thuto Lefapha la Thuto REPHABOLIKI YA AFERIKA BORWA Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Kereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) DIPUO

Size: px
Start display at page:

Download "thuto Lefapha la Thuto REPHABOLIKI YA AFERIKA BORWA Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Kereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) DIPUO"

Transcription

1 thuto Lefapha la Thuto REPHABOLIKI YA AFERIKA BORWA Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Kereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) DIPUO SETSWANA PUOTLALELETSO YA NTLHA

2 Lefapha la Thuto Sol Plaatje House 123 Schoeman Street Private Bag X895 Pretoria 0001 South Africa Tel: Fax: Plein Street Private Bag X9023 Cape Town 8000 South Africa Tel: Fax: Lefapha la Thuto ISBN Design and Layout by: Seriti Printing (Pty) Ltd

3 TSELA YA GO BUISA BUKA E Buka e e arogantswe ka dikgaolo di le nne. Go botlhokwa gore mmuisi a buise a bo a lomaganye tshedimosetso go tswa mo dikarolong tse di farologaneng tsa tokomane e. Diteng tsa kgaolo nngwe le nngwe di tlhalosiwa fa tlase: Kgaolo 1 - Kitsiso ya Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Kgaolo e, e tlhalosa metheo le diponagalo tsa kagego tsa Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso). E fa mmuisi matseno a kharikhulamo. Kgaolo 2 Kitsiso ya Lekala la go Ithuta la Dipuo Kgaolo e, e naya tlhaloso, maitlhomo, boanamo, dikgolagano tsa dithuto, ditiro le Dipoelo tsa go Ithuta tsa Lekala la go Ithuta la Dipuo. E naya tshedimosetso e e baakanyetsang pegelo ya Dipuo. Kgaolo 3 Dipoelo tsa go Ithuta, Maemo a Tekanyatso, Diteng le Bokao Kgaolo e, e tsentse Maemo a Tekanyetso a Poelo nngwe le nngwe, ya go Ithuta ga mmogo le diteng le maemo a serutwa. Maemo a Tekanyetso a rulagantswe go thusa mmuisi go bona tsweletso e e ikaeletsweng go tloga mo Kereiting ya 10 go ya go Kereiti ya 12. Ka jalo Maemo a Tekanyetso a adilwe go anama ditsebe tse pedi. Kwa bofelong jwa kgaolo go diteng le maemo a go fitlhelela Maemo a Tekanyetso a a tshitsinngwang a a ka dirisiwang go ruta, go ithuta le go fitlhelela Maemo a Tekanyetso. Kgaolo 4 - Tekanyetso Kgaolo e e tshwaragane le ditsela tsa tekanyetso ka kakaretso tse di tlhagisiwang ke Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba. Kwa bofelong jwa kgaolo e go na le letlhomeso la Tlhaloso ya Bokgoni jwa thuto jwa serutwa se se totobaditsweng. Letlhomeso le na le khoutu, sekale le tlhaloso ya bokgoni ya kereiti nngwe le nngwe. Ditlhaloso tsa Bokgoni di rulagantswe ka tsela e e tla dirang gore mmuisi a kgone go bona tsweletso go tswa mo Kereiting ya10 go ya go ya 12. iii

4 Matshwao Matshwao a a latelang a dirisiwa go bontsha Dipoelo tsa go Ithuta, Maemo a Tekanyetso, dikereiti, dikhoutu, dikale, Ditlhaloso tsa Bokgoni, diteng le bokao. = Poelo ya go Ithuta = Maemo a Tekanyetso = Kereiti = Khoutu S = Sekale = Ditlhaloso tsa Bokgoni B k = Diteng le Bokao iv

5 DITENG TSELA YA GO BUISA BUKA E DIAKERONIMI iii ix KGAOLO YA 1: KITSISO YA PEGELO YA KHARIKHULAMO YA BOSETˇHABA 1 METHEO 1 Phetogo ya loago 2 Thuto ya dipoelo 2 Kitso e e kwa godimo le bokgoni jo bo kwa godimo 3 Tsenyeletso le bokgoni jo bo dirisiwang 3 Tsweletso 3 Kamano le phetolelo ya dithuto 3 Ditshwanelo tsa botho, boakaretsi, tikologo le bosiamisi jwa loago 4 Go fa thulaganyo ya kitso ya tlholego boleng 4 Ikanyego, boleng le nonofo 5 MOFUTA WA MOITHUTI YO O LEBELETSWENG 5 MOFUTA WA MORUTABANA YO O LEBELETSWENG 6 DIPOPEGO LE DIPONAGALO TSA KAGEGO 6 Popego ya Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba 6 Diteng tsa Dipegelo tsa Dirutwa mo lekaleng la go Ithuta la Dipuo 7 KAEDI YA LENAANETHUTO 8 v

6 KGAOLO YA 2: KITSISO YA LEKALA LA GO ITHUTA LA DIPUO 9 TLHALOSO 9 MAITLHOMO 9 BOANAMO 10 boakaretsi 10 Magato a Puo 11 DIKGOLAGANO TSA DITHUTO LE DITIRO 12 DIPOELO TSA GO ITHUTA 12 Poelo ya go Ithuta 1: Go reetsa le go bua 13 Poelo ya go Ithuta 2: Go buisa le go lebelela 13 Poelo ya go Ithuta 3: Go kwala le go tlhagisa 14 Poelo ya go Ithuta 4: Thutapuo le tiriso 14 KGAOLO YA 3: DIPOELO TSA GO ITHUTA, MAEMO A TEKANYETSO, DITENG LE BOKAO 16 Poelo ya go Ithuta 1:Go reetsa le go bua 16 Poelo ya go Ithuta 2: Go buisa le go lebelela 26 Poelo ya go Ithuta 3: Go kwala le go tlhagisa 36 Poelo ya go Ithuta 4: Thutapuo le tiriso 46 DITENG LE BOKAO MO GO FITLHELELENG MAEMO A TEKANYETSO 54 Tiriso ya ditlhangwa go ruta puo 54 Go tlhaloganya ka mo ditlhangwa di bopiwang ka teng 55 vi

7 KGAOLO YA 4: TEKANYETSO 59 MATSENO 59 GORENG GO LEKANYETSWA 59 MEFUTA YA TEKANYETSO 60 Tekanyetso ya motheo 60 Tekanyetso ya go batla makoa 60 Tekanyetso ya go aga 60 Tekanyetso ya kwa bofelong 60 TEKANYETSO E TSHWANETSE GO GO NNA JANG LE DIRA ENG 61 GO LEKANYETSWA JANG 61 MEKGWA YA TEKANYETSO 62 Tekanyetso ka mong 62 Tekanyetso ka balekane 62 Tekanyetso ya setlhopha 62 DITSELA TSA GO KOKOANYA BOSUPI JWA TEKANYETSO 62 Tekanyetso ka go lebelela 62 Tekanyetso ka teko 63 Tekanyetso ka tiro 63 GO KWALA LE GO BEGA MADUO 63 Mekgwa ya go kwala maduo 63 Go bega tiragatso le phitlhelelo 65 DITLHALOSO TSA BOKGONI 66 TLHATLOSO 66 vii

8 KA MO KARATAPEGO E TSHWANETSENG GO NNA KA TENG 66 TEKANYETSO YA BAITHUTI BA BA ITEMOGELANG DIKGORELETSO MO GO ITHUTENG 67 DITLHALOSO TSA BOKGONI TSA PUO YA GAE 68 LENAANEFOKO LA MAREO 93 viii

9 DIAKORONIMI DD LBB Lbt LTBAB MLbt PKB STKA STKT TD TKA TKT Tkt Ts Dipegelo tsa Dirutwa (Subject statements) Letlhomeso la Taolo ya Borutegi la Bosetπhaba (NQF) Lebolelateng (Aids) Lekgotla la Taolo ya Borutegi la Aferika Borwa (SAQA) Mogare wa Lebolelateng Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba (NCS) Setifikeiti sa Thuto le Katiso e e Akaretsang (GETC) Setifikeiti sa Thuto le Katiso e e Tswelelang (FETC) Thuto ya Dipoelo (OBE) Thuto le Katiso e e Akaretsang (GET) Thuto le Katiso e e Tswelelang (FET) Thulaganyo ya kitso ya tlholego (IKS) Tlhatlhobotsweledi (CASS) ix

10 x

11 KGAOLO YA 1 KITSISO YA PEGELO YA KHARIKHULAMO YA BOSETˇHABA Kamogelo ya Molaotheo wa Rephapoliki ya Aferika Borwa (Molao 108 wa 1996) e neela motheo wa phetogo le kgodiso ya kharikhulamo mo Aferika Borwa. Kwa tshimologong ya kwalo ya molaotheo go tlhagisiwa gore maikaelelo ke go: fedisa tlhaolele ya nako e e fetileng le go simolola morafe o moπwa o o ikaegileng ka dingwao tsa temokerasi, bosiamisi jwa loago le ditshwanelo tsa botho tse di tsepameng; tlhabolola matshelo a baagi botlhe le go neela batho tπhono ya go bontsha bokgoni jwa bona; aga motheo wa morafe mo temokerasing le kgololosego ya puso, e e ikaegileng ka keletso tsa batho e bile baagi botlhe ba a sireleditswe ke molao ka go lekalekana; le go aga Aferika Borwa yo o kopaneng wa temokerasi e bile a kgona go ikemela ka nosi mo ditπhabeng tse dingwe. Go ya ka molaotheo o, mongwe le mongwe o na le ditshwanelo tsa go tsweletsa thuto e puso e tshwanetseng go dira gore e fitlhelelwe ka botlalo. Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e aga motheo wa go atlegisa maikaelelo a, ka go tlhagisa Dipoelo tsa go Ithuta le Maemo a Tekanyetso, le ka go tlhalosa metheo tota ya boleng jo bo tshegeditseng kharikhulamo. METHEO Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti tsa (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e ikaegile ka metheo e e latelang: phetogo ya loago; thuto ya dipoelo; kitso e e kwa godimo le bokgoni jo bo kwa godimo; tsenyeletso le bokgoni jo bo dirisiwang; tsweletso; kamano le phetolelo ya dithuto; ditshwanelo tsa botho, boakaretsi, tikologo le bosiamisi jwa loago; go fa thulaganyo ya kitso ya tlholego boleng; le ikanyego, boleng le nonofo. 1

12 Phetogo ya loago Molaotheo wa Rephaboliki ya Aferika Borwa o aga motheo wa phetogo ya loago mo setπhabeng ka go baakanya ditlamorago tsa tlhaolele. Maitlhomo a setπhaba sa Aferika Borwa ka go dirisa mekgwa e e rileng ya go lere diphetogo a tswa mo ditlhokegong tsa go siamisa ditshiamololo tse di tlhodilweng ke kgethololo mo mabakeng otlhe a setho, bogolo jang mo thutong. Thuto mo phetogong ya loago e ikaeletse go baakanya go sa lekalekaneng mo thutong mo nakong e e fetileng, go lebelelwe, le gore ditπhono tse di lekalekanang tsa thuto di fiwa batho bothe. Go fitlhelela phetogo ya tshedisano, baagi ba Aferika Borwa ba tshwanetse go newa dithata tsa thuto ka go lemoga bokgoni jwa bona le go tlosa maparego a maitirelo go fitlhelela borutegi jo bo rileng. Thuto ya dipoelo Thuto ya dipoelo e aga motheo wa kharikhulamo ya Aferika Borwa. E leka go kgontsha baithuti botlhe go fitlhelela bokgoni jo bo kwa godimo jwa go ithuta ka go tlhoma Dipoelo tsa go Ithuta tse di tshwanetseng go fitlhelelwa kwa bofelong jwa tsamao ya thuto. Thuto ya Dipoelo e rotloetsa ditsela tsa thuto tse di itshetlegileng ka baithuti le tse di itshetlegileng ka ditiro. Pegelo ya Karikhulamo ya Bosetπhaba e bopa Dipoelo tsa go Ithuta tsa yona tsa Dikereiti tsa (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) go tswa go Dipoelotsenelelo le Dipoelotlhabololo tse di tlhotlheleditsweng ke Molaotheo le go bopiwa ka tsamaiso ya temokerasi. Dipoelotsenelelo di batla baithuti ba kgona go: lemoga le go rarabolola mathata le go dira ditshwetso ka go nagana le go itlhamela ka tsenelelo; dira ka nonofo le ba bangwe jaaka leloko la setlhopha, setheo le morafe; rulaganya, laola ditiro tsa bona ka maikarabelo le nonofo; kokoanya, sekaseka, rulaganya, le go tlhatlhoba tshedimosetso ka tsenelelo; tlhaeletsana ka nonofo a dirisa bokgoni jwa pono, botshwantshi le/kgotsa bokgoni jwa puo ka ditsela tse di farologaneng; dirisa bonetetshi le thekenoloji ka nonofo le ka tsenelelo go supa maikarabelo mo tikologong le boitekanelong jwa ba batho bangwe; le go bontsha go tlhaloganya fa lefatshe e le ngata e le nngwe ya ditsamaiso tse di golaganeng le go lemoga gore tharabololo ya mathata ga e diragale ka bojosi. Dipoelotlhabololo di batla baithuti ba kgona go: akanya le go tlhotlhomisa ditsela tse di farologaneng tsa go ithuta ka nonofo; tsaya karolo jaaka baagi ba ba boikarabelo botshelong jwa tikologo, bosetπhaba le mo merafeng ya lefatshe lotlhe; nna tshisimogo mo setsong le bontle go kgabaganya methalethale ya maemo a semorafe; tlhotlhomisa ditπhono tsa thuto le tiro; le go godisa ditπhono tsa kgwebopotlana. 2

