n pamflet wat in Julie gepubliseer is, dat die ANC nie

Transcription

1 MARITZ was en dan maak by die volgende stelling "Dit blyk uit n pamflet wat in Julie gepubliseer is, dat die ANC nie die oproer op 16 Junie verwag bet nie" en dan gaan by verder aan. Nou kom ons by wat U Boaiale kontrole noem, Die waar nie? -- Dit is korrek. Hierdie determinant oorbeers almal, omdat kollektiewe gedrag, onge! nstitusionallseerde gedrag is. As faktor werk dit op twee wyses: Dit dra by en veroorsaak self die determinante wat tot dusver bespreek is en dit onderduk of kanaliseer kollektiewe gedrag. (10 Die Cillie verslag behandel breedvoerig die rol wat regeringsinstansles en regeringsamptenare in die gebeure van 16 Junie gespeel het. Daar word gewys op bierdie instansies as faktore en op hulle instrumentele funksie ten tye van die onluste. Ek bebandel dit nie weer nie, maar verwys slegs na n ondersoek wet deur die RGN gedoen is Kl82 (Die Raad vir Geestes-wetenskaplike Navorsing) ten opsigte van misdaad in Soweto in die tydperk Februarie 1974 tot Januarie Dit is die ~tter verslag, Daar is gevind dat die grootste getal misdade nie aangemeld ( 20 word nie en die redes hiervoor is die volgende: Die eerate rede, die pelieie is Die in staat om die oortreders op te spoor nie (50,9% ) ; tweedens, die polisie sal nie die saak ondersoek nie (11,3%) ; derdens, die misdaad is nie ernstig genoeg nie (10,4%) ; vierdens, vrees vir weerwraak (10%) en ander redes (17,4%). Vrae I, 2 en 4 indikeer n bepaalde verbouding tot die polisie, terwyl die pelleie weer instrumenteel is vir formele soaiale kontrole. Die responsies op hierdie vrae is 72,2%, as ek bulle bymekaar tel, bevestigend wat daarop dui dat 00 gedurende bierdie tydperk, kort voor 16 Junie 1976, die... / grootste

2 MARITZ grootste persentasle van Soweto- inwoners apaties gestaan het teenoor, in die eerste plek, die Suid-Afrikaanse Polisie, maar deur die Suid- Afrikaanse Poliaie teenoor die gesag wat sosiale kontrole beheer. Indien hierdie afleiding waar is, geld dit dat formele sosiale kontrole in die genoemde tydperk 72, 2% disfunksioneel in Soweto was. Die kanalisering deur 5061a1e kontrole van die effekte van die 16de Junie 1976 en daardeur die manipulering van die eerste vyf determinante, behandel ek later onder die gevolge van die 16de Junie Gevolgtrek- (10 king: Die nege beskuldigdes se gedrag moet begryp word teen die agtergrond van daardie objektiewe prosesse wat in terme van Smelser se model die gebeure van die 16de Junie 1976 veroorsaak het en wat aanleiding gegee het tot die gebeure daarna. Die 16de Junie 1976 het, naamlik nie sommer uit die lug geval nie, maar was die resultaat van faktore wat kulmineer in die Suid- Afrikaanse sisteem van aosiale kontrole. Die gevolge van die 16de Junie 1976 raak die nege beskuldigdes en moet dus uitgespel word. Die 16de Junie is as n wentelpunt in die Suid- Afrikaanse geskiedenis beskryf, veral die geskiedenis ( 20 van die Suid-Afrikaanse volkere verhoudinga. In hierdie verband verwys ek weer na die Cillie verslag. Sal u daardie paragraaf van die Cillie verslag ui tlees vir gerief van die Hof sodat Sy Edele dit kan hoor? Dit is bladsy Regter Cillie bevind soos volg of maak die volgende stelling eintlik "Kort na die oproer begin het, is n verandering of regstelllng 1n verband met Afrikaans as voertaal in Swartskole aangebring. Sedertdien was daar n groot aantal veranderinge wat die(30 lewenspatroon van die Swart man geraak het. Hulle was. " / veral

3 MARITZ veral van toepassing op Swartmense in die stedelike gebiede. Die Kommissie het nie prqbeer vasstel of die veranderinge almal die gevolge van die oproer was nie, want dit is moontlik dat sommige reeds voar die onluste oorweeg en as noodsaaklik beskoll is." Maar u beskou dit as n algemene gevolgtrekking dat die gebeure van 16 Junie was darem n wentelpunt in die Suid- Afri kaanse geskiedeni s? -- Ek sal dit probeer verduide1ik, net in my volgende paragraaf. Goed, gaan aan. -- Historiese wentelpunte is Doait (10 skerp afgebaken nie en daarom is die datum 16 Junie 1976 n kapstok om n bepaalde begin van verandering aan te dui. Dit is betekenisvol om daarop te let dat die Cillie Kommissie reeds op 24 Junie 1976, 8 dae na 16 Junie) deur die staatspresident aangestel is. Ook die aanstelling van die KOmmiss1e van Ondersoek na Arbeidswetgewing (die sogenaamde Wiehahn Kommissie) op 16 Augustus 1977 en die aanstelling van die Kommissie van Ondersoek na wetgewing rakende die benutting van Mannekrag (die sogenaamde Riekert Kommissie ) op 18 Aug ustus 1977 is betekenis- ( 20 vol. Laasgenoemde twee kommissies het met aanbevelings gekom wat be1angrike konsekwensies het vir die opheffing van stremming, veral daardie soort stremming in terme waarvan die gebeure van die 16de Junie 1976 begryp moet word. Hierdie kommissies gee aan die Swartman binne die Suid- Afrikaanse ekonomie groter erkenning en meer vastigheid. In bierdie verband verwys ek u na Redaksionele Koomentaar van die SATIK op 16 Oktober Die kommentaar onder die opskrif "Die stad Swarte" skryf veral oor die f eit van die toekenning van ereburgerskap aan (30 dr. Piet Koornhof, Minister van Samewerking en Ontwikkeling.... / Dit

