Terugvoer oor wetenskapsleer 2003 met spesiale verwysing na die BWI en IT studente

Transcription

1 Terugvoer oor wetenskapsleer 2003 met spesiale verwysing na die BWI en IT studente S Froneman Ek was verlede jaar betrokke by die aanbieding van die wetenskapsleerkursus vir natuurwetenskapstudente (WTSL 221 A (NW/GW/ING) en aangesien ek die BWI groep gehad het, het ek dit goed gedink om by hierdie geleentheid (Simposium oor Grondslae en Etiek deur die Eenheid vir Bedryfswiskunde en Informatika) terugvoer te gee oor die verloop van die kursus in Algemene werkswyse Alle tweedejaarstudente in die Fakulteit Natuurwetenskap is verdeel in groepe volgens hulle programme. Hierdie groepe is weer onderverdeel in kleiner groepe sodat elke dosent minstens 40 en hoogstens 70 studente per kontakgeleentheid gehad het. Die Wiskundegroep is tussen myself (S Froneman) en prof Spoelstra verdeel sodat hy grootliks verantwoordelik was vir die IT studente en ek vir die BWI studente. Die studiegids is deur prof Carools Reinecke ontwikkel. Die dosente het een keer per week n byeenkoms gehad om die leergedeeltes vir die week te bespreek sodat almal in fase kon bly. Prof Reinecke het ook by hierdie geleenthede verdere toeligting oor die studiegids gegee en transparante wat deur Grafiese Dienste ontwikkel is, uitgedeel. Die studente het twee klasse per week gehad. Voor elke klas moes hulle n groepopdrag voorberei wat deur die betrokke dosent nagesien is en n belangrike bydrae gelewer het tot die deelnamepunt. By die eerste kontakgeleentheid is die studente gevra om onderling in groepe van 3 5 te verdeel met die oog op die indien van die groepopdragte. Hierdie verdeling het verbasend glad verloop, vermoedelik omdat die aanvanklike indeling volgens programrigtings plaasgevind het en die studente mekaar reeds goed geken. Die studente het ook by die eerste kontakgeleentheid n voortoets afgelê om hul filosofiese geletterdheid te bepaal. Soos te wagte was daar n goeie korrelasie met akademiese vermoëns die chemiese ingenieurs en bedryfswiskundegroepe het die beste gevaar maar opvallend was die algemene gebrek aan n goeie geskiedenisagtergrond by al die studente. Twee interessanthede tydens die aanbied van die module was die vertoon van n fliek, The name of the rose, om die studente n beter prentjie te gee van omstandighede tydens die middeleeue en die nooi van n gasspreker, me Roelien Roos van die Fakulteit Regte, om die studente beter in te lig oor die werking van die nuwe grondwet. 2. Evaluering Soos reeds genoem het die groepopdragte n groot deel uitgemaak van die deelnamepunt. Benewens die weeklikse groepopdragte was daar ook twee spesiale groepopdragte wat vir geldpryse in aanmerking gekom het. Een was n

