Lydenstyd en Paasfees

Transcription

1 Aswoensdag staan op uit die as 4 Hoekom Paasfees vanjaar so laat is 6 Paasfees tyd om te belééf 8 Stil Saterdag 10 Paasfees met 12 eiers vir kinders 12 Nuut gesing in Afrikaans 14 Liturgie vir nagmaal tydens Pinksterfees 16 n Labirint vir lewensverandering 18 Lydenstyd en Paasfees Uitgegee deur Bybel-Media (in vennootskap met Oostelike Sinode) 11/1 FEBRUARIE 2011

2 BOEKBEKENDSTELLING Wanneer eenwording na enigste opsie lyk Sáám na n nuwe toekoms Perspektief op die eenwordingsverhale van vyf gemeentes Deur: Dr Howard du Toit Aantal bladsye: 132 Verkoopprys: R99,95 Talle eenwordings tussen gemeentes van die tradisionele kerke het die afgelope jare plaasgevind. Baie gemeentes sukkel finansieel en raak onseker oor hulle toekoms. Hierdie boek is geskryf vir die gemeentes wat by n kruispad in hulle bestaan gekom het. Die skrywer ontgin verskeie opsies vir gemeentes wat n eenwording oorweeg om saam vorentoe te beweeg. Hoewel daar kerkregtelik dikwels onderskei word tussen eenwordings en samesmeltings (vgl bv die Kerkorde van die NG Kerk 2007:68-70), ge bruik die skrywer in hierdie boek deurgaans die term eenwording as algemene term in soverre dit die Christelike kerk betref. Die begrip eenheid en eenwording is n Bybelse term wat telkens met verwysing na die kerk in die Nuwe Afrikaanse Vertaling voor kom, byvoorbeeld in Romeine 12, 1 Korintiërs 12, en in Efesiërs 2 en 4. In die praktyk word ook soms gepraat van terugstigting, in teenstelling met die begrip afstigting. Talle eenwordings het die afgelope jare in die NG Kerk plaasgevind. Die eerste daarvan is dié van Mayfairgemeente in Johannerburg wat in 1977 met Langlaagte verenig het. Daarná het verskeie ander gemeentelike eenwordings in Johannesburg gevolg. Volgens n berekening vanuit verskeie uitgawes van die Jaarboek van die NG Kerke het 104 gemeentes die afgelope jare eenwordings voltooi. In die bylae tot hierdie boek is daar n lys van die eenwordings waarby meer as 200 gemeentes betrokke was. Hoeveel sulke pogings of beplannings tot dusver aangepak is maar nie voltooi kon word nie, is moeilik om te bepaal. Die aanleiding tot hierdie publikasie was juis gemeenteleiers wat nog ín die proses is se behoefte aan hulp om dié prosesse te hanteer. Leiers van Suid-Afrikaanse gemeentes predikante en lidmate is derhalwe die teikengroep van hierdie publikasie. Baie gemeentes verswak deesdae en raak onseker oor hulle toekoms. In hierdie boek word n aantal moontlikhede gegee wat gemeentes in hulle beplanning vir die toekoms kan oorweeg. Daar is ook heelwat gemeentes wat reeds n eenwording oorweeg en kans sien om saam vorentoe te beweeg, vir wie hierdie boek van hulp kan wees. As die 2009-lys van eengeworde gemeentes in die bylae bekyk word, blyk dit dat byna die helfte van dié gemeentes op die platteland en in kleiner of groter dorpe voorkom, veral in die sinodes van die Oranje-Vrystaat. Die Sinode van Oos-Transvaal (later bekend as die Oostelike Sinode) het oor hulle klein gemeentes besin en verskillende verslae met belangrike insigte saamgestel onder die titel Volhoubare gemeentes. Is die eenwording van gemeentes wenslik? Die wenslikheid van die eenwording van gemeentes is n omstrede saak wat nie deur almal ook nie in Suid-Afrika as n aanvaarbare opsie beskou word nie. Die volgende oorwegings is hier ter sprake: Daar word aangevoer dat 1+1 nie noodwendig = 2 is nie. Ook is dit n moeilike proses vir gemeentes wat elkeen reeds hulle eie identiteit het om saam n nuwe identiteit te ontwikkel. Ook word die vraag gestel of die huidige oop gemeente grense en die beginsel van vrye assosiasie nie die een wording van gemeentes irrelevant maak nie. Die saak van geografiese grense raak al minder belangrik vir gemeentes. Dit gebeur soms dat twee gemeentes wat in n vasloopsituasie beland het en derhalwe kwyn, saamgevoeg word en dat die resultaat van dié proses dan is dat die agteruitgang en verswakking van die nuwe gemeente steeds voortgaan. Die probleem word net gehersoneer en deur eenwording word die dood van die gemeente as t ware net uitgestel. Direkte bestellings: bestel@bmedia.co.za Deeloproepe: of 0860 BMEDIA e-aankope: JY BETAAL GEEN POSGELD NIE

3 Van die redakteur Die groter boodskap van Lydenstyd en Paasfees Hierdie uitgawe van Kruisgewys fokus hoofsaaklik op Lydenstyd en Paasfees. Oor die afgelope dekade het die viering van die kerklike jaar n al hoe groter klem in die kerk gekry. Gemeentes het ontdek dat om God se groot dade van liefde en genade in die geskiedenis behoorlik te vier, noodsaaklik is vir geestelike groei. Paasfees is die groot hoogtepunt van die kerklike jaar. Lydenstyd, daarenteen, is n tyd van voorbereiding op die viering van Paasfees. Baie gemeentes vier Lydens tyd met groot toewyding en geloofs erns heeltemal tereg ook. Dit wil egter voorkom asof daar soms so baie moeite gedoen word met Lydenstyd dat teen die tyd dat Paasfees aanbreek, daar maar min entoesiasme en energie oor is. Paastyd bestaan uit 50 dae (Grieks pentekoste) en loop uit op Pinksterfees. Dit is raadsaam om dit nie ter wille van Lydenstyd af te skeep nie. Oordrewe klem op Lydenstyd het n verdere nadeel: Dit neem soms die oë af van die res van Jesus se lewe, vanaf sy eintlike boodskap. Talle gelowiges kom onder die indruk van Jesus se sterwe ter wille van ons. Dan vergeet hulle dat Jesus ons roep om ter wille van Hom en sy koninkryk te leef. Die oordrewe aandag aan die boodskap van ek en my redding, verduister dikwels die belangriker boodskap van God en God se doel met die wêreld. Die uitdaging is om met die viering van Lydenstyd en Paasfees, dié belangriker deel van die boodskap oor te dra. Dit kan reeds op Palmsondag gedoen word. Dit staan tradisioneel bekend as die dag van Jesus se intog in Jerusalem. Soos wat Markus die verhaal vertel, was dit nie maar sommer net die dag waarop Jesus sy lang reis vanuit die Noorde van die land na Jerusalem toe afgesluit het nie. Dit was ook n doelbewuste profetiese daad met n baie spesifieke profetiese boodskap met duidelike politieke ondertone. Die manier waarop Jesus die intog beplan en uitgevoer het, was bedoel om bepaalde messiaanse tekste wat in die harte van die bevolking geleef Redaksioneel onder leiding van Freddie Schoeman het, in hulle gedagtes op te roep. Markus vertel dat van die skare voor Jesus uitgeloop het. Ander het Hom gevolg, terwyl hulle uitroep (Mark 11:9b- 10): Prys Hom! Loof Hom wat in die Naam van die Here kom! 10 Geseënd is ons voorvader Dawid se koninkryk wat aan die kom is! Prys Hom in die hoogste hemel! Die feit dat Jesus op n donkie ingery kom, is n doelbewuste uitbeelding van Sagaria 9:9-10 en die skare weet dit. Dit is waarom hulle uitroep dat Dawid se koninkryk aan die kom is. Markus laat dit aan die leser oor om die verband tussen die gebeure wat hy beskryf en die teks in Sagaria te lê. Matteus verwys egter eksplisiet daarna (Matt 21:5). Die woorde uit Sagaria wat die skare laat uitroep: Geseënd is ons voorvader Dawid se koninkryk wat aan die kom is!, is die volgende (Sag 9:9-10): 9 Jubel, Sion! Juig, Jerusalem! Jou koning sal na jou toe kom. Hy is regverdig en hy is n oorwinnaar, hy is nederig en hy ry op n donkie, op die hingsvul van n donkie. 10 Ek sal die strydwaens in Efraim vernietig, die perde uit Jerusalem uitroei. Die pyl en boog waarmee oor log gemaak word, sal gebreek word. Die koning sal vrede vir die nasies afkondig en hy sal regeer van see tot see, van die Eufraat af tot in die uithoeke van die aarde. Om die impak van dit wat Jesus hier doen ten volle te verstaan, moet ons iets weet wat nie in die evangelies vertel word nie, maar beslis in die gedagtes van die skare en van die eerste lesers sou wees. Ons moet besef dat, terwyl Jesus van die oostekant (die Olyfberg se kant) af Jerusalem binnegekom het, het die Romeinse garnisoen wat tydens Paasfees die oproerige Jode in toom moes hou, van die ander kant af, van Seserea af, binnegemarsjeer gekom. Hulle was in die burg Antonia, direk langs die tempel, gestasioneer. Die Romeinse militêre teen woor digheid was simbolies van die politieke, militêre en ekonomiese uitbuiting van die armes en magteloses van die wêreld. Hier teenoor demonstreer en verkondig Jesus deur sy profetiese daad die boodskap van Sagaria: Die pyl en boog waarmee die nasies oorlog maak, sal gebreek word. Die kontras tussen God se ryk van geregtigheid en vrede en die Romeinse keiser se ryk van onreg en geweld, kon beswaarlik duideliker voorgestel word! Jesus demonstreer op n treffende manier sy sentrale boodskap: God se konink ryk het naby gekom (Mark 1:15). God se toekoms was besig om in die hede in te breek. God was besig om sy koninkryk van geregtigheid, liefde en vrede te vestig teenoor die aardse ryke van uitbuiting, onderdrukking, liefdeloosheid en geweld. Van laasgenoemde was die Romeinse Ryk, saam met hulle lakeie die tempelhiërargie, natuurlik die voor die handliggende voorbeeld. Wanneer ons slegs op die boodskap van Jesus se sterwe ter wille van ons konsentreer, gaan die groter boodskap van God wat besig is om sy koninkryk te vestig, by ons verby. Daarom, wanneer daar vir die viering van die Groot Lydensweek beplan word, moet dié groter en belangriker boodskap nie afgeskeep word nie. Liturge, predikers en eredienswerkgroepe moet dit konsekwent in gedagte hou. Jesus het nie gekom om mense se siele te red nie. Jesus het gekom om God se heerskappy op aarde te vestig. Sy kruisdood en opstanding verteenwoordig die beslissende oorwinning van die liefdesmag van God oor die geweldsmag van die wêreld. Ons word geroep om onsself te verloën en ons kruis op te neem en ons allereers te beywer vir God se koninkryk (sien Mark 8:34 en Matt 6:33). Ons word geroep om te bid dat God se koninkryk op die aarde sal kom, net soos in die hemel (Matt 6:10). Kruisgewys Februarie