4 MARITZ Dit verwys terloops daarna dat daar 58% van die land se Swartmense in die metropolltaanse gebiede woon en werk en dan maak hulle die vo18end~ stelling "Toe dr. Koornhof twee jaar gelede sy portefeulje aanvaar het, het dr. Koornhof n ondersoek met n wye strekking gelas na die omstandighede van die stad Swarte in die Suid- Afrikaanse stelsel en erken dat hy te make het met die onbetwisbare feit dat miljoene Swartmense permanent in die metropolitaanse gebiede sal wees. II Dan gaan hulle verder aan en maak: hulle die vo18ende stelling - daar word verwys na n aan- (lo haling in die New York Times na die Suid- Afrikaanse situasie as die noodsaaklikste en mees besondere Bosiale laboratorium in die w~reld en dan verwys bulle net ten slotte na wat die Eerste Minister ges~ het dat die aanvaarding van bierdie Swartmense as reletief permanent, hulle sal in die beoogde konfederasie verteenwoordig word deux die Swart nasionale regerings of, het die Eerete Minister, mnr. P.W. Botha ge6~ - die parlement meegedeel dat indien dit nie kan geskied nie, ken hulle dalk seggenskap kry in die stateberaad op n gekobrdineerde(20 wyse. Waarom ek dit aanhaal is net om te illustreer hoe ver die veranderinge wel na 16 Junie gegaan het en ek dink die belangrikste punt bier is die relatiewe erkenning van die Swartman as meer permanent binne die Suid-Afrikaanse struktuur. Gaan aan. -- Die Suid-Afrikaanse Swartes was tradisioneel n speelbal tussen die sakeman en die politikus. By is nie ne behere uitgeskuif Da sy eie staat nie, wat een komponent van ons tradisionele politiek is. Ook is hy Die,as alternatief, na behore geakkommodeer in die ( 30 ekonomie nie, wat die ander komponent van ons struktuur... / is

5 MARITZ is, ons politieke struktuur. Dit was hierdie tipe sosiale kontrole waarin die faktore ter begrip van 16 Junie 1976 gesete1 het. Wanneer daar nou erken word dat daar een of ander kant toe beslis moet word, beteken dit dat swak sosiale kontrole erken word. En sonder om dit te prebeer beantwoord, moet ek die vraag vra in welke mate die gebeure rondon 16 Junie 1976 bygedra het tot hierdie erkenning of insig. Die Cillie verslag stel dit duidelik dat dit moeilik is om te bewys dat a1 die veranderinge na die gebeure - die stuk wat ek voorgelees het - rondom die (10 l6de Junie 1976 presies tot die onluste terug te voer is. Dit is so. Wat egter wei beweer ken word, is dat Da 1976 baie jong Swartes die Republiek verlaat het omdat hul1e ontevrede was met die toestande in die Republiek. Ek verwys weer Da kalonel Stadler se getuienis, volume 5 pagina Die nege beskuldigdes pas oor die algemeen hierby in. Ook hul1e gedrag was en is n funksie van die gebeure rondom 16 Junie GETUIE STAAN AF. HOF VERDAAG. HOF HERVAT. (20 FRANS ALBERTUS MARITZ, nog onder eed OIOERVRAGING DEUR MNR. BROWDE (vervolg) Professor, sal u nou voortgaan op blad sy 21 van die verslag by punt 5.2, die eksterne situasie ten opsigte van Suid-Afrika? -- Die interne Suid-Afrikaanse samelewingstruktuur het ko1lektiewe gedrag en die gedrag van die nege beskuldigdes bevorder, maar hulle sou Suid-Afrika nie kon ver1aat nie, indien n eksterne struktuur nie ook bevorderlik fungeer het nie. Ek het reeds daarop g e"ys d at di e eksterne struktuur fisies en eties bevorderlik was. Ek gaan ver- (30 volgens hierop verder in. In my onderhoude met die nege / beskuldigdes

6 MARITZ beskuldigdes, maar ook op grond van wat in hierdie hof deur verskillende persone ges~ is, het dit opgeval hoe relatief maklik dit was om Suid-Afrika te verlaat. (Ek dink deur kolonel Stadler en Zulu, onder andere.) In die eerste plek is dit natuurlik te wyte aan die geografiese posisie van Suid-Afrika. Maar dit is nie die belangrikste rede nie. Belangrik is die feit dat die buiteland me, net ons buurstate nie, vlugtelinge uit Suid- Afrika met ope arms ontvang en versorg. Hierln epeel die ANC natuurlik n sentrale rol, maar die feit bly staan dat (10 selfs die polisiedienste van buurstate vlugtelinge uit Suid-Afrika ontvang. Hieroor is daar etlike kere getuienis oor gelewer, dat hulle die mense ontvang, versorg en aan die ANC oorhandig. Mense viug ui t Suid- Afrika vir die polisie en word oorkant die grens deur die polisie verwelkom met alle moont11ke hulp en bystand, maar ook hier eindig dit nie. Via die ANC word hierdie vlugtelinge feitlik deur elke land in die wareld materieel ondersteun en afgesien van nasionale state wat help, is daar oak nog internasionale organisasies, BOOS die W~reldraad van ( 20 Kerke, wat materi~le bulp verleen. A1 is mense oak hoe goed gemotiveerd om n land te verlaat, kan hulle dit nie doen as dit nie fisies moontlik is om dit te doen nie. In die geval van die nege beskuldigdes het die eksterne struktuur Die slegs fisies bevorder oie, maar het dit oak as n "pull-factor" (trek-faktor) gefungeer, terwyl hulle poslsie binnelands as n "pusb-factor!! of 'n stoot- faktor fungeer het. Die etiese bevorderlikheid van die eksterne struktuur kom daarop neer dat n "w~reld" hierdie mense se gedrag goedkeur, legitimeer en selfs aanpor. Feitlik (30 die ganse internasionale gemeenskap is gekant teen die I Suid- Afrikaanse