13 Kitso e e kwa godimo le bokgoni jo bo kwa godimo Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Kereiti ya (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e ikaelela go godisetsa maemo a kitso le a bokgoni jwa moithuti kwa godimo. E baya maikaelelo a a kwa godimo a baithuti ba Aferika Borwa ba ka a fitlhelelang ka tshiamiso ya semorafe go lekwa gore batho bangwe bao ba neng mo nakong e e fetileng ba tlhoka kitso le bokgoni ba akarediwe. Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba e totobatsa maemo a bonnye jo bo tlhokagalang jwa kitso le bokgoni jo bo tshwanetseng go fitlhelelwa mo kereiting nngwe le nngwe, le go baya maemo a a fitlhelesegang a a kwa godimo mo dithutong tsotlhe. Tsenyeletso le bokgoni jo bo dirisiwang Tsenyeletso e fitlhelelwa gotlhe mo dirutweng le mo mafapheng a go ithuta. Tsenyeletso ya kitso le bokgoni go akaretsa dirutwa le mafelo a thuto e botlhokwa mo go fitlheleleng bokgoni jwa go dira jaaka di tlhalosiwa mo Letlhomesong la Taolo ya Borutegi la Bosetπhaba. Bokgoni jwa tiro bo ikaeletse go tswakanya mekgwa e le meraro ya bokgoni e e itlhaotseng - e bong, bokgoni jwa tiro ya diatla, motheo le jwa kakanyo. Ka go tsaya tsenyeletso le bokgoni jo bo dirisiwang, Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go ithuta ka kakaretso) e batla go godisa tsenyeletso ya go ithuta tiori, tiro ya diatla le kakanyo. Tsweletso Tsweletso ke tsela ya go godisa go ya pele kitso e e boteng le bokgoni jo bo kwa godimo. Dipegelo tsa Dirutwa di bontsha tsweletso go tswa mo kereiting e e rileng go ya go e nngwe. Poelo ya go Ithuta nngwe le nngwe e latelwa ke pegelo e e itlhalosang ka ga maemo a go dira a a lebeletsweng ka Poelo ya go Ithuta. Maemo a Tekanyetso a rulagantswe ka mokgwa o o bontshang kgolo ya maemo a a oketsegang mo kereiting nngwe le nngwe. Diteng le maemo a kereiti nngwe le nngwe di tla bontsha tsweletso e e simololang e le bonolo mme e oketsege go nna marara. Kamano le phetolelo ya dithuto Kamano e kaya botsalano gareng ga borutegi mo maemong kgotsa mo dikgatong tse di farologaneng tsa Letlhomeso la Taolo ya Borutegi la Bosetπhaba ka ditsela tse di rotloetsang phitlhelelo go tswa mo boruteging jo bo rileng go ya go jo bongwe. Seno se botlhokwa thata mo borutigeng jo bo welang mo karolong e le nngwe ya dithuto tse di rileng. Ka ntlha ya gore sekgamu sa Thuto le Katiso e e Tswelelang se thaetswe fa gare ga dikgamu tsa Thuto le Katiso e e Akaretsang gammogo le Thuto ya Boemo-Godimo, go botlhokwa gore Lokwalo lwa Thuto le Katiso e e Tswelelang (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) le amane le Lokwalo lwa Thuto le Katiso e e Akaretsang le borutegi mo ditseleng tseo di tshwanang le tsa go ithuta tsa Thuto ya Boemo- Godimo. Go atlega mo go fitlheleleng kamano e, kgolo ya Pegelo ya Serutwa sengwe le sengwe e akareditse go leba ka tsenelelo, tebelelo ya boemo jo bo kwa godimo jwa fa baithuti ba fetela pele go tswa mo lokwalong boruteging jwa thuto le katiso, gammogo le kitso e go solofetsweng gore e tla bo e fitlheletswe ke baithuti fa ba fetela kwa ditheong tsa thuto e e kwa godimo. 3

14 Phetolelo ya dithuto e kaya go anama ga dikarolo tsa borutegi (serutwa kgotsa maemo a motheo) ka mo di ka fetisetswang go tswa go borutegi jo bongwe go ya go jo bongwe ka ditsela tse di farologaneng tsa go ithuta tsa kgato ya Letlhomeso la Taolo ya Borutegi la Bosetπhaba. Mo maitlhomong a go oketsa phetolelo ya dithuto tse di bonweng mo dikereiting tsa le mekgwa ya go tsaya serutwa jaaka maemo a motheo a yuniti ya dikerediti di le 20 a tlhotlhomisitswe. Ditiro tse di tsentsweng mo Pegelong ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti tsa (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) di bapisega le maemo a motheo a yuniti a a maleba a a kwadisitsweng mo Letlhomesong la Taolo ya Borutegi la Bosetπhaba. Ditshwanelo tsa botho, boakaretsi, tikologo le bosiamisi jwa loago Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e batla go rotloetsa ditshwanelo tsa botho, boakaretsi, bosiamisi jwa loago le bosiamisi jwa tikologo. Dipegelo tsa Dithuto tsotlhe tse di bopilweng seπwa, di tsenyeleditswe le metheo le ditlwaelo tsa bosiamisi jwa loago le tikologo le ditshwanelo tsa botho jaaka di ranolwa mo Molaotheong wa Rephaboliki ya Aferika Borwa. Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e na le tshisimogo mo mabakeng a dipharologantsho jaaka botlhoki, go sa lekalekane, lotso, bong, puo, kgolo, bogole le mabaka a mangwe. Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e tsaya mokgwa wa boakaretsi ka go totobatsa ditlhokego tsa bonnye jo bo lebeletsweng mo baithuting botlhe. E amogela gore baithuti botlhe ba ka kgona go gola le go fitlhelela bokgoni jo bo tletseng jwa bone fa e le gore ba tla neelwa tshegetso e e tlhokagalang. Ditlhokego tse tota e leng tsa botlhale, bomorafe, maikutlo, semowa le tsa mmele tsa baithuti di tla lebelelwa ka go aga le go godisa Manaanethuto a a maleba, le ka go dirisa didiriswa tse di maleba tsa go lekanyetsa. Go fa thulaganyo ya kitso ya tlholego boleng Ka dingwaga tsa bo 1960 tiori ya botlhalebontsi e ne ya pateletsa boradithuto go lemoga gore go ditsela di le dintsi tsa go fetisa kitso gore o kgone go tlhaloganya tsa lefatshe, le gore, fa mongwe a tshwanela go tlhalosa botlhale seπwa, a tshwanetse go tsaya ditsela tse di farologaneng tse tsia. Go fitlha ka nako eo, ba mafatshe a a tlhabologileng pele ba ne ba tsaya gore bokgoni jwa go akanya, kitso ya dipalo, le bokgoni jo bo rileng jwa dipuo, le go kaya fa batho ba le botlhale fela fa ba itse go dirisa ditsela tse go na le boleng. Jaanong, batho ba lemoga dipharologano tse di anameng tsa thulaganyo ya kitso tse ka tsona batho ba tlisang tlhaloso ka tsona, le go golaganya bokao mo lefatsheng le ba tshelang mo go lona. Dithulaganyo tsa kitso ya tlholego mo maemong a Aferika Borwa, di kaya kitso e e tseneletseng mo kakanyong ya filosofi ya Aferika le ditiragatso tsa semorafe tse di nnileng teng mo dingwageng di le dikete tse di fetileng. Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e akareditse kakanyo ya Thulaganyo ya Kitso ya Tlholego mo teng ga Dipegelo tsa dirutwa. E amogela gore naga rona e humile ka ditiragalo le boswa jaaka di nnile le seabe mo go dingwao tse di tsentsweng mo Molaotheong. Dintlha di le dintsi tse di farologaneng di akareditswe mo go kgonagalang go thusa go rarabolola mathata a a ka tswang a le gone mo dirutweng tsotlhe. 4

15 Ikanyego, boleng le nonofo Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e ikaelela go atlega mo ikanyegong ka go leka go fitlhelela lenaanetsamaiso la diphetogo le ka go neelana ka thuto e e bapisegang ka boleng, bophara le boteng le ya dinaga tse dingwe. Netefatso ya boleng e tshwanetse go diragatswa go ya ka ditlhokego tsa Molao wa Lekgotla la Taolo ya Borutegi la Aferika Borwa (Molao wa 58 wa 1995), Melawana ya Netefatso ya Boleng ya Thuto le Katiso, le Molao wa Netefatso ya Boleng ya Thuto le Katiso e e Tswelelang (Molao wa 58 wa 2001). MOFUTA WA MOITHUTI YO O LEBELETSWENG Selo se se leng botlhokwa thata mo kgolong ya rona jaaka batho, ke ditlwaelo tse di nayang bokao jwa semowa le botlhale mo loetong lwa botshelo. Manifesto on Values, Education and Democracy, (Lefapha la Thuto, 2001: 9-10) o supa tse di latelang ka thuto le boleng: Values and morality give meaning to our individual and social relationships. They are the common currencies that help make life more meaningful than might otherwise have been. An education system does not exist to simply serve a market, important as that may be for economic growth and material prosperity. Its primary purpose must be to enrich the individual, and by extension, the broader society. Mofuta wa moithuti yo o lebeletsweng ke yo o tla tlhotlheletswang ka tsela e e siameng ka boleng le go dira go ya ka dikgatlhego tsa morafe, go ikaegilwe ka go tlotla temokerasi, tekatekanyo, tlotlo ya botho, le bosiamisi jwa loago jaaka di rotloediwa mo Molaotheong. Moithuti yo o tswang mo sekgamung sa Thuto le Katiso e e Tswelelang o tshwanetse gore a bontshe le phitlhelelo ya Dipoelotsenelelo le Dipoelotlhabololo tse di kwadilweng pelenyana mo lokwalong lo. Dirutwa tsa Konôkonô, di rotloetsa phitlhelelo ya Dipoelotsenelelo le Dipoelotlhabololo ka kopanelo, fa dirutwa tse di rileng tsa dithuto tsa Motheo le tse di ikgethelwang nngwe le nngwe, e rotloetsa phitlhelelo ya Dipoelotsenelelo le Dipoelotlhabololo tse di rileng. Go tlaleletsa go se se fa godimo, moithuti yo o tswang mo legatong la Thuto le Katiso e e Tswelelang tshwanetse go: kgona go fitlhelela, le go tswelela mo thutong le katisong ya botshelo jotlhe ya boleng jo bo siameng; bontsha bokgoni jwa go nagana ka tsenelelo le tatelano, tshekatsheko, ka tsela ya bogotlhe le e e tlhamaletseng; le go kgona go fetisetsa bokgoni go tswa mo maemong a a tlwaelegileng go ya go a a sa tlwaelegang; 5

16 MOFUTA WA MORUTABANA YO O LEBELETSWENG Barutabana botlhe le boradithuto ba bangwe ke baabi ba bagolo ba phetogo ya thuto mo Aferika Borwa. Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e batla barutabana ba ba nang le makwalo a go ruta, bokgoni, boineelo le tlhokomelo. Fa ba na le tsotlhe tse, ba tla kgona go diragatsa ditiro tsa mefuta tse di kwadilweng mo lokwalong lwa Phitlhelelo le Maemo a a amogelesegang a Boradithuto. Seno se akaretsa go nna batsereganyi ba thuto; bafetoledi le batlhami ba Manaane a go ithuta le didiriswa tsa go ruta le go ithuta, baeteledipele, batsamaisi le balaodi, baithuti, babatlisisi le barutwana ba leruri, baagi ba tikologo le baagi mo nageng, baruti, balekanyetsi ba dithuto le baitseanape ba dirutwa. DIPOPEGO LE DIPONAGALO TSA KAGEGO Popego ya Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e na le Lokwalo lwa Tebokakaretso, Letlhomeso la Pholisi ya Borutegi le Tekanyetso le Dipegelo tsa Dirutwa. Dirutwa tse di mo Pegelong ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) di arogantswe ka mafapha a go ithuta. Lekala la go Ithuta ke eng? Lekala la go Ithuta ke karolo e e dirang jaaka legae la dirutwa tse di tsamaelalang e bile e atlegisa go tlhangwa ga melao e e bopang Lokwalong lwa Thuto le Katiso e e Tswelelang (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso). Kgaoganyo ya makala a go Ithuta a Dikereiti e ela tlhoko kamano ya sekgamu sa Thuto le Katiso e e le Akaretsang sa Thuto e Kgolo, mmogo le dikema tsa dikarologantsho mo dinageng tse dingwe. Le fa go kwalwa ga Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso) e tsere mafapha a thulaganyo a le somepedi a Letlhomeso la taolo ya Borutegi la Bosetπhaba jaaka ntlha ya yona ya tshimologo, go tshwanetse ga gatelelwa gore mafapha a, a thulaganyo a Letlhomeso la Borutegi la Bosetπhaba ga se gore ke mafapha a go ithuta kgotsa mafapha a kitso, mme fela a golagantswe le dikarologantsho tsa ditiro. Ditlhopha tse di latelang tsa dirutwa di kgaogantswe ka Makala a go Ithuta go thusa baithuti go kopanya dithuto tsa bona: Dipuo (Dirutwa tsa konôkonô); Botshwantshi le Setso; Dithuto tsa Kgwebo, Papatso ya kgwebo, Tsamaiso le Dithuto tsa Ditirelo; Thuto ya go bopa didiriswa, boenjenere le thekenoloji; 6

