LEWENDE ANNUÏTEITE N UITGEREKTE DEBAT

Size: px
Start display at page:

Download "LEWENDE ANNUÏTEITE N UITGEREKTE DEBAT"

Transcription

1 Die sleutel tot sukses vir die 21ste eeu NOVEMBER 2018 LEWENDE ANNUÏTEITE N UITGEREKTE DEBAT Woorde maak n groot verskil Dis die vrae wat jy elke kliënt behoort te vra Kan die NHI van die grond af kom? Tendense wys daar is positiewe nuus vir aftrede

2 N VERSEKERINGSVENNOOT WAT IN JOU BESIGHEID SPESIALISEER Jy sit 110% in jou besigheid. Jy verdien dieselfde van jou versekeringsvennoot. Old Mutual Insure verstaan jou besigheid. Daarom het ons die regte dekking vir jou en jou kliënte. Dis eenvoudig. Dis persoonlik. Dis doeltreffend. Met ons rekord van ervaring en spesialis-kundigheid, sal jy weet dat jy op ons kan staatmaak. Die ongelooflike dinge wat jy môre doen, begin met die klein treë wat jy vandag neem. Neem daardie stap met Old Mutual Insure. Die tyd is nou. Besoek ominsure.co.za om daardie eerste stap te neem. INSURE DOEN DIE ONGELOOFLIKE ELKE DAG L Alle produkte word onderskryf deur Old Mutual Insure, n Gemagtigde Finansiële Diensteverskaffer (FDV 12)

3 Redakteur Rianet Whitehead Tel Sel Joernalis Jonathan Faurie Sel Navorser/Joernalis Myra Knoesen Cell Advertensies & Subskripsies Michelle Schreuder-Rankin Tel Sel Ontwerp & Uitleg Noël Schreuder Tel WEBWERF en daaglikse gratis e-nuusbrief Kry al jou versekeringsnuus by Teken in op ons daaglikse gratis e-nuusbrief en bly op hoogte van sake. Daar is altyd opsies Ons staan aan die einde van n besige jaar en almal sien uit na n rustige Desember. Die jaar was propvol veranderinge en alhoewel die CPD wetgewing al vir n paar jaar aan die gang is, het dit hierdie jaar n realiteit geword waarvan niemand meer kan wegkom nie. Ek vermoed CPD ure en alles wat daarmee gepaardgaan, hou maatskappye en individue baie besig Wees verseker dat daar heelwat geleenthede daarbuite is; sommige geleenthede gaan jou baie geld kos en ander gaan jou niks kos nie. Die FIA, IISA, IIG, FPI, Gauteng Women in Insurance en FAnews, saam met al die vennote waarmee hulle (en ons) werk, gaan moontlik vir jou die maklikste en mees bekostigbare opsies gee. Jy hoef regtig nie te ver te soek nie; met FAnews alleen kan jy 18 ure vir ses uitgawes kry. Wees positief daaroor jy kan dit tog nie verander nie. Tegnologie en hoe die industrie verander as gevolg van die impak van tegnologie was vir my nogal n hooftema reg deur die jaar. Dit is steeds goed om te sien dat persoonlike aandag en persoonlike insette, wanneer dit kom by kliënte, steeds hoogty vier en dat die masjien nooit regtig die mens sal vervang nie. Die rol van die makelaar en adviseur gaan presies daaroor moet nooit vergeet hoe belangrik daardie oproep en daardie human touch is nie. Rianet Whitehead - Redakteur Ons is besig met seisoen vyf van The Insurance Apprentice met n geweldige klomp ondersteuning van die industrie. Verfilming is in Januarie en episodes sal alreeds vanaf 7 Februarie op die lug wees. Daar is agt episode en ons stuur dit elke Vrydag uit via die FAnews en Insurance Apprentice nuusbriewe en webwerwe. Tot dusver is terugvoer ongelooflik en ons is opgewonde oor wat voorlê. Die jaar is verby en n nuwe jaar met nuwe opwindende uitdagings lê letterlik om die draai vir ons en loer. Bly positief daar is genoeg om positief oor te wees. Geniet die familie en Kerstyd... raak rustig, besef weer waaroor die lewe eintlik gaan en herlaai jou batterye verby 100% om die nuwe jaar met baie moed en groot spoed aan te pak. Geniet die lees en laat ons tog weet waarvan jy meer en waarvan jy minder wil lees. Tot volgende keer! FAnuus word uitgegee deur Insurance Publications cc Posbus 2342 Wilropark 1731 Tel Faks info@fanews.co.za Die opinies en advies in hierdie tydskrif, hetsy in n artikel, advertensie-artikel, of advertensie, is nie noodwendig die opinie en advies van die eienaars, publiseerder of werknemers van FAnuus nie. z IN DIE NUUS 4 Dis die vrae wat jy elke kliënt behoort te vra z PROFIEL 6 Boere kan hulself nou effektief beskerm 7 My pad met prostaatkanker z TEGNOLOGIE 8 Die sleutel tot sukses vir die 21ste eeu z KORTTERMYN 10 Nog n wapen in jou risiko-arsenaal 12 Woorde maak n groot verskil 14 Ontmoet die agt finaliste van #TIA2019 Apprentices INHOUD NOVEMBER 2018 z AFTREDE 17 Tendense wys daar is positiewe nuus vir aftrede z LEWENS 18 Gesofistikeerde pasklaar-behandeling, maar dit kos geld 19 Innovasie ja... maar bly beginselvas z MEDIES 20 Kan die NHI van die grond af kom? z BELEGGINGS 22 Volhoubaarheid aan die voorpunt 24 Lewende annuïteite n uitgerekte debat 26 Die omgewing is belangrik vir beleggingsrisikobestuur 3

4 DIS DIE VRAE WAT JY ELKE As jy genoeg tyd aan jou werk as adviseur spandeer het, sê Devin Reviera, verteenwoordiger van Inbound Business Development by Advicent, het jy ten minste een kliënt waaroor jy spyt is dat hy/sy opgeteken is. ingenieur wat elke syfer wat jy aanbied in twyfel trek. Die Ph.D. wat meer as enigiemand weet, alle advies ignoreer, en jou dan blameer as hy koers verloor met sy aftrede. Die lys gaan aan, sê sy. Die Maar, andersyds hoop ek dat jy ook n paar droomkliënte het. Hierdie kliënte se verwagtings is perfek in lyn met hoe jy jou besigheid bedryf, en jy wens elke een kan dit net vang soos hulle dit doen. Hoe vermy n mens dus eersgenoemde en bou n mens meer verhoudings soos laasgenoemde? vra sy. Vra beter vrae Een strategie, volgens Riviera, is doodeenvoudig: vra beter vrae. Vra die regte vrae wanneer jy die kliënt aan boord wil kry. Elkeen het hulle eie leer my ken -proses vir voornemende kliënte. Dis jou geleentheid om oor hulle behoeftes uit te vind en die waarde wat jy tot hulle kan toevoeg aan hulle bekend te stel. Enige adviseur wat sy sout werd is sal ten minste basiese vrae oor die kliënt se finansies en sy finansiële doelwitte vra. Maar, dink n bietjie na oor die impak van die vra van meer kwalitatiewe vrae, sê Rivera. Byvoorbeeld, sê sy: Wat dink jy, is die rol van jou finansiële adviseur? As dit by finansies kom, verkies jy om die werk te delegeer, of verkies jy om meer aktief betrokke te wees? As jy n in-diepte verslag ontvang, ontleed jy al die detail of is jy tevrede om net die opsomming te lees? Wees n leier van die pak As hierdie kliënt met ander adviseurs in aanraking was, het jy miskien nou net die leier van die pak geword. Deur net hierdie vrae te vra, het jy gedemonstreer dat jy jou kliënte as individue beskou en hulle verkillende behoeftes raaksien. En, volgens die kliënt se reaksie het jy nou noodsaaklike inligting oor hoe julle verhouding moontlik in die toekoms mag lyk. Indien jy besluit om aan boord te gaan met hierdie kliënt, sê Rivera, weet jy alreeds weet hoe om die beste met hom of haar te werk en te kommunikeer. Jy mag dalk selfs met n getroude paartjie werk. Hy verkies om te delegeer en sy wil haar vinger op die pols hou. As jy dit vanaf die begin weet, kan jy baie frustrasie vir jouself en die kliënt vermy. Hierdie kliënte het nou by jou ingeteken, en hulle wil nou oor die toekoms praat. Hier is die deel waar die vra van die regte kwalitatiewe vrae n langtermyn impak op jou inkomste sal hê. Jy het nie net die geleentheid om jou kliënte se doelwitte te verstaan nie, maar ook dit wat hulle motiveer. Jy kan dieper delf as om net oor hulle finansiële prentjie om uit te vind en hoe hulle oor geld dink, het sy voortgegaan. n Generasie-verskuiwing Die Merril Edge Verslag beklemtoon n generasie-verskuiwing met betrekking tot die motivering van langtemynbesparing. Tradisioneel het die meeste mense gespaar met die oog op aftrede wanneer die werksmag verlaat word. Die meeste Millenniale, in teenstelling, spaar gemiddeld n groter deel van hulle inkomste as generasies voor hulle, het Rivera beklemtoon. Sy sê probeer n paar vrae soos hierdie: Hoe sal jy jou verhouding met geld beskryf? Wat is jou visie vir jou aftrede? Wat beteken finansiële vryheid vir jou? Wat is tans jou grootste prioriteite? Besin oor wat jy regtig wil vra Dit is hoekom beleggers sal voortgaan om finansiële adviseurs te soek, selfs met die koms van lae-koste robo-advies. n Goeie adviseur verstaan meer as net die getalle-speletjie. As jy hierdie kwalitatiewe vrae vra en werklik streef daarna om jou kliënte te ken, sal jy die mag hê om jou inkomste te vergroot. 4 IN DIE NUUS

5 KLIËNT BEHOORT TE VRA... Ek sal verduidelik hoe: 1. Kliënte is minder geneig om bates van n adviseur te weerhou as hulle hom vertrou. As jy hulle doelwitte verstaan en jouself as n belanghebbende posisioneer, sal jou kliënte jou by die volle prentjie betrokke wil hê. 2. As jy werklik weet wat jou kliënte motiveer, kan jy hulle beter bemoedig om wyser, selfs meer aggressiewe besparingsbesluite te maak. 3. Dis selde dat mense met hulle vriende praat oor hoe hulle adviseur hulle n half persent op opbrengs vermeerder het deur middel van die verskuiwing van portefeuljes. Hulle praat egter oor hulle doelwitte, veral as hulle vooruitgang daarmee wil maak. As jy n sleutelspeler in daardie proses is, kan jy verseker wees van nuwe verwysings. Vanaf die begin van n kliënte-verhouding sal die vra van die regte vrae help om met die regte kliënte te konnekteer en hulle betrokke te hou; dit sal jou in staat stel om jou praktyk te differensieer en jou handelsnaam te bou. Om jou kliënte te ken is die beste manier om jou inkomste-groei te stimuleer. Neem vandag n bietjie tyd om na jou aantekenproses te kyk en dink n bietjie na oor watter vrae jy regtig wil vra, het sy afgesluit. Eien jou kliënte-ervaring Brandin Arnt, Besigheidsverteenwoordiger by Advicent, sê een van die grootste verkoopsuitdagings wat finansiële dienste firmas vandag in die gesig staar is n manier om hulself te differensieer in n skare van honderde ander firmas wat n baie soortgelyke diens lewer. Maar, baie firmas sal stry dat dit nie die diens is wat jou differensieer nie, maar die wyse waarop jy die diens lewer. Die probleem lê in die feit dat daar twee tipes kliënte is: diegene met tradisionele gedrag en diegene wat alreeds verander het. Diegene met tradisionele gedrag is nog steeds die bron van die meeste inkomste. Ware aanpassings by die ondernemingsvlak begin met die toe-eiening van jou kliënte-ervaring en om die verwagtings van al jou kliënte te oortref tradisioneel of nie, het Arnt gesê. Mense wil van nature geken, verstaan en waardeer word deur diegene met wie hulle in verbinding is, sê Martha Collins, Medekwaliteitsversekerings-analis by Advicent. Jy, as hulle finansiële adviseur is geen uitsondering as dit kom by hierdie begeerte nie. Jy het nie nodig dat ek vir jou sê dat elkeen van jou kliënte uniek verskillende ervarings in die verlede gehad het nie, n verskillende geldsituasie en verwagtings van jou het. Jy kan nie suksesvol wees as jy elke kliënte se situasie dieselfde benader nie. Dis hier waar sou self-bewustheid en empatie die verhoudings met jou kliënte kan beïnvloed, sê sy. CONNECTING THE INDUSTRY The purpose of The Calendar is to ensure that no one misses out on anything anymore. MAKE YOUR EVENT VISIBLE All events, training, results and any other functions across all the different sectors of the insurance and financial services industry will be visible for all to see on The Calendar. If you are the organiser 1 of an event, upload the event yourself. YOUR SHOWCASE It does not matter if you operate in the short term, life, healthcare, EB or investment space; this is the place for you to showcase your events on The Calendar and create network opportunities. NO MORE EMPTY SEATS... The purpose of The Calendar is to ensure that no one misses out on any event and that there are no more empty seats. AS EASY AS PIE Upload your events on The Calendar yourself with 4 easy steps. And best of all, it is FREE to list your event on The Calendar! GROW YOUR FOOTPRINT Expand your presence in the industry by advertising on The Calendar If the event is relevant 3 to our audience, FAnews approves it. As soon as it is 2 loaded, we will receive a notification. Your event 4 is live! 5

6 Boere kan hulself nou EFFEKTIEF BESKERM Klimaatsverandering het n beduidende impak op die landboubedryf. In wat beskryf is as die ergste droogte in die onlangse geskiedenis van die land, moes mielies ingevoer word terwyl gesaaides op die lande, desperaat vir reën, aan die verdroog was. Sou dié situasie weer opduik, kan boere hulle tot n geheime wapen wend. FAnuus het met Wim Morland, uitvoerende hoof: Versekeringsvennootskappe by Bryte Versekering, en Hennie van Staden, Uitvoerende Hoof van impac Onderskrywingsbestuurders, oor n nuwe produk gesels wat oeste ten tye van droogtes verseker. Belangrike dekking Die impac oes-inkomsteproduk wat deur Bryte onderskryf word, dek tans mielies, sojabone en sonneblomme. Die produk is so ontwerp om boere teen n verskeidenheid van risiko s soos brande, hael, ongewone reënval, hoë temperature, ryp, onbeheerbare peste, siektes en transito te beskerm. Hierdie aanbod verseker n voorafbepaalde inkomste in rand, wat boere toegang bied tot die insetkostefinansiering van finansiële instellings, het Morland gesê. Die produk bied ook by verstek n verskansing vir ondernemings teen bewegings in kommoditeitspryse. Dit produk is die eerste van sy soort op die mark wat in opeenvolgende jare n vermindering van 30% in oesversekeringspremies tot gevolg kan hê. Dit sal insetkoste verder verlaag. Die waarde wat dit toevoeg is die vermindering in die wisselvalligheid van inkomste en dit kan ook as n buffer vir boere teen natuurrampe dien, het Van Staden gesê. Bo-aan die trefferlys Suid-Afrika is n land met n ryk landbougeskiedenis en daar is ander landbou-versekeringsprodukte in die mark. Morland voel egter dat impac se aanbieding n unieke verkoopsaspek het. Anders as konvensionele oesversekeringsdekking, verseker die impac oes-inkomsteproduk die randwaarde per hektaar wat boere die gemoedsrus gee dat hulle n gewaarborgde waarde in rand in die geval van n insident sal ontvang. Wat nog meer is, haeldekking word outomaties ingesluit wat die tradisionele multi-risikopolisse uitsluit. Dit bied versekeringsdekking van tot 80% terwyl tradisionele multirisikoversekerings-dekking oor die algemeen tot 65% beperk is, het Morland gesê. Die impac Oes-inkomsteproduk is nie die enigste een wat Bryte in samewerking met impac Onderskrywingsbestuurders ontwikkel nie. Bryte werk baie nou saam met impac om die huidige aanbod van mielies, sojabone en sonneblom onder die impac Oes-inkomsteproduk verder uit te brei. Deur die aanwending van die twee ondernemings se uitgebreide sektorkundigheid, het ons vertroue in ons vermoë om die dinamiese risiko-omgewing aan te pak en boere te help op hulle pad van stabiliteit en groei, het Van Staden gesê. Beskerming van n sleutelbydraer Die landbousektor is n belangrike deel van die Suid-Afrikaanse ekonomie en is n sleutelbydraer tot die land se Bruto Binnelandse Produk (BBP). Wanneer kommoditeitspryse laag is, is die landbousektor selfs nog n groter bydraer tot die land se BBP as die mynbousektor. Dit is dus in landsbelang dat boere die nodige beskerming geniet. Die impac-produk vergemaklik toegang tot die insetkostefinansiering van finansiële instellings, help om die sektor meer aantreklik te maak en moedig nuwe toetreders tot die mark aan. Dit sal noodwendige stukrag gee aan die volhoubaarheid van n noodsaaklike sektor. Dit sal ook help om die kritiese globale doelwit van voedsel-sekuriteit te ondersteun, asook die uitbreiding van die sektor se bydrae tot die BBP, het Morland gesê. Die risiko s verwant aan die sektor is geweldig. Klimaatsverandering stel boere aan n klomp risiko s bloot waaronder droogtes, vloede en haelstorms. Selfs te midde van sulke omstandighede kyk boere na nuwe boerderymetodes en die gebruik van nuwe kultivars wat droogtebestand is en vinniger in n korter groeiseisoen groei, het Van Staden gesê. Morland het bygevoeg dat die bekendstelling van die impac-produk groot waarde vir die bedryf inhou en dit sal nie slegs tot die stabiliteit van die landbousektor bydra nie, maar ook tot die sukses van boere in die toekoms. 6 PROFIEL