7 MARITZ Suid- Afrikaanse politieke str uktuur en demonstreer hulle - h oud ing op n blatante wyse deur middel van boi kotte, skor sings, sanksies, kritiek en BO meer. relatief gedepriveerd voel en n w ~re ld Wanneer mense diskrediteer die bron van daardie relatiewe deprivasie, moet di t uiters moeilik wees om lojaal t e bl y t eenoor daardie bron, veral nog as d aar gerieflike kanale be staan vir 'n aanval en verset teen daardie bron. As deel van die eksterne struk- tuur moet ek t en slatte bier net verwys na die bestaan van veral n or ganisasie soos die ANC. Hier die organi- (10 sasie is by uitstek n kanaal wat fisies, maar veral eties aan die Swartman n tuiste bied. Die ANC kan v eroordeel word, di t ken ver bied word, maar di t kan nie as 'n faktor ten opsigte van die Suid- Afrikaanse polit iek negeer word nio. Uit my onderhoude met die nege beskuldi gdes het dit duideli k geblyk dat hulle trots voel om aan die ANC te behoort en dat die ANC aan hulle n eksistensi~le gebor genheid verskaf wat hulle lewe die moeite werd mask. Di t val veral op as hulle lewe as lede van die ANC vergelyk word met hulle lewe voor hulle Suid-Afrika in (20 verlaat het. Beskuldigde nr. 1 is moontlik bier n uitsondering, want by het hie altyd blyke gegee dat hy t r ots is om lid van die A!c te wees hie. Hy het teen sy sin opleiding gekry, maar het tog van die ANC begin hou na die ANa aan hom verduidelik is. Ek verwys hier na die hofver slae. Hy is teen apartheid en die Suid- Afrikaanse sisteem (praat van die "debris of the South African Government I 6 apartheid policylt), ek verwys u weer na die hofverslag, maar verwys na die AND in gespreek as "hulle", as and er groepe. Dan spesi f iek my bevindi ngs (30 met bet rekking tot di e nege beskuldigdes. Omdat die ter... / sake

8 MARITZ 36 sake lewensgeskiedenis van" die nege beskuldigdes aan hierdie hof reeds deeglik bekend is, gaan ek Die meer daarop in nie, maar maak slegs sekere gevolgtrekkeings. Wat betref hipotese 1 en ek moet dit nou vir u stel, ek dink nie dat hipotese 1 en hipotese 2 so besonder relevant is vir my betoog nie. Al die beskuldigdes, behalwe nr. 1, vertoon n ho~ graad van stamloosh~id. Hulle is Die meer stamgebonde oie en was dit oak oie toe hulle Suid- Afrika verlaat het nie. Behalwe nr. 9, toon almal n ho ~ graad van gemoderniseerdheid, terwy1 hierdie (10 gemoderniseerdheid n sterk verwestering toen in veral die geval van beskuldigdes nrs. 2, 3, 4,en 5. Hierdie toestand was oak reeds, volgens wat ek kon vasstel, teenwoordig toe hulle die land ver1aat het. Ek verwys u na my kommentaar op die heel 1aaste b1adsy, punt 1, op b1adsy 28. Stam100sheid oor die algemeen in Soweto b1yk reeds uit die gegewens van Edelstein:.68,7% verkies n Westerse lewenswyse teenoor 31,8% wat n stam- of gemengde lew enswyse verkies. Al die beskuldigdes verwerp tradisionele stamgebruike (soos die kgot1a- ste1ste1, 10bo1a-ste1stel, (20 voorvader-aanbidding en so mser) behalwe beskuldigde nr. 1. Al die beskuldigde, behalwe beskuldigde nr. 9, dra kennis van mod erne tegnieke en stelsels en verkies n moderne lewensstandaard, terwy1 veral beskuldigdes nrs. 2, 3, 4 en 5 n Westerse ori~ntasie ten opslgte van lewenskwaliteit openbaar. Wat beskuldigde nr. 9 betref, mag ek n fout maak, want ek k~n nie eintlik maklik met hom kommunikeer nie. Ek lees vir un verslag van n onderhoud wat TI kollega van my, dr. Dirk Groenewald, met sy broer gevoer het. Kan u miskien net n opsomming daarvan gee? -- Dit... / is (30

9 MARITZ is eintli k moeilik om n opsomming te gee. In die verslag word eers verwys na die broer, Stephen is die oudste kind, daarna volg n suster en dan Thomas. Hulle ma is in 1969 en hulle pa in 1975 oorlede. Hulle het n hegte gesin gehad. Ek kan dit maar oorslaan. Sy pa het goed vir hulle gesorg en hy het groot respek vir sy pa. Thomas, beskuldigde nr. 9, was nooit n goeie leerling nie. Hy was dom, volgens Stephen beslis die domste van die drie kinders. By was oak lui om te leer en was werksku. Hy het geen liggaamsgebrek gehad nie en was (10 fisies oarmaal gebou. By het by Stephen kom bly en dan miskien net die laaste sin. Stephen sa dat hy jammer is vir Thomas. Hy was noo1t n moeilike kind of aggressie! Die. Hy was dom en het nooit in politiek belanggestel Die. Hy kan ook Die onthou dat sy pa enige belangstelling in die politiek, Swartmag of die ANC gehad het Die. Hy self stel Die belang Die en gee te kenne dat hulle gelukkige inwoners van Soweto is. Dit is DOU die broer. Hy is oortuig dat Thomas nie die IX het om vir homself te dink, self besluite te neem of dade te pleeg waar- (20 voer hy aangekla word nie. Hy is oortuig dat Thomas deur iemand mislei is en dat die aan hom beloding vir sy dade aangebied het. Thomas was altyd lui en werksku en so maklik om die bos gelei kan word. Hyselt keur Die die dade van die ANC en Thomas goed Die. Gaan dan aan op bladsy 24? -- Dan hipotese 2: Behalwe beskuldigde nr. 1 weer eens, toon almal en dit hou verband met wat onder hipotese 1 gesa is, n sosiaal kulturele breuk met hulle ouers wat dui op n generasiegaping. Wat egter opval is die ho~ g r aad van respek wat nog teenoor (30 die ouers betoon word. Beskuldigde nr. 9 is moontlik... / hierop

10 MARITZ hierop n uitsondering veral wat betref sy heuding voor hy die land verlaat het. Nou gaan u terug Da bladsy 28, kommentaar 2, nie waar nie? -- Al die beskuldigdes praat met lof en pi~teit van hulle ouers en familie. Hulle het egter Die meer kon opgaan in hulle gesin- en familiebande Die en bet hulle onttrek. Wat verder opval, is die gemak waarmee hulle hierdie bande relatief finaal kon breek deur Suid- Afrika te verlaat. Ek dink daardie punt dat bulle almal getuig bet dat bulle die land op n stadium verlaat bet (10 sonder dat hulle eintlik hulle Quers geken het, dat uit my onderhoude met die ouers dit baie duidelik blyk dat bulle eers na n maand of langer vasgeetel het die kinders is uit die land uit of die kinders is weg - ek het nog baie aoder indikatore oak daarvoor, maar ek dink net hierdie feit wat in die hof genoem is, is belangrik genoeg om die gevolgtrekking te maak dat daar n baie besliste generasiegaping tubsen hulle en hulle ouers was. Daar was iets verkeerdin daardie gesinne, alboewel die mense, wat my verbaas het, telkens met groct lof van hulle Quers gepraat het. HOF: Is dit tog Die maar so Die dat wanneer iemand iets verkeerd dcen, wat hy weet sy ouers sal teengaan, hy maar besluit om 6y ouers nie te ken nie? Een van die beskuldigdee bet dit geee. Hy het n tweede vrou of sy tante, wet eintlik nie n verband gebad het nie, gesien, (20 want hy bet geweet sy oa sou hom dit nie toegelaat het nie. Is dit n generasiegaping of is d1t n wyse van optrede? -- Ek sal s@ dit is n generasiegaping ook as n mens ander indikatore in ag neem. Die mense het gemaklik, rela- (30 tief gemaklik van die huis af kon weggaan. Asjy bepaalde... / bande

