie min breuke en bitter min probleme, sê Aser. Aser en Faan se FX-planters het ook seksiebeheer wat in drie seksies verdeel is. Dit skakel afsonderlik af soos daar skuins na die einde van n land beweeg word. Die planter sluit ook af as die planter buite die grenslyn van die land of plaas beweeg. Faan en Aser plant tans net mielies met die FX-planters, maar hulle beplan om in die toekoms ook soja te plant. Dit is baie maklik om die planter te verander vir n ander tipe saad. Slegs die saadplaat word omgeruil en jy kan voor die tyd die bak en die saad wat jy wil plant na SENWES toe neem sodat hulle met hulle kalibrasiemasjien al die verstellings bepaal en aan die boer deurgee. Jou plaas het John Deere FX-planter broodnodig. Skakel vir Kevin Lesser by 082-807-2603 of 011-437-2600 vir meer inligting of e-pos LesserKevinJohn@JohnDeere.com. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 11
Kubota slaag strawwe toets op melkplaas ns bied voorwaar n strawwe Otoets vir toerusting, sê Tony Teerink, onderhoudsbestuurder van Synag-suiwelboerdery by Randvaal. Met sowat 4 000 koeie in melk in die vyf melkery in die groep, moet elke stukkie toerusting gereed wees vir n 24/7-toets, want dinge staan nooit stil nie. Voer moet vir al die beeste gemaak word en n trekker wat vir Synag wil werk moet homself gereedmaak vir grondbewerking, plant-, strooi-, sny-, baal-, sleep- en mengwerk. Kubota het onlangs vir die diens aangetree en die koeie en hulle base glimlag van oor tot oor oor hierdie sinvolle toevoeging. Tony sê: Ek was maar bietjie skepties toe die eerste oranje M130Xtrekker hier aankom, maar hy het my baie gou verbaas. Wat hy kan doen vir sy grootte, is ongelooflik. Dit is veral die kraguitset van die oranje buksies wat Tony beïndruk. Die M130X is kort na sy aankoms voor n 17-ry (8 meter) geenbewerkingsmielieplanter ingespan vir plantwerk in al die verskillende grondtipes op die plase en dit het geloop soos stroop. Die M130X het n 6,1-literenjin met regstreekse drukbuisinspuiting en n turbo-aanjaer met interverkoeling. Daar is nou twee van hierdie vierwielaangedrewe, 96,9 kw-trekkers by Synag en een van hulle is permanent gekoppel voor die voermenger wat tot 5 ton voer op n slag moet maal en meng. Die M130X spog met n kraguitset van 84 kw op die kragaftakker en hy handhaaf rustig die nodige omwentelinge, maak nie saak of die trekker ry of staan nie. Die grootste gerief van die trekker is egter sy outomatiese ratwisseling. Dit het 16 vorentoe- en 16 truratte met al die voordele van n hidrouliese veelplaat-natskyfaandryfkoppeling. Tony sê die grootste uitdaging was om die trekkerbestuurders te leer om nie die koppelaar uit gewoonte in te trap nie. Om voer te meng vir n melkery wat 4 000 koeie in melk het, het jy n betroubare werksmag nodig. Synag-suiwelboerdery se Kubota-trekkers bewys hulleself elke dag. Tony Teerink, onderhoudsbestuurder van Synag-suiwelboerdery, sê die tegnologie in Kubota-trekkers is asemrowend. deur Annemarie Bremner en reeds hulle waarde oor en oor bewys. Met ProAgri se besoek het ons die een oranje blits in n land gekry besig om raaigras te vestig. Die ander twee was op n drafstap êrens besig om goed aan te ry of gras te sny. Tony sê daar moet uiteraard gereeld tussen die plase beweeg word en die kleiner Kubota trekkers met hulle spaarsamige brandstofverbruik is ideaal daarvoor. Die vierwielaangedrewe trekkers kan ook maklik in die krale ingaan, selfs nadat dit goed gereën het, en draai letterlik op n tiekie. Tony sê jy druk net n knoppie dan draai die voorwiele vinniger om die trekker woerts in die rondte te trek met n draaisirkel van net 3,5 meter. Die handelaar wat hulle ondersteun is Kubota, Heidelberg en hulle het ook rede om te glimlag, want die oranje trekkers is besig om soos n veldbrand in die omgewing te versprei. Tony sê boere sien dat hulle meer tegnologie vir minder geld kan kry. Die tegnologie wat in hierdie trekkers ingebou is, is asemrowend. Die kragtige Kubota M8540 Meganisasie Die M130X se lugversorgde kajuit het n reg-rondom-uitsig en die handkontroles bied gerieflike beheer. Raak nie die kluts kwyt Die werkswinkelbestuurder, Dusty Londt, glimlag ook lekker breed oor die outomatiese ratwisseling. Hy sê hy is gewoond daaraan dat trekkers se koppelaars knaend oorgedoen moet word, maar met die Kubotas was dit nog nooit nodig nie. Die eerste Kubota is nou langer as n jaar daar met so 3 000 hardwerkende ure op die klok en hy het nog net vir gewone onderhoudwerk in die werkswinkel gaan kuier. Drie M8540-rolstaafmodelle van 64 kw elk het ook n tydjie gelede die oranje werksmag se getalle verstewig Vind meer uit oor die oranje werksreeks vir jou plaas by Robert Keir by 011-284-2024 of robertk@smithpower.co.za, of besoek www.kubotasa.co.za. In die Heidelberg/Sasolburg-omgewing, kontak gerus vir Rudie Roets by 064-756-0697. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 13