7 My pad met PROSTAATKANKER Ek werk die afgelope 37 jaar al vir Liberty. Ek het in 1981 as n besigheidsklerk in Durban begin werk waar ek Donald Gordon, die pionier en stigter van Liberty, gereeld raakgeloop en met hom gesels het. Ek het 13 jaar in Durban deurgebring voordat ek Johannesburg toe getrek het as deel van Liberty se loopbaanontwikkelingsplan. Ek het my vrou met wie ek al 31 jaar getroud is by Liberty ontmoet en ons het n 24-jarige dogter, so ek kan seker sê ons gesin is deel van die Liberty familie. Die diagnose Ek het vir my jaarlikse mediese ondersoek gegaan toe ek uitgevind het dat ek prostaatkanker het. Die dokter was nie gelukkig met die fisiese prostaatondersoek nie en het my na n uroloog verwys. n Bloedtoets, skanderings, sonars, n MRB en biopsies was alles deel van die uroloog se proses om die kwaadaardigheid te bepaal. Ons het toe die verskillende behandelingsopsies bespreek gebaseer op wêreldwye navorsingstudies, asook tendense en ervarings van 2000 uroloë. Na ons op n behandelingsprogram besluit het, is ek na n onkoloog verwys met wie ek die behandeling in meer besonderhede bespreek het. Dit was ondermeer moontlike newe- effekte, die behandelingstydperk en hospitale waar die behandeling gedoen kon word. Ek self het besluit om my nie te bekommer oor die moontlike neweeffekte nie. My houding was een van wag en kyk om te sien wat gaan gebeur en dan daarvolgens op te tree. Dit was deel van die strategie dat ek in die behandelingsfase 100% positief moes bly. Die behandeling was brachiterapie (interne bestraling) asook eksterne bestralingsterapie. Die tipe behandeling is duur, maar omvattende dekking deur goeie mediese skemas en versekeringsprodukte is beskikbaar. Finansiële vryheid Die mediese rekenings het my nie laat terugdeins nie, want ek het n goeie mediese skema, asook Liberty se Living Lifestyle-produk gehad. Daar in my hospitaalbed het ek verstaan wat die slagspreuk At Liberty we make financial freedom possible, beteken. Ek het my premies elke maand vir daardie eendag betaal en nou het my eendag aangebreek. Die doel van die eis-uitbetaling was om die beste dokters te betaal om my gesond te maak en dit is waarvoor dit aangewend is omdat dit is wanneer mens op jou kwesbaarste is. My eendag was n werklikheid en ek het finansiële vryheid gehad. Die laaste ding waaroor jy jouself wil bekommer wanneer jy in die hospitaal lê, is of jy dit kan bekostig. Ek het die beste hospitale gekies en ek is met die grootste respek behandel deur diegene wat na my gekyk het. Die verpleegsters en dokters het my vriende geword soos ek vir my daaglikse bestralingsterapie gegaan het. Ná voltooiing van die bestraling is n gedeelte van die Living Lifestyle-eis se geld gebruik om n klein geskenkie vir die hospitaalpersoneel te koop om hulle te bedank dat hulle my deur dit alles gehelp het. Ek was gelukkig, want ek het n positiewe houding gehad, die liefde en ondersteuning van my gesin en finansiële steun van Liberty. Ek is gelukkig dat ek die verhaal kon vertel en andere kan help. My verhaal het daartoe gelei dat sowat twintig van my manlike kollegas en vriende vir PSA toetse gegaan het. n Kollega het sedertdien sy prostaat laat verwyder. Ek gaan aanhou om my verhaal aan soveel mense as moontlik te vertel sodat hulle die waarde van gevreesde siektedekking kan verstaan, en die finansiële vryheid wat dit bied wanneer jy daardie onverwagte eendag beleef. Die regte dekking Dit is belangrik om kliënte aan te beveel om gereeld vir ondersoeke te gaan. Dit is onwys om te dink dit gaan nie met my gebeur nie. n Positiewe houding dra seker 50% by tot die herstelproses. Ten laaste moet kliënte seker maak dat hulle die regte dekking of produkte het om hulle finansieel te help, in die geval van daardie eendag. Wanneer n finansiële adviseur sy raad aangebied het en die korrekte dekking daar is, besef mens dat n finansiële adviseur regtig die beste beroep ooit is. Ray Heylen Besturende Direkteur: Uitvoering en Adviseurs-ervaring Liberty PROFIEL 7

8 Die sleutel tot sukses VIR DIE 21STE EEU Terwyl die besigheidsomgewing gedurigdeur verander teen die spoed van lig, het maatskappye se vermoë om te verander, sowel as hulle organisasie en besigheidsmetodes, die sleutel tot sukses in die 21ste eeu geword. Maatskappye moet fokus op n innoverende kultuur, en om die meeste te maak van die reeds bestaande kennis in die organisasie en tussen die personeel. Maatskappye moet hulle innoverende strategieë vinnig aanpas om die druk wat deur die mededingers gestel word, uit te oorlê. Vir innovasies om tevoorskyn te kom, moet maatskappye werkspraktyke, die vaardigheidspoel van werknemers en die oorhoofse organisatoriese kultuur verander en hersien. n Innoverende organisatoriese kultuur gaan oor die dryf van groei, vernuwing en waardeskepping deur middel van die kapitalisering van die potensiaal van alle werknemers, belanghebbendes en kliënte. Innovasie moet dwarsdeur die hele organisasie baie belangrik wees. Kultuur is die sleutel In vandag se mededingende versekeringsomgewing, moet maatskappye metodes vind om meer mededingend te word. Een sleutelkomponent vir verhoogde mededingendheid is die herskepping van die organisatoriese kultuur ten einde innovasies te soek en die meeste uit die potensiaal van die bestaande organisasie en personeel te kry. Die woord innovasie mag deesdae holruggery wees, maar n mens kan dit nie ontken nie dat die bou van n kultuur van innovasie eerste staan op die meeste korporatiewe agendas, of dit moet daar staan, ten einde te oorleef. Na alles is n maatskappy se eie werknemers uniek geposisioneer om die ontmoeting van besigheidswerksaamhede, produkontwikkelingslyne en kliënte-vereistes te verstaan. Die bou van n innoverende kultuur n Kultuur van innovasie moet vanaf die topbestuur tot by die laagste werkers omhels word. Dit vereis belyning oor alle vlakke en departemente, en dit moet deur die organisasie se kernwaardes en missie syfer ten einde suksesvol te wees. Innoverende organisasies is voortdurend besig om die volgende te doen: 1. Luister - Lede van die organisasie se interne en eksterne gemeenskap het dikwels baie goeie insig en idees wat tot nuwe innovasies lei. 2. Bly oopkop Idees kom nie altyd van kundiges af nie. Soms kom die beste innovasies van nuwelinge en agterplaasnutsmanne. Oopkop organisasies verander dikwels lukrake idees in bemarkbare produkte. 3. Samewerking - Geen organisasie hou al die kaarte as dit kom by innovasie nie. Samewerking met buitegroepe - komplementêre korporasies, universiteite, regeringsagentskappe, en denkskrums bring nuwe perspektiewe en idees na die innovasieproses. 4. Gaan liniêr n Liniêre bestuurstruktuur het nie die lang goedkeuringsprosesse en onsamehangende lyne van kommuniksaie wat innovasie belemmer nie. Organisasies wat nie liniêr kan funksioneer nie, kan dieselfde resultate bereik deur werknemers te bemagtig om onafhanklik te werk. 5. Omhels mislukking Baie van die grootste innovasies se reuse spronge was onbedoeld en is dikwels per ongeluk geskep. Deurbrake soos die ontdekking van penisillien of die krag van mikrogolwe was die gevolg van ongelukke. Opsommend Soveel as wat maatskappy oor innovasie as topprioriteit praat, is baie min van hulle uitmuntend in die skep van n kultuur van innovasie waar werknemers werklik bemagtig word om nuwe idees te genereer, ontwikkel en voor ste stel. Hulle oorspandeer op ideeinsamelingsplatforms, en dan wonder hulle hoekom hulle in gebreke bly om hulle innovasie- doelwitte te bereik. Deur versigtig te dink oor hoe innovasie-moontlikhede n breë verskeidenheid van innovasie doelwitte kan bereik, die herbesinning van hoe hulle werknemersprestasie evalueer, en die verskaffing van n ondesteuningsisteem vir werknerners wat bereid is om moeilike uitdagings te aanvaar, kan selfs die mees verkrampte en mees gevestigde organisasies help om hulle werknemers se innerlike entrepreneurskap te ontgin. Waar almal die snel-ontwikkelende besigheidswêreld in die gesig staar, begryp vandag se voorpunt- versekeringsorganisasies dat innovasie van uiterste belang is. n Innoverende kultuur begin met die organisatoriese houding van aanvaarding dat die wêreld regtig verander het. Die kernpunt van hierdie behoefte is die ontwikkeling en promosie van n kreatiewe kultuur. Thomas Kieck Besiheidsontwukkelingsdirekteur Tial Technologies 8 TEGNOLOGIE

9 Basiese goeie huishouding help voorkom groot skade KINGJAMES 45911/A Goeie huishouding is almal se verantwoordelikheid hetsy by jou makelary of jou kliënte se fabrieke, kantore of sakepersele en met goeie rede: Dit beperk risiko s en bevorder veiligheid. Dit is belangrik om kliënte daarvan bewus te maak dat hulle beserings, aanspreeklikheidseise en sakeonderbrekings kan help vermy deur risiko en veiligheid in hulle werkplekke te bestuur. Ons moedig jou aan om voortdurend met al jou kliënte te kommunikeer om seker te maak hulle volg die beste risikobestuurspraktyke. Die Wet op Beroepsgesondheid en -veiligheid bevat n spesifieke gedeelte oor huishouding om n veilige, skoon en gesonde werksomgewing te bevorder, wat die moontlikheid van ongelukke en gevaarlike praktyke in die werkplek verklein. Ons kyk vervolgens na die grootste voordele en fokus-areas om jou te help om jou kliënte oor die beste praktyke te adviseer. Grootste voordele Goeie huishouding het ontelbare voordele. Dit werk onder andere die volgende in die hand: Skoon en netjiese werksareas. n Kleiner brandgevaar. Bewustheid van plekke waar mense kan struikel. Behoorlike afvalbestuur. Beheer oor gevaarlike stowwe. Goeie higiëniese toestande, wat beter gesondheid tot gevolg het. Meer doeltreffende gebruik van ruimte. Verhoogde moraal onder werknemers. Beter produktiwiteit. Meer beheer oor dinge wat kan skeefloop. Goeie brandveiligheidspraktyk Brand is n groot gevaar in talle besighede. Die volgende kan tot goeie huishouding, en daarom n kleiner brandgevaar, bydra: Verseker dat elektriese netwerke in n goeie toestand is. Dit is van kardinale belang. Maak ook seker dat die nodige nakomingsertifikate verkry is. Sorg dat daar geen vlambare materiaal, insluitende droë gras en boomtakke, in die omgewing rondom geboue is nie om te voorkom dat n veldbrand na die perseel versprei. Laat n doeltreffende brandalarmstelsel installeer wat met die plaaslike brandweer, n sekuriteitsmaatskappy of die kliënt verbind is. Verskaf behoorlike opleiding oor brandbestryding aan personeel, wat veiligheidsmaatreëls sowel as die gebruik van die betrokke toerusting insluit. Sorg dat die regte permitte verkry is indien enige vlambare stowwe gebruik word. Maak ook seker dat die regulasies oor die berging daarvan ten volle nagekom word. Implementeer n warmwerkpermitstelsel. Kontrakteurs doen dikwels werk wat n gevaarlike proses behels, soos hoekslypwerk, wat vereis dat die nodige beskermingsmaatreëls gevolg moet word. Maak seker dat kragverdeelborde te alle tye maklik toeganklik is. Hoe om werknemers en die publiek te beskerm Ingevolge die Wet op Beroepsgesondheid en -veiligheid moet werkgewers die veiligheid van werknemers verseker. Goeie huishouding vereis opleiding, doeltreffende kommunikasie en formele gesondheids- en veiligheidsbestuurstelsels wat gereeld hersien en verbeter moet word. Werknemers moet ook deeglik bewus gemaak word van al die gevare binne die betrokke bedryf. Goeie huishouding het ook n impak op die veiligheid van die publiek, veral in die kleinhandelsektor. Gly- en struikelvoorvalle kom dikwels voor en kan n eienaar duur te staan kom, veral aangesien regsgedinge ná sulke voorvalle aan die toeneem is. Voorkom skade aan eiendom Alhoewel die hoofdoel van goeie huishouding is om mense se veiligheid te verseker, verklein dit ook die gevaar van verlies van eiendom. n Gebrek aan goeie praktyke het dus groter gevaar tot gevolg. Een voorbeeld is die berging van groot hoeveelhede vlambare vloeistowwe in n bedryfs- of produksie-omgewing, wat tot besering, verlies van eiendom en selfs die dood kan lei. Gesels met jou verhoudingsbestuurder of skakel ons as jy meer inligting oor Santam se besigheidsaanspreeklikheidsversekering verlang. Vir meer nommerpas-advies vir besighede, besoek ons blog. JAAR VAN REGTE, EGTE VERSEKERING Santam is n gemagtigde finansiële-diensverskaffer (lisensienommer 3416).

