Missionary Perspectives in the New Testament

Size: px
Start display at page:

Download "Missionary Perspectives in the New Testament"

Transcription

1 BOEKBEKENDSTELLING Missionary Perspectives in the New Testament Pictures from chosen New Testament literature JOHANN DU PLESSIS, EDDIE ORSMOND & HENNIE VAN DEVENTER (EDS) VITAL INFORMATION PAGES: 300 CATEGORY: Theology/Missiology SELLING PRICE: To be announced PUBLICATION DATE: June 2009 There is certainly a need for fundamental reflection on mission within our present context, where the church of Christ is called to witness in South Africa, Africa and the world. Missionary Perspectives presents a picture as to how the New Testament treats the missionary challenges for congregations and the church in different contexts. The authors offer perspectives on mission from the following New Testament writings: Matthew, Mark, Luke-Acts, Gospel of John, Romans, 1 and 2 Corinthians, Galatians, Ephesians, Philippians, Colossians, 1 and 2 Timothy, Hebrews, James, 1 Peter, 1 to 3 John, and Revelation. In addition to the New Testament writings four contextual articles to map the context of the biblical approach are added to give some indication of the present situation and context for the presentations in this book. The contextual articles focus on the themes of Christendom in the Cape-Dutch context and its legacy, the emerging missional church, missional diaconia as a model for mission, and finally the relation between space, liturgy and mission. Missionary Perspectives succeeds in showing that different New Testament writings treat the theme of mission differently. Direkte bestellings: bestel@bmedia.co.za Deeloproepe: of 0860 BMEDIA e-aankope: GEEN POSGELD NIE

2 Van die redakteur Pieter Fourie, Hoofredakteur Die kerklike Seisoen van Luister het sy oorsprong in 2002 toe n taakspan uit verteenwoordigers van al die sinodes saamgestel is. Die verslag wat dié taakspan in 2004 by die Hartenbos-sinode voorgelê het, het voorstelle oor n luisterseisoen gehad. Dit het tot n proses gelei wat die Algemene Sinode se moderamen aan die einde van 2004 goedgekeur het en wat by die Algemene Predikantebyeenkoms van 2005 van stapel laat loop is. Só is die taakspan van die Seisoen van Luister gebore. Daar is luistersinodes gehou en Seisoen van Luister-produkte is begin ontwikkel. In 2007 besluit die Algemene Sinode om die Seisoen van Luister heelhartig te ondersteun en sinodes aan te moedig om die geleentheid te benut om met nuwe toegespitsheid na God, mekaar en die wêreld waarin ons leef, te luister. Hierdie uitgawe van Kruisgewys wil bestek opneem en die waarde van die destydse besluit oorweeg en oordink. Grappenderwys Toe ons by Bybel-Media die eerste maal so drie jaar gelede met die voorgenome luisterprodukte kennis gemaak het, het ons grappenderwys vir mekaar gesê die baie boeke laat dit eerder lyk na n seisoen van lees as een van luister. Min het ons toe besef hoe verkeerd ons was! Die persoonlike waarde wat onsself en ons organisasie beleef het deur die luisterseisoen se metodiek (rus, hoor, leef) en die waardes daarvan (openheid, deernis, vertroue en leerbaarheid) deel van ons daaglikse bestaan te maak, sou ons eers al gaande besef. Tereg skryf Nelis van Rensburg verderaan in hierdie Kruisgewys: Hierdie leerproses het verseker nie oral in die kerk plaasgevind nie. Alles wat te leer was, het ook nie op een enkele plek gebeur nie. Die aanleer van nuwe luistertaal en -vaardighede en die verwerwing van luisterinsigte het nêrens volmaak geskied nie. Inderdaad is daar nog ongelukkig heeltemal té veel gemeentes en dominees wat nie eers begin het om moeite met die proses te maak nie. Maar daar waar dit ernstig opgeneem is, het grootskaalse transformasie reeds plaasgevind, al was dit (en is dit steeds) stap vir stap (lees maar die stories op bl 4 en 5). Van Rensburg skryf verder: Ons het verreken dat daar met die draai van die millennium geweldige agterdog teen geykte dogmas bestaan en teen mense wat meen dat hulle namens ander die Bybel