17 Bonetetshi jwa Botho le Loago le Dipuo; le Bonetetshi jwa Tlhago, Dipalo, Khomputara, Bonetetshi jwa tsa Botshelo le Temothuo. Serutwa ke eng? Bogologolo serutwa se ne se tlhalosiwa e le karolo e e rileng ya kitso ya botlhalefi. Kitso e ya serutwa e ne e gatelela go rutiwa ga kitso ya sengwe go na le thuto ka ga bokgoni, tshedisano le boitshwaro. Dirutwa di ne di lejwa ke bangwe jaaka dilo tse di sa fetogeng le go ema felo go le gongwe ka melelwane e e gagametseng. Go le gontsi, dirutwa di ne di gatelela bogolo kitso e e neng e abelwa ke ba mafatshe a Bophirima. Mo kharikhulamong e e ikaegileng ka dipoelo jaaka Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba Dikereiti (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso), melelwane ya dirutwa ga e bonale. Kitso e golaganya teori, bokgoni le boleng. Dirutwa di tsewa jaaka sengwe se se fetofetogang, le gore ka gale di tsibogela mefutafuta ya kitso, go akaretsa le kitso e bogologolo e neng e sa akaretswa mo kharikhulamong ya semmuso. Serutwa mo kharikhulamong e e ikaegileng ka dipoelo, se tlhaloswa ka bophara ka Dipoelo tsa go Ithuta e seng fela ka diteng tsa sona. Mo a Aferika Borwa, Dipoelo tsa go Ithuta di tshwanetse, go ya ka popego ya tsone, go kgontsha katlego mo go fitlheleleng Dipoelotsenelelo le Dipoelotlhabololo. Dipoelo tsa go Ithuta di tlhalositswe ka botlalo e bile di ka diriswa ka mekgwa e e farologaneng, go neela tπhono ya go akarediwa mo ditshwaelong tsa metlheng. Poelo ya go Ithuta ke eng? Poelo ya go Ithuta ke pegelo ya dipholo tse di ikaeletsweng tsa go ithuta le go ruta. E tlhalosa kitso, bokgoni le meetlo tse baithuti ba tshwanetseng go nna natso kwa bofelong jwa STKT. Maemo a Tekanyetso ke eng? Maemo a Tekanyetso ke ditlhokego tse mmogo di tlhalosang se moithuti a tshwanetseng go se itse le go kgona go se dira go supa phitlhelelo ya Dipoelo tsa go Ithuta mo kereiting e e rileng. Di tsentse kitso, bokgoni le meetlo e e tlhokegang go fitlhelela Dipoelo tsa go Ithuta. Maemo a Tekanyetso mo poelong nngwe le nngwe ya go Ithuta a supa tsotlhe, ka mo tsweletso ya go tlhaloganya e diragalang ka teng go tswa mo kereiting e e rileng go ya go e nngwe. 7

18 Diteng tsa Dipegelo tsa Dirutwa mo Lekaleng la go Ithuta Dipuo Pegelo ya Serutwa sengwe le sengwe mo Lekaleng la go Ithuta la Dipuo e na le dikgaolo di le nne le lenaanefoko la mareo. Kgaolo 1, Kitsiso ya Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba: Kgaolo e, ya kakaretso e itsise Pegelo ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba (Tsela ya go Ithuta ya Kakaretso). Kgaolo 2, Kitsiso ya Lekala la go Ithuta la Dipuo: Kgaolo e, e itsise diponagalo tsa botlhokwa tsa Lekala la go Ithuta la Dipuo. E na le tlhaloso ya serutwa, maitlhomo, boanamo, dikgolagano tsa thuto le ditiro le Dipoelo tsa go Ithuta tsa Dipuo. Kgaolo 3, Dipoelo tsa go Ithuta, Maemo a Tekanyetso, Diteng le Bokao: Kgaolo e, e na le Dipoelo tsa go Ithuta le Maemo a Tekanyetso a a tsamaelanang le tsona mmogo le diteng le bokao go fitlhelela Maemo a Tekanyetso. Kgaolo 4, Tekanyetso: Kgaolo e, e thadisa dintlha tsa motheo, tsa tekanyetso le go dira ditlhagiso ka go kwala le go bega ka tekanyetso. E rulagantse ditlhaloso tsa bokgoni tsa serutwa ka tatelano. Lenaanefoko la mareo: Mo go leng maleba, go rulagantswe mareo a a tlhophilweng, a a akaretsang le a a leng maleba le dirutwa e bile a tlhalosiwa ka boripana mo kgaolong e. KAEDI YA LENAANETHUTO Kaedi ya Lenaanethuto le tlhalosa ka botlalo boanamo jwa go ithuta le jwa tekanyetso mo dikereiting di le tharo tsa kgato ya Thuto le Katiso e e Tswelelang. Ke leano le le netefatsang gore baithuti ba atlega go fitlhelela Dipoelothuto jaaka di tlhaoletswe ke Maemo a Tekanyetso a kereiti e e rileng. Kaedi ya Lenaanethuto, le thusa barutabana le bakwadi ba bangwe ba manaane a go ithuta go aga le go tlhama thuto ya boleng jo bo kwa godimo jwa go ruta le go ithuta, gammogo le manaanetekanyetso. 8

19 KGAOLO 2 KITSISO YA LEKALA LA GO ITHUTA LA DIPUO TLHALOSO Puo ke sediriswa sa kakanyo le tlhaeletsano. Ke ka puo go tlhagisiwang pharologano ya setso le kgolagano ya bomorafe le ka mo di tlhalosiwang le go tlhamiwa ka teng. Go ithuta go dirisa puo ka nonofo go kgontsha baithuti go nagana le go bona kitso, go itlhalosa, go tlhagisa maikutlo le dikakanyo, go dirisana mmogo le ba bangwe le go tlhaloganya tulo ya bona. MAITLHOMO Ka ntlha ya pharologano ya puo le setso mo Aferika Borwa, baagi ba yona ba tshwanetse go tlhaeletsana go sena maparego mo puong, le go rotloetsa, go tlotla le go, tlhaloganya ditso le dipuo tse dingwe. Go farologana ga dipuo tse di buiwang mo nageng e go a tlotlwa e bile go newa boleng mo molaotheong ka go nna le dipuo tsa semmuso di le somenngwe le Pholisi ya Puo mo Thutong e e rotloetsang thuto ya dipuodintsi. Baithuti ba pateletsega go akaretsa bonnye, dipuo di le pedi tsa semmuso jaaka dirutwa tsa Konôkonô, dipuo tse dingwe di ka tsewa jaaka karolo ya Motheo le/kgotsa ya tse di ikgethelwang. Mo sekgamung sa Thuto le Katiso e e Tswelelang kitso e e tseneletseng ya puo ya gae ya baithuti e a godisiwa mme e fa ka motheo wa go ithuta dipuo tsa tlaleletso. Ka nako ya fa baithuti ba fitlha mo Kereiting ya 10, ba tla bo ba itemogetse le go tlhotlhomisa dipuo tsa tlaleletso mme ba tla bo ba setse ba dirisitse dipuo tsa tlaleletso go ithuta. Mo sekgamung sa Thuto le Katiso e e Tswelelang kharikhulamo e naya baithuti ditπhono tsa go matlafatsa le go godisa kgono ya bokgoni jwa dipuo tse dintsi. Mo tsamaong ya go ithuta, baithuti ba lebeletswe go dirisa puo ka thelelo, bokgoni le ka nepagalo mo maemong a mantsi a a farologaneng. Ba tsaya maikarabelo a magolo mo go ithuteng ga bona le go dirisa bokgoni jwa puo mo ditseleng tse di gwetlhang le tse di marara. Mefuta e e tlhokegang ya dilitheresi tse di farologaneng, e e kgontshang go tsaya karolo ka nonofo mo setπhabeng le mo mafelong o madirelo mo ekonoming ya lefatshe lotlhe ya ngwagakgolo wa some a mabedi le bongwe (21), e godile go gaisa go reetsa le go bua, puiso, go kwala ditlhangwa tsa segologolo go akaretsa, ditsela tse di farologaneng jaaka mefuta ya tlhaeletsano, kerafo, tshedimosetso, khomputara, setso le litheresi e e tseneletseng. Kharikhulamo ya Dipuo e baakanyetsa baithuti dikgwetlho tse ba tla rakanang le tsona jaaka baagi ba Aferika Borwa le maloko a baagi ba lefatshe ka kakaretso. 9

20 Kharikhulamo ya Thuto le Katiso e e tswelelang e kgontsha baithuti botlhe go fitlhelela bogolo jwa ditlhokego tsa Dipoelotsenelelo le Dipoelotlhabololo go akaretswa maitlhomo a a latelang: Atolosa le go totobatsa bokgoni jwa puo jo bo agilweng mo sekgamung sa Thuto le Katiso e Akaretsang, go akaretsa bokgoni jwa puo ya kgopolo e e tlhokagalang mo thutong ya botlhalefi mo kharikhulamong yotlhe, le temogo ya bontle le go itumelela ditlhangwa gore ba tle ba kgone go reetsa, bua, buisa/lebelela le go kwala/tlhagisa ka go itshepa. Bokgoni jono le maikutlo a motho ka sengwe/mongwe di bopa motheo wa thuto ya leruri. Dirisa puo ka tshwanelo mo maemong a gale a botshelo le go tsaya tsia bareetsi, maitlhomo le bokao. Itlhalosa le go netefatsa dikakanyo tsa bona, ditebo le maikutlo ka go itshepa, go ikemela le go nna batho ba ba naganang ka tsenelelo. Dirisa puo le boikakanyetsi jwa bona go emela le go tlhotlhomisa maitemogelo a botho. Ka go mekamekana le mefuta e mentsi e e farologaneng ya ditlhangwa, baithuti ba kgona go akanya ka botshelo le maitemogelo a bona le go nna le dikakanyo tse di farologaneng mo botshelong. Dirisa puo go fitlhelela le go laola tshedimosetso e le go ithuta mo kharikhulamong yotlhe le mo bokaong jo bontsi jo bo farologaneng. Litheresi ya tshedimosetso ke bokgoni jo bo botlhokwa mo dingwageng tsa boamogelakitso le go bopa motheo wa thuto ya leruri. Dirisa puo jaaka sediriswa sa go akanya ka tsenelelo le ka boitlhamedi. Maitlhomo a, a lemoga gore kitso e bopiwa mo loagong ka botselaganyi gareng ga puo le boakanyi. Tlhagisa dikakanyo tse di akantsweng sentle ka dintlha tsa dingwao le meetlo. Go aga meetlo ya bona, baithuti ba mekamekana le ditlhangwa tse di amang ditshwanelo tsa botho le maikarabelo jaaka ditshwanelo tsa bana, basadi, digole, batsofe le dintlha tse di amanang le bomorafe, setso, kakanyo e e rileng, maemo, ditumelo, bong, lebolelateng le mogare wa lebolelateng, kgololosego ya puo, tlhatlhobo ya ditlhangwa le tikologo. Mekamekana ka tsenelelo le mefuta e mentsi e e farologaneng ya ditlhangwa. Baithuti ba tla lemoga le go gwetlha dikakanyo tsa batho ba bangwe, meetlo le tlhotlheletso ya maemo a motho tse di fitlhelwang mo ditlhangweng. Lemoga go sa lekalekaneng ka maemo ga mefuta e e farologaneng ya dipuo le ditiriso tse di farologaneng tsa dipuo. Baithuti ba tla kgona go gwetlha tiriso ya puo e le nngwe e e rileng go gaisa tse dingwe le go dirisa ditshwanelo tsa bona tsa puo mo boaging jwa fa go buiwang dipuo di le dintsi. BOANAMO Boakaretsi Go ruta le go lekanyetsa dipuo go tshwanetse go neela tπhono ya boakaretsi jwa baithuti botlhe, mme ditsela tsa go thusa baithuti botlhe di tshwanetse go bonwa di fitlhelela kgotsa di tlhagisa ditlhangwa tsa puo. Baithuti bangwe ba ba itemogelang dikgoreletsi ba ka se kgone go fitlhelela Maemo a Tekanyetso mangwe jaaka a neetswe mo Pegelong ya Kharikhulamo ya Bosetπhaba. Ka jalo dintlha tse di latelang di tshwanetse tsa elwa tlhoko: Mareo, tlhalosa, anela, bua ka ga, boeletsa, kwalolola ka mafoko a gago, bua, botsa le tlotla a 10

21 tshwanetse go tlhaloganngwa jaaka a akaretsa mefuta ya tlhaeletsano ya molomo le eo e seng ya molomo, go akaretswa le tlhaeletsano ya matsogo le didiriswa tsa tlhaeletsano. Lefoko tlhaeletsano ya molomo le akaretsa tlhaeletsano ya matsogo le didiriswa tsa tlhaeletsano. Fela jalo, lefoko puo ya molomo le akaretsa tlhaeletsano ya matsogo le mefuta mengwe ya tlhaeletsano. Mareo reetsa, leba, buisa le go lebelela, a akaretsa mefuta ya tlhaeletsano e e jaaka go lebelela dipounama fa mongwe a bua le go lebelela ka tlhokomelo puo ya matsogo. Baithuti ba ba nang le kgolofalo ya pono ba ka tlhoka didiriswa le dikwalo jaaka Boreili, digatisamantswe, mokwalo o mogolo, didiriswa tse di ka angwang, le ditshwantsho tse di takilweng. Lereo bona le ka tlhaloswa ka go diragatswa. Fa go twe buisa go akaretswa metswedi e e jaaka Boreili le dibuka tse di buang. Magato a puo Go ithuta puo mo STKT go akaretsa dipuo tsotlhe tsa semmuso: Afrikaans, English, isindebele, isixhosa, isizulu, Sesotho, Sesotho sa Leboa (Sepedi), Setswana, Siswati, Tshivenda Xitsonga, le Puo ya Matsogo mme go ka katolosetswa go dipuo tse dingwe tse di dumelelwang ke Lekgotla la Dipuo tsotlhe tsa Aferika Borwa. Dipegelo tsa Dirutwa tsa Puo ya Gae, Puotlaleletso ya Ntlha le Puotlaleletso ya Bobedi di ka fetolelwa mo dipuong tse di amogetsweng tsa seeng mme dipuo tse di ka rutwa mo dikarolong tsa Motheo kgotsa tse di ikgethelwang tsa Kharikhulamo. Dipuo tsotlhe di ka rutwa go ya ka magato a a latelang: Puo ya Gae: Puo ya gae ya moithuti e tshwanetse go matlafatswa le go godisiwa go mo naya motheo o o tiileng wa go ka ithuta dipuo tsa tlaleletso. Mo sekgamung sa Thuto le Katiso, e e Tswelelang dipuo tsotlhe tsa semmuso tsa Aferika Borwa di na le Dipoelo tsa go Ithuta tsa Puo ya Gae tsa boleng jo bo ka lekalekanngwang le jwa dithuto lefatsheng lotlhe. Seno se tsamaelana le ditlhokego tsa Molaotheo tsa go tsaya dipuo tsotlhe ka maemo a a lekanang. Kgato ya go tlhaloganya puo ya gae e tshwanetse go nna mo maemong a e leng gore e ka dirisiwa jaaka puo ya go ruta le go ithuta. Bokgoni ba go reetsa le go bua bo ka godisetswa pele le go tokafadiwa, fela kgatelelo mo legatong le, e tla nna mo go godiseng bokgoni jwa go buisa le go kwala. Puotlaleletso ya Ntlha: Go ithuta Puotlaleletso ya Ntlha, go tla rotloetsa tiriso ya dipuodintsi le tlhaeletsano mo gareg ga ditso. Dipoelo tsa go Ithuta tsa Puotlaleletso ya Ntlha di na le dikgato tsa bokgeleke jwa go dirisa dipuo jo bo fitlhelelang dikgato tsotlhe tse di tlhokegang go ithuta ka tsenelelo mo kharikhulamong yotlhe bogolo jang ka baithuti ba ka ithuta ka yone ka go e dirisa mo nageng ya rona. Seno se akaretsa bokgoni jwa tlhaloganyo ya kgopolo le ya botlhalefi mo dipuong tse di tlhokagalang mo go akanyeng le go ithuteng. Seno se akaretsa dipuo tsotlhe tsa semmuso. Go tla gatelelwa ka tekano bokgoni jwa go reetsa, go bua, go buisa le go kwala. Puotlaleletso ya Bobedi: Go ithuta Puotlaleletso ya Bobedi, go tsweletsa pele thotloetso ya tiriso ya dipuodintsi le tlhaeletsano ya mo ditsong tsotlhe ka go farologana. Le fa bokgoni ba go buisa le go kwala 11