11 MARITZ bande het t eenoor jou ma, bepaalde bande het t eenoor j ou pa, bepaalde bande t een j ou ges i n het, dan gaan jy nie sommer makli k so n stap dc en nie. Daar moe t meer wee s as ne t n gewane stout wee s en daar moet meer wee s as net verontagsaming. Die mens e het nie geweet vir hoe lank bulle gaan nie. Tr ouens, daar i s g etulenis g egee dat hulle nie geweet het of hulle ooi t weer gaan t erugkom nie. Ek dink di t i s nie maklik om t e s ~ dat di t nie ten minst e dui op n g enerasi egapi ng nie. Soos die ki nd wat net ui t die huis uit wegloop? -- (10 n Kind wat ek di nk net uit die buis ui t wegloop, he t ander t i pe probl eme. Di t kan natuurlik ook t eruggevoer word tot n g ener asi egaping. MNR. BROWDE : Excursus? -- Die voorgaande t wee bevi ndi ngs het belangrike konsekwensies vi r n begrip van die gedr ag van die betrokkenes. Vanw e~ hulle stamloosheid en die generasiegapi ng het hulle hul situasi e anders gedef inieer as byvoorbeeld hulle ouers. Ek dink dit is nog n rede, die feit dat hulle totaal hulle situasie anders gedefinieer het as hulle ouers en was hulle, wat sosialisering ( 20 betref, oop vir nuwe idees en ander waardes en norme. Ek bet reeds vro e ~r op n vraag van advokaat Browde daarna verwys. Dit hou verband met die bevinding ten opsigte van hipotese 3. In terme van Merton se model kan die gedrag van die nege beskuldigdes onder "rebellie ll geklassifi seer word. Hulle aanvaar die doelstelliogs en middele van die ANC en verwerp die van di e heers ende Suid- Afrikaanse interne samelewingstruktuur. Be skuldigd e nr. 1 is weer eens miskien hi erop n ultsondering. By i s verwa r d en onseker en onderskryf ni e sonder meer di e (30 ANC do elstellings en mi ddele nie. Di t hou verband met I die

12 MARITZ die feit dat hy nog in n mate stamgebonde is en n generasiegaping in sy geval nie prominent is nie. Dit wil ook voorkom asof die sosialisering deur die ANC in sy geval nie volkome geslaagd was nie. Wat betref die tydperk voer en ten tye van die verlating van Suid- Afrika, kan hierdie persone, behalwe miskien beskuldigdes ors. 1 en 9, se gedrag onder terugtrekking geklassi fiseer word. Hulle het doelste11ings en middele afgeskryf. Dit beteken die verwerping van doelstellings en middele. Veral beskuldi gdes nrs. 2, 3, 5, 7 en 8 het in hierdie opsig destyds(lo n toe stand bereik wat sterk herinner aan wet beskryf word in die werke van Dostojewski, Sadegh Hedayat, Albert Camus en Jean Paul Satre. Veral laasgenoemde se beskrywing van die walglikheid wat die mens se bestaan kan kenmerk, is ter sake. Hierdie beskuldigdes het destyds gekom op n punt waar hulle lewe vir hulle doelloos en leeg was. Dit was vir hulle sio1oos en selfs walglik. Daar was niks wat hulle gebind het nie en om die land te verlaat was maklik en het geen groot eksistensi~le besluit geverg nie. Ek verwys u na pagina 28 weer, punt 3. (20 Dit gaan bier veral oor politieke doelstellings en middele. AI die beskuldi des nrs. 2 tot 9 beweer in n stuk wat elk vir my moes opstel, dat hulle nog steeds saamstem met die ideale van die ANC en dat hulle die Suid-Afrikaanse politieke sisteem en diskriminasie teen Swartes verwerp. Beskuldigde nr. 1 is weer n uitsondering en ek wil net vir u een sinnetjie voorlees wet hy vir my in die betrokke stuk geskryf het. "One way and other, I felt pretty sorry for myself. Properly, I am dee~and genuinely sorry about my part in the affair" en dan lyk vir my 00 iets wat later ingeskryf is en dit is vir my baie.. / interessant

13 MARITZ interssant om di e teken van - om verwarring te toan "Ho'Wever, I enjoy interested too." Wat by bier blykbaar probeer sf! is dat "Ek is jammer oor hierdie dinge, maar op'n sekere manier is ek nog ge! nteresseerd.!1 Heeltemal n teken van verwarring. Dit is n geskrewe stukkie wat n mens tyd het om oor te dink. Wat terugtrekking betref, verduidelik beskuldigdes nrs. 2 tot 7 baie duidelik dat. hulle voor hulle vlug ui t SUid- Afrika ongelukkig, moedeloos, onseker, hulpeloos, doelloos was. Veral die l6de Junie 1976 het hierdie mense diep geraak en voor hulle (10 besluit het om die land te verlaat, was onttrekking die enigste ontvlugtingsmeganisme, oak a1 was dit nie in alle gevalle ewe man1fes nie. Dan weer op bladsy 25, punt 6. 4, asseblief? -- Al nege beskuldigdes het Suid-Afrika verlaat na 16 Junie Ek het daar vir un lysie opgestel wat verduidelik watter tye hulle verlaat het, ook hulle ouderdqmme en so meer. Behalwe beskuldigdes nrs. 1, 4 en 9 kan almal direk by skoolgebeure betrek word. Behalwe beskuldigde Lr. 6 is almal afkomstig van Johannesburg, almal van Soweto, (20 behalwe beskuldigde nr. 8 wat van Alexandra kom. Ek dink hierby pas hulle dus in die breij in by vat ek reeds oor hierdie hipotese bevind het by my algemene gevolgtrekking. Ek verwys u na punt 4 op psgina 28. Beskuldigdes nrs. 2 tot 8 het almal in die stukke vat hulle vir my opgestel het, na die 16de Junie 1976 verwys as die dag waarop dinge gebeur het wat hulle eksistensieel geskok het. Dit was vir my interessant dat hulle almal Da die 16de Junie op een of snder stadium verwys. Beskuldigde nr. 4 verwys, sonder dat ek ooit daardie (30 woorde v~~r hom gebruik het, na die 16de Junie 1976 as... / "the