10 Nog n wapen in jou RISIKO-ARSENAAL Moderne korporatiewe risiko- en aanspreeklikheidsblootstelling kan uit talle oorde kom. Dit sluit in derde partye, verskaffingskettings, produkte, IT-sekuriteit, nuwe tegnologie en die omgewing. In Allianz se jongste Global Risk Dialogue word die heersende en ontluikende risikobestuurs- en versekeringskwessies oor n wye front van tendense ondersoek. Tegnologiese vooruitgang is besig die risikolandskap onomkeerbaar te verander en dit dryf protensieel groot veranderings in aanspreeklikheid en ander aktiwiteite in versekeringseise. Talle platforms Outonome masjinerie, kunsmatige intelligensie (KI), slim -fabrieke en verskaffingskettings wat gedigitaliseer is, is sommige van die talle platforms waar verandering aan die orde van die dag is. Daar is geweldig baie en wydlopende geleenthede vir sakeondernemings in nuwe tegnologie.die toenemende verbindings tussen geboue, fabrieke, toestelle en die beter gebruik van data en ontledings voorspel hoër produktiwiteit en meer aangepaste kliënte-aanbiedings. Veiligheid in die werkplek sal verbeter soos menslike foute, n hoofoorsaak van verliese in talle bedrywe, tot die minimum beperk word vanweë die outomatisering van take. Aansienlike verbeterings Deurlopende statusmonitering en die gebruik van grootdata-ontledings behoort risikobestuur aansienlik te verbeter en beter risikovermindering en -voorkoming te bewerkstellig. Dit kan meer robuuste rampvoorkomingsbeplanning tot gevolg hê en bied selfs die vermoë om uit noue ontkomings te leer. In vandag en môre se wêreld van gekonnekteerde bedrywe waar ontasbare bates soos data, netwerke, kliënteverhoudings en intellektuele eiendom die grootste gedeelte van maatskappye se batewaarde verteenwoordig, is daar egter baie meer op die spel as dinge verkeerd sou loop. Nuwe tegnologie sal heel waarskynlik in die toekoms n groot dryfveer wees van aanspreeklikheid en ander versekeringseise. Breedweg gesien sal die frekwensie van eise na verwagting afneem. Daar behoort byvoorbeeld minder ongelukseise in sogenaamde slim -fabrieke te wees, terwyl bestuurderlose voertuie na verwagting die ongeluksyfer mettertyd dramaties kan verminder gegewe dat menslike foute by sowat 90% van ongelukke betrokke is. Aanspreeklikheid vir kuberrisiko s sal egter toeneem. Outomatisering sal waarskynlik lei tot produkaanspreeklikheid vir masjinerievervaardigers, komponentvervaardigers en sagtewareverskaffers namate die verantwoordelikheid van mens na masjien verskuif. Dit sal verande-ring in die verantwoordelikheid van vervaardigers, verskaffers en sagtewareverskaffers teweegbring. Veranderings voor die deur Tegnologie soos 3D-drukwerk bied n vinniger en goedkoper manier om pasgemaakte produkte te vervaardig. Dit verander ook bestaande sakemodelle en verskaffingskettings en ontwrig gevestigde aanspreeklikheidslyne. Die geprojekteerde groeisyfer vir drie-dimensionele drukwerk, wat beskou word as n rewolusie in vervaardiging, is indrukwekkend. Die markwaarde word nou op net minder as $9miljard geraam. Wohlers en Kie (wat tendense in 3D-drukwerk, ook genoem toegevoegde vervaardiging) navors, wys daarop dat gegewe die huidige groeivlakke, dit in die toekoms wêreldwyd n geraamde waarde van $640 miljard kan bereik. Dié aanname is gegrond op n markaandeel van 5% van die waarde van die totale vervaardigingsbedryf van $12.8 triljoen. McKinsey het intussen beraam dat die voordele van 3D-drukwerk soos verbeterde produksiemetodes en die vermindering van vermorsing, n positiewe ekonomiese uitwerking van tot $550 miljard teen 2025 kan hê. Dit kan ook aansienlike voordele vir die versekeringsbedryf inhou. Daar is die potensiaal om sake-onderbrekings deur die vervaardiging van motoronderdele deur 3D-drukwerk te verminder. Dit stel sakeondernemings in staat om die tyd wat dit neem om weer ten volle in produksie te wees, te verminder. 10 KORTTERMYN

11 ratuur of humiditeit, kan n voorwerp homself aanpas. Die Amerikaanse weermag het byvoorbeeld 4D kamoefleeruniforms getoets waarvan die patrone by die digtheid van plantegroei of temperatuur aanpas. Verdere verbeterings aan 3D- en 4D-tegnologie gaan net die debat oor aanspreeklikheid en risiko verder aanblaas. Maatskappye met dié tipe tegnologie behoort voortdurend hulle eie risiko-bestuur en prosesse te toets. Data blootstelling Die toenemende digitalisering van die samelewing en sakebedrywighede skep ook ander aanspreeklikhede. Dit sluit in persoonlike data en privaatheidsblootstelling asook aanspreeklikheid rondom sake-onderbrekings, kubersekuriteit, en aanspreeklikheid van direkteure, uitvoerende perso-neel, en produkte. Maatskappye is bekommerd oor die toenemende gesofistikeerdheid van kuberaanvalle, maar talle onderskat die impak van IT-onderbrekings, menslike foute of selfs skelm werknemers wat groot finansiële verliese tot gevolg kan hê. Databeskermingsregulasies word al hoe strenger namate regerings kubersekuriteit versterk word. Dit raak sakeondernemings negatief want die strafmaatreels vir oortredings kan ernstig wees. Boetes vir oortredings van die nuwe wette kan so hoog as 4% van die globale inkomste wees. Nuwe bydraers tot risiko Andersyds bring die toenemende gebruik van dié tegnologie nuwe potensiële risiko s na die verskaffingsketting. Dit sluit in produkontwerpers, aanlynverkoopplatforms en die verskaffers van sagteware. Bogenoemde het elkeen hulle eie aanspreeklikheid en bring n paar kwessies en vrae na vore oor wie se verantwoordelik gehou kan word in geval van n defekte produk of die herroeping van n produk. In die geval van produkontwerpers is die 3D-ontwerp die bloudruk vir die beplande produk want dit bevat al die inligting. As die ontwerp self as n produk beskou kan word, kan die ontwerper aanspreeklik gehou word in die geval van die herroeping van onveilige produkte. In die geval van aanlynverkoopplatforms ontstaan die vraag ook of die eienaars van die platform verplig is om n waarskuwing te rig oor enige onveilige produkte wat deur 3D-modelle vervaardig en op die internet gelaai word. As die sagteware self as n produk geag word, het die sagteware-vervaardigers voldoende dekking vir produkaanspreeklikheid. In Switserland word die sagteware vir 3D-drukkers wat gebruik word om medisinale produkte te maak, op sigself as n produk geag. Ten slotte, driedimensionale drukkers stel vervaardigers in staat om pasgemaakte produkte te skep. Wat is die impak hiervan op die toets van produkte? Kort op die hakke van 3D-drukkers is 4D-druktegnologie, waar tydsduur een van die parameters is. In reaksie op toestande soos tempe- Die groei in die deel -ekonomie skep ook nuwe kwessies oor aanspreeklikheid. Aanspreeklikheid in die deel-ekonomie word al hoe meer ingewikkeld en moontlik ook meer uitdagend wanneer dit kom by toedeling. n Padongeluk waarby byvoorbeeld n outonome voertuig betrokke is wat gedeel word, sou die voertuigvervaardiger, die sagtewareverskaffer, die vlootoperateur asook derdepartye, betrek. Belangrike beleggings Namate aanspreeklikheidseise ingewikkelder en meer tegnies raak, is dit nou belangriker as ooit vir versekeraars om in kundigheid en kennis oor eise te belê. Gevorderde tegnologiese bystand vir voertuigbestuurders vereis dat hanteerders van eise sensors en algoritmes verstaan om die oorsaak van n ongeluk te kan bepaal. Namate nywerhede al hoe meer gesofistikeerd en verstrengel word, moet versekeraars toesien dat hulle eisehanteringsprossese op datum is. Risiko s in verskaffingskettings bly steeds geweldig ingewikkeld met die koms van KI, die Internet-van-dinge (IoT) en kuberblootstelling. Veranderings in die bedryfsaspekte van ondernemings, toenemende afhanklikheid van data en voortdurende verbeterings in outomatiseringsvermoëns om mededingend te bly, skep aanhoudend nuwe uitdagings vir instellings om staande te bly. Sakondernemings sal wakker moet bly om die voortdurende blootstellings die hoof te bied. Thomas Varney Streekbestuurder vir Noord- en Suid-Amerika Allianz Risk Consulting, AGCS KORTTERMYN 11

12 Woorde maak n GROOT VERSKIL Dis belangrik dat kliënte hulle polisbewoording verstaan ten einde te weet waarvoor hulle gedek is en watter gronde hulle het om op te staan indien hulle eis verwerp word. Ons het sommige gevallestudies van die Ombudsman vir Korttermynversekering (OSTI), wat ons gedink het interessant vir ons lesers sal wees, opgesom. Definieer die term versekerde In die eerste saak het Mnr D n eis teen Genric Insurance, sy versekeraar, met betrekking tot skade aan sy versekerde voertuig na n voertuigbotsing, ingedien. Ten tye van die ongeluk is die versekerde se motor deur n vriend van Mnr D, Mnr S (bestuurder tydens die insident) bestuur. Genric Insurance het die eis afgewys op grond van die feit dat Mnr D nie redelike stappe geneem het om die ongeluk of verlies te verhoed nie. In hierdie verband het Genric Insurance betoog dat die insidentbestuurder teen n minimum van 150 km/u in n 100km/u sone gery het. Tydens die debat van die saak het Genric Insurance gekies om die woorde versekerde en insidentbestuurder as uitruilbare terme te gebruik. Die polisbewoording waarop Genric Insurance staatgemaak het, het gestel dat die versekerde alle redelike stappe en voorsorg moes tref om ongelukke en verliese te verhoed. Genric se polis het nie die term versekerde gedefinieer nie. Die OSTI se aanbeveling aan Genric Insurance was, siende dat hulle polis nie die term versekerde gedefinieer het nie, die gewone grammatikale betekenis van versekerde aan hierdie woord toegesê moes word. Volgens die OSTI was daar in hierdie geval geen aanduiding dat die insidentbestuurder deel van die polis of die versekerde met betrekking tot die polis was nie. OSTI het verder aanbeveel dat Genric Insurance betreffende die polis nie hulself die reg toegeïen het om aanspreeklikheid uit te sluit waar die motor deur n ander party, wat nie die versekerde is nie, bestuur word nie. Dit was die OSTI se standpunt dat Genric Insurance nie by magte was om aanspreeklikheid vir die eis af te wys nie. Genric het ingestem om die OSTI se aanbeveling te aanvaar dat die eis uitbetaal moet word. In volle en finale uitbetaling In die tweede geval het Mnr H vir huisinhoud wat tydens n inbraak uit sy huis gesteel is, geëis. Mnr H het n eis by sy versekeraar, Hollard Insurance, ingedien en n skikkingsaanbod is deur Hollard ter tafel gelê wat deur Mnr H aanvaar is. Mnr H het egter na die skikking n dispuut verklaar. Die dispuut het, volgens die versekerde, ontstaan op grond van die feit dat die polis wat hy by Hollard gehad het, in effek gekanselleer is en dat n nuwe polis uitgereik is. Mnr H was nie bewus van die nuwe polis of die nuwe bewoording nie, aangesien die nuwe polisbewoording deur Hollard na die verkeerde adres gestuur is. Volgens die OSTI sou Mnr H net geregtig gewees het om die ooreenkoms tersyde te stel indien hy kon bewys dat Hollard se feitelike uiteensetting van die eis teen tye van die skikking verkeerd was. Mnr H kon die saak na die OSTI verwys het of hy kon n lasbrief teen Hollard indien om enige feite te weerlê, maar deur te skik het hy ingestem om hierdie geleentheid van die hand te wys. Hy kon homself nie die reg toeëien om die saak op n later stadium weer te laat verhoor nie. Volgens die OSTI mag die eiser wat die aantyging van n verkeerde skikking teen n versekeraar gemaak het, maar dan besluit het om dit nie te laat toets voordat n ooreenkoms van verlies aangegaan word nie, nie toegelaat word om die aantyging weer aanhangig te maak as gronde om die skikking tersyde te stel wanneer hy so voel nie. Die OSTI het die versekerde in verband met hierdie saak ingelig dat hy nie die skikkingsooreenkoms tersyde kon stel nie. Die belangrikheid van makelaars Die eerste saak herinner ons aan die belangrikheid van makelaars wat kliënte help om hulle polisse te verstaan...polisvoorwaardes, terme en definisies maak n groot verskil. In die tweede geval het Mnr H miskien die inhoud van die ooreenkms verkeerd verstaan of hy was onder die verkeerde indruk, maar soos die OSTI gesê het, is dit in openbare belang dat dispute, as hulle eers geskik is, geskik bly en dat geskikte dispute nie maklik weer opgediep word deur n party wat skielik weer bedenkings het nie. 12 KORTTERMYN

13 KINGJAMES 43406/A Saam stel ons dinge reg. n Tussenganger se reaksie op skade aan eiendom. n Kliënt se reaksie op skade aan eiendom. Ons weet presies hoe belangrik n tussenganger in die versekeringswêreld is. n Tussenganger se rol is van onskatbare waarde. Hulle sorg vir alles van behoorlike dekking vir ons kliënte tot eenvoudige antwoorde op ingewikkelde vrae. Hierdie vennootskap was nog altyd en sal altyd vir Santam goud werd wees. Dis waarom ons hulle bly ondersteun en in hulle belê om sukses te behaal. En wanneer dinge skeefloop, werk ons saam om dit reg te stel. Santam. Regte, egte versekering. Santam is n gemagtigde finansiële-diensverskaffer (lisensienommer 3416) /A_Value of the Intermediary_WAREHOUSE_297x210.indd 1 JAAR VAN REGTE, EGTE VERSEKERING 2018/10/22 10:45 AM

14 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 ONTMOET DIE AGT FINALISTE Die gehoor is beslis op hete kole in afwagting van die interessante verrassings wat tevoorskyn gaan kom in The Insurance Apprentice 2019, waar die agt apprentices dit weereens tot op die bitter einde gaan uitveg om met die titel van The Insurance Apprentice 2019 en groot pryse weg te stap. Reese Aron Besigheidsontwikkelingsbestuurder Marsh Africa Mitesh Lakha Mede-verspreidingsspesialis Discovery Insure Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Die versekeringsindustrie het my gevind. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Die ervaring wat ek opdoen sal my kennis uitbrei en geleenthede bied vir toekomstige groei, beide in my persoonlike lewe en professionele beroep. Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Ek het versekering gekies! Ek het die besluit geneem om studies in hierdie rigting na te volg. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek het ingeskryf vir The Insurance Apprentice om n ambassadeur vir ons industrie te wees, vir ons mense. Colin Lunsky Makelaar HTI Insurance Brokers Palesa Mochane Portefeulje Administrateur Hollard Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Versekering het my gekies! Ek het as n klerk begin werk vir n marine OBA (UMA) en sedertdien het ek nog nooit teruggekyk nie. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek was gekies om vir The Insurance Apprentice in te skryf, maar, toe ek eers begin het om n bietjie navorsing te doen het ek besef dat dit n fantastiese geleentheid sal wees om te groei en te ontwikkel. Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Versekering het my gekies. Ek het nooit daaraan gedink om in die industrie te werk nie. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek wou bloot aan myself bewys dat ek bekwaam genoeg is en dat ek het wat dit vat om die volgende Insurance Apprentice te wees. 14

15 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 VAN #TIA2019APPRENTICES Ditebogo Mokgalabone A&H Korporatiewe Onderskrywer en Bedryf Chubb Insurance Jake Pennacchini Onderskrywer MUA Insurance Acceptances Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Versekering het my gekies. Ek is bekendgestel aan die versekeringsindustrie terwyl ek vir n nie-winsgewende organisasie wat my belangstelling geprikkel het, gewerk het. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek het besluit om vir The Insurance Apprentice in te skryf omdat ek regtig glo in die etos waarvoor the Insurance Apprentice staan; dat dit talent binne die versekeringsindustrie wil bou. Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Ek het gekies om n beroep in versekering na te volg. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek het aangesluit by The Insurance Apprentice om mense te ontmoet en om met die industrie se leiers te kommunikeer en te leer uit hulle ervaring, om myself sodoende toe te laat om ekstra vaardighede aan te leer ten einde beter te word in dit wat ek doen. Gillian Riley Beroep: Verkoopsbedryfsbestuur Maatskappy: Santam Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? Ek was vars uit universiteit en het geen idee gehad wat ek met my lewe wou doen nie. Twee van my kollegas het aansoek gedoen by n versekeraar en toe vra ek myself af watter skade kan dit wees om te gaan vir n onderhoud. Skuif vinnig vorentoe n paar jaar later, en versekering het my lewe geword. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek het gedink dit sou n opwindende uitdaging wees om my eie sterk punte te ontdek. Kishan Vanmali Bedryfsbestuurder Marsh Africa Het versekering jou gekies, of het jy n loopbaan in versekering gekies? n Bietjie van albei, om eerlik te wees. As jy eers die industrie betree, besef jy dat hetsy versekering jou kies of andersom, jy seker sal opeindig waar jy bedoel was om te wees. Hoekom het jy vir The Insurance Apprentice ingeskryf? Ek het ingeskryf vir The Insurance Apprentice vir n geleentheid om myself uit te daag. 15