kan lees. Ons is oortuig dat elke gelowige se vroomheid deur n diep persoonlike omgang met die Woord en diep nadenke en reaksie op die spreke van God gevorm moet word. Die Seisoen van Luister sluit hierby aan en fokus opnuut op die luister na die sprekende God. Nie verniet nie is die slagspreuk: God praat, leef luisterryk! Jare gelede het Breyten Breytenbach se gedig oor die Huis van die Dowe slegs één woord bevat: Hoesê? Die Seisoen van Luister wou n impak maak op kerklike gesprekke (debatte) sonder egte luister. Té dikwels hoor kerkmense mekaar nie en geld die wil van diegene wat die hardste praat. Dit laat n mens dink aan Breytenbach se huis vol dowes behalwe dat dié dowes gewoonlik vir mekaar sê: Ek sê... Laai weekliks Luisterseisoen-preke in Power Point-formaat af by: dienste en aktiwiteite preke seisoen van luister (klik op foto regs op webblad) laai power point-aanbieding af Kruisgewys Mei

3 Stories oor die Luisterseisoen se impak Ons lees weer die Bybel Evert Bergh n Selgroep in die gemeente Bethal wat volgens die luistersiklus begin funksioneer het, het van die gedagte dat hulle n Bybelstudiegids moet deurwerk, verander na die gedagte dat hulle n Bybelboek vat en dít luisterend deurwerk. Die gevolg was dat hierdie selgroep, waarvan die lede almal in n aftreeoord woon, letterlik ses maande lank besig was om die boek Romeine al luisterende deur te lees. Ná die deurluister-proses, het hulle my as dominee gevra of ek net oor die breë teologiese lyne van Romeine iets vir hulle kan kom vertel iets wat ek met groot vreugde gedoen het. Daarná het Hebreërs aan die orde gekom. n Week gelede het hulle my laat weet dat ek my moet reghou: Dit is weer ses maande later! Hebreërs is al luisterende deurgewerk. Ek moet weer die teologiese lyne vir hulle kom lê. Ek vertel bogenoemde graag as n stukkie van ons Seisoen-van-Luisterbelewenis. Ek ervaar dat die Bybel weer gelees word, boek-vir-boek; dat daar geen angstigheid is oor hoe lank dit vat om deur n Bybelboek te werk nie; en dat gelowiges n smaak ontwikkel vir die teks van die Bybel. Terloops... die leier van die groep hierbo na verwys is 88-jaar oud. Harde manne luister na mekaar Botha van Aarde Die dominee en oom Piet gesels oor die verhaal van Jona. Dominee verduidelik vir oom Piet dat die meeste mense die verhaal van Jona as n gelykenis verstaan, net soos Jesus se gelykenis van die barmhartige Samaritaan. Maar oom Piet wil dit nie lekker vat nie. Dominee vra of oom Piet dan regtig glo daar was n vis wat vir Jona ingesluk het, en oom Piet sê: Dominee, as die Bybel sê Jona het die vis ingesluk, sou ek dit ook geglo het. In die meeste gemeentes is daar lidmate wat die Bybel baie letterlik verstaan. En hulle is dikwels diegene wat die moeilikste na ander luister, dalk omdat hulle vermoed ánder gelowiges wil die inhoud van die Bybel verwerp. Bring nou n groepie lidmate wat die Bybel so fundamentalisties verstaan in n Bybelstudiegroep saam met lidmate wat n vryer interpretasie aan Bybelverhale gee, en jy het moeilikheid. Wat was my verbasing groot toe ek nou die dag by so n groep manne uitkom wat pas n nuwe Bybelstudiegroep begin het. Ek sien geen onmin of agterdog of subtiele beskuldiging van mekaar nie, net n groep wat oop en eerlik na mekaar se verhale en verstaan van teksgedeeltes luister. Hoe gebeur dit dat n groep geharde sakemanne, wat gewoonlik die Bybel baie direk verstaan, ruimte maak vir ander standpunte en interpretasies? Trouens, hoe gebeur dit dat hierdie groep harde manne ruimte begin maak vir mekaar se stories, hartseer en diep persoonlike worstelinge? Natuurlik is dit net die werk van die Heilige Gees, maar dalk het hulle ook die afgelope drie jaar geleer om beter na mekaar te luister. Skielik sê die ouens nie meer nie, maar luister hulle. Hulle skep n veilige ruimte vir mekaar om net maar hulleself te wees. Ek wonder of ons nie binne die kerk stadig maar seker tóg leer om meer te luister nie na God, na mekaar en na ander... Plase se kleingroepe leer luister Wilhelm Burger In Caledon-Wes is