4 Aswoensdag staan op uit die as 4 Elsje Büchner is leraar van die gemeente Lux Mundi, Pretoria. Aswoensdag, wat die begin van Lydenstyd in die kerklike jaar inlui, is in baie gemeentes net n inskrywing op die kerkkalender (indien enigsins!). Lydenstyd is n tyd vir selfondersoek, skuldbelydenis, gebed en diens aan ander. Dit is n tyd om nóg meer as gewoonlik die Woord van God te lees en te oordink. Só berei ons ons voor vir Paasfees, die hoogtepunt van die kerklike jaar. Wat kan gemeentes doen om hierdie besondere dag Aswoensdag meer tasbaar in gemeentelede se lewe te maak en hulle só meer bewus van Lydenstyd maak? Aswoensdag is oorspronklik gevier deurdat die palmtakke van die vorige jaar se Palmsondag verbrand en met olyfolie gemeng is. Van dié mengsel is dan ʼn kruis op mense se voorkoppe gemaak met die gepaardgaande woorde: Mens, dink daaraan dat jy stof is en tot stof sal terugkeer. As is nie net n teken van verganklikheid nie, maar ook van boetedoening (in die Bybel is die gebruik om as op die kop te strooi n teken van berou). Gebruik vir stilword Aswoensdag kan benut word as n stilword-geleentheid met n tyd vir boetedoening en verootmoediging met die oog op die Lydenstyd wat voorlê. Lidmate het nie noodwendig op Aswoensdag n behoefte aan n preek nie. Skep eerder n geleentheid waar hulle op hulle eie tyd deur die loop van die middag en aand deur n aantal stasies kan beweeg (wat byvoorbeeld in die kerksaal opgestel word). Op n gegewe punt kan die leraar dan met as en olyfolie n kruisie op die persoon se hand of voorkop maak. Op n volgende punt word die nagmaal bedien. So n deurloopnagmaal gee lidmate die geleentheid om voor God stil te raak. In ons gejaagde lewe word stil geleenthede ál hoe belangriker. Daar is wonderlike ruimte in ons kerklike jaar hiervoor wat ons net moet benut. Aswoensdag bring ou kerklike simbole en gebruike op n persoonlike manier by lidmate tuis. Lydenstyd is méér as net n paar preke voor die Groot Lydens week. Dan Kimball praat van woordlose prediking. Sinvolle gebruik van simbole is soos woordlose prediking. In ontluikende kerke is daar n beweging na die ervaringskant toe wat gedrag beïnvloed en ook n invloed op geloof het. Om n askruis op jou hand te sien en daarná nagmaal te kan gebruik, is n ervaring wat uiteindelik n merkbare invloed op n mens se geloof gaan hê. Die persoonlike bediening van die nagmaal aan lidmate is ook n pastorale handeling. Die liturg staan gewoonlik voor in die liturgiese ruimte en reël die nagmaal, terwyl die diakens dit bedien. Die liturg kyk lidmate nie in die oë met nagmaalsbediening tydens n gewone nagmaalsdiens nie. Tydens n deurloopnagmaal op Aswoensdag kry die liturg egter die geleentheid om as pastor op n amptelike wyse die gebreekte brood en uitgestorte wyn aan mense te bedien met wie hy of sy n persoonlike pad gestap het. Die impak van Jesus se lydenspad en sy kruisdood, die brood en wyn wat geëet en gedrink word, kry op so oomblik n besondere persoonlike betekenis vir daardie persoon. Stasies Hier onder is n raamwerk van hoe die stasies op Aswoensdag kan lyk. Dit is breedweg op die Luisterseisoen geskoei. Kruisgewys Februarie 2011 Sit n paar stoele by elke stasie en maak n program met duidelike instruksies wat by elke stasie gedoen moet word. Toepaslike teksverse wat by die betrokke stasie gelees kan word, word ook op die program gedruk. Speel die hele tyd rustige agtergrondsmusiek. Kom tot rus: Ons betree God se wêreld: Dit is Aswoensdag en die begin van Lydenstyd. God nooi jou: Kom tot rus gaan sit rustig en gee alles wat vandag gebeur het vir Hom. Jeremia 31:25: Ek gee nuwe krag aan dié wat moeg is, Ek maak die moedelose weer vol moed. Lees hierdie gebed rustig deur: U het gesê: Kom na my toe, almal wat uitgeput en oorlaai is en Ek sal julle rus gee. Wel, hier is ek nou, Here. Ek is inderdaad uitgeput en oorlaai en my stresvlakke is hoog. Heer van rus en vrede, bring my nou tot rus. Help my om nou op u teenwoordig heid te fokus. Dankie dat die vrede van u nabyheid die spanning verlig. Ek vind nou rus in u teenwoordigheid. en. ʼn Tyd vir selfondersoek sit nou rustig en dink oor die volgende na q Waarmee is God nou besig in jou lewe? Waarvan het jy die afgelope tyd bewus geword? q Word bewus van die maniere waarop God in jou lewe teenwoordig is. q Praat met God daaroor. Gaan nou na stasie 1 toe: Stasie 1: As. ( Hy hou dit in gedagte dat ons stof is. ) Lees die volgende teks rustig deur: Psalm 103: Hy weet waarvan ons gemaak is, Hy hou dit in gedagte dat ons stof is.