Kanna se werktuie maak boerdery maklik Meganisasie deur Annemarie Bremner l waaroor ek spyt is met Kanna Ase wolpers, is dat ek hom nie al twintig jaar gelede gekry het nie, vertel Bertie Swanepoel van die plaas Zuurfontein naby Smithfield. Hy skeer so 4 000 skape op n slag en om die vragte wol in bale te verpak is n groot uitdaging. Met Kanna Industries se wolpers bespaar hy baie tyd en arbeid en die wol is skoner. Vroeër het die werkers altyd eers die wol getrap voor jy die bale in die pers kon sit, nou is dit nie meer nodig nie, want dit laai maklik in en word stewiger as ooit saamgepers, sê hy. Hy sê gewoonlik het hulle nog dae lank gebaal nadat die skeerders die plaas verlaat het, maar nou is hulle omtrent gelyk klaar. Jy weet ook presies hoeveel wol jy weg stuur, want elke baal word akkuraat geweeg. n Ander voordeel is dat jy jou bale almal presies ewe lank kan maak, so dit is makliker om op die trok te stapel. Met die Kanna-wolpers verpak een operateur vier tot ses bale van tot 220 kg elk per uur. Hierdie swaarder, kompakter bale bespaar vir die boer geld, want hy het nou minder baalsakke nodig om sy hele skeersel te verpak, Vir meer inligting, praat met Willa Nolte by 072-333-1051 of e-pos willa@kannaindustries.co.za. Gaan kyk ook by www.kannaindustries.co.za na Kanna se ander nuttige werktuie vir die boer. minder bale om te laai, maar meer tonne wol wat verkoop kan word. Nog n voordeel is dat die pers op wiele staan en moeiteloos aangerol kan word na waar jy ook al met hom wil werk. Lees meer oor die perfekte wolpers by: https://www.proagri.co.za/nou-nogbeter-kanna-se-wolpers-bespaar-tydarbeid-en-geld/. Kanna skitter met nog produkte Benewens die wolpers het Kanna ook n hele reeks ander nuwe produkte wat boere ook eersdaag by NAMPO sal kan bekyk, soos: Kanna se Katoenbaallaaier word deur n trekker gesleep. n Vurk sak langs die wa om die baal op te tel en dan sak n steunwiel wat ondersteuning bied sodat die wa nie omval as die baal van 3 ton opgelig word nie. n Vervoerband voer die baal na agter op die wa om plek te maak vir die volgende een van die vier wat die wa dra. Vir aflaai kantel die wabed na agter en die vervoerband stoot die bale af. Dit neem so tien minute om vier bale op te laai en minder as n minuut om af te laai. Lees meer oor Kanna se katoenbaallaaier by https://www. proagri.co.za/ katoenbaallaaierkanna-maakkatoen-n-geldigekeuse/ en kyk hoe lekker werk hy by: https://youtu.be/ mzmby9jwqf4. Kanna se Grootblokbaallaaier se disselboom skuif sodat die masjien agter, langs die trekker loop. Twee grypers knyp dan die baal vas, tel dit op en laat gly dit af met die wabed wat teen n helling lê. Die masjien laai vyf tot ses bale van so 650 kg elk, afhangende van die grootte. Aflaai Kanna-wolpers Kanna-katoenbaallaaier is net so maklik: Die bed met bale op kantel 90 grade om die bale regop te stapel. (Die masjien is tans in n toetsproses.) Kanna se Kerwer is n nuttige masjien wat enige sagte materiaal soos papier, plastiek, sagte hout en selfs vleis woerts-warts in groottes van 16 tot 25 mm sny. Sy voeropening is 550 x 450 mm groot en die koper kan kies watter sterkte aandrywing hy wil hê. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 15
Gewasproduksie Undercover Farming: deur Annemarie Bremner Verhoog jou produksie en gehalte Die ontwikkeling van kweekhuistegnologie het met rasse skrede gevorder oor die afgelope dekade of twee. Die dae van beperkende smal tonnels, watervermorsing, raaiwerk en alles regspuit met chemiese middels is verby. By die Undercover Farming-konferensie in Pretoria het die landboukundige, Lindie Grobler van Agri Alchemi, aan boere verduidelik hoe belangrik dit is om saam met die tye te verander. Sy sê: Dit gaan nie meer oor wat jy as boer kan voorsien nie, maar wat die gebruiker wil hê. Lindie sê in n poging om produksievolumes te jaag, het gehalte in die slag gebly. Onlangse toetse het getoon dat kos nie meer dieselfde voedingswaarde het as wat dit dekades gelede gehad het nie. Dit is ongelukkig so dat handelaars n voedsame, organies geproduseerde bondel spinasie sal afkeur, omdat daar n insekbytplek op n blaar is. Sy sê n volhoubare multidissiplinêre benadering is die enigste pad vorentoe. Dit behels: Opvoeding van personeel en handelaars om goeie waardes te handhaaf en raak te sien Wisseling van gewasse en groenbemesting om grond te voed Volhoubare grondvoorbereiding Die regte keuse van variëteite vir jou groei-omstandighede Behoorlike waterbestuur Verantwoordelike gebruik van chemikalieë Kombinasie van organiese en chemiese bemesting met geïntegreerde pesbeheer Die gebruik