Bybelstudiegroepe op die plase wat maandeliks bymekaarkom. Aanvanklik is die dominee genooi om n boodskappie te bring. Alhoewel die mense oor jare goeie vriende is, was hulle huiwerig om op geestelike en emosionele vlak met mekaar te deel. Die vertroue en woordeskat het ontbreek. Met die Seisoen van Luister het ons die luistersiklus in die groep gedoen. Ek was verras deur die deelname en nuwe insigte wat uit die Skrif na vore gekom het. Hulle het geleer om na mekaar te luister, mekaar te vertrou en leerbaar te wees. Die eerste stilwordfase het n nuwe dimensie aan die groep toegevoeg. Almal het die behoefte om stil te word, maar weet nie altyd hoe om daarby uit te kom nie. Die luistermanier om met die Woord om te gaan, help lidmate om te verstaan dat God ook deur húlle lees van die Bybel kan praat, en nie net deur die dominee s n nie. Hulle het in kleiner groepies hulle insigte met mekaar gedeel, en daarna in die groot groep vertel wat hulle by die ander persoon gehoor het. Wat n verfrissende skuif van n monoloog deur die dominee na deelname en luister van almal! Die gesprekke het ook n dieper emosionele basis gekry. In dié tyd is een van die boere ernstig in n plaasaanval gewond. Die kleingroep was die plek waar hulle skok en emosies kon hanteer. Die groep se deernis met die slagoffers het hierdie aspek van die Seisoen van Luister verder beklemtoon. Uiteindelik kon mense wat jare lank vriende is, ook op n diep persoonlike vlak by mekaar uitkom. Die waarde van die luistersiklus is bevestig toe ek na Onrusrivier-gemeente toe skuif. n Groepie vroue het n bediening onder alleen-vroue begin. Hulle het n eenvoudige metode gesoek om die gesprekke in die groepies te reël. Die luistersiklus kon hulle help om werklik na mekaar te luister en die versoeking van raadgee te vermy. Dit is werklik of daar n nuwe wêreld vir mense oopgaan as hulle op dié manier met mekaar en die Woord omgaan. Verder is die metodiek eenvoudig, en kan dit in n verskeidenheid situasies gebruik word. Ek vertrou dat ons as gemeentes hierdie skuif na n luisterende omgang met God en mekaar sal maak, al neem dit ook n paar seisoene om dit te doen. Luister in die ekumene Chris van Wyk Hulle het groot moeite gehad om regtig 4 Kruisgewys Mei 2009

4 uit soveel verskillende tradisies van die Christelike kerk na mekaar te luister. Hulle het toe n plan beraam. Die eerste kwart van hulle byeenkomste spandeer hulle om na mekaar se persoonlike ervarings van Christus te luister. Dit het wonderlik gewerk, en hulle het ervaar dat hulle die Gees van Christus in mekaar se stories aan die werk kon sien. Dit het n hele nuwe dinamiek tot gevolg gehad. Hulle kon die grense na mekaar toe oorsteek en na mekaar toe groei weens die ervaring van mutuality en commonality. Só vertel Gregory Cameron die storie van die Global Christian Forum van die Wêreldraad van Kerke oor die impak van n luisterfokus op breër ekumeniese verhoë (Communion in mutuality and hospitality in Faith in Action. Njon gon kulu Ndungane Archbishop for the Church and the World. Redakteur S Roland Jones, Lux Verbi.BM 2008: ). It is hard to over-estimate the cumulative effect of listening to the diverse and yet parallel ways in which disciples spoke of their encounter with God and with Christ, sê Cameron. Hulle het verder geleer dat hulle gasvry teenoor mekaar moet wees deur ruimtes te skep waar almal vry voel to speak their mind op n manier wat getrou is aan hulle eie geestelike ervarings. Hulle het verder geleer dat hulle vrygewig teenoor mekaar moet wees deur hulle voor te neem om op die mees simpatieke manier te luister na wat die ander te vertel het. Die nuwe dinamiek van luister is iets wat ook op groter verhoë eggo! Wanneer luister leiers se kultuur word Frederick Marais In gemeentes met n kultuur van leiers wat mekaar in debatte die loef probeer afsteek, lei dit gereeld tot beskaming en n afkraak van mekaar. Dáár loop die gemeenteprosesse hulle altyd vas in voortdurende konflik. Van die leiers van so n gemeente woon toe n sinodale byeenkoms oor die