16 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 THE INSURANCE APPRENTICE BROUGHT TO YOU BY 2019 # TIA2019 FINALISTE KOM ONDER SKOOT Ter voorbereiding van die week van verfilming, op 7 en 8 November, het die agt finaliste van The Insurance Apprentice hul kameraen mentor-opleiding voltooi. Dit is geborg deur Insure Group Managers. Marjon Meyer, professionele openbare spreker, afrigter en begeleier, het die finaliste deur n interaktiewe teorie-sessie oor mentorskap en afrigting begelei. Marion Scher, n bekende mediakontekskonsultant, het waardevolle en insiggewende terugvoer gegee terwyl die finaliste aan aktiwiteite deelgeneem het om hulle vir die verfilming van die The Insurance Apprentice 2019 gereed te kry. 16

17 Tendense wys daar is POSITIEWE NUUS VIR AFTREDE Dit is geen geheim dat Suid-Afrikaanse afgetredenes skrikwekkende uitdagings in die gesig staar nie, want die aftrede-model in die land vervul op die oomblik nie die behoeftes van die bevolking nie. Fondsbesturders besef die ontsettende behoefte aan n paradigma-skuif en het tot die uiterestes gegaan om tendense te identifiseer wat hopelik tot oplossings sal lei. Die werklikheid lyk anders Een van die grootste bepalers van n gerieflike aftrede is die vervangingsverhouding van n afgetredene se inkomste by aftrede. n Algemene syfer wat in die bedryf gebruik word is dat die afgetredene n vervangingsverhouding van 75% moet hê om gemaklik te kan aftree. Hoe naby kom afgetredenes aan die syfer? Gegrond op die Alexander Forbes Member Watch-verslag, kom hulle nie naastenby daarby uit nie. Volgens die Member Watch-verslag is die huidige gemiddelde geprojekteerde vervangings-verhouding 40.5%. In 2012 was die verhouding 41,6%. Slegs sowat 6% van die totale ledetal kan n vervangingsverhouding van meer as 75% van hulle pensioengewende salaris verwag, het Michael Prinsloo, Uitvoerende Bestuurder: Navorsing en Ontwikkeling by Alexander Forbes Beleggings, gesê. Hy het bygevoeg dat die Member Watch-verslag slegs oorweging skenk aan geld wat in die fonds belê word. Die uitkoms vir lede kan beter wees, sou hulle hulle aftreespaargeld oor hulle leeftyd buite die fonds bewaar het. Lae bewaringskoerse suggereer egter dat hierdie beleggings maar gering vir die meeste lede is, het Prinsloo gesê. Bietjie goeie nuus n Deel van die bekommernis sover dit die aftreebedryf aangaan, is dat bydrakoerse tot nou heeltemal te laag was. Dit lyk egter of dit aan die verander is. Volgens die Member Watch-verslag het die totale gemiddelde bydra van lede en werkgewers wat by die fonds inbetaal is, van 13.51% in 2012 tot 14.11% in 2018 gestyg. Dit kan dalk toegeskryf word aan die feit dat lede meer bewus geword het van die belangrikheid van spaar vir aftrede. Sedert Maart 2016 sou n lid tot 27.5% van sy voorbelaste inkomste tot n pensioenfonds, voorsorgfonds en uitree-annuïteitsfonds (met n jaarlikse perk van R ) kon bydra. Dit ondersteun bykomende beleggings in die fonds. Outomatiese verhogings van bydraes oor tyd, sou n manier wees om bydraekoerse te verhoog sonder om werknemers se netto salarisse (wat hulle huistoe neem) te affekteer, het Prinsloo gesê. Hy het bygevoeg dat n verhoging van 0.25% per jaar van 2012 af, by elke salarisverhoging, sou gelei het tot n bydraekoers-verhoging van 1.5% van n salaris teen Dit sou op sy beurt gelei het tot n verbetering van 10% in die verwagte aftreevoordele van jonger lede. Meer moet gedoen word Hoewel dit goeie nuus is dat bydraekoerse aan die styg is, beteken dit nie dat fondslede besig is om die stryd teen aftree-uitdagings te wen nie. n Nuwe lid wat 25 jaar oud is en beplan om op ouderdom 65 af te tree (by dieselfde werkgewer in die tydperk of dan aftreebeleggings ten volle te bewaar wanneer van werk verander word) sal 17% van sy of haar pensioengewende salaris vir aftreebeleggings moet aanwend om n vervangingskoers van 75% te behaal, het Prinsloo gesê. Dié lede sal hulle bydraes tot hulle aftreevoordele moet verhoog of hulle sal na aftrede moet aanhou werk (indien toegelaat) om hoër vervangingskoerse te behaal. Die gemiddelde bydraekoers tot aftreespaargeld volgens die Member Watch-verslag is nie genoeg vir lede om die vervangingsverhouding van 75% te bereik nie. Ouer fondslede wat nie hulle fondse bewaar het by verandering van werk nie, sal meer as 17% moet bydra om n vervangingsverhouding van meer as 75% te behaal, het Prinsloo gesê. Die groter prentjie Ons het nou n beter begrip van die uitdagings waarvoor die aftreebedryf te staan kom. Die dae toe mense tevrede was met die bydrakoerse van werkgewers, is lankal verby. Wat ook toenemend gebeur, is dat mense wat aftree, nog skuld het wat hulle moet afbetaal. AFTREDE 17

18 Gesofistikeerde pasklaar-behandeling, MAAR DIT KOS GELD Borskanker is een van die mees algemene kankers onder vroue in Suid-Afrika en dit word beklemtoon deur statistiek wat vir ons sê dat een uit elke agt vroue borskanker gedurende hulle leeftyd sal ontwikkel. Dis heeltemal in lyn met ons stelling wat sê dat die oorgrote meerderheid jaarlikse kankereise wat deur vroue sedert 2010 ingedien is, spesifiek vir borskanker was. Maar, statistiek vertel ons ook dat met die fenomenale vooruitgang in die mediese veld, het stadium een kanker n 88 persent kans op genesing en selfs die behandeling van gevorderde stadia van borskanker het ook dramamties verbeter. Deurbrake in behandelings Die versorging van vroue met borskanker word al hoe meer verbeter deur die nommerpas-behandeling van molekulêre karaktereienskappe van individuele gewasse, asook die grootte en verspreiding van die kanker. Daar is n hele aantal fenomenale deurbrake in die behandeling van borskanker, maar een behandeling wat grond wen is die DNA masjienkodering van gewassse, waar dokters n monster van die gewas instuur vir rangskikking en dan die resultate gebruik vir persoonlike behandeling. Wetenskaplikes van Cambridge Universiteit wys daarop dat hierdie benadering dokters sal help om die bes moontlike behandeling vir n pasiënt te identifiseer. Hulle sal dan kan voorspel of n pasiënt neweeffekte van die behandelings sal hê, asook die erns van die neweeffekte bepaal. Hulle sal dus in staat wees om te bepaal of n pasiënt weerstandig teen n spesifieke behandeling sal word. Kostes wat met behandeling geassosieer word Volgens n onlangse verslag, wat in The Lancet mediese joernaal gepubliseer is, kan die globale skaal waarteen vroue met borskanker gediagnoseer word amper verdubbel tot 3.2 miljoen per jaar teen 2030 vanaf 1.7 miljoen in Die Nasionale Kankerregister (NKR) wys dat Suid-Afrikaners met kanker gediagnoseer word elke jaar, maar een uit vier word op een of ander wyse deur kanker beïnvloed. Die kostes verbonde aan hierdie langtermynsiekte kan veelvoudige konsultasies met spesialiste, sjirurgiekostes, die uitvoering van en diagnostiese intervensies, volgens n Suid-Afrikaanse Mediese Joernaal-verslag wat in 2016 gepubliseer is, insluit. Dit laat vele kankerpasiënte in geldelike verknorsing, want mediese skemas is nie in staat om baie van die kostes wat met kankerbehandeling en medikasie gepaardgaan, te dek nie. Die verslag beklemtoon die hoë prysetikette van nuwe generasie immunoterapie medikasie soos Ipilimumab, wat die liggaam se immunsisteem help op kankerselle te identifiseer en te vernietig, n geskatte R1 miljoen beloop, terwyl n ander tipe medikasie soos Trastuzumab R per behandeling kos. As n mastektomie gekoppel word aan die Trastuzumabmedikasie, kan die geskatte bedrag in die omgewing van R wees. As n mens na bestralingsterapie kyk, kan die koste tussen R en R varieer vir vyf tot ses weke se behandeling, en n vier tot ses week siklus van chemoterapie kan tussen R en R kos. Nie-onderhandelbaar Daar is twee dinge wat kliënte graag wil hê as dit kom by kritiese siekte-dekking, naamlik toegang tot die mees omvattende dekking, en dan teen n bekostigbare prys. Dekking behoort beide verskillende vlakke van uitbetaling te wees asook n opsie wat 100% in n vroeër stadium uitbetaal, met altwee opsies wat dieselfde gebeure soos borskanker dek. Die verskillende vlakke van uitbetaling verseker dat groter bedrae meer bekostigbaar is, terwyl daar die versekering is dat die finansiële behoeftes van die kliënte gedek word soos hulle ontstaan. Dekking behoort niks aan toeval oor te laat nie, wat vir kliënte algehele sielerus gee dat hulle n uitbetaling sal kry as hulle n kwalifiserende kritiese siekte kry. Snelle vooruitgang op die mediese en tegnologiese front maak dit moontlik om die voorheen lewensbedreigende siektes te genees en borskanker is geen uitsondering nie. Ons het die behandelings vir kanker sien ontwikkel vanaf n een pas almal -benadering tot n hoogs gesofistikeerde persoonlike benadering wat daarna streef om die karaktereieinskappe van elke tumor aan te val. Maar dit kan slegs gebeur as kliënte toegang het tot baanbreker behandelings. Bekostigbare, omvattende kritiese siektedekking behoort dus n nie-onderhandelbare vir kliënte te wees. Jenny Ingram Hoof van Produkontwikkeling vir Individuele Lewensversekering Momentum 18 LEWENS

19 INNOVASIE JA... maar bly beginselvas Die lewensversekeringsindustrie moet versekeringsgrondbeginsels voorop plaas wanneer tegnologie-gerugsteunde risiko-oplossings ontwerp en geïmplementeer word. Dis een van die boodskappe wat deur Munich Reinsurance Company of Africa (MRoA) tydens sy 2018 Lewenskliënte-seminaar gedeel is. Ontluikende tendense In n aanbieding oor ontluikende tendense in die globale versekeringsmarkte, het n span van MRoA ook besin oor hoe tegnologiegerugsteunde innovasie die uitkomste van beproefde-en-getoetsde versekeringsbeginsels en praktyke verbeter het. Die opkoms van geoutomatiseerde onderskrywingsprogramme (GOPe) in die Verenigde State van Amerika is n voorbeeld hiervan. Alhoewel dit vroeg in 2007 bekendgestel is, was die opname van sulke programme aanvanklik stadig gewees. Die ommekeer is in 2015 bereik toe gevorderde data-analises dit moontlik gemaak het vir die VS risiko-draers om Groot Data in hulle GOPe te inkorporeer. Dit het demografiese data, mediese buro inligtingsdata, dwelmvoorskrifdata en motorvoertuigverslae, om n paar te noem, ingesluit. Werklike sukses Die sukses van GOPe in die VS vanaf 2016 bevestig hoe tegnologie tradisionele metodes van kategorisering van kliënte gegrond op die risiko wat hulle inhou en die dienooreenkomstige prysvasstelling van hulle polisse, verbeter. Daar word geskat dat tussen 15% en 20% van lewenstermynpolisse in die VS mark nou deur GOPe geskryf word sonder die behoefte aan bloedtoeste tydens onderskrywing. GOPe resoneer met versekeringsmakelaars en Insurtech maatskappye en het wye byval onder vandag se tegvaardige verbruikers gevind. Vroeëre inskrywings vir die VS Insuretech-mark kan polisse uitgee in so min as tien minute sonder dat daarteen geselekteer word. Die boodskap vir Suid-Afrika is dat daar n konvergensie van data (en ons sal dit binnekort hê) sal wees, iets wat ons industrie sal help om GOEe tot op dieselfde vlak te lig soos ons tans in die VS mark sien, het Michal Nejthardt, Hoof van Besigheidsontwikkeling by Munich RE gesê. Eerste beginsel belangrikheid Die belangrikheid van grondbeginsels in versekeringsprodukontwerp en onderskrywing in n openlike assessering van die totale permanente ongeskiktheidskleinhandelpolis-eise (TPO) ervaring in die Australiese mark oor die afgelope dekade, is ook uitgelig deur Munich Re. Daar is genoem dat Munich RE het n konstante styging in beide die aantal en hoeveelheid TPO-eise waargeneem het en dit was nie maatskappy-spesifiek nie, aangesien n soortgelyke tendens te bespeur is oor al vier hoof lewensversekeraars in daardie mark. Die beginsel van versekerde gebeure vereis dat die gebeure: Definieerbaar is - laat geen ruimte vir argumente of n eis die definisie van n versekerde gebeurtenisse beskryf nie. Redelik is - Nie te gereeld en nie te skaars - die versekerde moet nie beter daaraan toe wees of slegter daarvan af wees nadat die versekerde bedrag ontvang is nie; Beheerbaar is - Verliese moet lukraak wees anders sal die versekerde in teen-seleksie betrokke raak; en Bepaalbaar is - Die risiko moet meetbaar wees wat statistiek en ervaring gebruik. Leer uit foute Foute wat in die Australiese TPO-mark gemaak is, het teen-seleksie, swak produkdefinisies en n uitdagende versekeringsomgewing ingesluit. Daar is opgemerk dat amper 50% van eerste jaar eise in die mark as gevolg van geestesgesondheidskwessies was (berug moeilik om op te tel tydens onderskrywing) vir bedrae ver bokant die portefeulje gemiddeld, wat gebreke in beide die redelike en beheerbare beginsels uitgewys het. Die redelike beginsel is verder ge-erodeer as gevolg van swak produkdefinisies wat tot gevolg gehad het dat dit eie beroeps-tpotoelaatbaarheidskriteria tot gevolg gehad het, wat uitgebrei het na ander beroepe met n hoë risiko van ongeskiktheid. n Toenemende fokus op pro-verbruiker uitkomste in die finansiële dienstesektor het ook n impak op eise-uitbetalingsbesluite gehad. Die versekeringsindustrie is gedurig onder die soeklig en (veral in Australië) baie maatskappye was onder druk om die eise uit te betaal uit vrees vir negatiewe mediablootstelling. Daar is ook gepraat oor die feit dat ten einde grondbeginsels weer te herstel, kan die industrie oorweeg om maksimum bedrae wat onder TPO-voordele verseker is, te verminder. Dit sal die hoë bedrae wat verseker is op die grondslag van daaglikse aktiwiteite (DA); die vermindering van bedrae verseker met ouderdomsverhoging; en die hersiening van totale dekking oor alle ongeskiktheidsprodukte, beperk. Daar is tydens die sessie voorgestel dat toelaatbaarheidskriteria hersien word en dat swak definisies strenger omskryf moet word. LEWENS 19