22 bo tla godisiwa, mo legatong le, kgatelelo e tla nna thata mo kgodisong ya bokgoni jwa go reetsa le go bua. Legato la Puotlaleletso ya Bobedi le tshwanetse go tota tokafatso ya tlhaeletsano magareng ga batho. Mo karolong ya dirutwa tsa Konôkonô tsa sekgamu sa Thuto le Katiso e e Tswelelang, baithuti botlhe ba tshwanetse go ithuta dipuo di le pedi tsa semmuso, ya ntlha e nne mo legatong la Puo ya Gae, fa e nngwe e le mo legatong la Puotlaleletso ya Ntlha kgotsa Puo ya Gae. E nngwe ya dipuo tse, mo karolong ya dirutwa tsa Konôkonô, e nne Puo ya go ruta le go ithuta. Mo karolong ya dirutwa tsa Motheo le tse di ikgethelwang, dipuo tsa semmuso dipuo di ka ithutiwa jaaka Puo ya Gae, Puotlaleletso ya Ntlha le/kgotsa Puotlaleletso ya Bobedi mo baithuting ba ba nang le kgatlhego e e rileng mo dipuong go tsweletsa pele go ithuta dipuo dintsi. DIKGOLAGANO TSA DITHUTO LE DITIRO Mo sekgamung sa Thuto le Katiso e e Tswelelang, dipuo di ithutiwa mo Karolong ya go Ithuta ya Dipuo; mo legatong la Thuto le Katiso e e Tswelelang, Lekala la go Ithuta la Dipuo le golagana le lefapha la thulaganyo ya go ithuta Thuto ya Tlhaeletsano le Puo la Lekgotla la Taolo ya Borutegi la Aferika Borwa: Go netefatsa tsweletso, metheo e e rulaganyang e e dirisitswe gape jaaka mo sekgamung sa Thuto le Katiso e e Akaretsang Kakaretso: dirisiwa: bokgoni jwa puo jwa go reetsa, go bua, go buisa le go kwala ke motheo mo kgodisong ya Dipoelo tsa go Ithuta; le tiriso ya mefuta e mentsi e e farologaneng ya ditlhangwa e letla baithuti go tlhatlhoba dintlha tsa bona, tsa setπhaba le tsa lefatshe lotlhe ka kakaretso le go aga kitso e e golang ya mo lefatsheng. Go ithuta dipuo go ka lebisa kwa ditirong tse di ikaegileng ka puo jaaka bokwadi jwa dikgang, phetolelo, thutapuo, thekiso, bobapatsi, thuto ya bogolaganyi jwa tsa matlhale jj. Le fa go le jalo, go totobetse gore dipuo ke motheo wa go ithuta, e seng fela mo botshelong jwa ka metlha, le kwa madirelong. Go nna le kgolo mo kgwebong, go ikaegile ka bokgoni jo moithuti a nang le jona mo puong. Mo lefatsheng le le tletseng kgwetlho e e kwa godimo ya thekenoloji, gore moithuti a fitlhelele sengwe, go ikaegile ka bokgoni jwa gagwe jwa tlhaeletsano. Puo ke senotlele sa gotlhe. Fa puo e sa rutiwa sentle ditsela di le dintsi tsa moithuti di ka tswalega. Bokgoni jwa go buisa go kwala le go tlhaeletsana ke motheo wa go kgontsha moithuti go feleletsa ditiro tsa ka metlha, le go nna le seabe mo dithutong tsa botshelo tse moithuti a di tlhokang go ka mekamekana le botshelo. Puo ke sediriswa se se ka thusang moithuti mo tsweletsong ya botsalano le batho ba ba leng mo tikologong e a leng mo go yona. Tshisimogo e puo e dirisiwang ka yone, e tlisa katlego kgotsa thetelelo ya go dira botsalano gantsi mo bathong. 12

23 DIPOELO TSA GO ITHUTA Boanamo le maitlhomo tse di umakilweng fa godimo di kgobokantswe mo Dipoelong tsa go Ithuta di le nne. Le fa Dipoelo tseno tsa go Ithuta di kgaogantswe, nngwe le nngwe e ikemetse ka boyone di tshwanetse go rutwa le go lekanyetswa mmogo. Poelo ya go Ithuta 1: Go reetsa le go bua Moithuti o kgona go reetsa le go bua ka maitlhomo a a farologaneng go baamogedi ba tshedimosetso le mo bokaong jo bo farologaneng. Baithuti ba tlhaloganya gore go bua le go reetsa ke ditiro tse di tlwaelegileng mo botshelong jwa ka gale tse di diragalang mo maemong a a rileng le mo maitlhomong le mo baamogeding ba tshedimosetso ba ba farologaneng, le gore mefuta ya ditlhangwa tsa molomo le tirisopuo e e maleba di a farologana. Ba lemoga le go dirisa ditlhangwa tse di maleba tsa molomo le tirisopuo mo maemong a semmuso le a e seng a semmuso. Go reetsa le go bua ke pinagare ya dirutwa tsotlhe. Ka ditsela tse di nonofileng tsa go reetsa le go bua, baithuti ba kgobokanya le go tlhotlha tshedimosetso mmogo, aga kitso, rarabolola mathata le go tlhagisa dikakanyo le dintlhakemo. Bokgoni jwa go reetsa ka tsenelelo go kgontsha baithuti go lemoga meetlo le maikutlo ka sengwe/mongwe tse di fitlhelwang mo ditlhangweng le go gwetlha go tsaya letlhakore le puo ya go tlhotlheletsa ka botlhale. Poelo ya go Ithuta 2: Go buisa le go lebelela Moithuti o kgona go buisa le go lebelela, go tlhaloganya le go tlhatlhoba ka tsenelelo mme a tsibogela mefuta e mentsi e e farologaneng ya ditlhangwa. Bokgoni jo bo agegileng sentle jwa go buisa le go lebelela ke pinagare mo tsweletsong ya go ithuta mo kharikhulamong ka bophara le go tsaya karolo ka botlalo mo botshelong jwa ka gale le kwa ditirong. Baithuti ba ikgodisa mo bokgoning jwa go buisa le go lebelela mefuta e mentsi e e farologaneng ya dintlhangwa, tse di kwa wang le tse di sa kwalweng go akaretswa tse di bonwang le tsa tshedimosetso. Baithuti ba lemoga ka mo dikwalo le mekgwa ya go dirisa puo di bontshang maitlhomo, baamogedi ba tshedimosetso le maemo a setlhangwa ka teng. Baithuti ba dirisa mefuta e e farologaneng ya ditsela tsa go buisa le go lebelela go ikaegilwe ka maitlhomo a bona a go buisa le mofuta wa setlhangwa. Ba aga bokao go tswa mo ditlhangweng, lemoga meetlo le go itlhoma mme ba tsibogela ka tshwanelo. Ka go buisa le go lebelela baithuti ba batlisisa le go tsaya tshwetso ka botsalano jwa seemo sa bona le batho bangwe. Puiso ya ditlhangwa tse di kwadilweng e neela boithuti dikao tse ba ka di dirisang fa ba ikwalela. 13

24 Poelo ya go Ithuta 3: Go kwala le go tlhagisa Moithuti o kgona go kwala le go tlhagisa mo mefuteng e mentsi e e farologaneng ya maitlhomo le go baamogedi ba tshedimosetso a dirisa melawana le dipopego tse di maleba mo bokaong jo bo farologaneng. Go kwala ke sediriswa se segolo sa go tlhaeletsana o o dumelelang mokwadi go bopa le go tlhaeletsa mogopolo le dikakanyo ka tomagano. Go kwala kgapetsakgapetsa mo maemong, ditiro le mafapha a dirutwa a a farologaneng go kgontsha baithuti go tlhaeletsana ka mokgwa wa tirisano le wa boitlhamedi. Maitlhomo ke go tlhagisa bakwadi ba ba nonofileng, le ba ba kgonang go fetoga bonolo, bao ba tla kgonang go dirisa bokgoni jwa bona go bopa ditlhangwa tse di maleba tse di kwadilweng, bonwang le tsa ditlhangwa tse di dirisang ditsela tsa tlhaeletsano tse di farologaneng mo maitlhomong a a farologaneng. Poelo ya go Ithuta 4: Thutapuo le tiriso Moithuti o kgona go dirisa dipopi le melawana ya tiriso ya puo ka tsela e e maleba le ka nonofo. Ka go dirisa ditlhangwa tse di farologaneng kitso ya baithuti ya tlotlontswe e a oketsega le go tlhaloganya popegopuo mme ba di dirise ka tshwanelo. Baithuti ba nna le maitemogelo a a tseneletseng a ka fao meetlo le tlhotlheletso ya maemo a motho di ageletsweng mo puong ka teng gammogo le gore puo e ka dirisiwa jang go susumetsa batho. 14

25 15

26 KGAOLO 3 DIPOELO TSA GO ITHUTA, MAEMO A TEKANYETSO, DITENG LE BOKAO Kereiti ya 10 Poelo ya go Ithuta ya 1 Go reetsa le go bua Moithuti o kgona go reetsa le go bua ka maitlhomo a a farologaneng, go baamogedi ba tshedimosetso le bokaong jo bo farologaneng. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha kitso ya mefuta e e farologaneng ya tlhaeletsano ya molomo e e dirisiwang go tlhaeletsana le batho ba bangwe: ithuta le go abelana ka dikakanyo supa go tlhaloganya dikgopolo, tshwaela ka maitemongelo, dibela dikakanyo, tsiboga a sa ipaakanya, tlhagisa kanelo; simolola le go tsweletsa motlotlo e bile o simolola go nna le bokgoni jwa go refosana mo puong, tlatsa diphatlha le go rotloetsa mo go leng maleba; neela le go latela ditsela le ditaelo; tsaya karolo mo dipuisanong tsa ditlhopha ka go tlhagisa dikakanyo le megopolo ya gagwe, go reetsa le go tlotla dikakanyo tsa ba bangwe, a ntse a mekamekana le dintlha tse di farologaneng jaaka boakaretsi le tlhotlheletso ya maemo a motho, le dintlha tsa tikologo, boitshwaro, tshedisano le tsa setso, le dintlha tsa ditshwanelo tsa botho; tsaya karolo mo dipuisanong, dikganetsanong, dikopanong tsa semmuso a latela ditsela tse di siameng; itsise sebui le go digela ka ditebogo; tsamaisa dipotsolotso tse di tlhamaletseng le go bega ka diphitlhelelo mo go leng maleba. 16

27 Kereiti ya 11 Kereiti ya 12 Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha kitso ya mefuta e e farologaneng ya tlhaeletsano ya molomo ma maitlhomong a go tlhaeletsana le batho ba bangwe: ithuta le go abelana ka dikakanyo, supa go tlhaloganya dikgopolo, tshwaela ka maitemogelo, emelela ntlha, go tsiboga a sa ipaakanya, buisetsa kwa godimo, le go anela; simolola le go tsweletsa motlotlo ka go bontsha bokgoni jo bo maleba jwa thefosano mo motlotlong, tlatsa diphatlha le go rotloetsa mo go leng maleba; neela le go latela ditsela le ditaelo ka nepagalo e e golang; tsaya karolo mo dipuisanong tsa ditlhopha go tlhagisa dikakanyo le megopolo ya gagwe, go reetsa le go tlotla tsa ba bangwe, a ntse a mekamekana le mefuta ya dintlha tse di jaaka boakaretsi le tlhotlheletso ya maemo a motho, tikologo, melao ya boitshwaro le tshedisano le tsa setso le dintlha tsa ditshwanelo tsa botho; tsaya karolo mo dipuisanong mo ditlhopheng, dikganetsanong, le dikopanong tsa semmuso a latela ditsela tse di siameng; itsise sebui ka botlalo le go digela ka ditebogo; dirisa bokgoni jwa dipotsotherisano le go bega ka diphitlhelelo mo go leng maleba. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha kitso ya mefuta e e farologaneng ya tlhaeletsano ya molomo mo maitlhomong a go tlhaeletsana le batho ba bangwe: ithuta le go abelana ka dikakanyo, supa go tlhaloganya dikgopolo, ka maitemogelo, emelela ntlha, go tsiboga a sa ipaakanya, buisetsa kwa godimo, le go anela; simolola le go tsweletsa motlotlo ka go bontsha bokgoni jo bo maleba jwa thefosano mo motlotlong, tlatsa diphatlha le go rotloetsa mo go leng maleba; neela le go latela ditsela le ditaelo ka nepagalo; tsaya karolo mo dipuisanong tsa ditlhopha ka nonofo go tlhagisa dikakanyo le megopolo ya gagwe le go reetsa le go tlotla tsa ba bangwe, a ntse a mekamekana le mefuta ya dintlha tse di jaaka boakaretsi le tlhotlheletso ya maemo a motho, tikologo, melao ya boitshwaro le tshedisano le setso le tsa dintlha tsa ditshwanelo tsa botho; tsaya karolo mo dipuisanong mo ditlhopheng, dikganetsanong, diforamong le dikopanong tsa semmuso a latela ditsela tse di siameng; itsise sebui le go digela ka ditebogo; dirisa bokgoni jwa dipotsotherisano le go bega ka diphitlhelelo mo go leng maleba. 17