Seisoen van Luister by. Daar en dan besluit hulle om die gewoontes om na mekaar te luister te begin inoefen, sodat daar meer vertroue tussen die leiers kon ontwikkel. Oor n tydperk van 18 maande byt hulle vas. Elke keer as hulle bymekaarkom, doen hulle die oefeninge van die Seisoen van Luister. Sommige kere wanneer hulle in hulle vergaderings vasval, ontdek hulle dit was omdat hulle nie genoeg op die luister na mekaar gefokus het nie. Op dié manier word luister toe stelselmatig n kultuur onder die leiers. Hulle word verras toe hulle ontdek dat daar skielik méér en méér jong mense as leiers na vore kom! Luister help stukkende kinders genees André Strydom Ek en my vrou het tydens n kamp van die finalejaargroep van n nywerheidskool as fasiliteerders opgetree. Dit was werklik stukkende kinders. Baie van hulle het al in selle geslaap ná wandade. Die kamp se doel was om hulle so n bietjie voor te berei vir die lewe ná skool. Ek het besluit om die luistersiklus van die Seisoen van Luister vir die Bybelstudies te gebruik. Dit was ongelooflik om te sien hoe hierdie kinders oopmaak en van hulle lewe vertel. Baie het innerlike genesing en vrede oor al die seer binnekant gekry. Aan die einde van die naweek het hulle dit só beskryf: Ek kon sê hoe ek voel, en daar is na my geluister. Luister na tieners Gert Cordier Predikante uit n bepaalde ring voel aan dat die kerk nie daarin slaag om sekere groepe en subkulture in die breër gemeenskap te bereik nie. Daar is veral kommer oor gemeentes se onvermoë om generasies X ers en Y ers effektief by eredienste en die bediening van gemeentes te betrek. n Informele gespreksgeleentheid tussen ringskollegas volg waarop inleiers gevra word om kollegas te help om die betrokke generasies beter te verstaan. Dit word gou duidelik dat oor mekaar praat nie sal help nie. Geleenthede sal geskep moet word waar generasies met mekaar kan praat, en veral na mekaar kan luister. Uiteindelik slaag individuele gemeentes toe daarin om die verskillende generasies vir n luistergeleentheid byeen te bring. Daar is konsensus dat elke erediensgleuf n eie fokus en styl sal hê ten einde vir almal ruimte te skep. Terselfdertyd word die belangrikheid van eenheid onderstreep en word meganismes geskep sodat generasies mekaar beter kan leer ken en na mekaar toe groei. Die toepassing van die waardes van die Seisoen van Luister het n belangrike rol gespeel om n omgewing te skep waarin luister kon plaasvind. Generasies wat vroeër van besluitnemingsprosesse uitgesluit was, ervaar die eerste keer dat werklik na hulle geluister word en dat daar vir hulle ruimte geskep word. Die gevolg is dat groot getalle jongmense wat vroeër geen erg aan erediensbywoning gehad het nie, n tuiste gevind het en gereelde erediensbywoners word. Beplanningsnaweek steek grense oor Ferdi Clasen n Gemeente besluit om hulle jaarlikse beplanning aan die hand van die luistersiklus in te rig. Dié gemeente is reeds n aantal jare lank met die ontwikkeling van n missionêre kultuur besig. Hierdie betrokke jaar word doelbewus besluit om ook na stemme uit die gemeenskap te luister. Die beplanningsnaweek skop af deur n hele aand lank na leiers uit die gemeenskap te luister, soos maatskaplike werkers, skoolhoofde en polisiebeamptes. Hierdie luisterproses het gehelp om die res van die beplanning sinvol in te rig. Daar word besluit om vir die volgende paar jaar doelgerig sekere grense in die gemeenskap oor te steek. Evert Bergh is predikant in die gemeente Bethal waar hulle besig is om lidmate te begelei om hulle plek binne die liggaam van Christus te ontdek en entoesiasties uit te leef. Botha van Aarde is predikant in Sinodale Diens: Gemeenskapsbediening in KZN. Hy is die direkteur van die Christelike Maatskaplike Dienste en hy fokus op die missionêre roeping van die kerk. Wilhelm Burger is sedert Desember 2008 predikant van Onrusrivier naby Hermanus. Hy is die koördineerder vir Wes-en Suid-Kaapland op die taakspan van die Seisoen van Luister. Hy is tans voorsitter van die Sinodale Kommissie vir