20 KAN DIE NHI van die grond af kom? Die afgelope twee jaar was die Departement van Gesondheid (DOH) daarop uit om programme van stapel te stuur wat tot die inwerkingstelling van die Nasionale Gesondheidsversekeringsplan (NHI) sal lei. Die Instituut vir Gesondheidsrisikobestuurders het onlangs n mediakonferensie gehou waar Boshoff Steenkamp Bestuurder van Strategiese Projekte by MMI en Christoff Raath die Gesamentlike Uitvoerende Hoof van Insight Aktuarisse en Konsultante gesê het dat die bedryf geduld aan die dag moet lê en wakker moet wees om die suksesvolle implementering van die NHI plan te verseker. Algemene bekommernisse Een van die programme wat ruimte sou skep vir die NHI, is die konsolidering van mediese skemas. Steenkamp het daarop gewys dat die kwessie van konsolidasie in die bedryf by die onlangse Presidensiële Spitsberaad oor Gesondheid bespreek is, waar die bevindings van die ondersoek na die gesondheidsmark (HMI) bekendgestel is. Al die deelnemers erken die huidige stelsel het baie gebreke en n oplossing moet gevind word. Daar was geweldige positiewe energie en die mense het met vrymoedigheid oor hulle bekommernisse oor die huidige stelsel en die NHI planne gepraat. Die volgende paar weke is van kritieke belang. Die bedryf moet implementeringsplanne saamstel wat die gesondheidstelsel sal versterk en stappe doen om universele gesondheidsorg n werklikheid te maak, het Boshoff gesê. Aanbevelings van die HMI Die HMI is n kernverslag vir die mediese skemabedryf, wat hopelik n gedetailleerde oorsig sal verskaf van die uitdagings wat mediese skemas in die gesig staar en hoe die bedryf die uitdagings die hoof gaan bied. Boshoff het sommige van die HMI-aanbevelings uitgewys wat insluit: die skepping van n reguleerder vir gesondheidsorg aan die verskaffingskant; die inwerkingstelling van n stelsel waar private hospitale gelisensieer word; veranderings aan die vereistes van die Suid-Afrikaanse Raad op Gesondheidsorg- beroepe wat die assosiasie tussen beroepslui en ander entiteite beperk; wysigings aan skema-bestuursoorsig, die vergoeding van trustees en amptenare; die implementering van prestasiemaatstawwe vir administrateurs; en die implementering van n risiko-aangepaste meganisme vir skemas met bydrae-subsidies, gegrond op n gestandardiseerde basiese pakket. Sleutelvrae oor die NHI Die kwessie van bedryfskonsolidasie en die HMI is besig om die weg vir die toekomstige implementering van die NHI te baan. Voor dit kan gebeur, moet die land egter weet hoekom dit so belangrik is om die NHI in werking te stel. Raath het daarop gewys dat die ongelykhede van die Suid-Afrikaanse gesondheidsorgstelsel direk gekorrelleer is met die breë ongelykhede in die ekonomie. Vyf en vyftig persent van die bevolking is deel van huishoudings wat minder as R4 200 per maand verdien. Die kruissubsidiëring van inkomste is dus noodsaaklik om gelykheid te verbeter en omgekeerde subsidies tot die minimum te beperk wanneer die NHI in werking gestel word, het Raath gesê. n Kernvraag waarop ons moet fokus wanneer dit by die NHI kom, is die balans tussen dit wát die land wil bereik en hóé ons dit gaan bereik. Die Department van Gesondheid wil n stelsel skep wat gemik is op die poel van fondse wat universele toegang tot bekostigbare gesondheidsdienste sal toelaat. Dit sal aan alle Suid-Afrikaners beskikbaar gestel word deur die skepping van n enkele fonds. Kom ons kyk nou na wat benodig sal word om dit te bereik. Dienste sal gratis by die versorgingspunt moet wees en die befondsing van die NHI sal op die individu se vermoë om vir die behandeling wat benodig word te betaal, het Raath gesê. Daar is nou nog baie meer vrae as antwoorde. Hoewel die pad na die NHI n lang proses gaan wees en talle lesse onderweg daarheen geleer sal word, sal die DOH sy kaarte van die begin af reg moet speel. As dit verkeerd gedoen word, kan dit nadelig vir die gesondheidsorgbedryf wees. 20 MEDIES

21

22 VOLHOUBAARHEID aan die voorpunt Volhoubare belegging is n tendens wat wêreldwyd al hoe meer begin posvat, maar dit wil voorkom asof Suid-Afrikaanse beleggers in die besonder n groter bewustheid hieroor het. Dit is volgens die 2018 Schroders Global Investor Study waaraan welvarende beleggers van 30 lande deelgeneem het. 1 Die peiling het bevind dat meer as die helfte (55%) van Suid-Afrikaanse beleggers aangetoon het dat hulle in volhoubare fondse belê eerder as fondse wat nie oorweging skenk aan volhoubaarheidsfaktore nie. Dit is 13% meer as die gemiddelde vir die wêreld. Volhoubare beleggings verteenwoordig voorts bykans die helfte (45%) van Suid-Afrikaners se beleggingsportefeuljes wat 8% meer is as die wêreldgemiddelde. Vinnige groei Die peiling beklemtoon die groeiende belangstelling in volhoubare beleggings wêreldwyd. Daar is egter spesifieke aandag aan Suid-Afrika gegee. Die peiling toon aan dat 88% van Suid-Afrikaanse beleggers aangedui het dat volhoubare beleggings nou belangriker is as vyf jaar gelede, terwyl 76% van beleggers wêreldwyd gesê het volhoubare beleggings is vir hulle belangriker. Dié toenemende belangrikheid blyk duidelik uit batetoewysing waar meer as driekwart (76%) van Suid-Afrikaners hulle toewysing aan volhoubare beleggings die afgelope vyf jaar vergroot het, vergeleke met die wêreldwye gemiddelde van 64%. Milleniërs stel belang Jonger mense en spesifiek die demografiese komponent van milleniërs sou meer geneig wees om hulle blootstelling aan volhoubare beleggings die afgelope vyf jaar te verhoog. Een en sewentig present van die 18- tot 24-jariges en 75% van 25- tot 34-jariges wêreldwyd het hierdie toewysing verhoog. Die proporsie daal deurgaans vir ouer ouderdomsgroepe wat uitloop op 43% van beleggers ouer as 65 jaar wat dit gedoen het. Jonger mense het ook gesê hulle het n groter proporsie van hulle portefeuljes aan volhoubare beleggingsfondse toegewys met 18- tot 24-jariges wat 43% van hulle geld op die wyse belê. Dit is in sterk teenstelling met die 33% van portefeuljes in die ouderdomsgroep 45 tot 54 jaar. (Sien grafiek hier onder) n Slim keuse Beleggers wat dink hulle het goeie beleggingskennis is meer geneig om volhoubare beleggings te maak. Diegene wêreldwyd wat dink hulle is kenners oop die gebied van beleggings het gesê 54% van hulle portefeuljes is in volhoubare beleggings. Dit vergelyk met 33% van beleggers wat hulleself as beginners beskou. Dit beteken dat beleggersopvoeding moontlik die sleutel is tot n groter volhoubare finansiële stelsel. Dit is n groterwordende fokus vir beleidmakers wêreldwyd. Belangrike hindernisse Daar is nie een enkel, alles-oorheersende struikelblok in die pad van Suid-Afrikaners om volhoubare beleggings te doen nie. Hoewel meer as die helfte (57%) van beleggers wêreldwyd gesê het n gebrek aan inligting of begrip verhoed hulle om volhoubaar te belê, is die gebrek aan inligting oor hoe fondsbestuurders met maatskappye skakel by wie hulle belê (35%), die grootste hindernis. Die ander een is n gebrek aan advies oor volhoubare beleggings (35%). Dit lyk egter asof Suid-Arikaners na volhoubare keuses gedryf word deur n tendens om plaaslike sakebedrywighede te ondersteun, terwyl hulle omstredenheid vermy. Hoewel die meerderheid Suid-Afrikaanse beleggers dikwels of altyd voorkeur gee aan plaaslik-vervaardige produkte en dienste (vergeleke met die gemiddeld van 53% wêreldwyd) het 71% gesê hulle vermy dikwels of altyd ondernemings met n omstrede geskiedenis vergeleke met die globale gemiddelde van 56%. Jessica Ground Global Head of Stewardship for Schroders Nota van Redakteur: Jessica sal n spreker wees by die Schroders Investment Symposium in Maart Verandering in volhoubare beleggings volgens ouderdomsgroep % 14% 13% 2% % 16% 7% 2% % 22% 6% 3% % 32% 5% 5% % 36% 4% 7% % 45% 4% 8% Aansienlike toename/klein toename Onveranderd Aansienlik/ietwat/verminder/nie meer nie Het nog nooit in volhoubare beleggings investeer nie en belê ook nie nou nie 1 Schroders het in April 2018 Research Plus Bpk opdrag gegee om n onafhanklike aanlynpeiling onder meer as mense uit dertig lande wat beleggings doen, te onderneem. Die lande sluit in Australië, Brasilië, Kanada, China, Frankryk, Duitsland, Indië, Italië, Japan, Nederland, Spanje, die VK en die VSA. Die navorsing definieer mense as diegene wat minstens 10,000 (of die ekwivalent) in die volgende 12 maande gaan belê en wat in die laaste tien jaar veranderings aan hulle beleggings gemaak het. 22 BELEGGINGS

23 Allan Gray is n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste. KINGJAMESII 2036/A Ware belonings neem tyd. Die afgelope 44 jaar, het ons toewyding aan langtermyn welvaartskepping vir ons kliënte nooit gewankel nie. Om meer uit te vind, skakel Allan Gray by of jou finansiële adviseur of besoek

24 Lewende annuïteite N UITGEREKTE DEBAT Lewende annuïteite het n lang en kleurryke geskiedenis in die Suid-Afrikaanse finansiële dienstebedryf. In deel een van die vierdelige reeks bekyk ons lewende annuïteite en sommige van die sleutelbevindings van navorsing wat hieroor gedoen is. In die kollig Nadat dit in die laat 1990s aanvanklik as die oplossing vir pensioenarisse voorgehou is wat gekonfronteer is met dalende effekte-opbrengskoerse en duurderwordende gewaarborgde lewensannuïteite, het lewende annuïteite tydens die finansiële krisis van 2008 weer die aandag van die media en owerhede getrek. Dit is geen verrassing nie, want lewende annuïteite het toenemend die treurige realiteit weerspieël dat Suid-Afrikaners deur die loop van hulle lewe nie naastenby genoeg tot hulle aftreebeleggings bydra nie. Pensioenarisse met onvoldoende aftreebeleggings onttrek gewoonlik te veel inkomste van hulle lewende annuïteite wat veroorsaak dat hulle geld later opraak. Lewende annuïteite was onlangs weer in die kollig. n Swak Suid- Afrikaanse beleggingsmark wat drie jaar geduur het, het tot gevolg gehad het dat die meeste pensioenarisse met lewende annuïteite, inkomste onttrek het wat meer was as die beleggingsopbrengs. Sodoende is daar tydelik van die annuïteite se kapitaal onttrek. Hierdie ongelukkige situasie wat nie heeltemal onverwags was nie, het talle pensioenarisse en finansiële adviseurs angstig oor die toekoms gemaak. Sommige sleutelbevindings Dit is teen dié agtergrond wat Investec Batebestuur sy eie interne navorsing oor sommige van die sleutelkwessies van lewende annuïteite van stapel gestuur het. Die fokus van die navorsing was portefeulje-samestelling, batetoewysing, en inkomstehersieningstrategieë wat met aktuariële modelle getoets is deur gebruik te maak van indeks-bateklasse opbrengste oor die afgelope 118 jaar. Die resultate is in n reeks artikels saamgevat, maar hier is sommige van die belangrikste punte: 1. Die jaarlikse inkomstehersiening van n lewende annuïteit is noodsaaklik vir die duur van die annuïteit. Deur die jaarlikse verhogings van die inkomste toe te laat om saam met die annuïteit se beleggingsopbrengste te fluktueer, verbeter die annuïteit se lewensduur. Deur die omgekeerde te doen deur die lewende annuïteit se inkomste jaarliks met inflasie te verhoog, ongeag die beleggingsprestasie wat oor die jaar behaal is, is n swak inkomstestrategie. 2. Lewende annuïteite het n sterk aandele groei-enjin nodig wat stewige blootstelling aan binnelandse en oorsese aandele insluit. Vir n inkomste-onttrekking van 4% of meer, word daar vereis dat minstens 60% in so n groei-enjin belê word. Hierdie feite weerlê die algemeen aanvaarde opvatting dat n 40% aandeleblootstelling optimaal is vir die meeste lewende annuïteitportefeuljes. 3. Wisselvalligheid is n kritieke instrument in die ontsyfering van die lewende annuïteitlegkaart nie slegs reële opbrengste nie. 4. Aktiewe bestuur kan n aansienlike impak op die opbrengste vir beleggers hê. Hoewel aktiewe bestuurders al vir hulle uitpresteringsvlakke oorweeg is - die opbrengs bo die indeks - word hulle vermoë om risiko s beter te hanteer, nie tipies oorweeg nie. n Beleggingsopbrengs van 1% meer as die relevante indeksportefeulje laat die pensioenaris toe om sy of haar aanvangs-inkomste vlak met sowat 0.9% te verhoog. n Fonds waarvan die volatiliteit 1% laer is as die relevante indeksportefeulje beteken sowat 0.3% se bykomende inkomste. Die gekombineerde uitwerking van uitprestasie en laer wisselvalligheid laat n aansienlike aanvangs-inkomstevlak toe. n Aanvanklike inkomstekoers van 4.5% kan tot 6% styg (dit is n 33% toename in inkomste) as dit in n portefeulje belê word wat oor die langtermyn 1% se uitprestasie en 2% laer wisselvalligheid kan toevoeg, vergeleke met die indeksportefeuljes. In die volgende aflewerings van die reeks gaan ons in meer detail na die voordele van n buigsame onttrekkingstrategie kyk, die belangrikheid van die insluiting van groeibates in jou portefeulje en die belangrikheid van die bestuur van wisselvalligheid. Jaco van Tonder Direkteur: Adviseursdienste Investec Batebestuur 24 BELEGGINGS

25 LEWENDE ANNUÏTEITE Is jou aftrede inflasiebestand? Een van die grootste risiko s wat pensioenarisse in die gesig staar, is dat hulle geld sal opraak. Ons navorsing om hierdie eeue-oue probleem aan te spreek, het n paar belangrike riglyne uitgelig. Hulle wissel van hoe jy jou kapitaal moet belê tot watter inkomstevlak jy kan bekostig, hoeveel blootstelling aan buitelandse aandele jy moet oorweeg en die impak wat wisselvalligheid op die langtermyn op jou afgreegeld kan hê. Om die meeste van jou aftrede te maak, besoek Asset Management Effektetrusts Buitelandse beleggings Belastingvrye beleggings Aftreefondse Investec Batebestuur en Investec Investment Management Services is gemagtigde verskaffers van finansiële dienste. IAM_FA_A_87805