2 voorlegging oor hoe om SA se posisie te verbeter op die wêreldranglys van kompeterende lande deur te kyk na determinante vir mededingendheid soos byvoorbeeld waardes, infrastruktuur en effektiewe bestuur. Die tweede opdrag was n evaluering van die module, naamlik hoe en in watter mate die module bygedra/of nie bygedra het tot elke student se program. Die res van die punt is saamgestel uit die semestertoetspunt. Die semestertoets en die eksamenvraestel is deur prof Reinecke opgestel en vir goedkeuring aan die dosente voorgelê. Daar is besluit om promovering toe laat, omdat gemeen is dat dit as aansporing sou dien vir die indien van goeie groepopdragte. Aanvanklik is daar nie n spesifieke persentasie genoem nie, maar studente is aangemoedig om in die boonste kwartiel te presteer. By die finale evaluering is n punt van 70% aanvaar as promoveringspunt. 3. Inhoud van studiegids Die studiegids het al die studiemateriaal bevat geen ander handboek is voorgeskryf nie. Om n idee te gee van die inhoud van die module word die inhoudsopgawe hieronder afgedruk. INHOUDSOPGAWE LEEREENHEID 1: WETENSKAPSLEER IN KONTEKS Leergedeelte 1.1 Die aard van Wetenskapsleer Leergedeelte 1.2 Wetenskap en professies Leergedeelte 1.3 Die Universiteit en Wetenskapsleer Leergedeelte 1.4 Die Nasionale konteks Leergedeelte 1.5 Nasionale waardes Leergedeelte 1.6 Wetenskapsleer: Slot perspektiewe LEEREENHEID 2: DIE WERKLIKHEID EN DIE WETENSKAP Leergedeelte 2.1 Die aard van kennis Leergedeelte 2.2 Die kenbare Leergedeelte 2.3 Metodes van die wetenskap LEEREENHEID 3: TEGNOLOGIE EN DIE WERKLIKHEID Leergedeelte 3.1 Tegnologie Leergedeelte 3.2 Stelsels Leergedeelte 3.3 Ontwikkeling en vooruitgang LEEREENHEID 4: BESKOUINGS OOR WETENSKAP EN TEGNOLOGIE Leergedeelte 4.1 Lewens en wêreldbeskouings

3 Leergedeelte 4.2 Die antieke wêreldbeskouing Leergedeelte 4.3 Die moderne wêreldbeskouing Leergedeelte 4.4 Die huidige wêreldbeskouing Leergedeelte 4.5 n Opkomende wêreldbeskouing Leergedeelte 4.6 Evaluering van wetenskapsleer Een van die interessanthede van die studiegids is die baie aanhalings wat voorkom. Dit gee n aanduiding van die groot hoeveelheid bronne wat geraadpleeg is in die samestelling van die studeigids. Vervolgens word n paar van my gunstelinge gegee. "In science we investigate the reality that is given; in technology we create a new reality." H. Skolimowski " Not only has the citizen become more vocal, but he has also in many instances begun to suspect that the people who make the major decisions that affect our life don't know what they are doing." C West Churchman I would willingly believe that the authority of the holy Scriptures is only intended to teach men those articles and propositions, which, necessary to their salvation and lying beyond human reason, can be taught and made believable by the very voice of the Holy Spirit. --- Galileo Yet there is an extraordinary gap between our technological overdevelopment and our social underdevelopment. Alexander Lazlow (Kreta: Julie 2003) Modern theory... is criticized for its search for a foundation of knowledge, for its universalizing and totalizing claims, for its hubris to supply apodictic truth, and for its alleged fallacious rationalism. Defenders of modern theory, by contrast, attack postmodern relativism, irrationalism and nihilism. S. Best & D. Kellner, p. 4, Post Modern Theory. All technical progress exacts a price, that is, while it adds something on the one hand, it subtracts something on the other. All technical progress raises more problems than it solves. The negative effects of technological innovation are inseparable from the positive, it is naïve to say that technology is neutral, that it may be used for