van vierdegenerasieprodukte soos blaarvoeding, plantgroeistimulante, humate, gekombineerde organiese sure, ensieme en koënsieme Lindie Grobler van Agri Alchemi sê verandering is moeilik, maar om nie te verander nie, is fataal. Martin van Holdt van Greener Solutions sê in 1996 het jy gedink jy is tegnologies ver vooruit met jou Nokiabak-steenselfoon in jou hand. Vandag is jy ver agter as jy nie n plat slimfoon het wat al jou rekenaarwerk ook kan doen nie. Net so het die tegnologie met betrekking tot kweekhuise baie ontwikkel. In die begin was daar slegs alleenstaande tonnels en die standaardwydte was ses meter. Vandag is multispantonnels die standaard en daar kan tot 16 meter ruimte tussen stutpale wees. Daar is ook baie navorsing gedoen oor die hoogte van die dakke veral met die oog op energiebesparing. Dakke is nou maklik tot 6,5 meter hoog en daar is n gemiddelde 44% verhoging in volume om voorsiening te maak vir meer stabiele temperature en beter lugvloei. Elektroniese beheer van insette soos watervloei, toediening van kunsmis, lugvloei en beligting is ook nie meer n luukse nie, maar n noodsaaklikheid. Ander tegnologiese ontwikkelings sluit in die hersirkulasie van water. Boere kan nie meer bekostig om water en die voedingstowwe wat in water oorbly verlore te laat gaan nie. Ockie van Niekerk van Optima Agrik het verduidelik dat dit wel na bl 21 www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 19
Maatskappye wat produkte en dienste aan die sektor lewer is ook n geleentheid gebied om hulleself bekend te stel. moontlik is om 100% hersirkulasie van water wat nie deur plante opgeneem word nie in n hidroponiese stelsel te verkry, maar die tegnologie moet voorsiening maak vir behoorlike meting, ontsouting en herdossering van water. Herbert Stolker van Delphy SA het n hele reeks praktiese wenke gegee oor die verbetering van produksie onder beskerming. Hy het boere gemaan om baie aandag te gee aan goeie praktyke en higiëne om siektes te voorkom. Wit bedekking oor grondoppervlaktes help baie om grondsiektes soos fussarium te voorkom en is ook goed vir beter ligverspreiding. Regs: Shiman is n verspreider van Haifa se reeks voedingstowwe met wateroplosbare middels vir hidroponiese boere. Shiman bied ook nuwe biologiese produkte en biostimulante as deel van hulle reeks oplossings aan. Jaco Blom, Johan du Plessis, Ute Jacobs en Gerrit Burger is gereed om boere met raad en daad by te staan. Herbert Stolker van Delphy SA sê nuwe tegnologie met betrekking tot saailingontwikkeling in blokkies wat net so oorgeplant kan word, kan jou help om tot drie weke vroeër te oes. Nog n belangrike saailingontwikkeling is die enting van plantjies op plantstamme en wortels wat weerstand bied teen grondsiektes en sorg vir vinniger groei. Dit word veral in Europa gebruik vir komkommers en tamaties. In Suid- Afrika raak dit ook al hoe meer gewild. Groenteboere se toegang tot markte is deur dr Sjoerd Alkema van GROW Fresh Produce bespreek. Hy sê 30% van alle varsprodukte wat in Suid-Afrika geproduseer word, beweeg steeds deur die munisipale varsproduktemarkte. Die grootste faktore wat jou verkope op die markte beïnvloed, is jou verhouding met jou markagent en die volume en betroubaarheid van jou lewering. Vir lewering regstreeks aan winkelgroepe moet jy baie seker maak van verpakkingsvereistes en aanbieding. Hy sê die hele bedryf se prysbepaling word steeds deur die Johannesburgse mark vasgestel, waar daar gemiddeld R25-miljoen se produkte per Dudley Pohl sê SunPerl is die enigste maatskappy in die land wat sowel vermikuliet as perliet vervaardig. Vermikuliet absorbeer omtrent 200% van sy gewig in water en perliet sowat 80%. Albei help ook met deurlugting van die groeimengsel sodat wortels beter kan ontwikkel, beter dreinering plaasvind en die mengsel ook ligter is. Die fabriek is in Germiston, maar SunPerl lewer landwyd af. Plante se ligbehoeftes verskil en verskillende kleure ligte kan ook in die verskillende groeistadiums n verskil maak. Mark Easter van Giantlight sê hulle sal uitgaan plaas toe en n boer help om die regte ligspektrum te kies. Hortimax se moniteringstelsel word ook as deel van Greener Solutions se oplossingspakket aangebied. Rob Veenstra sê daar is nie meer ruimte vir raaiwerk in intensiewe produksie nie, maar boere kan elektroniese beheer van elemente geleidelik in gebruik neem soos wat hulle groei. Die masjien kan byvoorbeeld die lugvoggehalte meet en self die luike oop- en toemaak soos nodig. Haygrove het nie net n bewese rekord in Suid-Afrika vir gehalte kweekhuise en kweekhuisoplossings nie; Andrew Wood en Jana Loubser sê hulle is ook bekend vir die bekostigbaarste oplossings. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 21