5 15 Die mens, sy lewensduur is soos dié van gras, soos dié van n veldblom wat oopgaan: 16 as die woestynwind daaroor waai, is dit weg en sy plek vir altyd leeg. 17 Maar onverganklik is die liefde van die Here vir dié wat Hom dien, sy trou vir opeenvolgende geslagte, 18 vir dié wat getrou bly aan sy verbond en sy voorskrifte nakom. Dink oor die volgende na: Hoe voel jy oor jou eie verganklikheid? Dank God vir sy onverganklike liefde. Gebed Here, hier voor u aangesig besef ek: alles wat leef, vergaan. Ek erken dat ek ook stof is en tot stof sal terugkeer. Laat die as wat nou op my handpalm/ voorkop is vir my n teken wees van my verganklikheid, en mag dit my aanspoor om altyd voluit te lewe en U voluit te dien. en. Gaan na die leraar wat ʼn kruisie van as op jou handpalm of op jou voorkop as ʼn herinneringsteken sal maak. Stasie 2: Die kruis. ( Oor ons oortredings is Hy deurboor, oor ons sondes is hy verbrysel Jesaja 53:5.) Neem ʼn klip uit n bak. Gaan sit op een van die stoele by die kruis. ʼn Tyd vir skuldbelydenis Lees Psalm 51:3-17 twee keer rustig en biddend deur: 3 Wees my genadig, o God, in u troue liefde, wis my oortredings uit in u groot barmhartigheid! 4 Was my skoon van my skuld, reinig my van my sonde! 5 Ja, my oortredings ken ek en van my sonde bly ek altyd bewus. 6 Teen U alleen het ek gesondig, ek het gedoen wat verkeerd is in u oë. U uitspraak is dus reg en u oordeel regverdig. 7 Ek was al skuldig toe ek gebore is, met sonde belaai toe my moeder swanger geword het. 8 Maar U verwag opregtheid diep in n mens se hart: laat ek dan diep in my binneste weet hoe U wil dat ek moet lewe. 9 Neem tog my sonde weg dat ek rein kan wees, was my dat ek witter as sneeu kan wees. 10 Laat my weer blydskap en vreugde belewe. U het my verbrysel; laat my weer jubel. 11 Moet tog nie ag slaan op my sondes nie, wis al my skuld uit! 12 Skep vir my n rein hart, o God, vernuwe my gees en maak my standvastig. 13 Moet my tog nie van U af wegdryf en u Heilige Gees van my af wegneem nie! 14 Laat my weer die blydskap ervaar van iemand wat deur U verlos is, laat my U weer met toewyding dien. 15 Dan sal ek oortreders leer wat U van n mens verwag; dat die sondaars hulle tot U sal bekeer. 16 Red my van ondergang, o God, my Redder, dat ek kan jubel oor u verlossingsdaad. 17 Here, gee my die woorde om u lof te verkondig. 18 n Offer vra U nie, anders sou ek dit bring; n brandoffer wil U nie hê nie. 19 Die offer wat U wil hê, o God, is verootmoediging: U sal n hart vol ootmoed en berou nie gering ag nie, o God. Dink aan drie dinge van die afgelope tyd waaroor jy regtig jammer is. Vra God se vergifnis daarvoor. Aanvaar God se vergifnis daarvoor. Aanvaar dat Hy jou liefhet. Sit die klip by die kruis neer as ʼn simbool van skuldbelydenis en aanvaar dat Jesus reeds vir jou skuld betaal het. Stasie 3: Kom gebruik die nagmaal. ( Toe neem Hy brood, spreek die dankgebed uit, breek dit en gee vir hulle Lukas 22:19.) Lees eers Lukas 22:14-20 deur: 14 Toe dit tyd was, het Jesus aan tafel gegaan en die apostels saam met Hom. 15 Hy sê toe vir hulle: Ek het baie daarna uitgesien om hierdie paasmaaltyd saam met julle te eet voordat Ek ly. 16 Ek sê vir julle: Ek sal dit nie weer eet voordat dit in die koninkryk van God sy volle betekenis gekry het nie. 17 Daarna neem Hy n beker, spreek die dankgebed uit en sê: Neem dit en gee dit vir mekaar aan. 18 Ek sê vir julle: Ek sal van nou af nie weer wyn drink voordat die koninkryk van God gekom het nie. 19 Toe neem Hy brood, spreek die dankgebed uit, breek dit en gee dit vir hulle met die woorde: Dit is my liggaam wat vir julle gegee word. Gebruik dit tot my gedagtenis. 20 Met die beker na die maaltyd het Hy net so gemaak en gesê: Hierdie beker is die nuwe verbond, beseël deur my bloed, wat vir julle vergiet word. Dink oor die volgende na: Dink oor Jesus se offer en lyding vir jou. As jy gereed is, gaan vorentoe en neem vrymoedigheid om die nagmaal te gebruik. Gebed: Here, maak van my ʼn pelgrim in hierdie 40 dae tot en met Paasfees. Dissiplineer my tot dissipelskap. Suiwer my in hierdie tyd van my selfsug en my bekommernisse, sodat ek vir U voluit kan lewe en ander voluit kan dien. en. Mens, dink daaraan dat jy stof is en tot stof sal terugkeer. Kruisgewys Februarie

6 Hoekom Paasfees vanjaar so laat is 6 Freddie Schoeman is leraar van die gemeente Lyttelton-Oos en Diensleier vir Aanbidding in die Oostelike Sinode. is Paasfees vanjaar so láát? wil baie weet. Dit Hoekom is só laat dat dit selfs buite die meeste skoolvakansies val. Waarom kan die datum van Paasfees nie vasgemaak word sodat dit elke jaar op dieselfde dag val nie? Dié soort vrae kom gereeld na vore. Paasfees het n ryk tradisie wat oor eeue heen strek. Dit is vir alle praktiese doeleindes onmoontlik om die datum vas te maak soos sommige voorstaan, aangesien n wye verskeidenheid gelowiges en denominasies betrokke is. Joodse maankalender Aangesien Paasfees die belangrikste fees van die Christelike kerk is en reeds sedert die tweede eeu gevier word, was die datum daarvoor reeds van vroeg af n debatspunt. Ons het vandag n vaste kalender wat in algemene gebruik is. Dit is n luukse wat die vroeë kerk nie gehad het nie. Hulle moes rondval tussen die Romeinse sonkalender en die Joodse maankalender. Die Jode het Pasga op 15 Nisan volgens hulle maangebaseerde kalender gevier. Hoewel die vroeë Christene graag hulle Paasfees so na as moontlik aan die Joodse Pasga wou plaas (aangesien Jesus volgens die evangelies immers net vóór die Pasga gekruisig is), wou baie dit graag op n Sondag hê, aangesien dit die dag was waarop Jesus uit die dood opgewek is. Hulle het dus by hulle Joodse bure uitgevind wanneer die Week van die Ongesuurde Brood (waartydens die Pasgamaal geëet is) sou wees, en dan op die Sondag in daardie week hulle Paasfees gevier. Ander Christene, veral in Klein-Asië, het egter Paasfees op 14 Nisan begin vier, of dit nou op n Sondag geval het of nie. Hulle het daarom as Quartodesimane 1 bekend gestaan. Polikrates van Efese ( nc) was n groot voorstander hiervan. As gevolg van sy siening, het Pous Victor hom byna uit die kerk verban. Slegs bemiddeling van Irenaeus het dié situasie gered. Die Joodse kalender was egter nie altyd akkuraat nie, en na die gevoel van die kerk soms deurmekaar. Daarom was daar teen die einde van die derde eeu n groeiende aandrang om die datum van Paasfees onafhanklik van die Joodse kalender vas te stel. Tydens die Konsilie van Nicea (325 nc) is besluit om n eenvormige metode te vind om dit te doen. Dit was egter makliker gesê as gedaan. Dié skynbaar eenvoudige takie sou nog etlike eeue neem om te voltooi! n Hele dissipline, genoem computus, het rondom die vasstelling van die datum van Paasfees ontstaan. Regoor die destyds bekende wêreld, van Rome tot in die Ooste, van Spanje tot Brittanje, van Alexandrië tot Konstantinopel, het mense hulle met die berekening van die Christelike kalender en die datum van Paasfees besig gehou. n Berekeningsmetode gebaseer op die verskil tussen die maankalender (354 dae) en die sonkalender (365 dae) wat in Alexandrië ontstaan het, het uiteindelik die basis gevorm van die metode wat redelik algemeen aanvaar is. In ongeveer 390 nc het biskop Teofilus die Aleksandrynse Paastabelle saamgestel. Berekenaars in Konstantinopel het skynbaar ook, onafhanklik van die Kruisgewys Februarie 2011 Aleksandryne, datums vasgestel wat met die Aleksandryne s n ooreengekom het. In 525 nc het Dionesius Exiguus 2 in Rome berekeningstabelle gepubliseer wat uiteindelik wyd aanvaar is. Hy het daarin geslaag om die Aleksandrynse kalender en metode in die Juliaanse kalender, wat in Rome in gebruik was, te inkorporeer. Dit het vir alle praktiese doeleindes daarop neergekom dat Paasfees op die eerste Sondag volgend op die eerste volmaan ná 21 Maart gevier word die dag-en-nagewening in die eerste helfte van die jaar. 3 Daar is twee dae in n jaar wat die dag en nag ewe lank is vanweë die posisie van die aarde ten opsigte van die son: Maart en September. In Dionesius se tabelle is die Christelike jaarteling (die konvensie om die geboortejaar van Christus as berekening van die jaartelling te gebruik) die eerste keer ingevoer. Weens n fout in sy berekeninge word Jesus se geboortedatum op ongeveer ses vóór Christus gestel. Radikale kalenderhervorming In 1583 het daar egter n radikale kalenderhervorming ingetree. Daar is opgemerk dat die dag-en-nagewening (Engels equinox) van Maart al hoe vroeër skuif met implikasies natuurlik vir die vieringsdatum van Paasfees. Duidelik was daar iewers n fout. Kundiges, onder andere Aloysius Lilius (Lilio), het toe vasgestel dat n jaar nie uit dae bestaan nie, maar wel uit n Weglaatbare verskil? Skynbaar nie! Waar die dag-en-nagewening in 325 nc met die Konsilie van Nicea op 21 Maart geval het, het dit in 1583 reeds op 11 Maart geval n verskil van tien dae. Pous Gregorius het op 14 Februarie 1582 n edik (pouslike bul) met die titel Inter Gravissimas geteken waarin bepaal word dat n nuwe kalender in plaas van die Juliaanse kalender gebruik sou word, en dat 5-14 Oktober 1582 verwyder word. Mense het dus op die aand van 4 Oktober 1582 gaan slaap en die volgende oggend op 15 Oktober wakker geword! Dié nuwe kalender staan bekend as die Gregoriaanse kalender.