4 good and bad ends; the good and bad effects are in fact simultaneous and inseparable. All technological innovations have unforseeable effects. Jacques Ellul, as quoted by Wilson P Dizard. 4. Inhoud van groepopdragte n Paar van die groepopdragte en geselekteerde antwoorde word hieronder aangetoon om n beeld te gee van die inhoud van die groepopdragte asook die vlak van redenering van die studente. 4.1 Groepopdrag oor wetenskap en professies (Leereenheid 1.2) Hieronder volg twee uitsprake oor die wetenskap en professie. Bespreek die twee uitsprake en gee dan die mening van die groep oor die betekenis van elkeen. Scientific findings are always tentative and may prove erroneous or obsolescent, but their tentative guide is more valid and safe than any other approach to the world. Groep 6: Alhoewel niks in die lewe 100% bewys kan word (of aanvaar kan word nie) is die wetenskap die mees oortuigende benadering omdat dit oplossings bied. Ons stem nie saam dat wetenskap verouderd kan wees nie; as jou poging korrek uitgevoer is kan dié benadering 'n basis vorm wat nie verouderd nie. Groep 1: Dis beter om "tydelike" wetenskaplike feite te aanvaar, totdat dit verkeerd bewys word, eerder as om geen opinie daaroor te hê nie. Groep 8: In jou werk is dit die beste manier om deur 'n wetenskapsbril te kyk, want dit is op toepassing van die werk. Die Bybel is egter nie 'n wetenskaphandboek nie en as Christene is die veiligste manier om na die wêreld te kyk deur 'n Bybelse bril. Groep 9: Dus is 'n verkeerde feit of 'n oorbodige een beter as geen feit nie. Dit verskaf die speelveld vir die verbetering en verbreding van die kennis. Science adds to the professional commitment to know, to understand, to predict and ultimately to control the outcomes of the professional practice and interventions. Groep 4: Ons stem gedeeltelik saam met die stelling, want die wetenskap ontwikkel probleemoplossingtegnieke wat vereis dat jy die feite verstaan en hipoteses kan vorm met behulp daarvan, maar ons voel egter dat jy nie die uitkoms van die eksperiment kan beheer nie. Groep 1: Wetenskap is die soeke na kennis, om te verstaan sodat voorspellings gemaak kan word en sodoende kan ons die uitkomste beheer. Daarom is "basiese kennis" belangrik. As jy nie iets weet nie, gaan jy dit nie bevraagteken nie.

5 Groep 8: Uit jare se navorsing en resultate is daar 'n sekere patroon wat dinge volg. Hierdie patroon kan gebruik word om uitkomste in jou professie te voorspel en verstaan. Groep 9: Die kern van die aanhaling is "control". 'n Manifestasie van die kultuuropdrag van Genesis; dog, soos met alle fenomene, moet daar 'n balans gehandhaaf word tussen nonchalante aarts goedgelowigheid en godspeel. Gee julle kritiese evaluering oor die verhoudings waarin wetenskaplike en professionele modules deel van die drie programme uitmaak in Illustrasie Natuurwetenskappe: Groepe 6: Daar moet verseker meer professioneel georiënteerde modules bygevoeg word. Wetenskaplikes betree ook die mark/besighede en kry baie te doen met mense. (Nie alle wetenskaplikes werk eendag in 'n lab nie!) Groep 3: Daar word gevoel dat die verhouding reg is, omdat professionele modules slegs die wetenskaplike beperk en die natuurwetenskappe moet so wyd moontlik gehou word om die wetenskaplike soveel moontlik geleenthede te gee. Groep 1: Te veel vakwetenskaplike kennis, geen kreatiewe stimulering of probleemoplossing nie. Dit moet praktykgerig wees en hulle moet 'n kursus aanbied om menseverhoudinge te verbeter. Groep 8: Vir ons as natuurwetenskapstudente is die verhouding onaanvaarbaar. Ons leer om wiskunde te doen, maar nie noodwendig hoe dit by ons professie aansluit nie. 4.2 Groepopdrag oor nasiebou (Leereenheid 1.5) Wat is volgens julle die konsensus oor die maniere waarop die skrywers (K Asmal & W James (edt.), in Spirit of the Nation, Reflections on South Africa s Educational Ethos) meen dat mense waardes kan aanleer, naamlik: (a) "as a result of necessity" Groep 6: basiese menslike waardes word aangeneem omdat dit ons voortbestaan verseker. Groep 8 Dit is waardes wat ons aanleer om te oorleef. (b) "by inspiration" Groep 3: Deur geïnspireer te wees, bou karakter. sal nie verdwyn as omgewing of situasie verander nie. Groep 8: Dit is waardes wat ons aanneem a.g.v. liefde wat ons daarvoor of 'n saak wat dit raak, het. Ons voel passievol en entoesiasties oor 'n saak en dit beweeg ons om die gepaardgaande waardes te handhaaf. (c) "through exposure"