14 MARITZ "the final straw which broke the camel's back". Vergelyk ook in hierdie verband sy getuienis in die hof en dan verwys ek hier na al die getuienis wat die persone in die hof gegee het wat ek Die dink nodig is om nou in detail te bespreek nie. Met verwysing na beskuldigdes nrs. 2, 3, 5, 6, 7 en 8, moet die feit dat hulle die land verlaat het toe hulle nog skoolkinders was, beklemtoon word. Beskuldigde nr. 2 was maar 15 jaar oud. Die res se blo1ogiese Quderdom, tubsen 20 en 22, mag Die sonder meer gene em word as hulle persoonlikheidsouderdom(lo nie, want bulle was nog skoolk1nders en onvolwasse. Voeg hierby hulle stamloosheid en hulle houding van terugtrekking dan was hulle destyds toe hulle die land verlaat het, ideale pionne vir n organisasie soos die ANC wat jong mense, skoolkinders, selfs onder valse voorwendsels, neem en hulle in die buiteland milit~r en polities oplei en dan na Suid- Afrika teruggestuur om hier kragte te kom met n mag so os die Suid-Afrikaanse Folisie. Hipotese 5: Die beskuldigdes was in die buiteland. Hulle het daar opleiding gekry en is ingelyf in die internasionale aan-(20 val op Suid-Afrika. Hulle hat militere opleiding gekry en ook politieke skoling. Almal wat in hierdie hof. getuig h et, het by herhaling die intensiwi tei t van politieke skoling beklemtoon. Behalwe beskuldigdes nrs. I, 4 en 9 wat as volwassenes die land verlaat het, was die res kinders toe hulle in die net van die ANC beland het. Hulle is opgeneem in streng gediseiplineerde m1lit~re kampe sonder kontak met normale gesins- en vriendekringe. Opgeneem as kinders in hierdie m1lit~re kampe met die streng dissipline, het hulle in n bepaalde sin kinders (30 gebly omdat hulle Die geleer bet om selfstandig te dink... / en

15 MARITZ en te leef nie. Hulle sosialisering het behels haat teen die Suid-Afrikaanse sisteem en die versekering dat n w~reld hulle opleiding en doelstellings legitimeer. Dit het my steeds opgeval hoe nongalant al die beskuldigdes, behalwe miskien beskuldigde nr. I, teenoor hulle teenswoordige posisie staan. Hulle lag, ook hier in die hof, op verkeerde tye en is voortdurend bereid om tot vervelens toe hulle rympies oor verkenning, geen bloedvergieting, die Suid- Afrikaanse sisteem en teikens op te s~. Die internasionale struktuur maak van hulle (10 belde en hulle verwerping van die situasie waarvan hulle destyds gevlug bet, bly vir bulle n objek om te beveg sonder dat die konsekwensies Da behore besef word. In hierdie verband gebruik die beakuldigdes die woord "struggle" om te verwys na die posisie waarin bulle hul, bevind. Dit is insiggewend, want "struggle" wys op stryd en nie soseer op oorlog nie. My algemene besluit, My betoog is nie dat die faktore wat ek bespreek het, hierdie nege die reg gee om in die buiteland milit&r opgelei te word en om Suid-Afrika met g evaarlike wapens in te sypel ( 20 nie. My betoog is ook nie dat hulle geestelik versteurd is Die. Inteendeel, my argument is eenvoudig dat hierdie nege beskuldigdes binne n situasie opgetree het en dat bulle optrede binne hierdie situasie sin maak. Hulle optrede is, sonder om dit goed te praat t verstaanbaar. Hulle het Die kriminele doelstellings gehad nie, maar het probeer om n saak te dien wat, volgens hulle mening en ook die internasionale mening, eties regverdigbaar is. Dit is vir my van lewensbelang dat van hierdie feite deeglik kennis geneem word, nie slegs by die bepaling (30 van die straf van hierdie nege beskuldigdes Die, maar... / ook

16 45, MARITZ nie, maar dit was definitief nie die polisie Die. BQE' Di t is korrek. Hoe is sy gedood? -- Sy is blykbaar geskiet in die straat en sy is na n polisiekantoor gebring. Die Cillie versla kon nie vasstel wie haar gesk1et bet nie, deur n onbekende peraood. Ml-ll. J ANSE N In die Cillie kommissie verslag word daar oak gena em dat daar ander persone as polisie geskiet bet? Ja. Is dit dan reg as ek dit so stel dat uit u objek- (10 tiewe waardering van die feite, die, kom ODS Doem hulle skoolkinders wat eintlik die aangeleenthei d begin het, direk verantwoordelik wasvirdie dood en beskadiging van eiendomme op 16 Junie? - - Direk verantwqordelik, korrek, behalwe dat n mens Die uit die oog uit moet verloor nie dat hulle tog binne die situasie en die Cillie Kommissie vra ook tereg die vraeg, sou die polisie Die op daardie stadium daar opgedaag het Die - die Cillie versleg stel dit so. Ek kan nie spekuleer oor wat sou gebeur het as die polisie Die opgedaeg het Die, of dit (20 dan vreedsaam sou gewees bet of nie. So, ek kan nie daarop eintlik n uitspraak gee Die, maar dat die skoolkinders aanvanklik vanaf die l3de Junie al beplan het en op die l6de Junie opgetree het, dit is korrek. En die polisie se prim~re taak, soos u as enige indiwidu weet, is die hand hawing van wet en orde? -- Ja en dit is verbasend, soos ek ges~ het, agt-en-veertig polisiemanne het 15,000 of 12,000 mense - hoeveel daar op daardie stadium was, weet ek Die, die Cillie Kommissie verslag weet ook Die presies Die, maar om soveel duisend (30 mense tog te kon keer.... / Soos