28 Kereiti ya 10 Poelo ya go Ithuta ya 1 (Tsweletso) Go reetsa le go bua Moithuti o kgona go reetsa le go bua ka maitlhomo a a farologaneng, go baamogedi ba tshedimosetso le mo bokaong jo bo farologaneng. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha bokgoni jwa go rulaganya le go batlisisa ka maitlhomo a go dira ditlhagiso tsa molomo: dira dipatlisiso ka setlhogo ka go lebelela mo metsweding e e farologaneng ya tshedimosetso; rulaganya dintlha ka tomagano ka go tlhopha dikakanyokgolo le dintlha tse di maleba kgotsa dikao tse di tshegetsang; lemoga le go tlhopha dikagego, tlotlontswe le melao le dipopi tsa puo; baakanyetsa matseno le bokhutlo ka tekano; akaretsa didiriswa tse di bonwang le tsa ponokutlo jaaka ditπhate, diphousetara, dinepe, diselaete, dikgopolo, ditshwantsho mmino, medumo le tlhaeletsno tsa eleketeroniki tse di maleba. 18

29 Kereiti ya 11 Kereiti ya 12 Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha bokgoni jwa go rulaganya le go batlisisa ditlhagiso ka maitlhomo a go dira ditlhagiso tsa molomo: dira dipatlisiso ka setlhogo ka go lebelela mo metsweding e e farologaneng ya tshedimosetso; rulaganya didiriswa tsa go ruta le go ithuta ka tomagano ka go tlhopha dikakanyokgolo le dintlha tse di maleba le tse di nepagetseng kgotsa dikao tse di tshegetsang; lemoga le go tlhopha dikagego, tlotlontswe, dipopi tsa puo le melao tse di leng maleba; baakanyetsa matseno le bokhutlo ka tekano; akaretsa didiriswa tse di bonwang, utlwelelwang le tsa kutlopono, jaaka ditπhate, diphousetara, dinepe, diselaete, ditshwantsho, mmino, medumo le tlhaeletsano tsa eleketeroniki tse di maleba. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha bokgoni jwa go baakanya le go batlisisa ditlhagiso ka maitlhomo a go dira tsa molomo: dira dipatlisiso ka setlhogo ka go lebelela mo metsweding e e farologaneng ya tshedimosetso; rulaganya didiriswa tsa go ruta le go ithuta ka tomagano ka go tlhopha dikakanyokgolo le dintlha tse di maleba le tse di nepagetseng kgotsa dikao tse di tshegetsang; lemoga le go tlhopha dikagego, tlotlontswe, dipopi tsa puo le melao tse di maleba; baakanyetsa matseno le bokhutlo ka nonofo; akaretsa didiriswa tse di bonwang, utlwelelwang le tsa ponokutlo, jaaka ditπhate, diphousetara, dinepe, diselaete, ditshwantsho, mmino, medumo le tlhaeletsano tsa eleketeroniki tse di maleba. 19

30 Kereiti ya 10 Poelo ya go Ithuta ya 1 (Tsweletso) Go reetsa le go bua Moithuti o kgona go reetsa le go bua ka maitlhomo a a farologaneng, go baamogedi ba tshedimosetso le mo bokaong jo bo farologaneng. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha bokgoni jwa go reetsa le go neela ditlhagiso tsa molomo ka thelelo le ka maikutlo: dirisa didiriswa tsa puo ka maano a bokgeleke jaaka dipotso tse di sa batleng dikarabo, dikhutso, dipoapoeletso; dirisa le go tsibogela segalo, tlhagelelo ya lentswe go bua ka lobelo le tebo ya matlho, moemo le puo ya mmele ka tsela e e maleba; kapodisa mafoko sentle a sa fose bokao bogolo jwa nako; bontsha go tlhaloganya ditlhangwa tsa molomo ka go kwala dikakanyokgolo le/kgotsa tse di tshegetsang jaaka go kwala dintlha, manaanenetefatso, ditshobokanyo, go boeletsa se se utlwilweng le/kgotsa go bua gape le go tlhalosa; reetsa ka tsenelelo le go tsibogela dipotso go tlhalosa tse di sa tlhaloganyegang sentle. 20

31 Kereiti ya 11 Kereiti ya 12 Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha bokgoni jwa go reetsa le ba go neela ditlhagiso tsa molomo ka thelelo le ka maikutlo: dirisa didiriswa tse di tlwaelegileng tsa puo e e tlhotlheletsang jaaka dipotso tse di sa batleng dikarabo, dikhutso le dipoapoeletso; dirisa le go tsibogela segalo, tlhagelelo ya lentswe, go bua ka lobelo, tebo ya matlho, kemo le puo ya mmele ka tsela e e maleba; kapodisa mafoko sentle a sa fose bokao; bontsha go tlhaloganya ditlhangwa tsa molomo ka go kwala dikakanyokgolo le/kgotsa tse di tshegetsang jaaka go kwala dintlha, lenaanenetefatso, ditshobokanyo, go kwalolola ka mafoko a gagwe le/kgotsa go boeletsa se se utlwilweng le go se tlhalosa; reetsa ka tsenelelo le go tsibogela dipotso go tlhalosa tse di sa tlhaloganyegang sentle. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha bokgoni jwa go reetsa le ba go neela ditlhagiso tsa molomo ka thelelo le ka maikutlo: dirisa le go tlhatlhoba didiriswa tse di tlwaelegileng tsa puo e e tlhotlheletsang jaaka dipotso tse di sa batleng dikarabo, dikhutso le dipoapoeletso; dirisa le go tsibogela segalo, tlhagelelo ya lentswe, go bua ka lobelo, tebo ya matlho, kemo le puo ya mmele ka nonofo; kapodisa mafoko sentle a sa fose bokao; bontsha go tlhaloganya ditlhangwa tsa molomo ka go kwala dikakanyokgolo le/kgotsa tse di tshegetsang jaaka go kwala dintlha, lenaanenetefatso, ditshobokanyo, go kwalolola ka mafoko a gagwe le/kgotsa go boeletsa se se utlwilweng le go tlhalosa; reetsa ka tsenelelo le go tsibogela dipotso go tlhalosa tse di sa tlhaloganyegang sentle. 21

32 Kereiti ya 10 Poelo ya go Ithuta ya 1 (Tsweletso) Go reetsa le go bua Moithuti o kgona go reetsa le go bua ka maitlhomo a a farologaneng, go baamogedi ba tshedimosetso le mo bokaong jo bo farologaneng. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha temogo e e tseneletseng ya tiriso ya puo mo mabakeng a ditlhagiso tsa molomo: dirisa setaele le mekgwa e e maleba ya go dirisa puo go ya ka maitlhomo, baamogedi ba tshedimosetso le bokao; lemoga le go tlhalosa mekgwa e e farologaneng ya go dirisa puo ka tlhaloganyo le kgatlhego e e golang; lemoga le go dirisa mekgwa ya tlhotlheletso mo maemong a a tlwaelegileng; farologanya magareng ga dintlha le dikakanyo; dirisa tshwetso e e ikaegileng ka mabaka le dikatlholo o be o dire le maiteko a go tshegetsa; tlhotlhomisa ka mo bokao bo ka fosagatswang ka teng ka go akaretsa kgotsa go tlogela tshedimosetso nngwe ka bomo; lemoga le go tlhalosa mekgwa ya tiriso ya puo, jaaka puo ya setegeniki le mafoko a a dirisiwang ke batho ba ditiro tse di rileng; lemoga kgolagano fa gare ga puo le setso, le puo le thata ya go dira sengwe a a lemosegang; lemoga le go gwetlha puo ya maikutlo a a lemosegang le a tlhotlheletso, a tsaya letlhakore, go fetsa mogopolo ka sengwe/mongwe le go naganela ntlheng e le nngwe jaaka go gasagasa kgang le go phasalatsa. 22

33 Kereiti ya 11 Kereiti ya 12 Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha temogo e e tseneletseng ya tiriso ya puo mo mabakeng a ditlhagiso tsa molomo: dirisa setaele, le rejista go ya ka maitlhomo, baamogedi ba tshedimosetso le bokao; lemoga, tlhaloganya, le go kgatlhegela ditsela tse di farologaneng tsa go dirisa puo; lemoga le go dirisa mefuta ya dithekeniki tsa puo ya tlhotlheletso; farologanya magareng ga dintlha le dikakanyo mme a fe bosupi; dirisa tshwetso e e ikaegileng ka mabaka le dikatlholo a be a tshegetsa ka bopaki; tlhalosa ka mo bokao bo ka fosagatswang ka teng ka go akaretsa kgotsa go tlogela tshedimosetso nngwe ka bomo; lemoga mekgwa ya tiriso ya puo jaaka puo ya setegeniki le mafoko a a dirisiwang ke batho ba ditiro tse di rileng; tlhalosa kgolagano fa gare ga puo le setso le puo le thata ya go dira sengwe; lemoga le go gwetlha puo e ya maikutlo le ya tlhotlheletso, go tsaya letlhakore, go fetsa mogopolo ka sengwe/mongwe le go naganela ntlheng e le nngwe jaaka go gasagasa kgang le go phasalatsa, tse di mo pontsheng. Maemo a Tekanyetso Re itse se fa moithuti a kgona go: bontsha temogo e e tseneletseng ya tiriso ya puo mo mabakeng a ditlhagiso tsa molomo: dirisa le go tlhatlhoba setaele, le rejista go ya ka maitlhomo, baamogedi ba tshedimosetso le bokao; lemoga, tlhaloganya, le go kgatlhegela ditsela tse di farologaneng tsa go dirisa puo; lemoga le go dirisa mefuta ya dithekeniki tsa puo ya tlhotlheletso; farologanya magareng ga dintlha le dikakanyo mme a fe bosupi fela fa go tlhokega; dirisa tshwetso e e ikaegileng ka mabaka le dikatlholo a be a tshegetsa ka bopaki jo bo tlhotlheletsang; tlhalosa ka mo bokao bo ka fosagatswang ka teng ka go akaretsa kgotsa go tlogela tshedimosetso nngwe ka bomo; lemoga le go tlhatlhoba mekgwa ya tiriso ya puo jaaka puo ya setegeniki le mafoko a a dirisiwang ke batho ba ditiro tse di rileng; tlhalosa kgolagano fa gare ga puo le setso le puo le thata ya go dira sengwe; lemoga le go gwetlha puo ya maikutlo le ya tlhotlheletso, go tsaya letlhakore, go fetsa mogopolo ka sengwe/mongwe le go naganela ntlheng e le nngwe jaaka go gasagasa kgang le go phasalatsa. 23

PEGELO YA PHOLISI YA BOSETŠHABA YA KHARIKHULAMO LE TLHATLHOBO MEPHATO R-3

PEGELO YA PHOLISI YA BOSETŠHABA YA KHARIKHULAMO LE TLHATLHOBO MEPHATO R-3 PEGELO YA PHOLISI YA BOSETŠHABA YA KHARIKHULAMO LE TLHATLHOBO MEPHATO R-3 SETSWANA PUO YA GAE 1 KAROLO 1 1.1 Lemorago Pegelo ya Pholisi ya Bosetšhaba ya Kharikhulamo le Tlhatlhobo Pegelo ya Kharikhulamo

More information

GRADE 10 SETSWANA PUOTLALELETSO YA BOBEDI PAMPIRI YA BORARO 4. NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATION MADUO: 80. NAKO: 3 diura

GRADE 10 SETSWANA PUOTLALELETSO YA BOBEDI PAMPIRI YA BORARO 4. NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATION MADUO: 80. NAKO: 3 diura 4. NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATION GRADE 10 SETSWANA PUOTLALELETSO YA BOBEDI PAMPIRI YA BORARO MADUO: 80 NAKO: 3 diura This question paper consists of 7 pages. Setswana/SAL/P3 2 DoE/Exemplar DITAELO

More information

Buka ya ka ya Tirogae (2)

Buka ya ka ya Tirogae (2) Buka ya ka ya Tirogae (2) Leina: Ngwaga: Sekolo: Ditebogo Re eletsa go Leboga mafelo a a lomaganeng le mafaratlhatlha a a latelang ka go re neela dithusathuto tsa bona: http://www.math-drills.com/addition.shtml

More information

Bukana e e dirilwe ka thotoetso ya batho ba lefatshe la America ka lenaneo la Presidents Emergency Plan for Aids Relief (PEPFAR) le U.