7 Die enigste probleem was dat die nuwe kalender deur n Rooms-Katolieke pous ingestel is. Dit het veranderings nie net aan die kerklike kalender aangebring nie, maar ook die burgerlike kalender geraak. Die pous het nie noodwendig gesag oor die burgerlike owerhede gehad nie. In sommige lande waar die Rooms- Katolieke in die meerderheid was soos Spanje, Portugal en die grootste gedeelte van Italië, is dit onmiddellik geïmplementeer. Ander Rooms-Katolieke lande het dit mettertyd eers gedoen. Lande waar Protestante in die meerderheid was, het dit aanvanklik geweier of bloot geïgnoreer. Hulle het dit gesien as n ingreep van Rome om almal weer onder die gesag van die Katolieke Kerk te bring. Tussen 1753 en 1845 het die meerderheid Protestantse lande ter wille van eenvormigheid dit egter ook aanvaar. Rusland en Griekeland het die nuwe kalender eers in die 20ste eeu aanvaar. Teen daardie tyd moes hulle reeds 13 dae uit hulle kalender verwyder. Die Oosterse kerke volg egter nog steeds die Juliaanse kalender in hulle berekening van Paasfees. Daarom vier hierdie kerke Paasfees gewoonlik op n ander datum as die Westerse kerke. So waarom is Paasfees hierdie jaar so laat? Die rede is dat die eerste volmaan ná 21 Maart 2011 eers op 18 April verskyn. Die eerste Sondag ná 18 April is 24 April. Dit beteken dat Pinkster ook later as gewoonlik is, aangesien Pinksterfees 50 dae ná Paasfees gevier word. Vanjaar is Hemelvaartdag dus op 2 Junie en Pinksterfees tien dae later, op 12 Junie. (Endnotas) 1 Mense primo, quarta decima die mensis, ad vesperum Pascha Domini est. Die eerste maand, die veertiende dag van die maand, teen die aand, is die Pasga van die Here (Lev 23:5). 2 Dionesius die Kleine of die Nederige. Hy was n besonder toegewyde monnik. 3 Paassondag was die eerste Sondag ná die eerste Luna XIV (die 14de dag van die nuwe maan) of ná die XII Kalendas Aprilis (dus 21 Maart oftewel 12 dae voor die eerste April inklusief getel). Die 14de dag van die nuwe maan was die dag waarop die paaslam laatmiddag geslag is. Dit was die praktyk tot en met die verwoesting van die tempel in 70 nc. Alle suurdeeg en broodkrummels wat suurdeeg bevat het, moes verwyder en verbrand word. 14 Nisan was die dag waarop die voorbereidings vir die viering van die Pasga plaasgevind het (vgl Lev 25:5). Kruisgewys Februarie

8 Paasfees tyd om te belééf! Paasfees is en sal altyd in gelowiges se lewe n besondere rol speel. Dit is immers tydens Paasfees wat die kruisiging en opstanding van Jesus Christus herdenk word. In ons gemeente ondervind ons dat die talle skoolaktiwiteite wat in Paastyd aangebied word, en die feit dat Paasnaweek gewoonlik in die skoolvakansie val, dit moeilik maak om jongmense oor die Paasnaweek te bereik. Tog is Paasfees n tyd waar jongmense die verlossing van Christus op n besondere manier kan ervaar. Die aanloop tot Paasfees Veral omdat dit langnaweek is, is dit belangrik om groter klem op die aanloop tot Paasfees te lê. Op dié manier word dit ook vir jongmense wat nie tydens die naweek in die gemeente is nie, betekenisvol. In ons gemeente word daar geruime tyd reeds n passiespel aangebied. Ter voorbereiding het ons verlede jaar die hele spel in vier dele gedeel. Die drie Sondagaande vóór Paasfees is die eerste drie dele aangebied. Die laaste deel wat die kruisiging en opstanding uitbeeld was op die Donderdagaand voor Goeie Vrydag. Ons laat tieners die rolle van onder meer soldate, diensknegte en 8 Hardus van Niekerk is leraar van die gemeente Middelburg-Suid. dansers speel. Só beleef jongmense die gebeure eerstehands. Die aand word met nagmaal afgesluit. As alternatief kan jongmense mimiek of tonele uitwerk wat verskillende fases van die lydensweg uitbeeld. n Lied soos We are the reason (David Meece) kan baie sinvol gebruik word. Kyk na die Lam van Jan de Wet is ook pragtig, alhoewel die oorspronklike Engelse weergawe Watch the lamb van Ray Boltz dalk beter by die tieners aanklank sal vind. Wissel dit af met klein toneeltjies wat hierby aansluit. Gebruik die tieners met die mimiek en tonele tydens die eredienste of jeugdienste vóór Goeie Vrydag. Die predikant kan dit aansluitend by die prediking gebruik. Ander toepaslike musiek is: Nothing but the blood of Jesus (Hillsong) of Above all (Michael W Smith). Donderdagaand in Groot Lydensweek Hierdie aand bied n goeie geleentheid om nagmaal te vier. Gesinne wat tydens Paasnaweek weggaan, kry só die geleentheid om steeds Paasfees te ervaar. ( n Blaadjie met riglyne waarvolgens n gesin Paasfees kan vier selfs terwyl hulle op vakansie is, is dalk n goeie idee.) Rig die Donderdagaanddiens rondom gesinne in, waar n gesinsnagmaal sinvol aangebied kan word. Gebruik die tieners se mimiek en toneelgroepe tydens hierdie erediens. Goeie Vrydag n Geleentheid Donderdagaand of Vrydagoggend moet geskep word waar elkeen met sy of haar eie persoonlik heidstyl n ontmoeting met die Here kan hê. Indien daar Donderdagaand n erediens met nagmaal was, kan die jong mense (en selfs die volwassenes) Vrydag oggend (Goeie Vrydag) n geleentheid kry om stil te word. Dit kan ook Donder dag aand gebeur, indien die gemeente verkies om hulle erediens op Goeie Vrydag te hou. Die beginsel: God het elke mens uniek gemaak. Elkeen het n eie persoonlikheid en ervaringsvlak en beleef sy of haar Kruisgewys Februarie 2011 emosies op n unieke manier. Ons aanbid dieselfde God, maar op verskillende maniere. Ons kommunikeer ook verskillend. Daarom is daar ook vir elkeen n unieke manier hoe om hom- of haarself voor die Here verootmoedig. Een persoon mag dalk God in stilte ontdek; n ander is meer prakties en ontdek God deur met iets skeppends besig te wees. Om hierdie uniekheid van die skepping te vier en elkeen geleentheid te gee om God op n unieke manier te verheerlik, kan Goeie Vrydag die ideale geleentheid vir persoonlike verootmoedigings wees. Die praktiese inrigting van stil Goeie Vrydag: Lidmate kan enige tyd binne vasgestelde ure na die gemeente se kerk of kerksaal toe kom. Rig verskillende verootmoedigingsplekke in. Lidmate gaan op hulle eie tyd na n spesifieke stasie wat by hulle persoonlikheid en aanbiddingsbehoefte pas. Hulle moet die vryheid hê om soveel tyd as wat hulle wil by n stasie deur te bring, of aan te skuif na n ander stasie indien hulle dit verkies. n Inligtingstuk kan lidmate met hierdie verootmoedigingsreis help. Watter punte word ingerig? Stilte en Gebed: By hierdie stasie word veral voorbidding gedoen. God word hier verheerlik en om genade gesmeek. n Lys word gehou waarop gebedsversoeke neergeskryf kan word. Gebedsversoeke wat vooraf ontvang is, word voor die tyd daarop ingevul. Die Woord: Vir diegene wat God op hierdie oggend in die Woord wil ontdek, is daar n stasie waar verskillende Bybel-