17 44, oak deur di egene in beheer van ons land s e formele sosiale kontrole. Die toekoms van Suid- Afrika i s naamlik direk afhanklik van die uitskakeli ng van d i~ soort faktore in terme waarvan die gedrag van hier die nege beskuldi gd es begryp moet word. KRUISONDERVRAGING DEUR MNR. JANSEN Professor, u het nou baie gesels oor die l6de Junie en dit is ook duidelik dat u n goeie studie gemaak het van die verslag van Sy Edele Regter ~ illie. Is dit korrek? -- Ek het probeer. Dit is ook korrek soos u reeds g es~ het, dat die (10 aanleidend e oorsaak tot die g ebeure van 16 Junie, was Afrikaans as verpligte medium van onderrig? -- Dit is korrek. En as gevolg daarvan was daar, dit i s baie duidelik, toe n g roat aptog gewees? Dit is korrek. En die optog i s gestuit deur die polisie?-- Dit is korrek. En die persone wet in die optog deel gehad het, het daarop hulle gewend tot geweld? -- Dit is korrek. Klipgooiery, beskadiging van eiendom, eiendom wat (20 selfs aan hulle behoort, skale, busee wat gebruik word om mense te vervoer ensovoorts? Dit is korrek. En toe, om die onluste, ae ek dit so mag noem, te bekamp, het die polisie opgetree? -- Dit is korrek. En as gevolg van die polisie-optrede i8 daar sekere mense ook dood? -- Dit is korrek. Ek wil net terugkom na beskuldigde nr. 5 se vriendin.,. Dit i s korrek, in hierdie verelag word haar dodd nie gekoppel aan polisie- optrede nie? -- Nee, dit is korrek. Daar word g es~ dat n onbekende persoon het haar l ykstasie (30 toe gevat en hulle het nie geweet wie haar vermoor het... / nie

18 46., - 1 8S8 - MARITZ Soos ek u verslag lees en die getui~nis verstaan, sou u s~ da.ar was sekere ontevrede 81 tuasies in di eland sover dit die politiek van die Swartman aangaan en was die gebeure op 16 Junie eintlik die lont wat die vuur aan die brand gesteek het? --Jar ek het verwys na Edelstein se verslag wat politieke "inadequate political rights!! uitbring, maar ek dink dit was meer 'n eksistensi ~ le ontevredenheid omdat dit behuising geraak het en ek kan my ook beroep op die Cillia Kommissie verslag. Dit het feitlikake sektor van n per soon se lewe geraak (10 en die 16de Junie was in die eerate instansie, sou ek s~, 'n soort van 'n eindpunt, 'n resultaat van a1 bierdie faktore.!an die ander kant was hy weer 'n sneller faktor, die vraag wat u my nou gevra het. Wat die ekonomiese toestand aanbetref, sou u s~ dat die, 9008 dit bier genoem was, sisteem, die hoofoorsaak was van die ekonomiese toe stand van die Swartmense? -- Ek dink dat die sisteem inderdaad - ek verwys eerder in plaas van die begrip sisteem na die struktuur. Die struktuur is die samevoeging van al daardie komponente ( 20 wat relevant is, maar ek stem saam. Ka.n die Swartman oor die algemeen Die tot n groot mate self die blaam dra daarvoor dat hy miskien ekonomies onderontwikkel is nie? -- Inderdaad. Dit is juis waarom ek prebeer het om Boaiale kontrole so te beklemtoon. Die aantal faktore wat meegehelp het of op die ou end byvoorbeeld n bepaalde beleid in Suid-Afrika te laat ontwikkei het en so meer, is alies dinge wat n mens kan verklaar, maar die punt is dat daar op n sekere stadium we1 vanaf 1971 reeds, as ek nou maar net Edelstein se (30 verslag vat, n ontsettende ho~ persentasie van relatiewe... / deprivasie

19 , MARITZ deprivbsie bestaan het en dat daar eintlik, sover ek kon vasstel, weinig gedoen is om daardie situbsi e te verbeter tot en met Junie Ek neem aan u het ook studies gemaak van die ekonomiese politieke toestande in ander Afrika lande? -- Ja, onder andere die Arnold Bergstrasser Instituut verslag waarna ek verwys het, het oak sskers vergelykings gemaak met ander Afrika lands, veral wat die ekonomie betref. Kyk, ek wil Die die probleme wat bier bestaan in ODS land wegredeneer nie en ek sal oak nie so iets van u (10 v erwag om so n toegewing te maak nis, maar is d1t nie eo dat op politi eke ekonomiese - kom ons los politieke eers uit, op ekonomiese en sosials gabied, is die Swartman in Suid- Afri kb, oor die algemeen, baie bater daaraan toe as sy eweknie in die res van Afrika? -- Di t is n gevolgtrekking wat heel dikwels gemaak word. Volgens die J Arnold Bergstresser Instituut verslag 1s Suid- Afrika, as jy jou Blanke-inkomste wegneem, nie so hoog per kapita inkomste nie. Ek het nie die syfers hier Die, maar ek dink ons moet n bietjie versigtig wees om sonder meer daardie stelling te maak. As daar werklike vergelykings gemaak word met uitsluiting van jou Blanke- inkomste, dan is Suid-Afrika Die so hoog Die,veral nie as jy dan ook nog jou tuislande in berekening bring Die. As jy miskien n sekere Swart staat vat, kan jy miskien n ho~r inkomste kry, maar ek het nie die syfers nie. Ek spekuleer oak nou. As jy dan die lewensstandaard neem in Suid- Afrika oor die algemeen in vergelyking met die res van Afrika? - - Lewensstandaard het basies met ekonomie te do en. U ( 30 sien, die probleem hier is, as n mens lewensstandaard... / gebr uik