6 Groep 1: Waardes wat jy aanleer in jou gemeenskap, by jou ouers, rolmodelle, TV ens. Groep 8: Ons leer hierdie waardes by ander in ons omgewing. Ons raak gekondisioneer. Groep 9: Stel jou bloot aan soveel moontlike norme/sedes en kies daaruit vir jou die samestelling wat pas. (d) Wat is volgens die groep, die belangrikste van die drie vir die vestiging van waardes. Groep 2: Inspirasie, want hierdie waardes word nie op jou afgeforseer nie. Sal nie maklik verander nie. Groep 4: Al drie is belangrik om 'n totale waardestelsel aan te leer. Groep 6: In vroeë stadiums van jou lewe het inspirasie die grootste aandeel. As waardes goed gevestig is sal ander invloede soos blootstelling dit nie verander nie. Groep 9: 'n Fyn versnit van hierdie drie is moontlik die beste. (e) Inspireer die redakteurs julle om julle te beywer vir die bou van 'n suksesvolle SA? Groep 3: Ja, almal sal moet saamwerk, die ander partye in ag neem, uit sy gemaksone beweeg en deel hê aan 'n bou situasie. Groep 9: Nie konsensus nie: Lugtig vir enigiets wat ruik na 'n algemeen aanvaarde patrioties gekleurde inisiatief. Maar, om sonder passie te wees vir eie aarde is die breë weg na selfdestruksie. Dog, daar moet iets daadwerkliks gedoen word. (f) Is hulle pleidooi versoenbaar met die missie van die Universiteit? Groep 4: Ja, die Universiteit streef na die ontwikkeling van die mens met 'n Christelike grondslag en waardestelsel. Hierdie opvoeding loop lynreg met die redakteurs se siening van wetenskaplike opleiding en navorsing. Groep 8: Ja, ons studeer aan 'n waardegedrewe universiteit. Groep 9: Die Redakteurs propageer nie 'n spesifieke stel norme/waardes nie, maar wel norme en waardes as sulks. Die universiteit se spektrum is meer gefokus. 4.3 Lewens en wêreldbeskouing en die praktyk van n loopbaan (Leereenheid 4.1) In die definisie is gestel dat n mens se lewens- en wêreldbeskouing die mens se fundamentele oortuiging ten opsigte van die hele werklikheid is. Na verwerwing van julle grade gaan julle beroepslewe n belangrike deel van julle daaglikse werklikheid wees. Kies nou uit die sewe kenmerke van n wêreld beskouing ( 4.1.2) daardie twee karaktertrekke wat julle dink n