9 vertalings beskikbaar is. Elkeen kan dus na hartelus lees, verskillende verta lings met mekaar vergelyk en Bybelstudie doen. Digbundels en ander boeke kan ook by hierdie stasie geplaas word. Musiek: Vir lidmate wat musiek as passie het, word n geleentheid geskep om God in musiek te ontdek. Omdat daar verskillende musiekgenres en -smake is, word n verskeidenheid musiek gespeel. Praktiese punt: Hierdie stasie is veral vir praktiese en kreatiewe lidmate. Daar moet verskillende materiale en instruksies beskikbaar wees waarmee n klein item gemaak kan word. Indien iemand beskikbaar is om n bietjie hulp en leiding te gee, kan dit tot die effektiwiteit van die oefening bydra. Elkeen wat by dié stasie aandoen, vervaardig self n item en neem dit saam moontlik as n geskenkie vir n onwaarskynlike persoon ter herdenking van die kruisiging van Jesus Christus: n petroljoggie, blommeverkoper, n vriend wat twyfel of hoe die Here ook al lei. Visuele punt: Vir diegene wat God deur visuele beelde ontdek, is daar n stasie waar n reeks beelde en foto s mekaar herhaal. n PowerPointaanbieding of videogreep 1 waar die boodskap van God se plan met die verlossing en die herstel van die wêreld duidelik na vore kom, kan gebruik word. Paasfees geleentheid tot diensbaarheid Gebruik die geleentheid om die jongmense wat oor die naweek tuisbly die opoffering van Christus te laat ervaar. Ons gemeente lê naby die N4-hoofweg na die Laeveld. Dit bied die ideale geleentheid vir n Paasnaweek-uitreik. In samewerking met n vulstasie op die hoofweg beman die jongmense n kraampie. Hulle deel koeldrank uit, speel met die reisigers se moeë kinders, deel blaadjies uit met kort stories vir die langpad of hou poppekaste. Die jeugorkes en dansgroepe kan ook hier optree. Met n klein bietjie krea tiwiteit kan enige gemeente n geleentheid raaksien om in die gees van die offer van Christus met Paasfees uit te reik. Mag Paasfees 2011 vir elke gemeente se jongmense n hoogtepunt en belewenis in die kerklike jaar wees! 1 Daar is verskeie sinvolle videogrepe op youtube wat die gebeure van die tien plae tot by die trek uit Egipte wys. Dit gee n goeie aansluiting om die lyn van die pasga na die nagmaal te trek, asook van verlossing uit Egipte na verlossing van sonde deur Christus (of anders gestel: van die paaslam na die offer van Christus). Gebruik youtubekeep.com om videos van youtube na jou rekenaar af te laai. Kruisgewys Februarie

10 Stil Saterdag 10 Jaco van Niekerk is leraar van die gemeente Ermelo. Etlike jare gelede, toe ek nog n jong dominee en kort in die bediening was, het ek onvrede in my hart oor die viering van Paasfees en veral die inrigting van die eredienste oor Paasnaweek begin ontwikkel. In ons gemeente was die erediens op Goeie Vrydag n volledige erediens met nagmaal, en die erediens op Opstandingsondag n gewone erediens sonder nagmaal. My dilemma was dat hierdie twee eredienste niks met mekaar in gemeen gehad het nie, terwyl die viering van Jesus se kruisiging en sterwe aan die een kant en sy opstanding aan die ander kant, tog maar net twee kante van n muntstuk is en nie van mekaar geskei behoort te word nie. Ek het toe begin om die eredienste op hierdie twee feesdae as één erediens in te rig. Op Goeie Vrydag verloop die erediens aanvanklik soos enige erediens: Votum en seëngroet, loflied, gebed en Skriflesing, preek, waarop die nagmaalviering volg. Maar direk nadat die tekens gebruik is, staan die gemeente op en stap uit die kerk uit. Daar is geen lofverheffing, antwoordlied of seën nie daar is selfs geen musiek nie. Tydens Opstandingsondag kom die gemeente terug en kom sit in n grafstil kerk. Wanneer die kerkklok lui om die begin van die erediens aan te dui, staan hulle sonder aankondiging op en sing met orrelbegeleiding Die Heer, die Heer het opgestaan! (Liedboek 422). Daarná volg n seëngroet, n loflied, n gebed en Skriflesing, gevolg deur n preek, offergawes, antwoordlied en seën. Één erediens dus, versprei oor drie dae. Mettertyd het ek begin wonder: Wat is die lidmate nou eintlik veronderstel om te doen met die ongeveer 48 uur wat tussen die twee helftes van hierdie één erediens verloop? Niemand kon my regtig n goeie antwoord gee nie, behalwe n boer van n buurdorp waar ek eenmaal oor Paasnaweek die gasprediker was. Sy getuienis was dat hy die hele Saterdag alleen tussen sy skape was en byna die hele dag in gebed deurgebring het en groot seën beleef het. Toe hoor ek later by my meer akademiese kollegas dat daar n hele geskiedenis rondom Stil Saterdag (ook genoem Treursaterdag of Heilige Saterdag ) is. Die doel van hierdie artikel is glad nie om hierdie geskiedenis te probeer beskryf, of selfs net op te som nie. Wat my meer interesseer, is hoe gemeenteleraars gemeentelede kan lei om Stil Saterdag in te klee op n manier wat hulle help om die eenheid van die Paasgebeure beter te begryp en te beleef. Kruisgewys Februarie 2011 Stil Saterdag Die geskiedenis vertel dat gelowiges reeds in die tweede eeu nc op hierdie Saterdag tussen Goeie Vrydag en Opstandingsondag gevas het. Die vas het, gewoonlik ter voorbereiding van die viering van Jesus se opstanding, op n nagwaak uitgeloop. Van vas weet ek baie min! n Nagwaak is verder vir die meeste van ons n vreemde gebruik waarby ons nie maklik aansluiting sal vind nie. Tog reken ek n mens sou op Stil Saterdag by die gedagte van vas kon aansluit. Lidmate sou aangemoedig kon word om op hierdie dag te vas van iets waarvoor elkeen baie lief is, byvoorbeeld koffie, biltong, sjokolade, die koerant, visvang of enigiets wat hulle normaalweg op hierdie dag sou geniet. Die uitsluitlike doel moet wees om, wanneer hulle verlang na dit waarvan hulle hulle tydens die vas onthou, te onthou van die offer wat Jesus gebring het. Hierdie verlange word gestil of minstens hanteer deur ruim tyd in gebed deur te bring. Lidmate kan ook oor die inhoud van Stil Saterdag se gebede begelei word. Tradisioneel was Stil Saterdag n dag vir treur- en boetegebede wat knielend gebid is. Hedendaagse gelowiges sou ook hiervan n dag van introspeksie, skuldbelydenis en nadenke oor hulle geloofslewe kon maak. Ons almal kan waarskynlik aan talle psalms dink om lidmate se gedagtes vir hierdie doel te stimuleer. Tradisioneel het gelowiges se treur- en boetegebede op Opstandingsondag plek gemaak vir jubelsange en -gebede wat staande gesing en gebid is. Doen moeite om klem te lê op lofprysing in die tweede helfte van Paasnaweek se één erediens die Sondagmôre-helfte. Hoewel my ervaring is dat baie 21steeeuse mense maar skrikkerig vir stilte en alleenwees is, kan die waarde van n dag alleen in gesprek met die Here Stil Saterdag nie oorbeklemtoon word nie. Moedig lidmate aan om: tuis te bly nie radio s of TV s aan te skakel of musiek te luister nie op eie gedagtes te konsentreer die minimum gesprek met ander gesinslede te voer eenvoudige maaltye wat vooraf voorberei is te eet slegs die Bybel te lees en daaroor na te dink en te bid. Lees op hierdie dag sommer n hele evangelie deur byvoorbeeld die een waaruit daar by altwee helftes van die één erediens gepreek word. Moedig lidmate wat daarvan hou om visueel en simbolies gestimuleer te word aan om iewers in hulle huise n een voudige kruis op n strategiese plek te plaas waar almal dit n hele paar keer deur die loop van die dag sal sien. Ek lees dat swart die kleur is wat met Stil Saterdag geassosieer word. Die kruis kan in swart gedrapeer word. n Mens sou op hierdie dag n swart kledingstuk kon dra, of n gordyn of blinder sou vir die hele dag toegetrek kon bly sodat (byvoorbeeld) die leefvertrek van die huis die hele dag donker bly. In kontras met die donkerte, kan n kers of kerse gebrand word om as simbool te dien van die lig wat nooit uitgedoof kan word nie, al lyk dinge ook hóé donker. Dis my beskeie mening dat leraars met min moeite Stil Saterdag nuut aan hulle lidmate kan bemark. Só kan ons hulle help om n bietjie aan die kommersialisering van die 21ste-eeuse Paasnaweek te ontsnap.