Bukana e e dirilwe ka thotoetso ya batho ba lefatshe la America ka lenaneo la Presidents Emergency Plan for Aids Relief (PEPFAR) le U. Bukana e e dirilwe ka thotoetso ya batho ba lefatshe la America ka lenaneo la Presidents Emergency Plan for Aids Relief (PEPFAR) le U.S Agency for International Development, USAID ka fa tlase ga tumalano

More information

baanelwa ba diteng; baanelwa ba thulaganyo; baanelwa ba ba sa itekanelang; le baanelwa ba ba itekanetseng.

baanelwa ba diteng; baanelwa ba thulaganyo; baanelwa ba ba sa itekanelang; le baanelwa ba ba itekanetseng. KGAOLO YA BOTLHANO 5.1 BAANELWA 5.1.1 Matseno Mo kgaolong e, go ya go sekasekiwa baanelwa gore ke eng le tshenolo ya semelo sa baanelwa ba basadi go tlhokometswe mefuta ya bona. Mefuta ya baanelwa e tla

More information

PUSO YA DIKGAOLO MO BOTSWANA BUKANA YA LENANEO LA BONG

PUSO YA DIKGAOLO MO BOTSWANA BUKANA YA LENANEO LA BONG PUSO YA DIKGAOLO MO BOTSWANA BUKANA YA LENANEO LA BONG Gender links (GL) is a Southern African NGO that is committed to a region in which women and men are able to realise their full potential and participate

More information

The$Management$of$Spinal$Pain$without$ Serious$Pathology$or$Neurological$Deficits$

The$Management$of$Spinal$Pain$without$ Serious$Pathology$or$Neurological$Deficits$ April$2013$ The$Management$of$Spinal$Pain$without$ Serious$Pathology$or$Neurological$Deficits$ Presenta;on$to:$World$Spine$Care$Conference,$Mahalapye$ Botswana$clinics$are$primary$spine$care$clinics$ $

More information

tse di rileng tse di tshwanetseng go gakologelwa fa re uma mmidi.

tse di rileng tse di tshwanetseng go gakologelwa fa re uma mmidi. PULA IMVULA >> GROWING FOOD >> GROWING PEOPLE >> GROWING PROSPERITY >> Phatwe 2018 MMIDI gakologelwa dintlha tse ka Phatwe le Lwetse Lekwalo la Grain SA la balemipotlana Bala moteng: Mo athikeleng e ke

More information

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE MOPHATO 12

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE MOPHATO 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE MOPHATO 12 SETSWANA PUO YA GAE (HL) PAMPIRI YA NTLHA (P1) TLHAKOLE/MOPITLWE 2016 MADUO: 70 NAKO: Diura di le 2 Pampiri e, e na le ditsebe di le 11. Setswana Puo ya Gae (HL)/P1

More information

Government Gazette Staatskoerant

Government Gazette Staatskoerant Government Gazette Staatskoerant REPUBLIC OF SOUTH AFRICA REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA Vol. 567 Pretoria, 6 September 2012 No. 35656 N.B. The Government Printing Works will not be held responsible for the

More information

KGATISO 8 No 6 Diphalane Lekwalodikgang la Badirammogo ba YBB Madiba Mop Manie

KGATISO 8 No 6 Diphalane Lekwalodikgang la Badirammogo ba YBB Madiba Mop Manie eish! KGATISO 8 No 6 Diphalane 2014 Lekwalodikgang la Badirammogo ba YBB Bolelela lefatshe ka patlisiso ya rona Ditiro tsa Letsatsi la Madibadi solegela baagi molemo Mop Manie o rata thata go ithuta a

More information

O rata LovCash thata. YBB e tlhagisa Motseleganyi wa Ngwaga. Patlisiso e e tlhomologile ya HIV go thusa bomme le bana

O rata LovCash thata. YBB e tlhagisa Motseleganyi wa Ngwaga. Patlisiso e e tlhomologile ya HIV go thusa bomme le bana eish! KGATISO 7 No 6 Diphalane 2013 Lekwalodikgang la YBB Patlisiso e e tlhomologile ya HIV go thusa bomme le bana O rata LovCash thata YBB e tlhagisa Motseleganyi wa Ngwaga Kaedi 2 Repisa dithapo gannye

More information

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS General Certificate of Education Ordinary Level

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS General Certificate of Education Ordinary Level UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS General Certificate of Education Ordinary Level *0554137142* SETSWANA 3158/01 Paper 1 Language October/November 2010 Additional Materials: Answer Booklet/Paper

More information

YBB e fentse sekgele gatlhano jaanong Badirammogo

YBB e fentse sekgele gatlhano jaanong Badirammogo eish! Lekwalodikgang la YBB KGATISO 5 No 6 Diphalane 2011 YBB e fentse sekgele gatlhano jaanong Badirammogo Basadi ba bonwa baitseanape ba bina rock and roll KAEDI 2 YBB e ntsha ga tshwene mo kgaisanong

More information

Bolemirui ba mofuta mongwe le mongwe. Nako e gorogile go tlhoma MOLEMIRUI WA NGWAGA. Bala Moteng: DIPHALANE Lekwalo la Grain SA la balemipotlana

Bolemirui ba mofuta mongwe le mongwe. Nako e gorogile go tlhoma MOLEMIRUI WA NGWAGA. Bala Moteng: DIPHALANE Lekwalo la Grain SA la balemipotlana PULA IMVULA >> GROWING FOOD >> GROWING PEOPLE >> GROWING PROSPERITY >> DIPHALANE 2013 Nako e gorogile go tlhoma MOLEMIRUI WA NGWAGA Lekwalo la Grain SA la balemipotlana Bala Moteng: 03 Setlha sa go jwala

More information

THOTLOETSO. Dulang. 2 Ke itumetse tshokologong eno go ema fano gape, mme fa. 3 Jalo, fela ke batla go bua sena, motlhang ke fitlhang kwa

THOTLOETSO. Dulang. 2 Ke itumetse tshokologong eno go ema fano gape, mme fa. 3 Jalo, fela ke batla go bua sena, motlhang ke fitlhang kwa THOTLOETSO Rraetsho wa Legodimo, rona ka mmannete re a go leboga, tshokologong ena ka ntlha ya sena, tshiamelo e nngwe go ema mo felong ga therelo, go itsise matlotlo a a sa phuruphutsegeng a ga Jesu Keresete,

More information

Kereke Le Seemo Sa Yone

Kereke Le Seemo Sa Yone Kereke Le Seemo Sa Yone Bolwetse jo bo sa tlwaelesegang thata tota jwa ngwana yo, o tlaa gopolwang bogolo segolo jang mo thapelong mosong ona, jalo rona go tlhomame re batla rotlhe go dira seo. Dingaka

More information

MADU A A PHUNYEGILENG

MADU A A PHUNYEGILENG MADU A A PHUNYEGILENG Morena, ke a dumela; Morena, ke a dumela,, Dilo tsotlhe di a kgonega; Morena, ke a dumela. 2 A re saleng re eme fela ka sebakanyana mme re obamiseng ditlhogo tsa rona. Morena Jesu,

More information

Boitsholo jo bo itshekileng 01203_763_Chastity.indd 1 4/18/13 9:52 AM

Boitsholo jo bo itshekileng 01203_763_Chastity.indd 1 4/18/13 9:52 AM Boitsholo jo bo itshekileng Rara wa Gago yo o kwa Legodimong o a go rata mme o batla gore o itumele gompieno le go isa bo senang bokhutlho. O re file kgakololo le melao ka baporofiti ba Gagwe go go thusa.

More information

MADU A A PHUNYEGILENG

MADU A A PHUNYEGILENG MADU A A PHUNYEGILENG A re rapeleng. Morena, jaanong re a dumela. Re dumela mo, go Morwa Modimo, mme, ka sena, re amogela Botshelo jo Bosakhutleng ka Ene. Jaanong re phuthegile gape, maitseboeng ano, kgotsa

More information

LEFAPHA LA TEMOTHUO, JALO YA DIKGWA LE BODIRELATLHAPI REPHABOLIKI YA AFORIKABORWA

LEFAPHA LA TEMOTHUO, JALO YA DIKGWA LE BODIRELATLHAPI REPHABOLIKI YA AFORIKABORWA LEFAPHA LA TEMOTHUO, JALO YA DIKGWA LE BODIRELATLHAPI REPHABOLIKI YA AFORIKABORWA Bukana e rulagantswe g ya ka karl 14 ya Mla wa Thtlets ya Phitlhelel ya Tshedimsets wa 2000 (Mla wa N. 2 wa 2000) E rulagantswe

More information

Bakaulengwe, go molemo go

Bakaulengwe, go molemo go MOLAETSA WA BOPORESIDENTE JWA NTLHA, NGWANATSELE 2015 Bakaulengwe, go molemo go nna le lona gape. Jaaka le itse, sale rele mmogo ka Moranang, re nnile le tatlhegelo ya ba Aposetolo bale bararo: Moporesidente

More information

Alumni. Awards/Toekennings

Alumni. Awards/Toekennings Alumni Awards/Toekennings NWU honours outstanding alumni The NWU is proud of its alumni and has again decided to publicly recognise them for their personal and career achievements and for exemplary contributions

More information

Mangoroo e anela ka ga mathata, rnangoroo

Mangoroo e anela ka ga mathata, rnangoroo KGlOID 4 4. 0 :oolt.nedi K> 00 MAin:M> 4. 1 MA'I'SEN) Mangoroo ke maitibolo a ga Mmileng, M.T. roo bokwalapading ba gagwe. E phasaladitswe la ntlha ka ngwaga wa 1975. Ke roofuta roongwe wa dikwalo tsa

More information

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS General Certificate of Education Ordinary Level

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS General Certificate of Education Ordinary Level UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS General Certificate of Education Ordinary Level *7839075051* SETSWANA 3158/02 Paper 2 Literature October/November 2011 Additional Materials: Answer Booklet/Paper

More information

KERNKONSEPTE / KEY CONCEPTS/ KAKANYOKGOLO

KERNKONSEPTE / KEY CONCEPTS/ KAKANYOKGOLO KERNKONSEPTE / KEY CONCEPTS/ KAKANYOKGOLO FAKULTEIT / FACULTY/ LEGORO: Natuurwetenskappe / Natural Sciences/ Disaense tsa Tlhago SKOOL / SCHOOL/ SEKOLO: Omgewingswetenskappe en Ontwikkeling / Environmental

More information

Lesson Plans Gr. 1 Term 3 Sesotho

Lesson Plans Gr. 1 Term 3 Sesotho Lesson Plans Gr. 1 Term 3 Sesotho WEEK 1 & 2 Dikahare: Tshireletso Sehloho::Mollo,motlakasi,tjhefu,likotsi jj Sephetho 1: Ho mamela Maemo 2 : Bontsha kutlwisiso le boitshwaro ka ho neha sebui tlhompho

More information

Boleo kgatlhano le Modimo

Boleo kgatlhano le Modimo "Ge batho bao ba bitswang ka leina la me, ba ka ikokobetsa, ba rapela, ba batla sefathlego sa me le go sokologa mo ditselang tsa bona tsa bolotsana nna ke tla utlwa ke le kwa legodimong, ke ba itshwarele

More information

NWU JUNIE Gesels saam op. Johnson-broers besoek Fakulteit. RSG gesels met dr Mandie Uys. Partners in Education

NWU JUNIE Gesels saam op. Johnson-broers besoek Fakulteit. RSG gesels met dr Mandie Uys. Partners in Education Oppad met OPVOEDINGSWETENSKAPPE @ NWU JUNIE 2012 Gesels saam op Johnson-broers besoek Fakulteit RSG gesels met dr Mandie Uys Partners in Education Inhoudsopgawe Partners in Education Vakgroep-nuus Message

More information

Cambridge International Examinations Cambridge Ordinary Level

Cambridge International Examinations Cambridge Ordinary Level Cambridge International Examinations Cambridge Ordinary Level *8523701720* SETSWANA 3158/02 Paper 2 Literature October/November 2017 No Additional Materials are required. 1 hour 30 minutes READ THESE INSTRUCTIONS

More information

E.K.K. MATLALA: MONGWADI WA DITAODIŠO TŠA MATHOMO TŠA SEPEDI

E.K.K. MATLALA: MONGWADI WA DITAODIŠO TŠA MATHOMO TŠA SEPEDI E.K.K. MATLALA: MONGWADI WA DITAODIŠO TŠA MATHOMO TŠA SEPEDI F.M. KANYANE E.K.K. MATLALA: MONGWADI WA DITAODIŠO TŠA MATHOMO TŠA SEPEDI ka FRANCINAH MOKGOBO KANYANE e neelanwe bjalo ka karolo go ya ka dinyakwa

More information

DIKHOMIKI Sesotho TSE KOPANYANG DITJHABA Bahale ba Diphetoho

DIKHOMIKI Sesotho TSE KOPANYANG DITJHABA Bahale ba Diphetoho DIKHOMIKI TSE KOPANYANG DITJHABA Sesotho Bahale ba Diphetoho Diteboho: Dikhomiki tse Kopanyang Ditjhaba: Bahale ba Diphetoho Pale - Josh Elder, Natabara Rollosson le Sean Southey Bonono - Grace Allison

More information

Boko le boitshwaro. The brain and the behaviour Sesotho B&W

Boko le boitshwaro. The brain and the behaviour Sesotho B&W PBO 930022142 NPO 049-191 PBO 930022142 NPO 049-191 Boko le boitshwaro Source: mynextbrain.com/blog/?page_id=110 Lefu la Alzheimer ke bohloko ba tshenyeho ya kelello bo amahanngwang le tahlehelo e tswellang

More information

SESOTHO HOME LANGUAGE LESSON PLAN EXEMPLARS GRADE 3 TERM

SESOTHO HOME LANGUAGE LESSON PLAN EXEMPLARS GRADE 3 TERM SESOTHO HOME LANGUAGE LESSON PLAN EXEMPLARS GRADE 3 TERM 4 2009 Province of the EASTERN CAPE DEPARTMENT OF EDUCATION CURRICULUM SECTION NOTE TO SCHOOL MANAGEMENT TEAMS AND TEACHERS IN THE FOUNDATION PHASE

More information

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE KREITI YA 12

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE KREITI YA 12 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE KREITI YA 12 SEPEDI LELEME LA GAE (HL) LEPHEPHE LA PELE (P1) NOFEMERE 2009 MEMORANTAMO MEPUTSO: 70 Palomoka ya matlakala a memorantamo ke 7. Sepedi Leleme la Gae (HL)/P1 2 DoE/Nofemere

More information

Setho se Ratehang sa Bohlokwa PHETOHELO HO MOKGATLO WA KGWEBO O TSAMAISWANG KE SEHLOPHA SA BATHO WA MANTLHA (PRIMARY CO-OPERATIVE)

Setho se Ratehang sa Bohlokwa PHETOHELO HO MOKGATLO WA KGWEBO O TSAMAISWANG KE SEHLOPHA SA BATHO WA MANTLHA (PRIMARY CO-OPERATIVE) 6 Lwetse 2012 Setho se Ratehang sa Bohlokwa PHETOHELO HO MOKGATLO WA KGWEBO O TSAMAISWANG KE SEHLOPHA SA BATHO WA MANTLHA (PRIMARY CO-OPERATIVE) Re thabela ho o tsebisa hore ho tloha ka Mantaha, 10 Lwetse

More information

Melao ya Motheo ya Kgwebo ya Kopanelo ya Nestlé

Melao ya Motheo ya Kgwebo ya Kopanelo ya Nestlé Melao ya Motheo e Tlamang ya June 2010 Melao ya Motheo e Tlamang ya June 2010 Lefapha la bongodi/ho lokollwa Modulasetulo le Mookamedi ya ka Sehloohong wa Phethahatso Ba ngollwang Basebetsi bohle Sehlopha