Predikantebegeleiding. Chris van Wyk is predikant van die gemeente Somerset-Oos en artikelredakteur van Kruisgewys. Frederick Marais is n gemeentekonsultant by Communitas in die Wes-en-Suid-Kaaplandse Sinode. André Strydom is reeds 20 jaar verbonde aan die Die Kruin-gemeente in Newcastle, en fokus veral op prediking en toerusting. Sinodaal is hy verantwoordelik vir die Seisoen van Luister en deel van die leierspan en moderamen van die KwaZulu-Natal Sinode. Gert Cordier is predikant van Randfontein-Noord aan die Wesrand met opdrag leierskap en gemeenteontwikkeling. Hy is leier van die Wesrandstreek in die Sinode van Wes-Transvaal en verteenwoordig Wes-Transvaal op die Algemene Sinodale Taakspan vir die Seisoen van Luister. Hy is ook gemeentefasiliteerder vir Wes-Transvaal. Ferdi Clasen is leraar van Tygerpoort in Pretoria en verantwoordelik vir voortgesette bedieningsontwikkeling (VBO) by Excelsus (Sentrum vir Bedieningsontwikkeling) aan die Universiteit van Pretoria. Hy is ook onder-voorsitter van die Sinodale Diensraad van die Oostelike Sinode van die NG Kerk en onder-voorsitter van die Algemene Diensgroep vir Gemeente-ontwikkeling (ADGO) van die NG Kerk. Kruisgewys Mei

5 Nelis Janse van Rensburg is predikant by Welgemoed en voorsitter van die Algemene Sinode se Taakspan vir die Luisterseisoen. Die NG Kerk het tydens die Seisoen van Luister die afgelope drie jaar reeds baie geleer. Hierdie leerproses het vir seker nie oral in die kerk plaasgevind nie. Alles wat te leer was, het ook nie net op een enkele plek gebeur nie. Die aanleer van nuwe luistertaal en -vaardighede en die verwerwing van luisterinsigte het nêrens volmaak geskied nie. Tog het die Seisoen n roering in die hart van die kerk gebring, wat onder meer berus op die volgende insigte: q Luister in die kerk gaan hoofsaaklik om die onderskeiding van God se wil (oftewel geloofsonderskeiding ). q Wanneer die Bybel met die oog op geloofsonderskeiding gelees word, is dit baie belangrik om te verstaan dat dit God is wat aan die woord kom. Die leser se verwagting van wat moet gebeur wanneer die teks gelees word, speel dus n deurslaggewende rol. Om eers by God tot rus te kom en daarná sy Woord te lees, is anders as wanneer n boek gelees word met die oog op die verkryging van tegniese informasie. q Gelowiges onderskei nie normaalweg God se wil in isolasie van mekaar nie. God gee gelowiges vir mekaar om sáám sy wil te soek en te onderskei. q Gelowiges wat na mekaar luister, sluit ook n diepgaande luister in na hulle wat vóór ons geluister het. Ons voorgangers binne en buite ons eie kerklike tradisies, help dikwels op n uitnemende manier om dwalinge en wanbegrippe bloot te lê. q Gelowiges wat na randfigure en selfs ongelowiges luister, onderskei dikwels die stem van die Here skerper. q Gelowiges wat luister na die konteks waarbinne n teks gelees word, slaag ook dikwels daarin om God se stem duideliker te onderskei. Dieselfde tekswoord van die Bybel kan uiteenlopende interpretasies en toepassings hê, afhangende van die 6 plek, tyd en omstandighede waarbinne dit gelees word. q Wanneer mense uit verskillende kontekste sáám die Woord lees en die wil van God onderskei, vind daar dikwels n beweging na mekaar toe plaas wat dieper begrip en vertroue tot gevolg het. q Effektiewe luister vereis ontwikkelde vaardighede. Net die feit dat mense kan hoor, maak nie dat hulle goed kan luister nie. Daar is n aantal aanleerbare vaardighede, soos dié van die Seisoen van Luister, wat die kwaliteit van luister grootliks kan bevorder. q Effektiewe luister vereis ook n gesindheid van deernis. Sonder deernis, is dit selde belangrik genoeg vir jou om na iemand te luister. q Effektiewe luister vereis n bepaalde openheid tot mense en die kontekste waarin hulle hulleself bevind. Dit vereis ook n bereidwilligheid om my eie voorveronderstellings op te skort. Effektiewe luister vereis n gees van leerbaarheid. q Sonder vertroue in diegene wat God vir ons gee as medeluisteraars, is ons luistervermoë ingeperk. q Luister word bemoeilik in kontekste waar