20 MARITZ gebruik, kom jy weer onmiddellik met relatiewe deprivasie. As jy nou n land het waar daar eintlik nie ryk mense by is n1e, waar almal min of meer van di e land af leef, van die bos af leef, dan het daardie mense relatief tot hulle eie definisie van die situasie - is hulle baie gelukkig, maar as jy noll in n land korn waar jy mense het wat RlO, OOO per maand verdien teenoor mense wat Rl, OOO n maand verdien, dan begin jy vergelyki ngs kry en dit is wanneer joll probleme ontstaan. Gepraat oor lewensstandaard en lewenskwaliteit, is dit een van jou grootste probleme (10 by Unesco en by di e mense om juis n kriterium te ontwikkel hoe om te vergelyk, want vat jy byvoorbeeld Amerika se gemiddelde inkomste en vergelyk dit met land X in Afrika, dan gaan jy onmiddellik s~, maar bierdie land moet ontsettend ongelukkig wees, terwyl daardie land, omdat die mense wat daar woon nie n verlykingsbasis het nie, baie gelukkig kan wees. Dit is die probleem van bierdie vergelykende syfers. Kom ons neem aan dat Suid-Afrika in die hele Afrika is sy Swartmense daaraan tien maal beter toe, dan sit ons nog met die probleem dat die Swartman in Suid- (20 Afrika hom vergelyk met hierdie ander klas wet ek genoem het en dat hy in die sin relatiewe deprivasie het. Dra die kwessie van gebrek aan, in die eerste instans1e, onderwys en opvoeding en in die tweede instansie, groat bevolkingsaanwas van die Swartmense, Die tot n groot mate by tot die posisie waarin hulle verkeer nie? -- Inderdaad. Ek dink die grootste probleem is seker die opvoedingsprobleem, want sou jy jou opvoedingspr obleem kan oplos, dan gaan daarmee gepaard, dit is feitlik n sosiologiese wet, ook n afname in kindertal. ( 30 Is dit nie so dat bier in die Republiek n ontsettende... / probleem

21 MARITZ probleem ondervind word sover dit die onderwys aangaan van die Swartmense, in die eerate instansie, sover finansies aanbetref en, tweedens,..,.geskikte leerkragte nie? -- Inderdaad en nog seboue daarby en dissipline in die gesinne, en so meer. Ek stem saam. Die Swartonderwys, is dit korrek 6008 daar oak genoem word in sekere geskrifte of Bantoe- onderwys, soos dit toentertyd bekend gestaan het, is nie op dieselfde vlsk as Witonderwys nie? -- Volgens wat ges~ wor d, wei. Ek het dit nooit vergelyk nie, maar ek kan my dit goed (10 voorstel. En dit hang duidelik saam met n gebrek aan opgeleide persone wat nie beskikbaar is nie - n gebrek aan opgeleide persone om daardie onderwys oor te dra? - - Inderdaad. Die kwessie van persone wat rebelleer of in opstand kom teen n Regering, kan u u indink in enige situasie in enige land waar sodanige persone in opstand sal kom waar daar nie een of ander sosiologiese of politieke fsktor is wat ontevredenheid tot gevolg het nie? -- Daar is seker altyd faktore, maar nou gaan dit juis om die (20 aard van die faktore te bepaal. As n mene byvoorbeeld kyk na die Baader Meinhof geval. Daar is ook fsktore, maar ek dink dat die fsktore wat daar is, is nie fsktore wet enigsins seker in eg geneem kan word by n pleidooi vir versagtende omstandighede nie. Dit is dieselfde soort faktore wat jy kry wanneer jy n persoon se gedrag direk kan toeskryf aan n kriminele mentaliteit. Dan rask dit moeilik om te praat van versagtende omstandighede. Ek dink as jy faktore het so os die wat ek probeer uitspel het, dan mask dit wei si n om te vra ne versagtende (30 omstandighede. / Knm

22 , MARITZ Kom ons los nou, saos u dit gena em het, die misdadige element n bietjie eenkant. Waar n per soon in opstand kom teen sy regering en die wapens opneem, is daar in aile gevalle ontevredenheid? -- Daar is ontevredenheid. Hetsy politiek of ekonomies of gie5, dit weak nie saak nie? -- Ek kan my moeilik voorstel dat daar n rebellie sal ontstaan as daar Die sekere probleme bestaan nie. En u verslag kan in die bre~ van toepassing gemaak word op enige rebel teen n regering weens ontevredenheid (10 wat in die land ontstaan? -- Ja. Die teorie van Smelser is juis antwerp om van toepassing gemaak te word op enige empiriese geval. Wat sou u s~ sou die algemene uitwerking van terrorisme op die samelewing wees? -- Terrorisme dink ek Die kan deur enige peradon coit goedgepraat word nie, maar ek dink, soos wat die beskuldigdes ook in die hof dit gestel het en van die begin af in onderbaude aan my, maak hulle n onderskeid tussen terrorisme waar hulle, onder andere, verwys na die Baader Meinhaf en die Red ( 20 Army en so meer, aan die een kant. Aan die ander kant Freedom Fighters, dit is die woord wat hulle gebruik het, of wat ons kan vertaal met rebellie seker en in die derde plek kriminele misdade. Kriminele misdade definieer hulle veral wanneer dit gaan am peraaanlike gewin, wanneer n peraoon n ding beplan Buiwer ter wille van ay eie gewin. Kom ek stel dit so. Optrede van n persoon of organisasie of groepe van persone om met wapengeweld in opstand te kom teen die Regering, watter uitwerking het dit, in die eerste instansie, op die algemene samelewing? -- Dit (30 is n ontsettende maeilike vraag, want as ans in die... I geskiedenis

23 MARITZ geskiedenis terugkyk, dan is daar honderde indien nie duisende rebellies wat vanuit vandag se perspektief beskou word as dat hulle positief bygedra het. Ons eie Suid-Afrika kan ek net vat. Jy kan na die Bybel toe gaan. Jy kan die bele geskiedenis vat. So, miskien moet n mens daar onderskei tussen die onmiddellike gevolge en die lapgtermyn gevolg. Ek dink vir diegene wat verloor in so n geval het dit negatiewe gevolge per definisie, maar om daardie kriterium te gaan vaastel, ek dink dit is nou juls die probleem en dit is ook (10 waarem ek aan die begin Da aanleiding van die vraag van advokaat Browde toe hy my spesifiek g evra bet waarom is dit n unieke geleentbeid vir die sosiologie, probeer aansluit het by hierdie feit dat ons bier met n verskynsel te make het. Hierdie nege se gedras het met n verskynsel te make wat juis bierdie probleem na vore bring, is dit f.unksioneel of is dit nie funksioneel nie. Kom ons neem die situasie stukkies en brokkies. Dit is uiteraard so dat enige regering wat op demokratiese wyse aan bewind geplaas word, sy posisie sal regverdig? (20 Ditis so. En sal verdedig? -- Ja. As by dit nie sal doen nie, dan is dit nie nodig om mense te bewapen om te help nie. Om enige aanslag deur so n organisasie soos die ANC in die onderhawige gevel die hoof te bied, moet daar onmiddellik aandag gegee word aan mobilisering van manne? Ja. Die verkryging, vervaardiging van wapens? -- Dit is korrek. En dit het uiteraard n uitwerking, sal u met my (30 saamstem, op die ekonomie van daardie mobilisering en... / aanwending