More information

Ge mofetoledi (1987: vii) a bolela ka ga puku yeo ya Kristeva, ore:

Ge mofetoledi (1987: vii) a bolela ka ga puku yeo ya Kristeva, ore: 1. KGAOLO Y A PELE 1.1 MATSENO Pele ga ge go ka nyakisiswa kanegelorato, kgopolo yeo e swanetse go hlaloswa. Gabotse kanegelorato e tlo nepisa go ganetswa ga lerato la merafe ye e fapafapanego. Go ka se

More information

Bana beso ho phatlalla le lefatshe

Bana beso ho phatlalla le lefatshe MOLAETSA WA BOETAPELE BA PELE, PUDUNGWANA 2016 Bana beso ho phatlalla le lefatshe Kerekeng ya Jesu Kreste ya Bahalaledi ba Mehla ya Kajeno, ke leboha hore Moetapele Thomas S. Monson o nkopile ho bua kopanong

More information

Kanegelo ya Nimirode: Re lebelela diphihlelelo tša gagwe ka lefsa

Kanegelo ya Nimirode: Re lebelela diphihlelelo tša gagwe ka lefsa Page 1 of 9 Kanegelo ya Nimirode: Re lebelela diphihlelelo tša gagwe ka lefsa Author: Elelwani B. Farisani 1 Affiliation: 1 Department Old Testament and Ancient Near Eastern Studies, University of South

More information

Tataiso ya Melao ya Boitshwaro. Melao ya Boitshwaro. Matla a ho etsa kgwebo hantle

Tataiso ya Melao ya Boitshwaro. Melao ya Boitshwaro. Matla a ho etsa kgwebo hantle Tataiso ya Melao ya Boitshwaro Melao ya Boitshwaro Matla a ho etsa kgwebo hantle Ho kgetha katleho Ka ho utlwisisa boitsebiso ba tataisong ena le ho bo sebedisa nako e nngwe le e nngwe ha ho hlokahala,

More information

ENNIAH MATEMANE LEKGANYANE

ENNIAH MATEMANE LEKGANYANE NOTO-YA-MASOGANA: PADI VA BOITSHWARO ka ENNIAH MATEMANE LEKGANYANE E neelanwa go ya ka dinyakwa tsa tikri ya MAGISTER ARTIUM ka LEFAPHENG LA POLELO LE DINGWALO LE FILOSOFI MOHLAHLI: DR M.J. MOJALEFA MOTHUSI:

More information

AFRICA BAKENG SA maafrika A LENG MONA MMOHO LE A LENG. THEHA DIKAMANO TSA SEJHABA SA maafrika BOEMONG BA

AFRICA BAKENG SA maafrika A LENG MONA MMOHO LE A LENG. THEHA DIKAMANO TSA SEJHABA SA maafrika BOEMONG BA AFRICA BAKENG SA maafrika A LENG MONA MMOHO LE A LENG DINAHENG TSE DING, HOHLE LEFATSENG THEHA DIKAMANO TSA SEJHABA SA maafrika BOEMONG BA MATJHABA! Ka Omali Yeshitela, Modula Setulo wa mokgatlo wa dikamano

More information

Academic Achievers Awards 2016

Academic Achievers Awards 2016 Academic Achievers Awards 2016 Toekennings vir Akademiese Presteerders Difoka tša Thuto tša Bao ba Atlegilego www.up.ac.za The University of Pretoria congratulates our academics on exceptional academic

More information

@ NWU Inspireer tot innovasie

@ NWU Inspireer tot innovasie Oppad met OPVOEDINGSWETENSKAPPE @ NWU Inspireer tot innovasie NOVERMBER / DESEMBER 2012 Onderrigleer: Nie-moedertaalstudente leer met fliek Trots op ons bevorderings Grondslagfase-student innoveer met

More information

KEREITI 12 LOETSE 2012 SESOTHO PUO YA LAPENG PAMPIRI YA 2

KEREITI 12 LOETSE 2012 SESOTHO PUO YA LAPENG PAMPIRI YA 2 Province of the EASTERN CAPE EDUCATION NATIONAL SENIOR CERTIFICATE KEREITI 12 LOETSE 2012 SESOTHO PUO YA LAPENG PAMPIRI YA 2 MATSHWAO: 80 NAKO: 2½ DIHORA *SESHL2* Pampiri ena e na le maqephe a 15. 2 SESOTHO

More information

*16 22 Phato SABATHA MOTŠEARE OA MANTSIBOEA. Deut. 32:4; Ps. 28:1; Johanne 17; Johanne 15:1 5; Matt. 7:1 5; Matt. 5:23, 24; 18:15 18.

*16 22 Phato SABATHA MOTŠEARE OA MANTSIBOEA. Deut. 32:4; Ps. 28:1; Johanne 17; Johanne 15:1 5; Matt. 7:1 5; Matt. 5:23, 24; 18:15 18. Thuto ea 8 *16 22 Phato Kereke SABATHA MOTŠEARE OA MANTSIBOEA Bakeng sa Boithuto ba Beke Ena Bala: Deut. 32:4; Ps. 28:1; Johanne 17; Johanne 15:1 5; Matt. 7:1 5; Matt. 5:23, 24; 18:15 18. Temana ea Khopolo:

More information

Letsatsi la Kotulo la selemo le selemo la. Ntshetsopele ya Molemi e kgahla NAMPO. Bala Ka Hare: PHUPU 2014

Letsatsi la Kotulo la selemo le selemo la. Ntshetsopele ya Molemi e kgahla NAMPO. Bala Ka Hare: PHUPU 2014 PULA IMVULA >> GROWING FOOD >> GROWING PEOPLE >> GROWING PROSPERITY >> PHUPU 2014 Ntshetsopele ya Molemi e kgahla NAMPO Koranta ya Grain SA ya bahlahisi ba ntseng ba hola Bala Ka Hare: 04 08 Etsa hore

More information

THUTO TSA SEKOLO SASABATA. Bophelo ba Abrahama

THUTO TSA SEKOLO SASABATA. Bophelo ba Abrahama THUTO TSA SEKOLO SASABATA Batho babaholo Bophelo ba Abrahama Vol.93. No.1 Pherekgong-Hlakubele, 2017 1 1. Pitso ya Abrahama...5 2. Tumelo ya Abrahama... 10 3. Peo e Tshepisitsweng... 15 4. Bara ba babedi

More information

Moapostola wa Bophelo. 16 Phupjane Hlakola Novena Prayer

Moapostola wa Bophelo. 16 Phupjane Hlakola Novena Prayer TSHIMANGADZO SAMUEL BENEDICT DASWA Moapostola wa Bophelo 16 Phupjane 1946 02 Hlakola 1990 Novena Prayer -1- SEDIKA SA TZANEEN P. O. BOX 261 TZANEEN 0850 SOUTH AFRICA TEL: (015) 307 5244 FAX: (015) 307

More information

Moena Neville, le Moena Capps, le Moena Collins, le basebeletsi MOSEBETSI O TSWILENG MATSOHO 1

Moena Neville, le Moena Capps, le Moena Collins, le basebeletsi MOSEBETSI O TSWILENG MATSOHO 1 MOSEBETSI O TSWILENG MATSOHO 1 ` Ha re inamiseng dihlooho tsa rona jwale bakeng sa thapelo. E re dihlooho tsa rona le dipelo di sa inamisitswe pela Modimo, ke ke a ipotsa ke ba bakae ka mona ba nang le

More information

Academic Achievers Awards. Toekennings vir Akademiese Presteerders Difoka tša Thuto tša Bao ba Atlegilego

Academic Achievers Awards. Toekennings vir Akademiese Presteerders Difoka tša Thuto tša Bao ba Atlegilego 2015 Academic Achievers Awards Toekennings vir Akademiese Presteerders Difoka tša Thuto tša Bao ba Atlegilego 1 The University of Pretoria congratulates all our academics who have shown exceptional academic

More information

UNIVERSITY OF SWAZILAND FINAL EXAMINATION PAPER- MAY 2012 SECOND LANGUAGE (SOUTHERN SOTHO) 1. ANSWER ALL THE QUESTIONS.

UNIVERSITY OF SWAZILAND FINAL EXAMINATION PAPER- MAY 2012 SECOND LANGUAGE (SOUTHERN SOTHO) 1. ANSWER ALL THE QUESTIONS. UNIVERSITY OF SWAZILAND FINAL EXAMINATION PAPER- MAY 2012 BADEGREE TITLE OF PAPER: COURSE NUMBER: INTRODUCTION TO THE GRAMMAR OF A SECOND LANGUAGE (SOUTHERN SOTHO) AL316/316 IDE TIME ALLOWED: THREE HOURS

More information

Published by Nalane ka Fezekile Futhwa PO Box 1452 Alberton 1450

Published by Nalane ka Fezekile Futhwa PO Box 1452 Alberton 1450 Published by Nalane ka Fezekile Futhwa PO Box 1452 Alberton 1450 Web: www.nalane.net / www.futhwa.org.za Email: ffuthwa@nalane.net / fezekile@futhwa.org.za Copyright 2011 by Fezekile Futhwa First Published:

More information

LETSHWAO LA SEBATA 1. Letshwao La Sebata

LETSHWAO LA SEBATA 1. Letshwao La Sebata LETSHWAO LA SEBATA 1 Letshwao La Sebata ` Jwale, hosasa bosiu^kamehla re hlahisa ntho e le nngwe, Morena Jesu Kreste, ke phetho, mme e leng hore thato ya Hae e Kgethehileng ke efe ho rona re loketseng

More information

Mmampodi twantshong ya mahola. Bala Ka Hare: MPHALANE Koranta ya Grain SA ya bahlahisi ba ntseng ba hola

Mmampodi twantshong ya mahola. Bala Ka Hare: MPHALANE Koranta ya Grain SA ya bahlahisi ba ntseng ba hola PULA IMVULA >> GROWING FOOD >> GROWING PEOPLE >> GROWING PROSPERITY >> MPHALANE 2016 Koranta ya Grain SA ya bahlahisi ba ntseng ba hola Bala Ka Hare: 03 Mmampodi wa molemi le motshwaratjhelete ya hlwahlwa

More information

PULA IMVULA. Jwalo ka ha ho etsahala bophelong ba. Sekgahla sa mycotoxin bophelong ba diphoofolo. Bala ka hare: Phato 2017

PULA IMVULA. Jwalo ka ha ho etsahala bophelong ba. Sekgahla sa mycotoxin bophelong ba diphoofolo. Bala ka hare: Phato 2017 PULA IMVULA >> GROWING FOOD >> GROWING PEOPLE >> GROWING PROSPERITY >> Phato 2017 Sekgahla sa mycotoxin bophelong ba diphoofolo Koranta ya Grain SA ya bahlahisi ba ntseng ba hola Bala ka hare: 04 Kopana

More information

Drive your imagination. Happy birthday, Nal'ibali! Mahlohonolo a Letsatsi la Tswalo, Nal'ibali! Read with me. Every day. Bala le nna. Kamehla.

Drive your imagination. Happy birthday, Nal'ibali! Mahlohonolo a Letsatsi la Tswalo, Nal'ibali! Read with me. Every day. Bala le nna. Kamehla. dition 68 esotho, nglish appy birthday, al'ibali! t s our second birthday! Yes, that s right, on 5 June 2014 the al ibali supplement has been around for two years! We re the only bilingual reading-for-enjoyment

More information

The House rose to observe a moment of silence in honour of the late Makhaketla Leipa

The House rose to observe a moment of silence in honour of the late Makhaketla Leipa LESOTHO NATIONAL ASSEMBLY CHAMBER Thursday, 5 th November, 2015 The House assembled at 2.30 p.m. (RT. HON. MADAM SPEAKER in the Chair) PRAYER The Clerk led the House in Prayer OBITUARY Order! Honourable

More information

Visie, Waardes en Missie

Visie, Waardes en Missie Visie, Waardes en Missie Visie Om n toonaangewende universiteit in Afrika te wees, gedryf deur die strewe na kennis en innovasie. Waardes Die Noordwes-Universiteit onderskryf die waar des van menswaardigheid,

More information

Government Gazette Staatskoerant

Government Gazette Staatskoerant Government Gazette Staatskoerant REPUBLIC OF SOUTH AFRICA REPUBLIEK VAN SUID AFRIKA Regulation Gazette No. 10177 Regulasiekoerant Vol. 606 15 December Desember 2015 No. 39510 MANUAL IN ACCORDANCE WITH

More information

HLOMAMISO 1 HLOMAMISO

HLOMAMISO 1 HLOMAMISO HLOMAMISO 1 HLOMAMISO ` Ke Modimo, ke phetho. Ke motlalahohle. Le a bona? O hohle. Ke ne ke hopotse ho e tlohela e leketlile le ho bona hore e itshwarella jwang, le a tseba. Ke motlalahohle. O^Hoo ho Mo

More information

Feesprogram / Festival Programme

Feesprogram / Festival Programme Feesprogram / Festival Programme 8-14 Jul Uitvoerings Performances 10-14 Jul Kunstemark Arts Market Kaartjieverkope open 11 Mei 2018 by Computicket Ticket sales open 11 May 2018 at Computicket R25 www.vrystaatkunstefees.co.za

More information

Provincial Gazette Provinsiale Koerant Gazete ya Xifundzankulu Kuranta ya Profense Gazethe ya Vundu

Provincial Gazette Provinsiale Koerant Gazete ya Xifundzankulu Kuranta ya Profense Gazethe ya Vundu : LIMPOPO PROVINCE LIMPOPO PROVINSIE XIFUNDZANKULU XA LIMPOPO REPUBLIC REPUBLIIEK PROFENSE YA LIMPOPO OF VAN VUNDU ḼA LIMPOPO SOUTH AFRICA SUID-AFRIKA IPHROVINSI YELIMPOPO Provincial Gazette Provinsiale

More information

Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 PRETORIA, 1 0 SEPTEMBER 1998 NOTICE 2275 OF 1998 GAUTENG PROVINCIAL LEGISLATURE

Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 PRETORIA, 1 0 SEPTEMBER 1998 NOTICE 2275 OF 1998 GAUTENG PROVINCIAL LEGISLATURE Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 Vol. 4 PRETORIA, 1 0 SEPTEMBER 1998 No. 527 '. '.' GENERAL NOTICE ALGEMENE KENNISGEWING NOTICE 2275 OF 1998 GAUTENG PROVINCIAL LEGISLATURE

More information

VISIE, WAARDES EN MISSIE

VISIE, WAARDES EN MISSIE VISIE, WAARDES EN MISSIE Visie Om 'n toonaangewende universiteit in Afrika te wees, gedryf deur die strewe na kennis en innovasie. Waardes Die Noordwes-Universiteit onderskryf die waardes van menswaardigheid,

More information

TO IMPROVE LIVESTOCK BOREHOLE DATABASE IN KGALAGADI DISTRICT COMMUNAL GRAZING AREA

TO IMPROVE LIVESTOCK BOREHOLE DATABASE IN KGALAGADI DISTRICT COMMUNAL GRAZING AREA TO IMPROVE LIVESTOCK BOREHOLE DATABASE IN KGALAGADI DISTRICT COMMUNAL GRAZING AREA 1 P a g e 2 P a g e ACKNOWLEDGEMENTS The team would like to thank the staff and board members of the Main and Sub Land

More information

JAARVERSLAG 2013 Omslag_vir litho_finaal_5 Aug_converted.indd /08/05 10:40:00 AM

JAARVERSLAG 2013 Omslag_vir litho_finaal_5 Aug_converted.indd /08/05 10:40:00 AM JRVERSLAG 2013 155555 1111 NWU-fakulteite 33 NWU-kampusse 15 ingeskrewe studente 2004 2013 40 145 60 975 7 608 NWU-personeellede 476 7 PhD s toegeken kwalifikasies toegeken 2004 2013 9 657 15 464 = 60,1%

More information

Moms are models! Bomma ke mehlala! Drive your imagination. Story Power. Bring it home. Tliša maatla a kanegelo ka gae.