7 belangrike rol gaan speel in julle wetenskaplike of professionele loopbaan. Gee by elkeen n kort motivering. Wêreldbeskouing is dryfkrag vir persoonlike lewe Groep 1: sterk pligsbesef. Jy glo dat jy n verskil kan maak in samelewing. Wêreldbeskouing is dinamies Groep 4: As gevolg van tegnologiese vooruitgang moet jou wêreldbeskouing dinamies wees om hierby aan te pas. Groep 9: Die wêreld verander en 50 jaar terug se wêreldbeskouing is o.a. polities en tegnologies verouderd. Wêreldbeskouing berus op religieuse grondmotief Groep 8: Ons werk met groot bedrae geld van ander mense en in n wêreld waar korrupsie hoogty vier, sal jy nie uitgevang word as jy hulle n rat voor die oë draai nie. Ons moet met verantwoordelikheid ons werk doen en daarvoor is ons religieuse grondmotief belangrik. Wêreldbeskouing is normerend Groep 4: n Norm is n maatstaf wat bepaal hoe iets behoort te wees. Norme is nodig vir vrae oor watter wetenskaplike toepassings toelaatbaar is en op watter wyse. God gee aan ons norme in sy Woord en in die Natuur, dus is daar n noue skakel tussen norme en religieuse grondmotief. 5. Aanbevelings, Probleme en Kommentaar 5.1 Studiegids Vanuit die dosente se perspektief was dit moeilik om met n ander dosent se studiegids te werk. n Mens het nie aan die begin n geheelbeeld van die module nie en daar kan stylverskille wees wat betref aanbiedingswyse en indeling van studiemateriaal. Van die studente het gekla dat die inhoud te veel is, terwyl ander gekla het dat die Engelse aanhalings te moeilik is. Een het gesê sy moes die heeltyd met n woordeboek byderhand sit tydens die bestudering van die studiemateriaal. Dit is natuurlik n ope vraag of dit nie juis deel van die leerproses is nie. Gesien teen die agtergrond van die uitslag van die geletterdheidstoets sou dit miskien raadsaam wees om die geskiedkundige verloop as raamwerk te gebruik vir die aanbied van die res van die leerinhoude. 5.2 Groepopdragte en evaluering Die groepopdragte het saam met die promoveringstelsel goed gewerk as motiveringsinstrument. Van die studente was egter ontevrede met die nasien van die opdragte deur verskillende dosente. Die evaluering was volgens hul mening nie eenvormig genoeg nie. Studente was ook nie geneë met die gebrek aan n eenduidig uitgewerkte memorandum nie. Hierdie ongelukkigheid kan grootliks toegeskryf word aan die gebrek aan ervaring van natuurwetenskapstudente met hoër kognitiewe vlakke van evaluering soos verteenwoordig deur opsteltipe vrae.

8 Weer eens kan genoem word dat dit juis een van die uitkomste van die module is om die studente meer bloot te stel aan hoër kognitiewe denke. 5.3 Aanbiedingswyses Die twee enkel periodes per week was nie voldoende om tyd in te ruim vir die bespreking van die groepopdragte nie. Daar word aanbeveel dat dubbelperiodes ondersoek word vir die volgende sessie. Sommige van die studente sou meer lesings deur deskundiges wou hoor. Dit kan oorweeg word vir onderwerpe soos byvoorbeeld kloning en die kwessies rondom aborsie. Daar moet egter gewaak word teen te veel gaslesings. Navorsing wys dat min leer plaasvind tydens konvensionele lesings. Studente wil gewoonlik net terugsit en vermaak word. Verder word die opbou van n vertrouensverhouding met die eie dosent belemmer, wat weer negatief deurwerk op die evalueringsproses. Die vertoon van die fliek is baie positief ervaar deur die BWI groep. Sommige studente het selfs in die eksamen situasies uit die fliek as voorbeelde gebruik in die beantwoording van die vrae. Dit was somtyds moeilik om in fase met die res van die dosente te bly. Dit is veral bemoeilik deur die breinvliesontstekings insident en openbare vakansiedae. Deel van die probleem was dat dosente nie altyd n geheelbeeld van die module gehad het nie en dus nie in staat was om vinnig kortpaaie te vind nie. 6. Samevatting Die aanbied van die wetenskapsleermodule was vir my persoonlik n verrykende ervaring. Ek vermoed dat ek meer geleer het as die meeste studente. Wat betref die nut van die module kan n mens maar net weer kyk na die volgende uittreksel uit die missie van die universiteit: Die etos wat gedurende die institusionele geskiedenis van 134 jaar ontwikkel het, kan beskryf word as inklusief-christelik en word gekenmerk deur 'n waardegebaseerde benadering tot wetenskapsbeoefening, bestuur en die kampuslewe. Hierdie benadering is in ooreenstemming met die huidige (postmoderne) begrip van wetenskap waarin klem geplaas word op dialoog in stede van konflik tussen wetenskap en godsdiens. Dit is ook in lyn met die strewe van hoër onderrig in Suid-Afrika om waardes en houdings te kweek wat kan lei tot die herinstelling van die etiese struktuur van die Suid-Afrikaanse samelewing.