Israel se landbou wen met tegnologie Israel is net so groot soos die Kruger Wildtuin. Van hierdie stukkie aarde kan net 20% vir landbou gebruik word en 50% is woestyn. Nogtans is Israel n wêreldleier in die landboubedryf. Lior Keinan, Israel se ambassadeur in Suid-Afrika, het by n konferensie met die tema From Agri to Agritech verduidelik dat tegnologie die verskil maak. Hy sê hy dink dit is juis omdat die omstandighede so moeilik is dat Israel so suksesvol is met landbouontwikkelings. Hy het by die konferensie in Kemptonpark boere en ander rolspelers in die landbou in Suid-Afrika uitgenooi na die groot internasionale Agritech-skou wat van 8 tot 10 Mei in Tel Aviv aangebied word. Hy sê dit sal n vertoonvenster van die wêreld se top landboutegnologie wees. Zohar Ben Ner Een van die voorbeelde van die gebruik van tegnologie is daarna deur Zohar Ben Ner van die maatskappy Sup- Plant uitgewys. Hy het gepraat oor inligtinggedrewe slim boerdery. Hulle het n stelsel ontwikkel wat wiskundige logaritmes gebruik om intyds die groei en behoeftes van plante te meet en geskikte optrede voor te stel, soos die optimale toediening van water. Hy sê oor die algemeen gee boere tot vyf keer meer water as wat nodig is en dit ook op verkeerde tye. Met die regte watertoediening op die regte tyd kan tot 30% water bespaar word en opbrengs met gemiddeld 5% verhoog word. deur Annemarie Bremner voort te gaan met die produksie van tafeldruiwe. Mooigezicht is die grootste produsent van pitlose tafeldruiwe in die land. Francois vertel dat hulle die hele produksieproses moes herdink, nie net hulle besproeiingstelsel nie. Hulle het begin belê in kultivars wat gouer gepluk kan word en dus minder water nodig het en pas ook die druiwestokke se groeiwyse aan vir vroeër trosvorming. Wat besproeiing betref, is alle ou staalpype met swart pype vervang, elke boorgat en boorgatpomp word gemeet vir optimum watervoorsiening, streng skedulering vind plaas en geen lekkasies word geduld nie. Op plekke is gaatjies in die drupperpype toegemaak en slegs een gaatjie is by elke plant toegelaat, met n pypie wat die water onder die grond tot by die wortel lei. Francois se raad aan boere wat water wil bespaar is om lewering per volume te meet en nie per tyd nie. Grondbedekking is noodsaaklik en die goue reël bly om nat te gooi wanneer dit koel is om verdamping te bekamp. Willem Botha Willem Botha van die besproeiingsmaatskappy, Netafim, het boere aangemoedig om so ver moontlik oor te skakel na drupbesproeiing. Van die 1,2-miljoen hektaar onder besproeiing, is net 10% onder drupbesproeiing. Hy sê die eenvormige toediening van water en voedingstowwe sorg vir oesverhoging en dit gebeur ook dat boere op meer grond kan boer omdat hulle minder water gebruik. Elke boer moet dus besluit wat hy bereid is om te betaal vir meer inkomste. Hy sê tegnologie is nie altyd duur of behels elektroniese oplossings nie; die slim gebruik van swaartekrag vir watervloei is ook tegnologie en dit kos niks. Palram Mottech Greenhouse Technology Hishtil Baie van die maatskappye wat by die konferensie uitgestal het, se tegnologiese wortels lê in Israel. Gewasproduksie Só bespaar ons water In n paneelbespreking het n Wes- Kaapse boer, Francois Rossouw van Mooigezicht Estates, vertel wat hulle alles gedoen het om in die droogte Francois Rossouw Vir meer inligting oor die Agritech-skou wat van 8 tot 10 Mei in Tel Aviv aangebied word, besoek http://agritechisrael.org. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 23
Stroop alles; mors niks Verhoog jou stroper se waarde met n MacDon FD75 Flexdraper: Die toppunt in bandstropertafelprestasie Volg kontoere en sny altyd perfek MacDon se FD75 FlexDraper-bandstropertafel bestaan uit drie drywende seksies met n gesplete tol. Dit volg die grondkontoere getrou en sny altyd perfek omdat die tol aan die snystaaf gemonteer is om n volgehoue kri eke klein afstand tussen die tolvingers en die snyerstaaf te handhaaf. Geen pitverlies; sag op stroper Die FD75 FlexDraper se vervoerband voer materiaal altyd gelykma g en gladweg, koppe eerste, na die stroper se voerkamer. Dit skakel skokke uit, verleng die stroper se lewe en maak volumebepaling makliker. n Gewone stropertafel se raam bly star en daar word op die buigsame snyerstaaf vertrou om grondkontoere te volg. Dit beteken dat die tolvingers oormatige speling nodig het om hulle teen skade deur die snyerstaaf te beskerm. Hierdie groot gaping en voortdurende verandering in die gaping tussen die tol en die snyerstaaf benadeel snydoeltreffendheid. FD75 FlexDraper Die hele raam, snyerstaaf en tol volg die grondkontoere om n konstante klein kritieke gaping en dus deurgaans perfekte snywerk te handhaaf. Kyk net hier! Herwin jou volle oes. Die FD75 FlexDraper volg die grondkontoere getrou oor die hele wydte van die tafel om laagdraende gewasse en selfs plante wat al omgeval het te stroop. Hanteer nat materiaal en peule op die punt van oopbars maklik en sonder verliese. 