Moms are models! Bomma ke mehlala! Drive your imagination. Story Power. Bring it home. Tliša maatla a kanegelo ka gae. Editin 94 Sepedi, English Mms are mdels! We are ften great mirrrs fr ur children. We have the pwer t affect nt nly the way in which they think, but als what they d in their lives. Smangele Mathebula, mther

More information

Annex B. Notification and Registration Public Participation Material

Annex B. Notification and Registration Public Participation Material Annex B Notification and Registration Public Participation Material B1 BACKGROUND INFORMATION DOCUMENT B1.1 ENGLISH ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT B1 BACKGROUND INFORMATION DOCUMENT AND INVITATION

More information

6. Temo ea lifate tsa litholoana

6. Temo ea lifate tsa litholoana 6. Temo ea lifate tsa litholoana Selelekela Ho oa lumelleha hore mefuta e mengata ea lifate tsa litholoana e ka lengoa ho pota lelapa. Li ka itlhahisetsoa ka mokhoa oa peo, ka ho khaola makalana ho tsoa

More information

Gedurende die hersiening van die Institusionele

Gedurende die hersiening van die Institusionele VISIE, WAARDES EN MISSIE Gedurende die hersiening van die Institusionele Plan 2007-2009 is die missie van die NWU ook hersien en herskryf om die huidige NWU te weerspieël. Die Raad het die Institusionele

More information

Pricing and Admission Policy

Pricing and Admission Policy SAREA Pricing and Admission Policy Effective from 2012 To enroll, call 031 502 2518 Page 2 This is a guide to our new pricing and admission policies to our various courses on offer these policies are effective

More information

Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 PRETORIA, 28 SEPTEMBER 1998 GENERAL NOTICE NOTICE 2496 OF 1998

Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 PRETORIA, 28 SEPTEMBER 1998 GENERAL NOTICE NOTICE 2496 OF 1998 q q Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 Vol. 4 PRETORIA, 28 SEPTEMBER 1998 No. 534 GENERAL NOTICE NOTICE 2496 OF 1998 GAUTENG DEPARTMENT OF EDUCATION EXAMINATIONS AND ASSESSMENT

More information

L A S COLINA S PL A Z A

L A S COLINA S PL A Z A L A S COLINA S PL A Z A P R E M I E R GROC E RY A NC HOR E D C E N T E R I N L A S COL I NA S 4 0 4 0 N M AC A R T H U R B O U L E VA R D I RV I NG, T EX A S 75038 EDGE R E A LT Y PA R TN E R S 5950 Berkshire

More information

41/2/9 Student Affairs Programs and Services General Correspondence, Box 1:

41/2/9 Student Affairs Programs and Services General Correspondence, Box 1: Record Series Number The materials listed in this document are available for research at the University of Illinois Archives. For more information, email illiarch@illinois.edu or search http://www.library.illinois.edu/archives/archon

More information

AIDS. HELPLINE I oaoo I. We all have the power to prevent AIDS. Prevention is the cure

AIDS. HELPLINE I oaoo I. We all have the power to prevent AIDS. Prevention is the cure Selling price Verkoopprys: R2,50 Other countries Buitelands: R3,25 Vol. 6 PRETORA, 8 SEPTEMBER 2000 No. 126 We all have the power to prevent ADS Prevention is the cure ADS HELPLNE oaoo 012 322 DEPARTMENT

More information

SSB/TRP/MDM 2009(54) Peer reviewed and revised

SSB/TRP/MDM 2009(54) Peer reviewed and revised How a focus on asset performance might help Breaking New Ground contribute towards poverty reduction and overcome the two-economies divide Kecia Rust, Tanya Zack and Mark Napier Peer reviewed and revised

More information

Expression 889. Manual. Stitches. Sewing Machine. + On/off switch + 4 step button hole + Stitch width control. Bukanayaditaelo Ibhukwa Lemiyalelo

Expression 889. Manual. Stitches. Sewing Machine. + On/off switch + 4 step button hole + Stitch width control. Bukanayaditaelo Ibhukwa Lemiyalelo Expression 889 Sewing Machine Motjhini o Rokang wa Umshini Wokuthunga Wakwa 18 Stitches + On/off switch + 4 step button hole + Stitch width control Manual Bukanayaditaelo Ibhukwa Lemiyalelo 2 3 4 5 6 7

More information

Mr Jeremiah Madiba CHIEF EXECUTIVE OFFICER

Mr Jeremiah Madiba CHIEF EXECUTIVE OFFICER CHIEF EXECUTIVE OFFICER S REPORT C Mr Jeremiah Madiba CHIEF EXECUTIVE OFFICER As we ponder AgriSETA's successful operation over the past year, I wonder whether what Davis said in 1998 about "training being

More information

Die afgelope tyd was baie moeilik

Die afgelope tyd was baie moeilik March 2008-2 Amptelike nuusblad van die personeel van die UV / Official newsletter of the staff of the UFS / Phatlalatso ya Semmuso ya ba Basebetsi ba Yunivesithi ya Freistata Kom ons vat hande op die

More information

FOR SALE EXQUISITE FAMILY HOME. Bracken House, Cosher, Kilmuckridge, Co Wexford

FOR SALE EXQUISITE FAMILY HOME. Bracken House, Cosher, Kilmuckridge, Co Wexford FOR SALE BER B EXQUISITE FAMILY HOME REF 2760 Bracken House, Cosher, Kilmuckridge, Co Wexford Five Bedroomed Detached C. 284 SQM/ C. 3057 SQFT By Private Treaty A TRULY BESPOKE ARCHITECTURALLY DESIGNED

More information

Alles aan die UV is in rep en roer vir die

Alles aan die UV is in rep en roer vir die March 2006-2 Amptelike nuusblad van die personeel van die UV / Official newsletter of the staff of the UFS / Phatlalatso ya Semmuso ya ba Basebetsi ba Yunivesithi ya Freistata Die tyd is reg vir gehalteversekering

More information

REQUIREMENTS FOR AN APPLICATION FOR DIVISION

REQUIREMENTS FOR AN APPLICATION FOR DIVISION CITY OF TSHWANE REQUIREMENTS FOR AN APPLICATION FOR DIVISION OF LAND IN TERMS OF SECTION 6(1) OF THE DIVISION OF LAND ORDINANCE (ORDINANCE 20 OF 1986) COMPILED BY: LAND USE LEGISLATION AND APPLICATION

More information

Gated communities in South Africa: Tensions between the planning ideal and practice

Gated communities in South Africa: Tensions between the planning ideal and practice Wetenskaplike artikels Research articles Gated communities in South Africa: Tensions between the planning ideal and practice Karina Landman Peer reviewed and revised Abstract Gated communities are considered

More information

UNIVERSITY CITY ENTERTAINMENT DISTRICT

UNIVERSITY CITY ENTERTAINMENT DISTRICT 223 N Graham Street Charlotte, NC 28202 V: 704.333.0325 F: 704.332.3246 www.landesign.com 85 N Un E 85 T A T S iv Ikea er si ty INTE Ci ty N Tr yon d St IN TE S TA TE l ea y sit ty Ci vd Bl r ive Un Bl

More information

206 high house. Cary, NC office building for lease

206 high house. Cary, NC office building for lease 206 high house Car, NC 27518 office building for lease propert summar Office space available for lease propert location Convenientl located between downtown Car and Preston Corners along High House Road

More information

koranta eabasebetsi april 1974

koranta eabasebetsi april 1974 koranta eabasebetsi april 1974 TSA MOHLOPHISI Ho na le mengolo e mengata leqepheng lena la 'Base4> betsi'. Ho bolelwa kamoo basebetsi ba ka ipopang kateng, le mathata a fumanwang ke basebetsi ba lekang

More information

D NONE (No reportable positions.)

D NONE (No reportable positions.) Whitney, Frank D.,, AO JO Rev. 112011 FOR CALENDAR YEAR 2010 Report Required by the Ethics in Goi ernment Act of 1978 (5 U.SC. app. 101-ll 1) I. Person Reporting (last name, first, middle initial) Court

More information

This text was narrated by Stephen Theseira ( ), Praya Lane, Malacca, 1981.

This text was narrated by Stephen Theseira ( ), Praya Lane, Malacca, 1981. Glossed text See p. 129-130 in: Baxter, Alan N. 2013. Papiá Kristang. In: Michaelis, Susanne Maria & Maurer, Philippe & Haspelmath, Martin & Huber, Magnus (eds.) The Survey of Pidgin and Creole Languages,

More information

100 South African Children s Picture Books

100 South African Children s Picture Books 1 100 South African Children s Picture Books South Africa has produced a wealth of wonderful picture books for children and many have won international acclaim. The purpose of this list is to share some

More information

Die Rektor en Visekanselier, prof.

Die Rektor en Visekanselier, prof. December 2006-8 Amptelike nuusblad van die personeel van die UV / Official newsletter of the staff of the UFS / Phatlalatso ya Semmuso ya ba Basebetsi ba Yunivesithi ya Freistata Personeel en studente

More information

23,839 sq ft (2,215 sq m)

23,839 sq ft (2,215 sq m) GLASGOW 65 West Regent Street offers 23,839 sq ft (2,215 sq m) of comprehensively refurbished office accommodation in the heart of Glasgow s business district. he building s main elevation features a

More information

FILED: NEW YORK COUNTY CLERK 08/09/ :42 PM INDEX NO /2015 NYSCEF DOC. NO. 62 RECEIVED NYSCEF: 08/09/2016

FILED: NEW YORK COUNTY CLERK 08/09/ :42 PM INDEX NO /2015 NYSCEF DOC. NO. 62 RECEIVED NYSCEF: 08/09/2016 FILED: NEW YORK COUNTY CLERK 08/09/2016 03:42 PM INDEX NO. 158315/2015 NYSCEF DOC. NO. 62 RECEIVED NYSCEF: 08/09/2016 S UPREME COURT OF THE S TATE OF NEW YORK COUNTY OF NEW YORK! TIMOTHY FOUCHER a nd KIMBER

More information

CURRICULUM VITAE DIANE WEBB. P.O. Box A790, Swazi Plaza H101, Swaziland. Tel: (w) Fax:

CURRICULUM VITAE DIANE WEBB. P.O. Box A790, Swazi Plaza H101, Swaziland. Tel: (w) Fax: CURRICULUM VITAE DIANE WEBB P.O. Box A790, Swazi Plaza H101, Swaziland Tel: +268 404 8515 (w) Fax: +268 404 8514 E-mail: diane@stevehalldc.com DIANE WEBB KEY EXPERIENCE AND SKILL: With over ten years of

More information

Cadastral Template 2010

Cadastral Template 2010 Cadastral Template 2010 (Based on the Cadastral Template 2003) South Africa Country/state for which the indications are valid: Name of contact person Affiliation, Organization: Function, Position: SOUTH

More information

Standard Letters for Building Contractors

Standard Letters for Building Contractors Standard for Building Contractors Other books by The JCT Intermediate Building Contracts 2005 Third Edition 978-1-4051-4049-2 The JCT Minor Works Building Contracts 2005 Fourth Edition 978-1-4051-5271-6

More information

ABRIDGED CURRICULUM VITAE. Name : Vincent Gerlac SIMIYU

ABRIDGED CURRICULUM VITAE. Name : Vincent Gerlac SIMIYU ABRIDGED CURRICULUM VITAE I. GENERAL Name : Vincent Gerlac SIMIYU Date of Birth : 1942 Nationality : Kenyan Marital Status Married with seven children Address : University of Nairobi Department of History

More information

KB Home Coastal Inc, Inland Valley Dr, Wildomar, CA Phone FAX

KB Home Coastal Inc, Inland Valley Dr, Wildomar, CA Phone FAX April 1,2012 Cindy Lanz U.S. Bank National Association 633 West Fifth Street, 24 th Floor Los Angeles, CA 90071 Cindy: The attached document is the April 1, 2012 of KB Home in connection with Community

More information

UNJVERSITY OF HAWAII LIBRA R'Y TUHLIH1', Jwttwacack. F l/\l VERSION FWAHK MA KOM NUHNf<UH AN

UNJVERSITY OF HAWAII LIBRA R'Y TUHLIH1', Jwttwacack. F l/\l VERSION FWAHK MA KOM NUHNf<UH AN UNJVERSITY OF HAWAII LIBRA R'Y TUHLIH1', Jwttwacack F l/\l VERSION FWAHK MA KOM NUHNf

More information