11 Kruisgewys Februarie

12 Paasfees met 12 eiers vir kinders By n onlangse funksie van die senior burgers van die gemeente het ons by n lang gedekte tafel aangesit vir n heerlike ontbyt. Terwyl elkeen met afwagting vir die kos wag, vertel ek hulle hoe leeg en betekenisloos die lewe sonder Jesus sou wees. Sonder Jesus se kruisdood en opstanding, sou niemand dit in die teenwoordigheid van die Here kon waag nie (Ps 15:1). Die aansit by die tafel en die praat oor die geboorte van Jesus en die kruis, lei toe die gesprek na die etenstafel van n Joodse gesin en die gesprek wat tussen die gesinslede van n Joodse gesin tydens die Pasga (pesag) en die besonderse maaltyd (seder) afspeel. Tydens hierdie spesiale maaltyd vra die jongste kind: Waarom is hierdie nag anders as alle ander nagte? Vir die Joodse vader was dit die aanduiding om die Eksodusgebeure oor te vertel. Dit is opvallend dat dié vraag juis n kind aan die orde stel, en die vader (ouer) dit beantwoord. Christene vier nie meer die Pasga nie, maar wel Paasfees. Tog beklemtoon die Joodse sedermaaltyd vir ons die noodsaaklikheid om uit te vind of almal vandag nog die feite ken. Weet ons kinders nog hoekom die Paasgebeure ons lewe en toekoms anders maak? Ek besef opnuut weer dat die Joodse vader se plig om die uittog uit Egipte aan sy kinders te verduidelik, ook my plig 12 Marius Nel is leraar van die gemeente Witbank-Klipfontein. met Paasfees is. Ek moet seker maak dat my kinders die verhaal en Persoon van Paasfees ken. Aangesien kinders gaande is oor stories, glo ek dat die storie van Paasfees met n bietjie kreatiwiteit en moeite ook n storie kan wees wat almal in die huis kan herontdek en onthou. Ek wil die eier, so eie aan ons moderne Paasfees, gebruik as n simbool en hulpmiddel om die ou verhaal vars, kreatief en nuut met kinders te deel. Hiervoor is 12 plastiekeiers wat kan oopmaak nodig. Koop dit sommer by die R5-winkel. Nommer die eiers van 1 tot 12. Skryf die Skrifgedeeltes in die blok hier onder afsonderlik op n klein stukkie papier en plaas dit en die bypas sende voorwerp binne in een van die eiers. Plaas n klein tafeltjie in die hoek van die huis se eetkamer. Versier dit kreatief en plaas die gevulde plastiekeiers daarop. Kom as gesin ooreen om 12 dae lank aan tafel te sit en saam te eet. Laat staan die etery voor die TV in dié tyd. Maak daagliks een eier ná aandete oop. Eier 1 Eier 2 Eier 3 Eier 4 Eier 5 Eier 6 Eier 7 Eier 8 Eier 9 Eier 10 Eier 11 Eier 12 n Stukkie materiaal wat die intog van Jesus in Jerusalem op die donkie simboliseer. n Stukkie brood of ronde koekie wat die laaste maaltyd wat Jesus saam met sy dissipels in die bovertrek gehad het in herinnering roep. n Stukkie seep wat Jesus se voetewassing van sy dissipels simboliseer. Drie tiensentstukke wat die 30 stukke silwer verteenwoordig wat Judas ontvang het om vir Jesus te verraai. n Veer wat ons aan die haan laat dink wat gekraai het nadat Petrus Jesus verloën het. n Doring wat die kroon wat Jesus moes dra simboliseer. n Dobbelsteen wat vertel van die lot wat die soldate oor Jesus se klere gewerp het. n Klein houtkruis en spyker om die dood van Jesus aan die kruis te simboliseer. n Stukkie swart papier wat die duisternis wat die aarde oorval het in herinnering roep. n Stukkie wit lap wat ons herinner aan die lappe waarmee Josef van Arimatea Jesus se liggaam toegedraai het. n Stukkie klip wat die klip waarmee Jesus se graf verseël was simboliseer. Los hierdie eier leeg om Jesus se opstanding uit die dood en die leë graf voor te stel. Kruisgewys Februarie 2011 Lees die Skrifgedeelte van die dag wat in die eier is en praat daaroor. Ouers kan iets oor die voorwerp of simboliek sê om die gedeelte aan die kinders te verduidelik. Maak eier 11 op die aand van Goeie Vrydag oop. Los die eetkamer donker op die Saterdag ná Goeie Vrydag (Stil Saterdag). Eet daardie aand by kerslig en dink aan Jesus wat gesterf het vir ons sonde. Maak eier 12 tydens Sondagmiddagete oop. Sorg dat daar baie lig in die vertrek is en maak die vertrek mooi. Vier saam fees omdat die graf leeg is en Jesus uit die dood opgestaan het. Sluit die 12 eier-dae tydens die erediens met Opstandingsondag af. Gee tydens die diens vir n paar gesinne die geleentheid om te vertel wat hulle as gesin beleef het. Bostaande is maar net n praktiese manier om nuut en vars te dink oor die betekenis van Paasfees. Die bedoeling is om jou gedagtes aan die gang te sit. Vertel die kinders hoekom Paastyd so anders as enige ander tyd in die ge skiedenis van die wêreld is, was en sal wees. Matteus 21:1-11 Matteus 26:26-30 Johannes 13:1-17 Matteus 26:14-16 Johannes 18:15-27 Markus 15:16-20 Markus 15:21-24 Markus 15:21-32 Markus 15:33-41 Markus 15:42-47 Matteus 27:62-66 Matteus 28:1-15

13 Preekstudies met liturgiese voorstelle 2011 Prys: R200,00 (gratis CD ingesluit) Preekstudies met liturgiese voorstelle 2011 Die Preekstudies met liturgiese voorstelle is n hulpmiddel in die voorbereiding van eredienste en die ontwikkeling van preke. Dit maak gebruik van die fokustekste soos uiteengesit in die erkende teksrooster, die Revised Common Lectionary (RCL). Vanjaar se Preekstudies met liturgiese voorstelle is gegrond op Jaar A van die RCL. Die Preekstudies met liturgiese voorstelle kan gebruik word saam met die ander publikasie in die reeks, die Leesrooster.