4 tolnokverstellings om alle strooptoestande te beheer. Terwyl jy stroop kan jy die tol vorentoe of agtertoe en die tafel se skuinstehoek verstel. Maak boneboerdery lonend met Pickett rotsvas gerugsteun deur Vitamech Die C-vorm snystaaf sorg vir gladder materiaalvloei en regstreekse oorplasing na die vervoerband, wat pitverlies uitskakel. Die duursame MacDon Wobble Box hidrouliese lemaandrywing se spoed kan verstel word om by gewastoestande aan te pas. Beskikbaar in 9,1 m, 10,6 m, 12,2 m en 13,7 m. Francois Mellet: Ons het kliënte wat 100 hektaar hoë-opbrengssoja per dag kan stroop met n klas 9-stroper en n 40-voet MacDon-knaktafel vooraan. Bill Aulie: Ons het ons strooptyd met byna die helfte verminder met FlexDraper. Kantoor: 021-907-8000 Louis van der Merwe: 072-626-8409 Jurie Swart: 083-375-8840 jurie@vitamech.co.za www.vitamech.co.za
LG 5626 HO LG 5710 LG 5678 CLP LG 5750 CL Link Seed vir Sukses LS 6240R* LS 6146R* LS 6248R* LS 6161R* LS 6164R* LS 6150R* LS 6851R* LS 6860R* LS 6868R* LS 8541BR* LG 31.743 LG 31.745 LG 31.745R* Met Link Seed se Toppresteerders, verbou die boer sukses. Noukeurige toewyding in die teelproses verseker ons toegewydheid aan kwaliteit, opbrengs en stabiliteit in elke kultivar. Beplan nou en bestel onmiddellik om teleurstelling te voorkom. Kwaliteit en diens, jou tevredenheid. Vir Kwaliteit Saad en beste Diens Hoofkantoor: +27 (0)33-417-1494 / 6 E-pos: linkseed@linkseed.co.za www.linkseed.co.za LS 8518 LS 8538R* LS 8536B* LS 8526 LG 3607 Y LG 31.644R* LG 31.642R* LS 8542 LG 31.746 Lambert Blom (Mpumalanga / Limpopo): 082-786-6875 Louis Pearson (Noordwes / Wes-Vrystaat): 079-079-5857 Albert Kriek (KwaZulu-Natal / Oos-Vrystaat / Oos-Kaap): 082-824-5442 www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 27
Ian Wyeth van Heilbron en sy skape geniet die veiligheid wat hulle Bonnox-kampe bied. Hulpbronbestuur Bou n n skaapplaas met Bonnox Ian Wyeth het lank en deeglik beplan voor hy uit die stad uit plaas toe getrek het om met skape te gaan boer. Een van die oplossings wat hy saam met hom geneem het, was Bonnox. Ek het jare lank in die suide van Pretoria gewoon en gereeld by die Bonnox-fabriek verbygery, vertel hy. Hulle naam op hulle dak is mos van ver af sigbaar. Bonnox moes hom help om die beesplaas naby Heilbron in die Vrystaat in n skaapplaas te omskep. Nou, na so amper 1,5 km se draad, is daar n gerieflike kamp- en lamhokstelsel op die plaas en hy en sy gesin bly self ook veilig agter Bonnox-heining. Ian sê hy het nou agt Bonnox-kampe wat die bestuur van sy kudde baie makliker maak. Hulle het twee lamseisoene en deel dus die ooie in groepe. Wanneer die lammers gespeen word, word die rammetjies ook eenkant geplaas. Die groter ramme moet ook van die ooie geskei kan word en dan is daar Die nuwe lamhokke met Ian se selfgemaakte Bonnox-hekke maak skaaphantering n plesier. Nog een tree nader aan ons Bonnox-werf, waarsku Jacob en Willemien. natuurlik n kamp nodig vir siek diere of die hantering van diere. Met Bonnox is dit ook maklik om kampe groter te maak of selfs net tydelik te verdeel in kleiner kampe. Ian-hulle het ook die hekke wat hulle by die koöperasie gekoop het, met Bonnox bespan, want die beste heining help niks as die lammers by die hek kan uitklim of die jakkalse daar kan inkruip nie. Nou het hy al so ver gegaan om sy eie pypbuiger aan te skaf sodat hy sommer self sy hekke kan maak om presies te pas waar hulle moet, en hulle dan net met Bonnox oortrek. Met die klein blokkies in die draad het hy nog nie n probleem gehad dat die jakkalse kan inkruip nie. Die grond onder die heining is goed gelyk gemaak en die draad is lekker styf net bokant die grond gespan. Die plaas het kleigrond en Ian het seker gemaak dat hy die hoekpale behoorlik en diep anker. Tussen die hoekpale is die Y-pale 10 meter van mekaar af ingeslaan. Met die 100-meter rolle is dit maklik om die grootte van jou kampe presies te beplan, sodat daar geen stukkie draad gemors word word nie. Die plant van die pale is die grootste werk, daarna is dit sommer maklik, sê Ian. Hy en twee werkers het aan die begin saam gewerk, nadat hy al die nodige opleiding by die Bonnoxfabriek gekry het. Nou kan die twee op hulle eie aangaan. Ian sê: Bonnox se diens is uitstekend. Hulle het vir my alles gewys en gegee wat nodig was om aan die gang te kom. Die inligting oor hoe die draad gespan moet word, is netjies uiteengesit op n pamflet en die draadklamp wat jy saam kan koop, maak die werk kinderspeletjies. Ian sê hy moes nou onlangs weer draad gaan bykoop en hy kon nie die naam van die draad onthou