26 Die omgewing is belangrik vir BELEGGINGSRISIKO-BESTUUR Na aanleiding van die onlangse bestuurstoesig-skandale in beide ontwikkelde en ontluikende markte, behoort die insluiting van nie-finansiële aanwysers soos omgewings-, maatskaplike en bestuurstoesigfaktore (OMB-faktore) by beleggingsbesluite n al hoe belangriker rol in n finansiële adviseur se vertrouensplig om risiko s te beperk, te speel. Dit behoort te gebeur terwyl optimale beleggingsprestasie vir kliënte steeds nagestreef word. Roland Gräbe, Hoof van Tailored Fund Portfolios by Old Mutual, sê dat toenemende druk vanaf reguleerders ten opsigte van voldoening, en kliënte se kommer oor faktore soos bestuur, prestasie, koste en onvolhoubare korporatiewe praktyke, n behoefte geskep het aan beleggingsprodukte wat OMB-faktore by beleggingskriteria insluit om kliënte teen die vernietiging van waarde te beskerm. Hy verwys na n onlangse verslag deur Merrill Lynch oor Amerikaanse aandele wat wys hoe die insluiting van OMB-faktore by n beleggingstrategie kan help om die onbestendigheid van prys/ verdienste-verhoudings, wat aan swak bestuurstoesig gekoppel word, te verminder. Die verslag het bevind dat maatskappye wat vanaf 2005 tot 2010 in die boonste kwintiel ten opsigte van OMB-graderings was, die laagste onbestendigheid in verdienste per aandeel in die vyfjaartydperk daarna ervaar het, terwyl maatskappye met die swakste OMB-graderings n gemiddelde onbestendigheid van 92% getoon het. Die Volkswagen-skandaal MSCI se besluit om die internasionale motorvervaardiger Volkswagen uit die OMB-indeks te verwyder nog voordat die maatskappy erken het dat hy foutiewe sagteware gebruik het om die streng toetse vir koolstofuitlaatgasse te omseil, versterk die argument om OMB-faktore by die beleggingsbesluitnemingsproses in te sluit en daarmee die risiko van swak bestuurstoesig te verminder. Hoewel tradisionele aanwysers soos verhoogde waarborgkoste vrae ontlok het, het MSCI n algemene agteruitgang in Volkswagen (VW) se korporatiewe bestuurstoesig-praktyke bespeur. Hulle het tot aksie oorgegaan deur die maatskappy uit die ACWI (All Country World Index) OMB-indeks in Mei 2015 te verwyder vier maande voor die skandaal, wat VW-beleggers van miljoene dollar aan aandeelpryswaarde beroof het. Groeiende kommer Beleggers is ook al hoe meer bekommerd oor die impak wat langtermynrisikos ten opsigte van klimaatsverandering en maatskaplike ongelykheid, op die prestasie van hulle beleggings kan inhou. Baie beleggers, veral die millennium-geslag en individue met n hoë netto waarde, raak al hoe meer bewus van die skadelike uitwerking van koolstofuitlaatgasse op die omgewing, soos met die VW-skandaal gesien is. Hierdie beleggers ken al hoe meer kapitaal toe aan inisiatiewe wat kwessies soos aardverwarming, die toename in maatskaplike verval en die stygende voorkoms van kinderarbeid in armer ontwikkelende lande aanspreek. Wyer beskikbaarheid Die wêreldwye neiging na passiewe OMB-beleggings, wat gedryf word deur verbruikersvraag na volhoubare opbrengste, het gelei tot n wyer beskikbaarheid van OMB-indeksvolgfondse. Dit is te danke aan verbeterde OMB-data oor maatskappye, wat nuwe benaderings tot volhoubare beleggings moontlik maak. Jon Duncan, Hoof van Verantwoordelike Belegging by Old Mutual, sê dat sommiges miskien dink dat beleggers opbrengste prysgee as hulle OMB-faktore in ag neem. Navorsing bewys egter anders. Volgens n meta-studie van 190 verskillende bronne, toon 80% van die nagegane studies dat omsigtige volhoubaarheidspraktyke n positiewe invloed op beleggingsprestasie het. Makrotema-tendens Hy reken dat volhoubaarheid n makrotema-tendens is, en die Suid- Afrikaanse mark gereed is vir OMB-beleggingstrategieë. Na die bestendige vordering wat in die institusionele beleggingsmark ervaar is, sien ons dat die algemene persepsie van volhoubare beleggings in die kleinhandelsmark besig is om te verskuif en dat mense al hoe meer bewus raak van OMB-faktore en die rol wat hulle in die beleggingsmandaat behoort te speel. Indekskoppeling met n OMB-inslag bied aan beleggers n strategie wat prysgewys met tradisionele passiewe markkapitalisasie-strategieë kan meeding. In wese bied OMB-indeksvolgfondse n lewensvatbare, kostedoeltreffende oplossing vir passiewe beleggers wat, alhoewel hulle noodwendig indeksgebonde is, op soek is na n praktiese alternatief om die onvolhoubare praktyke van baie genoteerde maatskappye te vermy. Die reeks internasionale diskresionêre modelportefeuljes is bekendgestel na aanleiding van versoeke deur finansiële adviseurs. Die buitelandse laekoste-oplossing wat OMB-faktore in ag neem die eerste in Suid-Afrika is eksklusief beskikbaar vir onafhanklike finansiële adviseurs en streef reële opbrengste na deur mandate in te sluit wat OMB-ekwiteitsindekse in beide ontluikende en ontwikkelde markte volg. Die insluiting van OMB-faktore by beleggingsbesluite is nie net n dryfveer vir prestasie oor die langtermyn nie, maar verseker ook dat die adviseur in die beste vertrouensbelang van die kliënt optree deur beleggingsrisiko met n kostedoeltreffende benadering te verminder. 26 BELEGGINGS

27 Innoveerders Probleemoplossers Versekeringsdeskundiges Tial Technologies is toegewy daaraan om innoverende sagteware oplossings te verskaf aan ons kliënte in die versekering industrie regoor Afrika. SystemA is die maatskappy se toonaangewende versekering administrasie stelsel sedert 2001 en het voortdurend ontwikkel om op hoogte te bly met tegnologie, wetgewing en die steeds veranderende versekeringslandskap Kontak ons gerus vir meer inligting, of om ñ vergadering te skeduleer. +27 (0)

Die netto waarde van die onderneming en die rekeningkundige vergelyking *

Die netto waarde van die onderneming en die rekeningkundige vergelyking * OpenStax-CNX module: m25006 1 Die netto waarde van die onderneming en die rekeningkundige vergelyking * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week DB Tracker USA (DBXUS) 17 Januarie 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week DB Tracker USA (DBXUS) 17 Januarie 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week DB Tracker USA (DBXUS) 17 Januarie 2014

More information

Prosesse wat gevolg word om sake op te volg op distriksvlak. Processes used to follow up on cases at district level

Prosesse wat gevolg word om sake op te volg op distriksvlak. Processes used to follow up on cases at district level Prosesse wat gevolg word om sake op te volg op distriksvlak Processes used to follow up on cases at district level Januarie 2018 / January 2018 Lizette Smith HULP MET DIENSVOORWAARDES Die SAOU staan lede

More information

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus rd Rondte lb Langbeen alsalleen Agterste lus

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus rd Rondte lb Langbeen alsalleen Agterste lus Mandala Madness Kopiereg: Helen Shrimpton, 2015. Alle regte voorbehou. Deur: Helen at www.crystalsanlbrokset.com US terme word deurgaans gebruik. Deel 6 Afkortings st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen

More information

Rut: n Liefdes Verhaal

Rut: n Liefdes Verhaal Bybel vir Kinders bied aan Rut: n Liefdes Verhaal Geskryf deur: Edward Hughes Ge-illustreer: Janie Forest Aangepas deur: Lyn Doerksen Vertaal deur: Yvonne Kriel Vervaardig deur: Bible for Children www.m1914.org

More information

BenguFarm Bestelvorm

BenguFarm Bestelvorm BenguFarm Bestelvorm Advanced Livestock Management Software Voorletters & Van of Besigheidsnaam: Posadres: Poskode: BTW no: Taalkeuse: BenguFarm Kliënt Nommer (indien bestaande BenguFarm kliënt): BPU Stamboek

More information

MODULE 2 ALLE RISIKO S. Toepaslike Eenheidstandaarde

MODULE 2 ALLE RISIKO S. Toepaslike Eenheidstandaarde MODULE ALLE RISIKO S Toepaslike Eenheidstandaarde 10011 Apply knowledge of personal all risk insurance 10118 Underwrite a standard risk in short term personal insurance 1011 Apply technical knowledge and

More information

Laerskool Olifansvallei LSO Kwartaal 1 - ASSESSERINGSPROGRAM

Laerskool Olifansvallei LSO Kwartaal 1 - ASSESSERINGSPROGRAM Laerskool Olifansvallei LSO Kwartaal 1 - ASSESSERINGSPROGRAM Privaatsak X2, Citrusdal, 7340 E-pos: citrushs@mweb.co.za Tel: (022) 921 2100 Faks: (022) 921 3931 Liewe Ouer of Voog Sien asseblief onderaan

More information

In Groenewald v Van der Merwe (1) (1917 AD ), Innes CJ described delivery with the long hand as follows:

In Groenewald v Van der Merwe (1) (1917 AD ), Innes CJ described delivery with the long hand as follows: ANSWERS ANTWOORDE: STUDY UNIT / STUDIE EENHEID 5 Question 4 pg 136 / Vraag 4 bl 137 S can only succeed with the rei vindicatio if he can prove that X and Y in fact transferred ownership to him by means

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Aspen Holdings. 9 Mei 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Aspen Holdings. 9 Mei 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Aspen Holdings 9 Mei 2014 Disclaimer: The

More information

Provincial Gazette Provinsiale Koerant

Provincial Gazette Provinsiale Koerant The Province of Gauteng UNITY IN DIVERSITY Die Provinsie Van Gauteng Provincial Gazette Provinsiale Koerant EXTRAORDINARY BUITENGEWOON Selling price Verkoopprys: R2.50 Other countries Buitelands: R3.25

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Steinhoff International Holdings Ltd. 11 Julie 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Steinhoff International Holdings Ltd. 11 Julie 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Steinhoff International Holdings Ltd 11

More information

IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA (GEHOU TE KAAPSTAD)

IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA (GEHOU TE KAAPSTAD) SAAKNOMMER: C 185/99 IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA (GEHOU TE KAAPSTAD) In die saak tussen: IMATU APPLIKANT EN KOMMISSIE VIR VERSOENING, BEMIDDELING EN ARBITRASIE RESPONDENTE U I T S P R A A K BASSON,

More information

Beloftes maak skuld NUUSBRIEF (2014/09)

Beloftes maak skuld NUUSBRIEF (2014/09) PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands,Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 Beloftes maak skuld NUUSBRIEF (2014/09) Marius Cornelissen CFA Portefeulje Bestuurder

More information

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus alleenlik

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus alleenlik Kopiereg: Helen Shrimpton, 2015. Alle regte voorbehou. Deur: Helen at www.crystalsandcrochet.com US terme word deurgaans gebruik. Deel 11 Afkortings st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste

More information

Week in oorsig Aandeel van die week Zeder Investments ltd. 19 April 2013

Week in oorsig Aandeel van die week Zeder Investments ltd. 19 April 2013 Week in oorsig Aandeel van die week Zeder Investments ltd. 19 April 2013 Disclaimer: The opinions expressed in this document are the opinions of the writer and not necessarily those of PSG and do not constitute

More information

"FASCINATION WOOD" Welcome to the 8 th WOOD CONFERENCE PROGRAM. holzbau. Thursday, 15 th February 2018 at CTICC, Cape Town

FASCINATION WOOD Welcome to the 8 th WOOD CONFERENCE PROGRAM. holzbau. Thursday, 15 th February 2018 at CTICC, Cape Town www.woodconference.co.za holzbau Thursday, 15 th February 2018 at CTICC, Cape Town Welcome to the 8 th WOOD CONFERENCE WOOD Conference the knowledge platform for architects, engineers, quantity surveyors

More information

LIDMAATSKAP AANSOEK MEMBERSHIP APPLICATION

LIDMAATSKAP AANSOEK MEMBERSHIP APPLICATION Member Number Reg. 2103/02 LIDMAATSKAP AANSOEK MEMBERSHIP APPLICATION 1. Ons is 'n geregistreerde Brandbeskermingsvereniging (BBV) vir die Groter Overberg-streek (Overberg Distriksmunisipaliteit area).

More information

SIZA takes the sting out of auditing

SIZA takes the sting out of auditing SIZA takes the sting out of auditing INTRO: The fruit industry s ethical trade programme, the Sustainability Initiative of South Africa (SIZA), not only allows fruit growers to remedy weaknesses in their

More information

INHOUDSOPGAWE. Inleiding... 7 DEEL EEN: SEISOENE IN ONS LEWE

INHOUDSOPGAWE. Inleiding... 7 DEEL EEN: SEISOENE IN ONS LEWE INHOUDSOPGAWE Inleiding... 7 DEEL EEN: SEISOENE IN ONS LEWE Seisoene is belangrik vir groei... 15 Wat van die mens?... 17 Lente... 20 Somer... 23 Herfs... 28 Winter... 42 Gevolgtrekking... 68 DEEL TWEE:

More information

33 J.N. Visser. daar was onderbrekings gewees, wat hy tee gedrink het, en

33 J.N. Visser. daar was onderbrekings gewees, wat hy tee gedrink het, en 2010 33 J.N. Visser. daar was onderbrekings gewees, wat hy tee gedrink het, en waar hy geset het en koeldrank gedrink het, en gerook het. Ek sien. GEEN VERDERE VRAE DEUR PROF SMITH ADV HAASBRCEK ROEP:

More information

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (TRAKSVAALSE PROVINSIALE AFDELING)

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (TRAKSVAALSE PROVINSIALE AFDELING) IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (TRAKSVAALSE PROVINSIALE AFDELING) SAAKNOMMER: CC ^S2/S5 DELMAS 1987-06-18 DIE STAAT teen: PATRICK MABUYA BALEKA EN T 21 AXDER VOOR: SY EDELE REGTER VAN DIJKHORST ASSESSOR

More information

N O V E M B E R

N O V E M B E R N O V E M B E R 2 0 1 4 Tegnologiese innovasie... n nuwe wêreld wag! Die RDR besprekingsdokument, hier kom n ding... Een-grootte-pas-almal by die deur uit Ontmasker die wolf in skaapsklere Verbuikers-diskonnek

More information

Kolossense. die nuwe ou volkome onvolmaakte jy. leiersgids vir. inspirasie. Edi Bajema

Kolossense. die nuwe ou volkome onvolmaakte jy. leiersgids vir. inspirasie. Edi Bajema inspirasie leiersgids vir Kolossense die nuwe ou volkome onvolmaakte jy Edi Bajema Oorspronklik uitgegee deur Faith Alive Christian Resources. Kopiereg 2010 Faith Alive Christian Resources. Kalamazolaan

More information

INHOUD: Die SIZA Program 1 Monitering en Evaluasie 3 SIZA / GRASP Nakoming 1 Koolstofvoetspoor Werkswinkels 5 Die SIZA Platvorm 2

INHOUD: Die SIZA Program 1 Monitering en Evaluasie 3 SIZA / GRASP Nakoming 1 Koolstofvoetspoor Werkswinkels 5 Die SIZA Platvorm 2 Nuus Volume 4, Uitgawe 5 Augustus 2016 INHOUD: Die SIZA Program 1 Monitering en Evaluasie 3 SIZA / GRASP Nakoming 1 Koolstofvoetspoor Werkswinkels 5 Die SIZA Platvorm 2 SIZA PROGRAM VORDER GOED SIZA lidmaatskap

More information

Mandala Madness Deel 2

Mandala Madness Deel 2 Mandala Madness Deel 2 Hierdie week gaan julle almal verander word in mooi sterretjies, so laat jou kreatiwiteit glinster en blink. Moenie vergeet om jou werk met ons te deel nie, sommer op facebook waar

More information

Direkte en indirekte rede *

Direkte en indirekte rede * OpenStax-CNX module: m24032 1 Direkte en indirekte rede * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 1 AFRIKAANS HUISTAAL 2

More information

SHAREMAX GESINDIKEERDE MAATSKAPPYE OPGEDATEERDE KOMMUNIKASIE

SHAREMAX GESINDIKEERDE MAATSKAPPYE OPGEDATEERDE KOMMUNIKASIE SHAREMAX GESINDIKEERDE MAATSKAPPYE OPGEDATEERDE KOMMUNIKASIE 21 Julie 2011 Bykomend tot vorige kommunikasie, is die direksies van die Sharemax gesindikeerde maatskappye ( Maatskappye ) onder direktiewe

More information

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. 2 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN INLIGTING

More information

REËLS VIR DIE BENOEMING, VERKIESING, AANWYSING EN AANSTELLING VAN RAADSLEDE

REËLS VIR DIE BENOEMING, VERKIESING, AANWYSING EN AANSTELLING VAN RAADSLEDE REËLS VIR DIE BENOEMING, VERKIESING, AANWYSING EN AANSTELLING VAN RAADSLEDE Verwysingsnommer Verantwoordelike uitvoerende bestuurder Eienaar van beleid Verantwoordelike afdeling Status Goedgekeur deur

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Combined Motor Holdings Ltd. 4 April 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Combined Motor Holdings Ltd. 4 April 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Combined Motor Holdings Ltd 4 April 2014

More information

Provincial Gazette Provinsiale Koerant

Provincial Gazette Provinsiale Koerant The Province of Gauteng UNITY IN DIVERSITY Die Provinsie Van Gauteng Provincial Gazette Provinsiale Koerant EXTRAORDINARY BUITENGEWOON Selling price Verkoopprys: R2.50 Other countries Buitelands: R3.25