14 Nuut gesing in Afrikaans 14 Pieter Malherbe is leraar van die gemeente Witbank. Daar is n hele paar liedere waarvan die Engelse teks net só mooi gevorm is dat n mens nie kan dink dat n vertaling dieselfde effek sal hê nie. Dit is dikwels baie moeilik om so n lied in Afrikaans te vertaal. n Mens wil graag die geestelike bedoeling van die lied behou en nie net die melodie gebruik om n totale nuwe lied in Afrikaans te skep nie. Indien jy so na as moontlik aan die strekking van die oorspronklike teks wil bly, is dit n fyn kuns om só te vertaal dat dit nie kunsmatig klink nie jy wil graag woorde kies wat jy gebruik wanneer jy gewoonweg met iemand praat. Johan Engelbrecht het dit baie goed reggekry met sy Afrikaanse vertaling van Father God, I wonder (Oorspronklike teks en musiek: Ian Smale). Die lied handel oor hoe God ons as sy kinders opneem in die geloofsfamilie en oor die sekuriteit wat dit bied. Die Afrikaanse teks bevat algemene spreektaal waarmee jonk en oud kan identifiseer (FLAM152: Vader, Heer, ek buig my neer. 2006). Bring Dank (FLAM 156: Faani Engelbrecht en Jacques Louw se 2006 vertaling van Give thanks deur Henry Smith) is nóg n voorbeeld van n lied wat die essensie van die Engels behou, en tog eg Afrikaans klink. Dit stem tot diep nadenke oor die heiligheid en ewigheid van God, sy genade wat vir almal beskikbaar is en wat waarde gee aan mense wat dikwels in die samelewing misken word. n Mens kan die rustige melodie oor en oor sing omdat die woorde jou help om los te kom van menslike norme van dankbaarheid. Jy kan God dank vir wat Hy doen op grond van Wie Hy is nie vir wat Hy doen op grond van wie jy is nie. n Lied wat die behoefte aan seënbedes uitstekend aanvul, is Jacques Louw se vertaling (2008) van G Goodman se liriek nav Numeri 6:24-26 The Lord bless and keep thee. Deur die 1953-teks te gebruik, laat die lied jou op n besondere wyse ervaar dat jy n Goddelike seën ontvang (VONKK 74). Johan Engelbrecht se vertaling (2008) van Tim Hughes se Here I am to worship (Light of the World) slaag uit st e- kend daarin om n atmosfeer van verwondering te skep. Dit is nie n mak like lied om te vertaal nie Afri kaanse ekwivalente vir die Engelse aanbiddings terme is nie altyd so voor die hand lig gend nie. Johan se liriek na aanleiding van Johannes 1:1-8 en 8:12 val maklik op die tong en gaan lê in jou hart (FLAM 246). Jongmense, veral diegene wat nie n musiekinstrument bespeel nie, moet Kruisgewys Februarie 2011 aangemoedig word om hulle hand aan die vertaling van Engelse liedere te waag daar is altyd maats en volwassenes wat kan hand bysit om dit taalkundig en teologies mooi af te rond. Die talentvolle mense van FLAM en VONKK gee vriendelike raad wanneer hulle op gereelde basis nuwe liedere beoordeel. Jy kan jou skaars voorstel hoe opgewonde my dogter was toe haar vertaling van Daniel Gardner se My life is in You, Lord aanvaar is (FLAM 89: Ek leef binne U, Heer ). Indien jou gemeente nog effens terugdeins vir die sing van Engelse liedere in die erediens, kan jy gerus liedere soos hierbo vermeld, gaan soek onder die mooi verskeidenheid wat FLAM en VONKK bied ( za of FLAM en VONKK vorm deel van Bybel-Media se werk vir die kerk. Twee nuwe CD s met liedere van albei tipes musiek verskyn binnekort. Onthou dat jy moet registreer met n lisensie by die CCLI (soos met Liedboek) om die musiek te kan aflaai.

15 Die leë graf Hancke van Blerk G G Hancke van Blerk Ma - ri - a, die vrou wat be - vry is huil een don -ker Son - dag mo - re, want die 9 G graf waar sy staan is son -der klip, en son -der haar Heer. Twee hard - lo - pen -de dis - 18 G G G si pels, die eng' - le in die graf en die tuin - op - sig - ter, so lyk Hy, kon haar 27 tra -ne nie keer. Em Maar toe praat Hy. Hy roep haar 37 G C G G troe - tel - naam. Dis toe dat sy haar Hoop her - ken en `n nu - we dag op -gaan 47 G Ma - ri - a se ei - e Ra - boe - ni gee haar toe `n vreem - de 56 G G op drag: Moet my nie vas - hou, daar's`n wê -reld in nood wat wag. 65 Em G So gaan na my broers en sus -ters ver - tel hul -le my graf is leeg. My 74 C G G lyk is nie ge - steel nie - dis Ek wat hier rond be - weeg Copyright Hancke van Blerk Kom ook Kruisgewys Februarie

16 Liturgie vir nagmaal tydens Pinksterfees Tema: Lewe nuut! - die uitdaging aan die kerk Liturg: Goeiemôre, gemeente. Die Heilige Gees het vir julle almal gekom! Kom ons staan en groet mekaar met dié woorde: Die Heilige Gees het ook vir jou gekom. TOETREDE Toetreelied: Liedboek 164:1,2: Ons is almal hier tesaam. Aanvangswoord: Die Heilige Gees is ons Voorspraak by God. Deur Hom het hierdie gemeente tot stand gekom. Hy sal ons ook vandag leer en lei om nuut te dink oor God se wil. en (na aanleiding van Joh 14:26). Seëngroet: Geliefdes, God se groet is hartlik en met groot liefde: Genade, barmhartigheid en vrede vir elkeen van julle. Lof en aanbidding: FLAM 58: O Heer, ons staan voor U gebroke... WOORDDIENS Gebed by die opening van die Woord Liturg: Soos n sonneblom na die son draai om te kan groei en vrug dra, so draai u gemeente ons na U, hier waar ons in u teenwoordigheid bymekaar is. O Gees van die Waarheid, laat u lig ons verlig sodat ons die lewe kan hê, en dit in oorvloed. en. Die gemeente sing sittende: Liedboek 162:1,2,3: U self het ons geroep, Heer (voorsangers sing telkens reëls 1 en 3). SKRIFLESING WOORDVERKONDIGING TAFELDIENS Die nagmaal as Vreugdefees Die nagmaal is n vreugdefees. Al dui die tekens op die lyding en sterwe van Jesus Christus aan die kruis, sy bloed wat vergiet is en sy liggaam wat gebreek is, staan die nagmaalsviering nie in die teken van rou en droefheid nie. Hoewel die gemeente die nagmaal met gewyde erns vier, is dit tog n vreugdefees, waar die Heiland op n besondere manier die vrugte van sy lyding, sterwe en opstanding uitdeel. In die nagmaal mag die gemeente nou van die vreugde smaak wat vir ons wag by die bruilofs maaltyd van die Lam (volgens die Handleiding vir die Erediens, 2010: p 89). Responsoriese verootmoediging en geloofsbelydenis (staande) (na aanleiding van Ef 2:1-10) Liturg: Deur die bloed van Jesus is ons vry van die mag van sonde. Gemeente: Sonde kenmerk nie meer ons lewenswyse nie. Here, vergewe ons dat ons ons vryheid misbruik het. Liturg: Jesus is ons Verlosser en lei ons op die regte pad. Gemeente: Ons loop nie meer willoos agter die verleiding van Satan aan nie. Here, vergewe ons dat ons soms nog agter hom aan dwaal. Liturg: God het sy liefde in ons harte geplaas en daarmee saam die begeerte om sy wil te doen. Gemeente: Ons bevredig nie meer ons sondige drange wanneer die begeerte by ons opkom nie. Here, vergewe ons vir die sondige begeertes waaraan ons toegegee het. Liturg: Deur sy groot liefde het God ons wat dood was, saam met Christus lewend gemaak. Gemeente: Uit genade is ons gered! Ja, in Christus Jesus het Hy ons saam met Hom opgewek uit die dood, en ons saam met Hom n plek in die hemel gegee. Hy het ons herskep om ons lewe te wy aan die goeie dade waarvoor Hy ons bestem het. Tafelgebed (Die gemeente bly staan tydens die tafelgebed). Instellingswoorde Die liturg en gemeente sing die instellingswoorde met begeleiding van FLAM 37 ( Die brood wat ons breek ) terwyl die liturg die tekens uitdeel aan diegene wat saam aan tafel sit. DIE TEKENS WORD BEDIEN Stel die gedagte van oorvloed voor (na aanleiding van oorvloed in die gebed om die opening van die Woord) met die wyse waarop die tafel gedek en die tekens bedien word. Gebruik byvoorbeeld groot, sagte broodrolletjies wat maklik en sonder verbrokkeling gebreek en aangegee kan word. Die melodie van FLAM 37 kan gedurende die uitdeel van die tekens saggies deur die orrel of begeleidingsgroep gespeel word. Lofverheffing Wie kan die uitverkorenes van God aankla? God self spreek ons vry. Wie kan ons veroordeel? Christus Jesus het gesterf, maar meer as dit: Hy is uit die dood opgewek, Hy sit aan die regterhand van God, Hy pleit vir ons. Uit liefde vir ons het Hy ons deur sy bloed van ons sondes verlos en ons sy koninkryk gemaak, priesters vir God sy Vader. Aan Hom behoort die heerlikheid en die krag tot in alle ewigheid! en (volgens die Handleiding vir die Erediens, 2010: p 94). VOORBIDDING OFFERGAWES UITSENDING Pinksterlied (nuut gekomponeer vir Pinkster) Wederkomslied: Liedboek 587:1,2: Kyk, Hy kom! Wag, laat ons luister. Seën (Responsories) Liturg: Die Gees en die bruid sê: Kom! En elkeen wat dit hoor moet sê: Gemeente: en! Kom, Here Jesus! Liturg: Hy wat dit alles getuig, sê: Ja, Ek kom gou! Die genade van die Here Jesus Christus en die liefde van God en die gemeenskap van die Heilige Gees, sal by julle almal wees. GEMEENTE SING AMEN (Liedboek 314). 16 Kruisgewys Februarie 2011