nie. Die vriendelike personeel van Bonnox kon dadelik vir hom sê wat hy die vorige keer gekoop het en het saam met hom uitgewerk wat hy nog nodig het. Benewens die 1,2 meter Money Saver-draad wat hy vir die skaapkrale gebruik, het hy ook 1,8 meter hoë draad aangekoop om die huis en erf toe te span vir veiligheid. Die volgende stap sal wees om die draad te elektrifiseer, maar tot dan reken hy op Jacob en Willemien, sy twee groot Duitse Herdershonde, om lawaai te maak as ongewenste persone naby die heining kom. Ian sê hy was aangenaam verras met die plaas se drakrag en het besluit om tog n bietjie bees ook aan te hou. Die speenkalwers is nou ook agter 1,2 meter Bonnox, maar die pale is hoër en daar word net n doringdraad of twee bokant die Bonnox gespan om seker te maak n halstarrige speenkalf spring nie bo-oor nie. Die volgende stap was lamhokkies met Bonnox, natuurlik! Skakel 012-666-8717, 076-169- 9068, of stuur n e-pos aan linda@bonnox.co.za, gerda@bonnox.co.za of zane@bonnox.co.za. Besoek ook hulle webwerf by www.bonnox.co.za. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 29
Masjiene wat langer werk, werk langer met Shell se Rimula-olie deur Benine Ackermann ie groot uitdaging om winsgewend Dte boer vereis dat boere in net die beste tegnologie vir hulle plase belê, maar ook in die beste smeermiddels om daardie tegnologie te alle tye aan die gang te hou. Dit is waarom wyse boere Shell se betroubare Rimulasmeermiddels verkies om te verseker dat hulle duur, gevorderde masjiene sal aanhou werk en hulle nie in die plant- of stroopseisoen in die steek sal laat nie. Sondre Vervoer en Gas in Kimberley is die grootste verspreiders van Shell se smeermiddels in die Noord-Kaap. Hulle het n wye reeks olieprodukte beskikbaar spesifiek vir die landboubedryf. Hulle het ook agente in die Noord-Kaap by Postmasburg (JTM Agencies) en Christiana (Agri Bande). Sondre Vervoer en Gas is ook n vervoermaatskappy en vurkhyserverhuurder. Hulle lewer Shell se smeermiddels aan kliёnte in Kimberley en omliggende gebiede af en glo daaraan om die ekstra myl vir hulle kliёnte te loop. Shell is n betroubare maatskappy en hulle produkte word volgens internasionale standaarde getoets, sê Adriaan Steyn van Sondre Vervoer en Gas. Talle toetsresultate bevestig dat Shell se smeermiddels n langer lewensduur het wat versieningsintervalle met 200 uur verleng. Dit bespaar vir die boer geld en tyd terwyl sy masjiene steeds die voortreflikste beskerming geniet. Sondre Vervoer en Gas in Kimberley is trotse (en ook die grootste) verspreiders van Shell-smeermiddels in die Noord-Kaap. Shell se Rimula-smeermiddels beskerm enige masjien waarin dit gebruik word. Dit kom in die R2-, 3-, 4-, 5-, 6- en Rimula R6 Ultra-reeks. Nog goeie nuus is dat boere nou Rimula R4X 15W40 se verpakkings van 1 000 liter, 209 liter, 20 liter en 5 liter teen groot afslagpryse kan koop slegs by Sondre Vervoer en Gas. Adriaan sê elke boer behoort Shell se Rimula-smeermiddels vir sy masjiene oorweeg om die volgende redes: Beskerming teen suur Suur wat deur verbranding in die enjin vrygestel word, kan in die krukkas beland. Lae gehalte olie beskerm dikwels nie hierdie belangrike onderdele nie, wat tot wegvreting van sensitiewe oppervlaktes kan lei en uiteindelik n enjin se lewe voortydig beëindig. Shell se Rimula-olie bevat kragtige anti-oksidante wat chemies aanpas om suur te neutraliseer voor dit Sondre Vervoer en Gas se perseel in Kimberley. die olie kan afbreek en die enjin kan beskadig. Beskerming teen neerslag Enige vuiligheid in jou enjin, of dit van die suiers af kom of uit die krukkas, kan die enjin se doeltreffendheid belemmer en brandstofkoste opjaag. Shell se Rimula-dieselenjinolie bevat molekules wat aanpas om neerslagvormende deeltjies te keer en te verwyder om enjins skoon te hou. Beskerming teen slytasie Beskerming teen verwering is veral deurslaggewend belangrik by hoëdrukkontakpunte, soos die suiers teen die silinders, en die nokas- en krukaslaers. Shell se Rimula-dieselenjinolie het aangepaste molekules wat ontwerp is om in hitte- en druktoestande n beskermende lagie te vorm om die enjindele teen slytasie te beskerm. Daar is geen twyfel nie: Shell se Rimula-olie is die beste vir jou werktuie se enjins. Rimula R4X 15W40 is tot 31 Mei 2018 teen winskooppryse slegs by Sondre Vervoer en Gas in Kimberley beskikbaar. Shell se Rimula-enjinolie is n betroubare smeermiddel vir elke boer se masjiene en is tot 31 Mei teen 'n afslagprys by Sondre Vervoer en Gas beskikbaar. Bestel jou smeermiddel teen afslagprys vandag nog! Stuur jou naam en "ProAgri" in jou WhatsApp om 'n geskenkie van Sondre te ontvang. WhatsApp nr: 072-265-6141 Kontak Sondre gerus by 053-831-5083 of stuur n e-pos na ajsteyn@sondrekby.co.za om die betroubare smeermiddel vir jou masjiene aan te koop. Jy kan ook www.southafrica.shell.com besoek om te sien waar al hulle ander verspreiders in Suid-Afrika is. Geen boer hoef sonder Shell te bly nie. ProAgri 217 Maart / March 2018 31