More information

KANTOOR VAN DIE MUNISIPALE BESTUURDER BERGRIVIER MUNISIPALITEIT POSBUS 60 PIKETBERG 7320

KANTOOR VAN DIE MUNISIPALE BESTUURDER BERGRIVIER MUNISIPALITEIT POSBUS 60 PIKETBERG 7320 KANTOOR VAN DIE MUNISIPALE BESTUURDER BERGRIVIER MUNISIPALITEIT POSBUS 60 7320 20 OKTOBER 2015 OM 11:00 IN DIE RAADSAAL, MUNISIPALE KANTORE, KERKSTRAAT, TEENWOORDIG RAADSLEDE Rdh J Raats [DA] Speaker Rdl

More information

PROVINCIAL GAZETTE EXTRAORDINARY, 23 APRIL LOCAL AUTHORITY NOTICE PLAASLIKE BESTUURSKENNISGEWING LOCAL AUTHORITY NOTICE 106 GREATER TZANEE

PROVINCIAL GAZETTE EXTRAORDINARY, 23 APRIL LOCAL AUTHORITY NOTICE PLAASLIKE BESTUURSKENNISGEWING LOCAL AUTHORITY NOTICE 106 GREATER TZANEE 2 1354 PROVINCIAL GAZETTE EXTRAORDINARY, 23 APRIL 2007 CONTENTS INHOUD Page Gazette LOCAL AUTHORITY NonCE PLAASLIKE BESTUURSKENNISGEWING 106 Town-planning and Townships Ordinance (15/1986): Greater Tzaneen

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Nestlé. 11 Oktober 2013

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Nestlé. 11 Oktober 2013 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Nestlé 11 Oktober 2013 Disclaimer: The opinions

More information

ks Kettingsteek dlb Dubbelslaglangbeen vhk Voorste hekkie gs Glipsteek drieslb Drieslaglangbeen ah Agterste hekkie

ks Kettingsteek dlb Dubbelslaglangbeen vhk Voorste hekkie gs Glipsteek drieslb Drieslaglangbeen ah Agterste hekkie Kopiereg: Helen Shrimpton, 2015. Alle regte voorbehou. Deur: Helen at www.crystalsandcrochet.com US terme word deurgaans gebruik. Deel 16 Afkortings st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste

More information

Uittree-Annuïteitsplan. Planbeskrywing

Uittree-Annuïteitsplan. Planbeskrywing Uittree-Annuïteitsplan Planbeskrywing 'n Persoon wat uittree-annuïteitsvoordele wil ontvang, moet 'n lid van 'n uittreeannuïteitsfonds wees. Die uittree-annuïteitsfonds het 'n plan vir die lid om die voordele

More information

Uit Moerdijk se pen Man en Media

Uit Moerdijk se pen Man en Media MOERDIJK DIE MENS Agtergrond en familie geskiedenis Tweede Anglo Boere-oorlog Studiejare VROë LOOPBAAN Robertsons Deep Myn Johannesburg jare Kerkgeboue vir Suidafrika (1919) KERKGEBOUE VIR SUIDAFRIKA dit

More information

1. FUNKSIES EN STRUKTUUR VAN DIE KANTOOR VAN DIE PENSIOENFONDSBEREGTER

1. FUNKSIES EN STRUKTUUR VAN DIE KANTOOR VAN DIE PENSIOENFONDSBEREGTER 1. FUNKSIES EN STRUKTUUR VAN DIE KANTOOR VAN DIE PENSIOENFONDSBEREGTER Die Kantoor van die Beregter vir Pensioenfondse is gestig met ingang vanaf 1 Januarie 1998 om ondersoek in te stel na en besluite

More information

Vraag en aanbod * Siyavula Uploaders. 1 EKONOMIESE EN BESTUURSWETENSKAPPE 2 Graad 7 3 EKONOMIESE BEGINSELS 4 Module 2 5 VRAAG EN AANBOD

Vraag en aanbod * Siyavula Uploaders. 1 EKONOMIESE EN BESTUURSWETENSKAPPE 2 Graad 7 3 EKONOMIESE BEGINSELS 4 Module 2 5 VRAAG EN AANBOD OpenStax-CNX module: m24583 1 Vraag en aanbod * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 1 EKONOMIESE EN BESTUURSWETENSKAPPE

More information

Maak n kopskuif vir sukses

Maak n kopskuif vir sukses Die sluipmoordenaar in ons midde OKTOBER 2017 Maak n kopskuif vir sukses Skaak met die vyand Vergelyk appels met appels Vrees maak jou oorversigtig POPI: Die oomblik van waarheid RADAR/115409L/A WEES SO

More information

BY DIE WERK. Die kuns van geluk. Hoekom is almal so behep met Pokémon Go? Kopspeletjies hoekom ons nie kan spaar nie. Nóg wetgewing regtig?

BY DIE WERK. Die kuns van geluk. Hoekom is almal so behep met Pokémon Go? Kopspeletjies hoekom ons nie kan spaar nie. Nóg wetgewing regtig? Kopspeletjies hoekom ons nie kan spaar nie AUGUSTUS 2016 Die kuns van geluk BY DIE WERK Is 2018 die einde van die tradisionele finansiële adviseur? Kan jy die golf van verandering ry om steeds relevant

More information

3024. hulle praat van n persoon wat so onlangs heengegaan het, meer klem te le op die goeie nie? -- Dit is inderdaad so

3024. hulle praat van n persoon wat so onlangs heengegaan het, meer klem te le op die goeie nie? -- Dit is inderdaad so 3024. --- Ek sou aanvaar dat dit n invloed het Edelagbare. Is daar nie *11 menslike geneigdheid by mense om wanneer hulle praat van n persoon wat so onlangs heengegaan het, meer klem te le op die goeie

More information

Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7. By: Siyavula Uploaders

Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7. By: Siyavula Uploaders Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7 By: Siyavula Uploaders Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7 By: Siyavula Uploaders Online: < http://cnx.org/content/col11024/1.1/ > C O N N E X I O N S Rice

More information

(TRASSVAALSE PRQVINSIALE ATDELIS'G)

(TRASSVAALSE PRQVINSIALE ATDELIS'G) '"'?"/"" : " IK DIE HOOGGEREGSBOF VAX SUID-AFRIKA (TRASSVAALSE PRQVINSIALE ATDELIS'G) SAAKSOMMER: CC DELMAS 1987-04-29 DIE STAAT teen: PATRICK MABITA BALEKA EN 21 ANDER VOOR: SY EDELE REGTER VAN DIJKHORST

More information

DIE BEOEFENING VAN n BEDRYF MET SPESIFIEKE VERWYSING NA DIE TOESTAAN VAN LENINGS DEUR HOUERMAATSKAPPYE AAN FILIALE OF GEASSOSIEERDES

DIE BEOEFENING VAN n BEDRYF MET SPESIFIEKE VERWYSING NA DIE TOESTAAN VAN LENINGS DEUR HOUERMAATSKAPPYE AAN FILIALE OF GEASSOSIEERDES DIE BEOEFENING VAN n BEDRYF MET SPESIFIEKE VERWYSING NA DIE TOESTAAN VAN LENINGS DEUR HOUERMAATSKAPPYE AAN FILIALE OF GEASSOSIEERDES deur Suzanne Marais Tesis ingelewer ter gedeeltelike voldoening aan

More information

HOOFSTUK 4 Bestuursmodelle, met spesifieke verwysing na die bedryf- en besigheidsaspekte van oop afstandsleer

HOOFSTUK 4 Bestuursmodelle, met spesifieke verwysing na die bedryf- en besigheidsaspekte van oop afstandsleer HOOFSTUK 4 Bestuursmodelle, met spesifieke verwysing na die bedryf- en besigheidsaspekte van oop afstandsleer 4.1 Inleiding Die doel met hierdie hoofstuk is om vanuit die literatuur die aard van bestuursmodelle

More information

Be gees terde werknemers as boublok vir n gesonde samelewing Spirited employees as building block for a healthy society

Be gees terde werknemers as boublok vir n gesonde samelewing Spirited employees as building block for a healthy society Navorsings- en oorsigartikels / Research and review articles (1): Voorwaardes vir n gesonde samelewing (gemeenskap) 525 Be gees terde werknemers as boublok vir n gesonde samelewing Spirited employees as

More information

ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT (EIA): 12/12/20/944 ESKOM: PROPOSED NUCLEAR POWER STATION AND ASSOCIATED INFRASTRUCTURE

ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT (EIA): 12/12/20/944 ESKOM: PROPOSED NUCLEAR POWER STATION AND ASSOCIATED INFRASTRUCTURE 150mm x 200mm ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT (EIA): 12/12/20/944 ESKOM: PROPOSED NUCLEAR POWER STATION AND ASSOCIATED INFRASTRUCTURE AVAILABILITY OF DRAFT ENVIRONMENTAL IMPACT REPORT AND ASSOCIATED SPECIALIST

More information

Dit gaan alles oor kommunikasie

Dit gaan alles oor kommunikasie Kripto-geldeenhede waaroor gaan dit nou eintlik? FEBRUARIE 2018 Dit gaan alles oor kommunikasie Die realiteite van die lewe na RDR Millennials: n spesiale soort bemarkingspoging Voldoen aan regulasies

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Vodacom Group Ltd. 14 Februarie 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Vodacom Group Ltd. 14 Februarie 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Vodacom Group Ltd 14 Februarie 2014 Disclaimer:

More information

Maandagoggend Vooruitsig 21 November 2016

Maandagoggend Vooruitsig 21 November 2016 Maandagoggend Vooruitsig 21 November 2016 In hierdie Maandagoggend Vooruitsig bied Prestige Bulletin u die volgende: 1. Wees versigtig die JSE is uiters gevaarlik. 2. Verlede week op aandeelmarkte. 3.

More information

In uitvoering van n ooreenkoms bereik by die Reël 37 samespreking is. aan die begin van hierdie verhoor beveel dat die quantum van eiser se

In uitvoering van n ooreenkoms bereik by die Reël 37 samespreking is. aan die begin van hierdie verhoor beveel dat die quantum van eiser se IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID AFRIKA (ORANJE VRYSTAATSE PROVINSIALE AFDELING) In die saak tussen: Saak Nr. 3134/2002 NEWCASTLE KINGS HOTEL (EDMS) BPK SPOT ON AIR Eerste Eiser Tweede Eiser en SAFCAM (EDMS)

More information

IN DIE Hoë HOF VAN SUID-AFRIKA (NOORD-KAAPSE AFDELING, KIMBERLEY)

IN DIE Hoë HOF VAN SUID-AFRIKA (NOORD-KAAPSE AFDELING, KIMBERLEY) Sekere persoonlike/private besonderhede van partye of getuies in die dokument is geredigeer in ooreenstemming met die wet en SAFLII se beleid. IN DIE Hoë HOF VAN SUID-AFRIKA (NOORD-KAAPSE AFDELING, KIMBERLEY)

More information

My Tracer GPS Voertuig Volg Sisteem Geoutomatiseerde Elektroniese Logboek SAIAS ABSA, ATKV Cross Country Ons Leuse

My Tracer GPS Voertuig Volg Sisteem Geoutomatiseerde Elektroniese Logboek SAIAS ABSA, ATKV Cross Country Ons Leuse SMS Fleet (Pty) Ltd Maatskappy in privaat besit gestig in 2006 Ons produk My Tracer is n lokaal ontwikkelde, briljante, internet gedrewe GPS Voertuig Volg Sisteem met n volledige Geoutomatiseerde Elektroniese

More information

Nienakoming van die voorgeskrewe prosedures na indiening van n direksiebesluit om met ondernemingsredding te begin: Is

Nienakoming van die voorgeskrewe prosedures na indiening van n direksiebesluit om met ondernemingsredding te begin: Is Nienakoming van die voorgeskrewe prosedures na indiening van n direksiebesluit om met ondernemingsredding te begin: Is Panamo Properties (Pty) Ltd v Nel die (regte) antwoord? Anneli Loubser Anneli Loubser,

More information

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education ambridge International Examinations ambridge International General ertificate of Secondary Education *2709373978* FRIKNS S SEOND LNGUGE 0548/02 Paper 2 Listening October/November 2016 pprox. 35 45 minutes

More information

BEKENDMAKING VAN MIVNIGS-STATUS: 'N GEVALLESTUDIE

BEKENDMAKING VAN MIVNIGS-STATUS: 'N GEVALLESTUDIE BEKENDMAKING VAN MIVNIGS-STATUS: 'N GEVALLESTUDIE deur PAUL1 RICHARDS BA (MW) (PU vir CHO) Manuskrip voorgele ter gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die graad MAGISTER ARTIUM (MAATSKAPLIKE WERK)

More information

EXTRAORDINARY BUITENGEWOON PROVINCIAL GAZETTE PROVINSIALE KOERANT

EXTRAORDINARY BUITENGEWOON PROVINCIAL GAZETTE PROVINSIALE KOERANT North West Noordwes EXTRAORDINARY BUITENGEWOON PROVINCIAL GAZETTE PROVINSIALE KOERANT Vol. 258 MAHIKENG, 21 AUGUST 2015 AUGUSTUS No. 7522 We oil Irawm he power to pment kiidc Prevention is the cure AIDS

More information

DIE PROSES VAN DISSIPELSKAP

DIE PROSES VAN DISSIPELSKAP DIE PROSES VAN DISSIPELSKAP ARNO MARIANNE CLAASSEN N VARS NUWE DENKE OOR GEMEENTEWEES! (DEEL 11) 2 KOPIEREG 2010 ARNO & MARIANNE CLAASSEN LIFEWISE CONSULTANTS UITGEGEE DEUR: LIFEWISE UITGEWERS ABSA, Takkode

More information

Brandmure, rookverklikkers, brandblussers, nooduitgange is almal kwessies. Wat doen die administrasie hieroor? Prof Russel Botman (Rektor en

Brandmure, rookverklikkers, brandblussers, nooduitgange is almal kwessies. Wat doen die administrasie hieroor? Prof Russel Botman (Rektor en 1 Gesprek met personeellede van die Wilcocksgebou 1-2 nm, 10 Februarie 2011, Fismersaal Opmerkings deur prof Russel Botman, rektor en visekanselier, Universiteit Stellenbosch, gevolg deur n vraag-enantwoordsessie

More information

OEFENVRAESTEL VRAESTEL 2 WISKUNDE GELETTERDHEID GRAAD 10

OEFENVRAESTEL VRAESTEL 2 WISKUNDE GELETTERDHEID GRAAD 10 OEFENVRAESTEL VRAESTEL 2 WISKUNDE GELETTERDHEID GRAAD 10 75 PUNTE INSTRUKSIES 1. Hierdie is SLEGS n oefenvraestel met voorbeelde van die tipe vrae wat n n Gr 10- jaareindvraestel verwag kan word. Dus is

More information

ESKOM DISTRIBUSIE: VOORGESTELDE NUWE CLOCOLAN

ESKOM DISTRIBUSIE: VOORGESTELDE NUWE CLOCOLAN BASIESE ASSESSERING ESKOM DISTRIBUSIE: VOORGESTELDE NUWE CLOCOLAN FICKSBURG 88 KV KRAGLYN, SETSOTO PLAASLIKE MUNISIPALITEIT, VRYSTAAT PROVINSIE (DEPARTEMENT VAN OMGEWINGSAKE VERWYSINGSNOMMER: 14/12/16/3/3/1/797)

More information

KUNSTENAARS EN KULTURELE ORGANISASIES BAAN DIE WEG VIR KLIMAATSGEREGTHEID DWARSOOR SUID-AFRIKA

KUNSTENAARS EN KULTURELE ORGANISASIES BAAN DIE WEG VIR KLIMAATSGEREGTHEID DWARSOOR SUID-AFRIKA Vir uitreiking Maandag, 9 April 2018 KUNSTENAARS EN KULTURELE ORGANISASIES BAAN DIE WEG VIR KLIMAATSGEREGTHEID DWARSOOR SUID-AFRIKA Die Vrystaat Kunstefees en die Nasionale Kunsteraad van Suid-Afrika het

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Distell Groep Beperk. 13 September 2013