17 Kruisgewys Februarie

18 n Labirint vir lewensverandering 12 stasies vir n simboliese Lydens- en Paasvoorstelling Freddie Schoeman Die hart van die Christelike geloof is die sterwe en opstanding van Jesus Christus. Die betekenis van hierdie ingrypende en aangrypende gebeurtenisse van jaar gelede kan nouliks in woor de omskryf word. n Aspek hiervan is egter die transformasie of lewens verandering wat dit in gelowiges bewerk stellig. Om sáám met Christus te sterwe en sáám met Hom op te staan, beteken om die ou mens af te lê en die nuwe mens op te neem. Dit bly altyd vir gemeentes, veral in Lydens- en Paastyd, n uitdaging om gelowiges die geleentheid te gee om hierdie transformasie konkreet te beleef. n Gemeente in Centurion suid van Pretoria, bekend as Kerksondermure, het in Lydenstyd 2010 die idee van n labirint gebruik. n Labirint is nie n doolhof nie. Die uitdaging van n doolhof is om die roete uit die doolhof te vind. Deelnemers sukkel en verdwaal gewoonlik. n Labirint is anders. Deelnemers beweeg volgens n voorafbepaalde roete van een punt na die ander. Daar is n beginen eindpunt. Die labirint met 12 stasies word in een of ander ruimte opgerig. Deelnemers beweeg dan van die een stasie na die volgende. By elke stasie kry hulle die geleentheid om n bepaalde handeling uit te voer. Die gedagte is dat hulle tussen tien en vyftien minute by elke stasie deurbring om die betekenis van die betrokke stasie te laat insink. Die gevolg is dat die hele belewenis ongeveer twee tot drie ure neem. Duidelike aanwysings word by elke stasie aangebring. Daar is ook voorsiening vir kinders deur kindvriendelike verdui delikings aan te bring. By Kerksondermure was die labirint twee weke lank dag en nag beskikbaar. Hugo Weich, kommunikasiehoof van die gemeente, vertel hoe die 12 stasies ingerig is. Stasie een: Deelnemers het hier die geleentheid gekry om n geloofsaad te kon plant. Deur die loop van twee weke het die saad gegroei n visuele voorstelling van geloofsgroei. Stasie twee: Swart houtskool was beskikbaar en deelnemers kon hulle name op n wit kruis skryf. Hierdeur het hulle hulle bereid verklaar om dissipels van Jesus te wees. Die swart van die houtskool op die hande van die skrywers was simbolies daarvan dat hulle met hulle foute en swakhede aanmeld. Stasie drie: n Fontein met water het deelnemers genooi om hulle hande wat swart was van die houtskool, te was. Dit is simbolies daarvan dat Christus mense aanvaar soos hulle is en hulle reinig van hulle sonde. Stasie vier: Drie hoenderhane en klokke het herinner aan die nag van Jesus se veroordeling en Petrus se verloëning. Indien die deelnemers gevoel het dat hulle ook Jesus verloën het, kon hulle die klokke lui. Dit het nogal baie gelui... Stasie vyf: Dit was die stasie met die doringkroon. Deelnemers kon dit optel en daaraan vat terwyl hulle terugdink aan Jesus se lyding en die spot wat daarmee gepaard gegaan het. Stasie ses: Hier was n groot houtkruis met lang spykers en n hamer beskikbaar. Die klank van hamerhoue terwyl mense groot lang spykers in die houtkruis inkap, het deelnemers diep geraak. Stasie sewe: Nagmaal. Die tekens van Jesus se liefde vir die mens, brood en wyn, wat dui op Jesus se liggaam en bloed, was beskikbaar vir deelnemers om te gebruik. Stasie agt: Om jou klere te skeur was n manier in die ou tyd om berou en droefheid uit te druk. By hierdie stasie kon deelnemers aan hierdie emosies uiting gee as hulle wou. Baie wit lap is aan kapstokke gedrapeer. Dit was reeds verflenter en stukkend. Deelnemers kon die lappe skeur om hulle deel name te toon. Stasie nege: By hierdie stasie was n spieël wat in stukke gebreek is. Die stukke was soos n legkaart aanmekaar gesit. Bo-op die glas was sonde-woorde in diep rooi geskrywe, woorde soos afguns en jaloesie. As jy jouself nog so sou sien, moes jy dringend aanbeweeg na die (volmaakte) spieël net langsaan. Dié was mooi geraam en heel. Daarop was geskryf hoe ek my nou in Christus moet sien: vrygekoop, vergewe en hoopvol. Stasie tien: Asynwater en sponsies het herinner aan Jesus se lyding aan die kruis. Deur die sponsie in die asynbak te doop, kon deelnemers iets daarvan beleef. Stasie elf: Hier moes deelnemers deur n donker opening stap. Die gedagte was om die gevoel van beweging vanuit duisternis na lig te skep. Aan die ander kant van die donkerte kon n deelnemer n kers aansteek en n pad begin stap. Dit was egter nie n maklike pad nie. Die pad was vol klippe gepak, juis om die gedagte te bevestig dat die pad vorentoe nie altyd maklik gaan wees nie. Kers-indie-hand kon deelnemers op dié pad stap na die laaste stasie toe. Onder al die klippe was rooi materiaal uitgerol. Dit het Jesus se bloed voorgestel. Die pad was wel verlig en die einde daarvan duidelik sigbaar... Stasie twaalf: Die laaste stasie het deelnemers die geleentheid gebied om fees te vier. Die opening of ingang se materiaal was oopgeskeur om toegang te verleen. n Kleed wat op n marmerblad agtergelaat is en n groot kroon het die oorwinning wat met Jesus se opstanding behaal is gesimboliseer. 18 Kruisgewys Februarie 2011

19

20 AKTUELE kwessies Vir die manne Doen jou! kinders n guns, wees lief vir hulle ma Jou huishulp meer werd as net haar loon klokmaker, kuiper die Skoenmaker, kuns leef voort Studentwees sonder seerkry: Wenke vir jou kind Ek wil my teddie hê! PRYS: R23,95 (BTW ING) NOV 2010 Ander lande (belasting uitgesluit): R21,01 n Op-en-wakker TIENER-afdeling (met sy eie webwerf!) GESINSAKE: Inspirasie en oplossings Gesonde HUWELIKE AD KOS en lewenstyl AGTERBLAD Eerste foto s en baba Eksklusief Hettie Brittz oor haar verkragting: God wil sy kinders heelmaak Beroerte Dít moet jy weet Here? (Vrae wat jy vir God wil vra) Flou en sonder fut woema kry vir die feesseisoen My Huwelik: Oorleef die magstryd Net ek groei geestelik Bekendes sê waarom hulle nog aan die huwelik glo V I R J O U E N J O U M E N S E Februarie 2011 Deel 76 No 2 VIR JOU EN JOU MENSE Wees slim! Herwin! is (kleur)blind getroudes vertel huwelik Is jóú gereed vir kinders?? Is Seksuele teistering: PRYS: R26,50 (BTW ING) Ander lande (belasting uitgesluit): R23, jy jou baas se slagoffer? FEBRUARIE Verhale wat INSPIREER Villa Rosa + GRATIS CD vir elke nuwe intekenaar Jou parfuum geur Meer as net n V I R J O U E N J O U M E N S E PRYS: R23,95 (BTW ING) Ander lande (belasting uitgesluit): R21, n Kykie na BEKENDES se pad met God Hoe lyk Die nagmerrie- Is jy n My gesin Valentyn? *10 maniere om die liefde te verwoes vandag? gasvryheid drie generasies van harte-temmers Kersfees in Betlehem toe en nou Lag-lag op die lang pad Word só n aktiewe gesin Bekendes se fiasko s Harald en sy Jolette oor liefde, seën en hulle eie gesin At Botha - weer verlief op sy laerskoolkys Saamgesels is goud werd My kind wil nie gaan nie studeer Stout kinders is dalk jou skuld Nuut! Boekeblad PLUS DES 2010/JAN Wen met ons boeken-wynklub van Eksklusief ons grootste geskenk Praktiese raad: My kind se maatjie is MIV-positief God se Heinz Winckler:? soos hemel op aarde Christene en protes: skree Is skop en reg? Leef weer met 2011 beloftes passie Nuut: Boswell-Wilkiesirkus: Selfdoenafdeling en ander mooi goed KOMPETISIES Aktiwiteite vir KINDERS OM IN TE TEKEN: Jeanne Human