deur Du Preez de Villiers Xander Pieterse van ProAgri; Paul Fouché, eienaar; Motete Makatu, vurkhyserbestuurder en Evert van Seventer, voorman, wys hoe lyk die produkreeks van Vrystaat Krippe. B eton is in Paul Fouché se bloed en daar is min dinge van hierdie klipharde boumateriaal wat jy vir hom kan vertel. In 2005 het hy n lateionderneming in Welkom begin, maar in 2007 het die boubedryf begin swaarkry as gevolg van die wêreldwye resessie. Getrou aan sy hartstog het hy na ander sektore begin kyk wat betonprodukte benodig. Soos enige Vrystater het hy familie wat boere is en hulle kon vir hom n skatkis van idees gee. So is Vrystraat Krippe gebore. Ek het by verskeie boere gaan kers opsteek en veral geluister na hulle klagtes oor hulle betonvoer- en -waterkrippe, sê Paul. Die bestaande krippe in die mark se wande was te dun en het gekraak en verbrokkel. Die waterkrippe se deksels was los en te lig en die diere kon dit afstamp om by die vlotterkleppe uit te kom, wat dan gebreek word. Sommer vinnig loop n dam dan leeg, wat veral oor die Kerstyd gebeur wanneer dit baie warm is. Paul het in die begin baie skoolgeld betaal, maar het deurlopend n wetenskaplike benadering gevolg om sy krippe eksieperfeksie te kry. Ek moes noodgedwonge baie op die internet gaan rondgesoek vir maniere om die regte betonmengsels te kry en veral om die krippe heel uit die staalvorms te haal. In 2011 het Paul die geluk getref om met behulp van staatsgeld sy krippe verder te ontwikkel en te verbeter. Hy kon saam met Bloemfontein Technikon se Produkontwikkelingsafdeling werk om verder te doen. Hulle het n deel vannavorsing die navorsingskoste betaal. www.proagri.co.za n deel van die navorsingskoste betaal. Ons krippe se vlotterklepkamers word heeltemal met swaar deksels bedek. n Bees kan hom nie verskuif nie, maar daar is vatholtes ingegiet sodat jy hom maklik met die hand kan oplig. Ek het n versinkte sokpasstuk in die krip gegiet vir die inlaat. Jy skroef bloot jou watertoevoerpyp aan hom vas. Aan die onderkant van die krip het ons die uitlaat op dieselfde manier ontwerp sodat jy jou krip maklik kan skoonmaak, sê hy. Vrystaat Krippe se krippe is aansienlik swaarder as die mededingers s n, omdat daar soveel meer materiaal in LV PDDU EXϑHO HQ UHQRVWHUERHUH NDQ getuig dat die krippe niks oorkom as dié diere om hulle heen baklei nie. Vrystaat Krippe se waterkrippe kom in vyf groottes voor om 1 400, 520, 250, 70 of 35 liter water te hou en binnekort is daar 'n 1 000- en 10-liter krip ook op die lys. Die voerkrippe word in twee groottes gemaak; vir klein- en grootvee. Dit word langs mekaar gepak, net laag genoeg vir die uitgooitrog van n voermenger, en werk lekker in melke-rye en voerkrale. Vrystaat Krippe bou ook kuilvoermure wat die houe wat n boerdery maar gereeld uitdeel kan vat. Daar word deurlopend na nuwe neigings in die mark gekyk, soos n 1000 liter-waterkrip vir kliënte wat n krip met n groot inhoud, maar n laer hoogte nodig het. Ek is die enigste ou in die bedryf wat my krippe vir 20 jaar kan waarborg, maar die krippe behoort 50 jaar te hou, sê Paul. Selfs as n krip tydens GLH DÀDDLSURVHV YDQ GLH WURN DI YDO VDO hy dit kosteloos vervang! Ek wil hê die klient moet gelukkig wees," sê Paul. Ek glo in n suksesvolle produk wat waarde vir jou geld bied. Ek gebruik dikker staal in dikker wande as my mededingers en gebruik 60MPAsterkte beton in al my produkte, sê hy. Let op die stewige kante van Vrystaat Krippe se voertrog n Swaar en stewige deksel bedek die vlotterklepkamer van elkeen van Vrystaat Krippe se waterkrippe. Kontak vir Paul Fouché by 087-803-5828 of e-pos paul@ vrystaatkrippe.co.za. Besoek ook www.vrystaatkrippe.co.za vir meer inligting. ProAgri 217 Maart / March 2018 33 Hulpbronbestuur Vrystaat Krippe hou lewenslank
Olive Bush Jacket R649 Khaki Softshell Jacket R671 Jou trotse verskaffer van kwaliteit kakie & buitelugklere en bykomstighede vir mans, dames en kinders Ons verskaf die volgende dienste: Borduurwerk Lasersnywerk Klein tot groot boere se mates Skakel ons by 081-216-6748 of e-pos info@oomkalliekhaki.co.za (Termes en Voorwaardes geld) Various Parka Jackets R490 34 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
Vee en Wild GeneGids Die Brahman Beestelersgenootskap van SA T: 051-446-4619 / 3452 F: 051-446-3148 E: info@brahman.co.za W: www.brahman.co.za www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 35