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Distell Groep Beperk. 13 September 2013 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Distell Groep Beperk 13 September 2013 Disclaimer:

More information

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID AFRIKA (GAUTENG AFDELING, PRETORIA)

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID AFRIKA (GAUTENG AFDELING, PRETORIA) SAFLII Note: Certain personal/private details of parties or witnesses have been redacted from this document in compliance with the law and SAFLII Policy IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID AFRIKA (GAUTENG AFDELING,

More information

Die impak van bedingingsraadooreenkomste op kleinsakeondernemings binne die ingenieursbedryf

Die impak van bedingingsraadooreenkomste op kleinsakeondernemings binne die ingenieursbedryf Die impak van bedingingsraadooreenkomste op kleinsakeondernemings binne die ingenieursbedryf deur P C Payne BA, LLB Studentenommer: 20727755 Skripsie ingedien ter gedeeltelike voldoening aan die vereistes

More information

NUUSBRIEF / NEWSLETTER (2013/5)

NUUSBRIEF / NEWSLETTER (2013/5) PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands,Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 NUUSBRIEF / NEWSLETTER (2013/5) DIE RAND DIE SLEGTE EN DIE GOEIE het. Wat my veral bekommer

More information

ALTERATION, SUSPENSION, REMOVAL OF RESTRICTIONS

ALTERATION, SUSPENSION, REMOVAL OF RESTRICTIONS TOWN PLANNING AND ENVIRONMENT DEPARTMENT ALTERATION, SUSPENSION, REMOVAL OF RESTRICTIONS Application for Alteration, Removal or Suspension of Restrictions in terms of Removal of Restrictions Act (No. 84

More information

2 No GOVERNMENT GAZETTE, 15 DECEMBER 2017 Contents / Inhoud Legal Notices / Wetlike Kennisgewings SALES IN EXECUTION AND OTHER PUBLIC SALES GER

2 No GOVERNMENT GAZETTE, 15 DECEMBER 2017 Contents / Inhoud Legal Notices / Wetlike Kennisgewings SALES IN EXECUTION AND OTHER PUBLIC SALES GER Vol. 630 Pr t ri 15 December 2017 e 0 a, Desember No. 41320 LEGAL NOTICES WETLIKE KENNISGEWINGS SALES IN EXECUTION AND OTHER PUBLIC SALES GEREGTELIKE EN ANDER QPENBARE VERKOPE 2 No. 41320 GOVERNMENT GAZETTE,

More information

RAADSLEDE / COUNCILLORS

RAADSLEDE / COUNCILLORS NOTULE: RAADSVERGADERING / COUNCIL MEETING - 25 APRIL 2017 1 NOTULE VAN N ALGEMENE RAADSVERGADERING GEHOU OM 09:00 OP DINSDAG 25 APRIL 2017 IN DIE MUNISIPALE RAADSAAL TE BREDASDORP MINUTES OF A GENERAL

More information

HOOGSTE HOF VAN APPEL In die saak tussen: DIE KOMMISSARIS VAN BINNELANDSE INKOMSTE Appellant en W J VAN DER HEEVER Respondent Coram: Smalberger,

HOOGSTE HOF VAN APPEL In die saak tussen: DIE KOMMISSARIS VAN BINNELANDSE INKOMSTE Appellant en W J VAN DER HEEVER Respondent Coram: Smalberger, HOOGSTE HOF VAN APPEL In die saak tussen: DIE KOMMISSARIS VAN BINNELANDSE INKOMSTE Appellant en W J VAN DER HEEVER Respondent Coram: Smalberger, Grosskopf, Nienaber, Plewman ARR en Farlam Wnd AR Verhoordatum:

More information

SPLUMA QUESTIONS AND ANSWERS

SPLUMA QUESTIONS AND ANSWERS Centre for Conveyancing Practice Page 1 SPLUMA QUESTIONS AND ANSWERS DISCLAIMER The answers provided are based on general principles and do not take into account the facts and circumstances of specific

More information

moenie stres nie! moenie stress book.indd 1 08/04/ :22

moenie stres nie! moenie stress book.indd 1 08/04/ :22 moenie stres nie! moenie stress book.indd 1 08/04/2014 16:22 moenie stress book.indd 2 08/04/2014 16:22 moenie stres nie! Positiewe boodskappe vir Suid-Afrikaners, deur Suid-Afrikaners Alan Knott-Craig

More information

HOOFSTUK 5 GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS

HOOFSTUK 5 GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS HOOFSTUK 5 GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS 5.1 INLEIDING Met die navorsing is daar ondersoek ingestel na die effek van Gestaltspelterapie op die selfbeeld van die leergestremde leerder. In Hoofstuk 1 is

More information

Huweliks Seremonies Vir Uitverkorenes

Huweliks Seremonies Vir Uitverkorenes Huweliks Seremonies Vir Uitverkorenes Die krag van tradisie is gevind in die emosies wat mense bind aan verskillende dade, simbole of praktyke. Tradisie wat oorgedra word van generasie tot generasie bring

More information

HOëRSKOOL PORTERVILLE

HOëRSKOOL PORTERVILLE P o s b u s 2 2, P O R T E R V I L L E, 6 8 1 0 T E L : 0 2 2 9 3 1 2 1 7 4 F A K S : 0 2 2 9 3 1 3 3 2 1 E P O S : s e k r e t a r e s s e @ p o r t e r h s. c o. z a HOëRSKOOL PORTERVILLE TROTS RESPEK

More information

HOOFSTUK3 DIE PROSES VAN AMALGAMERING VAN SKOLE EN DIE BESTUUR DAARVAN

HOOFSTUK3 DIE PROSES VAN AMALGAMERING VAN SKOLE EN DIE BESTUUR DAARVAN HOOFSTUK3 DIE PROSES VAN AMALGAMERING VAN SKOLE EN DIE BESTUUR DAARVAN 3.1 INLEIDING By die besluitnemingsfunksie wat binne skoolverband plaasvind, besit die skoolhoofde die meeste gesag (Jacobson, 1987:54).

More information

REËLS VAN DIE SENTRALE VOORSORGFONDS

REËLS VAN DIE SENTRALE VOORSORGFONDS REËLS VAN DIE SENTRALE VOORSORGFONDS Verwysingsnommers: Finansiële Diensteraad 12/8/22704 Suid-Afrikaanse Inkomstediens 18/20/4/024946 Die Fonds is op 1 Februarie 1989 gestig. Die Hersiene Reëls is op

More information

Hoe om krag te spaar

Hoe om krag te spaar = Hoe om krag te spaar Grondslagfase (Graad R) Opvoedersgids Huistaal, Wiskunde, Lewensvaardighede + Hoe om krag te spaar Grondslagfase (Graad R) Opvoedersgids Huistaal, Wiskunde, Lewensvaardighede # Powering

More information

Dagsê al die belangstellendes in die geskiedenis van ou Pretoria,

Dagsê al die belangstellendes in die geskiedenis van ou Pretoria, April 2007 Dagsê al die belangstellendes in die geskiedenis van ou Pretoria, Ek is tans besig om n lys te maak van al die erfnommers in ou Pretoria. Dit is nou die deel wat vandag die middestad is. Wat

More information

Misleading marketing material - n aantal onlangse gevalle uit die lêers van die Ombudsman vir Langtermynversekering.

Misleading marketing material - n aantal onlangse gevalle uit die lêers van die Ombudsman vir Langtermynversekering. 1 Misleading marketing material - n aantal onlangse gevalle uit die lêers van die Ombudsman vir Langtermynversekering. CR190 Bemarkingsmateriaal moet mens maar altyd met n knippie sout neem. Maar daar

More information

GENOOTSKAP OUD-PRETORIA

GENOOTSKAP OUD-PRETORIA all accepting that they are because they have not produced anything and in the still distant future "intend" doing it, knowing full well that it would never happen; yes, knows that these "cultured" men

More information

NOTULE VAN DIE ALGEMENE JAARVERGADERING OP DIE PLAAS 8 Augustus 2009 om 11h00

NOTULE VAN DIE ALGEMENE JAARVERGADERING OP DIE PLAAS 8 Augustus 2009 om 11h00 NOTULE VAN DIE ALGEMENE JAARVERGADERING OP DIE PLAAS 8 Augustus 2009 om 11h00 1. Verwelkoming Die voorsitter open die vergadering om 11h00 deur alle aandeelhouers te verwelkom en rig n spesiale woord van

More information

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 NOVEMBER 2007 PUNTE: 120 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye. Inligtingstegnologie/V1 2 INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. 2. 3. Hierdie

More information

OFFICIAL GAZETTE. AG.Goewermentskennisgewing. AG. Government Notice VAN SUIDWES-AFRIKA UITGAWE OP GESAG EXTRAORDINARY OF SOUTH WEST AFRICA

OFFICIAL GAZETTE. AG.Goewermentskennisgewing. AG. Government Notice VAN SUIDWES-AFRIKA UITGAWE OP GESAG EXTRAORDINARY OF SOUTH WEST AFRICA PUBLISHED BY AUTHORITY OFFICIAL GAZETTE EXTRAORDINARY OF SOUTH WEST AFRICA BUITENGEWONE OFFISIELE KOERANT VAN SUIDWES-AFRIKA UITGAWE OP GESAG R0,30 Wednesday I November 1989 WINDHOEK Woensdag I November

More information

ADJUNKHOOF. Titel: Adjunkhoof (Skool) Doel van die pos: staan om die skool te bestuur, en om. Verseker die effektiewe implementering van. leierskap.

ADJUNKHOOF. Titel: Adjunkhoof (Skool) Doel van die pos: staan om die skool te bestuur, en om. Verseker die effektiewe implementering van. leierskap. PLIGTESTAAT VAN DIE ADJUNKHOOF Titel: Adjunkhoof (Skool) Doel van die pos: Ondersteun die hoof deur hom/haar by te staan om die skool te bestuur, en om effektiewe onderwys te verseker. Verseker die effektiewe

More information

IN DIE NOORD GAUTENG HOë HOF, PRETORIA (REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA) REINETTE DEE SOUSA JARDIM...Eerste Applikant

IN DIE NOORD GAUTENG HOë HOF, PRETORIA (REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA) REINETTE DEE SOUSA JARDIM...Eerste Applikant SAFLII Note: Certain personal/private details of parties or witnesses have been redacted from this document in compliance with the law and SAFLII Policy IN DIE NOORD GAUTENG HOë HOF, PRETORIA (REPUBLIEK

More information

Mosselbaai Munisipaliteit

Mosselbaai Munisipaliteit Mosselbaai Munisipaliteit GRASIE VIR VOLDOENING VAN ADVERTENSIETEKENS Die Stadsraad het n grasietydperk van 1 Julie 2015 tot 31 Desember 2015 aan besighede toegestaan om hulle die geleentheid te bied om

More information

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (Noord-Kaapse Afdeling) DUBBEL RING TRADING 172 (EIENDOMS) BPK Appellant UITSPRAAK

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (Noord-Kaapse Afdeling) DUBBEL RING TRADING 172 (EIENDOMS) BPK Appellant UITSPRAAK Rapporteerbaar: Ja / Nee Sirkuleer onder Regters: Ja / Nee Sirkuleer onder Landdroste: Ja / Nee Sirkuleer onder Streeklanddroste: Ja / Nee IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (Noord-Kaapse Afdeling) In

More information

Provincial Gazette Provinsiale Koerant Gazete ya Xifundzankulu Kuranta ya Profense Gazethe ya Vundu

Provincial Gazette Provinsiale Koerant Gazete ya Xifundzankulu Kuranta ya Profense Gazethe ya Vundu LIMPOPO PROVINCE LIMPOPO PROVINSIE XIFUNDZANKULU XA LIMPOPO REPUBLIC REPUBLIIEK PROFENSE YA LIMPOPO OF VAN VUNDU ḼA LIMPOPO SOUTH AFRICA SUID-AFRIKA IPHROVINSI YELIMPOPO Provincial Gazette Provinsiale

More information

Prof Kobus Mentz Noordwes-Universiteit (Potchefstroomkampus)

Prof Kobus Mentz Noordwes-Universiteit (Potchefstroomkampus) Die bevordering van adjunkhoofde: Is indiensopleiding nodig? SAOU Hoofdesimposium 2012 Prof Kobus Mentz Noordwes-Universiteit (Potchefstroomkampus) Agtergrond In SA geen formele voorbereiding vir die hoofskap

More information

Tariewe

Tariewe Tariewe 2019 014 001 7014 marula.bookings@wisurf.co.za www.marulaoase.co.za INLIGTING 2019 Met aanvaarding van kwotasie is daar n 50% nie-terugbetaalbare deposito betaalbaar. Bewys van betaling moet groot

More information

ALPHA PHARM APTEEKPERSONEEL KLINIESE ONDERRIG HANDLEIDING

ALPHA PHARM APTEEKPERSONEEL KLINIESE ONDERRIG HANDLEIDING ALPHA PHARM APTEEKPERSONEEL KLINIESE ONDERRIG HANDLEIDING Inhoud Bladsy 1. Inleiding 2 2. Waarom kliniese onderrig? 2 3. Waarom afstandsonderrig? 2 4. Hoe dit werk 2 4.1 Doelstellings 2 4.2 Hoe die proses

More information

Ons is eerste! Drie nuwe produkontwikkelings deur Sanlam is baanbrekers

Ons is eerste! Drie nuwe produkontwikkelings deur Sanlam is baanbrekers Afrikaans Augustus 2013 PERSOONLIKE FINANSIES Testamente: jou idee is dalk R2 000 werd Doen ons vasvra en wen koopbewyse van Reality wen IN HIERDIE UITGAWE Laat promosiegeskenke vir jou werk Skakel jou

More information

PROPERTY VALUATION ACT WET OP EIENDOMSWAARDASIE

PROPERTY VALUATION ACT WET OP EIENDOMSWAARDASIE REPUBLIC OF SOUTH AFRICA PROPERTY VALUATION ACT REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA WET OP EIENDOMSWAARDASIE No 17, 14 ACT To provide for the establishment, functions and powers of the Office of the Valuer-General;

More information

Pasteur en Lister oorwin kieme *

Pasteur en Lister oorwin kieme * OpenStax-CNX module: m24216 1 Pasteur en Lister oorwin kieme * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 1 SOSIALE WETENSKAPPE:

More information

WEET W Ê RELD WAARHEEN DIE OPPAD IS

WEET W Ê RELD WAARHEEN DIE OPPAD IS 360 Nuusbrief van The Core Group Uitgawe 20 3 de Kwartaal September 2018 Newsletter of The Core Group Issue 20 3 nd Quarter September 2018 WEET WAARHEEN DIE W Ê RELD OPPAD IS INDEKS Vyf BTW-foute wat klein

More information

Faan: Totsiens, Dominee!, en dankie vir n besielende gesprek! Ek sal daarvan werk maak om ou Bart weer in die oggenddiens te kry!

Faan: Totsiens, Dominee!, en dankie vir n besielende gesprek! Ek sal daarvan werk maak om ou Bart weer in die oggenddiens te kry! Stad sonder mure n Toneel deur Theo de Jager Faan Louw, suksesvolle ginekoloog Bart Kruger, voormalige Blou Bul-flank, in n rystoel In Bart se woonkamer, matig luuks. Faan stoot die voordeur toe. Faan:

More information

MEMORANDUM BEROEPSPESIFIEKE BEDELING (BSB) VIR TERAPEUTE IN DIE ONDERWYS, BERADERS EN SIELKUNDIGES WAT IN DIE OPENBARE ONDERWYS IN DIENS IS

MEMORANDUM BEROEPSPESIFIEKE BEDELING (BSB) VIR TERAPEUTE IN DIE ONDERWYS, BERADERS EN SIELKUNDIGES WAT IN DIE OPENBARE ONDERWYS IN DIENS IS MEMORANDUM BEROEPSPESIFIEKE BEDELING (BSB) VIR TERAPEUTE IN DIE ONDERWYS, BERADERS EN SIELKUNDIGES WAT IN DIE OPENBARE ONDERWYS IN DIENS IS 1. DOEL VAN DIE MEMORANDUM Om (a) bepaalde aspekte van n konsep

More information