24 MARI TZ aanwend ing van geld vir wapens, kon op and er gebi ed e gebr uik word? -- Di t i s korrek. n Aansl ag s o van buite het duidelik ook verdere ekonomies e terugsl ae, want daar word gekonsentreer op ekonomi ese t eikens? -- Dit i s korrek. Verder he t di t oak n g evoel van vrees wat di t veroo r saak by die algemene bevolki ng wat eintli k die s l agoffer i s van hierdie aansl ag? - - Ek di nk dit i s die hele bedo el i ng van so n aanslag juis om n hel e land lam t e l ~ i n elke opsi g. (10 En daarby mo e t uiteraard oak l e weneverlies g epaar d gaan? -- Ja. Die beskuldi gdes met wie u gesels het, het uit die aard van di e saak met u gesels nadat hulle hulle opleiding ontvang het? -- Di t i s korrek. En nadat bulle gekond1sioneer was deur die African National Congress? -- Dit is korrek. En n mens sal ui t die aard van die saak verwag dat hulle houding heeltemal vandag sou verander het van toentertyd, die l6de Junie 1976 en kort daarna? - - Dit is korrek. (20 lierondervraging DEUR MNR. BROWDE: My Geleerde Vriend het, verwys na hierdie bevindings van die Cillie Kommissie. Ons het dit oorgeslaan. Bladsy 8 van u verslag, met bladsye 9, 10 en 11, sal u miskien net s~ watter faktore wat hier uiteengesit is wat van belang was wat Sy Edele Regter Cillie bet ref het? -- Eintlik is almal van belang, behalwe nr. 9, eti ese groepering; nr. 10, ontug j nr. 19, nr. 29 wat spesifi ek oor regspleging gaan. In die g eval v~ dr. Kissinger is dit nie n oorsaak ni e, maar sy g eval i s net gebr uik. Ek di nk dat dit al i s wat uitgesl ui t (30 "" ord as bydraende f aktore me t Afr ikaans punt nr. 1 dan,... / as

25 '55, ~ as die direkte oorsaak MARITZ En wat diskriminasie byvoorbeeld betref, is dit of is dit nie aanvaar dat daar w~l diskriminasie is in ons wette, in ons sosiale sisteem nie? - - Dit word behandel oak as n faktor. Dit word erken deur die Cillie Kommissie. Trouens, dit word deur die Riekert en die Wiehahn Kommissies waarna ek verwys het, erken dat hulle spesi fiek die funksie het om sekere diskriminerende maatre~ls uit te sluit. Ons hoor elke dag dat pogings nou aangewend word (10 om dit te elimineer, oie waar nie? Dit is korrek. Wat die beskuldigdes betref, wil ek net dit vra. Het u gevind dat daar kwaliteite van - en ek weet nie wat isdie Afrikaanse waard daarvoor nie "visciousness" sadiame miskien in enigeenvan hulle is of wat in AfriKaans genoem is "lnherente boosheid lt? --Nee. Laat ek dit vir u so stel. Toe ek die eerate dag oa die gevangenis toe " gegaan bet om die mense te sien, was ek nogal relatief bang gewees. Ek het nie geweet wat om te verwag nie. Hierdie mense is nie nege engeltjies nie, baie beslis ( 20 nie, maar hulle, met alle agt1ng, kon net sowel in my tuin gewerk het. Hulle het geen teken gegee wat my bang gemaak het vir hulle byvoorbeeld nie. Hulle het n~rens iets ges~ wat vir my gewys het daarop dat hulle eintlik aggressief is selfs nie. Hulle het vir my n soort van n rustige ho~ding wat my verbaas het. Ek het geen teken hoegenaamd gekry, ek is nie n sielkundige nie, maar ek het geen teken hoegenaamd gekry dat hulle aggressief of "viscious" is nie. Wat van die persoonli ke gewin wat u van praat? Is (30 daar enige teken i n hierdie saak dat dit vir persoonli ke... / gewin

26 MARITZ gewin gedoen is? -- Inteendeel, die meeate van die mense se hulle sou graag in 'n "army" wil aanbly. Party van hulle wil poli t i c! word, maar dear is hoegenaamd geen teken van ego!sme by die mense nie. Wat eintlik opval by hulle is, hulle betrokkenheid by veral die Swartman en in geval van n hele paar, wil ek verwys na "My country, my beloved country, our country!! en 60 me er i n urelange se gesprekke. ROF : Professor, u het verwys na iets wat geskryf is deur beskuldigde nr. 9. Dit wil ek graag h ~ en Groene- (10 wald se opi nie oor beskuldigde nr. 9 en die SAUK verslag. Ek wi l nie die Cillie Kommi ssie dokume nte h ~ 0 1e. GEEN VERDERE VRAE. ROF VERDAAG TOT 14hOO. ROF HERVAT OM 14hOO. MR BROWDE: M'Lord, we hope from our side to be of some assistance to Your Lordship in the very dif ficult ques tion of arriving at a proper sentence for the accused which is to be imposed upon them. My Lord, may I suggest with respect that the following factors should be borne in mind by Your Lordship. (20 The first one is the comparative youthfulness of the accused and in that regard I would ask Your Lordship to bear in mind the ages they were when they left South Africa to become embroiled in the adventure which led to the situation they are now in. MILord, the ages of the accused at the time of the offence are set out in the charge sheet at page 1 of volume 1 and Your Lordship will see that the oldest of them is no.9 who, at the time - oh, I am sorry. Yes, my Learned Friend has just interr upted me to tell Your Lordship that the doctor is present, MY(30 Lor d. BY /..

27 Collection Number: A02021 SOUTH AFRICAN INSTITUTE OF RACE RELATIONS, Security lrials PUBLISHER: Publisher Historica' Papers, University of the Wrtwatersrand LocatJOll Johannesburg CZ012 LEGAL NOTICES: Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by South African copyright law and may not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the prior written permission of the copyright owner, Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, you may download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/or educational non-commerdal use only. People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Ubrary, Univer5ity of the Witwatersrand, Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate, distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of the collection records and the information contained herein Is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Pa~, University of the Witwatersrand has not independently verifred their content. Consequentty, the University is not responsible for any errors or omissions and exdudes any and all liability for any errors In or omissions from the information on the website or any related information on third party websttes accessible from this website, This document is part. of a private collection deposited with Historical Papers at 1he University of the Witwatersrand by the O1urch of the Province of South Africa,