GeneGids Tel: 051-444-5082 Faks/Fax: 051-444-5085 Epos/Email: info@limousinsa.co.za Posbus 12560, Brandhof, 9324 +27 51-4100-955 +27 86-667-0294 sonja@studbook.co.za +27 51-4100-955 +27 86-667-0294 sonja@studbook.co.za www.saca le.co.za Vars nuus! The solution for healthy plant growth. Trelmix Trace Element Mixture is a micro-element compound that contains all 6 micro-elements, plus magnesium, essential for the growth of all trees, shrubs, pot plants, lawns, vegetables and seedlings. Email: hubers@mweb.co.za Web: www.hubers.co.za www.proagri.co.za 36 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
Damvoerings en seile Dam linings and tarps AgriGids Maasdraddamme / Mesh dams Gronddamvoerings / Earth dam liners Trokseile / Truck Tarps Hoenderhokgordyne / Chicken run curtains Opgaardamvoering / Reservoir linings Kuilvoerseile / Silage Covers 072-279-3294 www.tatamatarps.co.za Verskui are beeskrale Baallaaiers- en vurke Skale en nekklampe Hooi-ringvoerders Kal anteltoestelle Skaap- en beesskale Selfvoerders Spuitdippe Landrollers Suipkrippe Laaibanke E-pos: info@nmreng.co.za / Webblad www.nmreng.co.za Fabriek: 033-263-1056 Sel: 082-871-0123 www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 37
AgriGids www. TheSunPays. co.za 100 l Low pressure solar geyser from R3 290 Auxiliary tank included Solar panels @ R7 58 per Watt Solar pump 12m max head @ R395 works straight from 1 or 2 x 250watt panels. www.thesunpays.co.za 082-515-1655 / 012-734-0915 All prices include Vat / Free delivery 100 km from Cullinan / Full prices and specs on website 38 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
AgriGids Ontwerp en oprig van veehanteringsgeriewe Skakel Ryno Keeve by 078-460-3322 of epos keeve@lantic.net www.visioncattlequip.com Besoek ons facebookblad! www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 39
AgriGids kw Motor Motor Total Cost Voltage (Inverter & Solar Panels) 0.55kW 220VAC R 13 341.75kW 220VAC R 16 170 1.1kW 220VAC R 21 466 1.5kW 220VAC R 27 124 2.2kW 220VAC R 37 247 3.5kW 220VAC R 59 219 4kW 220VAC R 66 291 5.5kW 220VAC R 88 994 1.5kW 380VAC R 34 090 2.2kW 380VAC R 43 991 3.5kW 380VAC R 62 378 4kW 380VAC R 69 450 5.5kW 380VAC R 90 666 7.5kW 380VAC R 118 954 11kW 380VAC R 170 521 15kW 380VAC R 228 044 18.5kW 380VAC R 289 921 22kW 380VAC R 340 986 30kW 380VAC R 454 974 37kW 380VAC R 569 308 55kW 380VAC R 828 549 75kW 380VAC R 1 147 685 Powered by the sun, sustainable through quality Convert your current borehole or irrigation installation to Solar power without replacing your current pump or motor. Contact Fred: 083-414-0102 fred.claassens@suncolect.com www.suncolect.com 40 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 41 AgriGids
AgriGids 42 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 43 AgriGids
AgriGids 44 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
AgriGids Pretoria 012 800 9600 Polokwane 015 292 2001 Nelspruit 013 752 8252 Brits 012 252 0256 Witbank 013 692 8425 STAAL Flat Bar Lipped channels Angle Iron Square bars Reinforcing bars Struktuur staal Geute, afvoerpyp en toebehore Dakmateriaal Galvanized en polycarb en meer... TUBING Round tubing Square tubing Rectangular tubing Sturktuur pyp Galvanized pipe Seamless pipe Schedule pyp en meer BESPROEIING Sproeiers en toebehore Besproeiings kontrole Modules Watertenks Alle pompe Fittings Sonkrag stelsels en meer VLOEISTOFBEHEER Valves Fittings Galv & Black Poly-pyp-hoe en laedruk Flanges screwed & welded on Gaskets PVC pype en lasstukke en meer PALISADE Panele Hekke Hekwiele Hekmotors Afstand beheerders Palisade vurkies Draadomheining Y standards Droppers Posts en meer HARDEWARE Verf/Dakseelmiddels Sny lemme en klippe Sweis-stafies Boute en moere Kraggereedskap Hekslotte en skarniere PPE Safety Base plates standard or cut to size en meer Besoek jou plaaslike tak vir gehalteprodukte en diens. www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 45
AgriGids 46 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za
www.proagri.co.za ProAgri 217 Maart / March 2018 47 AgriGids
AgriGids Great Plains Stack Fold Planter Count on us. Every time. Strooptyd is om die draai! Legend Header Trailer Turbo-Max Nou ook in 3 meter Legend Soil breaker Ombu Chaser bin J&M Soil conditioner Legend Skoffel Anderson baaltoedraaier Legend Side Tipper 3S-3000 HD-koringplanter Great Plains Field Cultivator Great Plains Subsoiler Ombu sonneblomtafel 7000 Disc Harrow Great Plains4-8 Row Planter Mauritz Maree 071-148-3664 Delmas Johan Roestof 079-526-1381 Delmas / Noordwes Wessel Pretorius 072-370-8389 Bethlehem Johan Claassen 082-388-1966 Bethlehem Gerrie Wagenaar 083-627-7260 Hoopstad Technical Rudolph Marx 071-682-8018 Technical Louis Smit 076-851-3360 J&M Chaser Bin www.agriafrika.co.za Marius Tolmay 083-581-5709 info@agriafrika.co.za Turbo Seeder 12-16-Row planter 48 ProAgri 217 Maart / March 2018 www.proagri.co.za