mag n rol speel. (Binne luisterkringe soos gemeentes kan ekonomiese mag, of die mag van geleerdheid of n gesagsposisie, faktore wees wat die luister na mekaar negatief beïnvloed.) Magsverskille intimideer en inhibeer mense. q Luister vind moeilik in onveilige ruimtes plaas. Sodra mense bedreig voel deur die opset van n gesprek, is hulle geïnhibeer om eerlik te wees en hulle mening vrylik te gee. Dan sê hulle die goed wat hulle meen die ander gespreksgenote wil hoor. q Luister kan eintlik net effektief plaasvind wanneer die luistergenote alle magsaansprake en -posisies vir die doel van die gesprek opskort. Kruisgewys Mei 2009 q Die opskorting van jou magsposisie berus op n diepgaande oortuiging dat God mense gelyk gemaak het, en dat Hy enige mens kan gebruik om nuanses van die waarheid te definieer. q Kerklike vergaderings word dikwels as onveilige ruimtes beleef, veral waar met debat as modus operandi gewerk word. Debat word as kon flik terend beleef. Kerklike verga derings lyk vir baie eerder soos n slagveld. q Dialoog in plaas van debat, is n baie meer geskikte en gepaste gesprekswyse vir gelowiges. Die uitgangspunt van dialoog is dat elke deelnemer en elke bydrae wat tot die gesprek gemaak word, help om uiteindelik God se wil te onderskei. q Luister berus nie net op n passiewe wag-houding nie. Om te luister, vra dikwels dat ek my veilige ruimte moet verlaat of opskort en n beweging moet maak na n persoon of konteks toe waar ek vreemd voel. q Veilige ruimtes met die oog op luister, word dikwels geskep wanneer daar vooraf ooreengekom word oor die waardes aan die hand waarvan n gesprek gaan plaasvind. q Gesonde verhoudings skep veiliger ruimtes as wat reëls kan doen. q Persoonlikheidstipe het n groot invloed op die wyse waarop mense luister. Hierdie is maar enkele van die insigte wat ek meen uit die besinning en ervarings van die Seisoen na vore gekom het. Baie hiervan is glad nie nuut nie. Dit is egter herontdek of herbevestig en in die kontekste van ons tyd toegepas. Ek sou graag wou hoor of hierdie insigte ooreenstem met jou belewenis van die Seisoen van Luister. Ek sou ook graag wou hoor of daar ander insigte is wat jy sou wou toevoeg. Besoek ons webbladsy en lewer kommentaar.

6 ADVERTENSIE Nuwe produk bevorder oor-grense-groei Binnekort is daar nog n opwindende nuwe Luisterproduk, Groei oor grense. Die drie bewegings van die luistersiklus is Rus, Hoor en Leef. Dit is veral binne die tweede beweging (Hoor) dat grense oorbrug word. Binne die Hoor-beweging, is daar drie stasies. Stasie 3: Luister na God se Woord Stasie 4: Luister na mekaar Stasie 5: Luister na ander en die tye Stasie 6: Luister weer na God se Woord. Baie mense beleef by stasie vier n aha-ervaring. By stasie vyf is daar n meer gemengde reaksie. Iemand sê oor dié stasie: Dit is tegelyk n frustrasie... en n openbarende ervaring. Stasie 5 is n sleutelelement van die luistersiklus. Dit is juis wanneer mense die gewoonte aanleer om uit hulle gemaksones te begin dink en hulle daarop instel om nie ander te veroordeel of hulle eie standpunt af te dwing nie, dat luister nuwe insig bring en die begrip van God se Woord verdiep. Groei oor grense wil mense eerder in n leeromgewing laat luister as in n onderrigomgewing (learning vs teaching); wil mense oordraagbare gewoontes aanleer wat die luistersiklus se waardes (leerbaarheid, vertroue, deernis, openheid) inoefen; wil mense help om die uitreik in ons land oor allerlei grense heen aan te pak. Daarvoor is n spiritualiteit van pelgrims-op-reis nodig. Johannes 4 is die meesterverhaal Die verhaal van Jesus en die Samaritaanse vrou leer hoe God in Jesus aan die een kant grense na mense toe oorsteek. Aan die ander kant leer ons by die Samaritaanse vrou hoe ruimtes geskep word waarbinne God se werk tot verandering kan lei. Teologie van verwondering Groei oor Grense werk met n teologie van verwondering, eerder as met n teologie van sekerheid. Laasgenoemde het baie waarde om die onveranderlikes van byvoorbeeld God se liefde te beklemtoon, maar dit val gewoonlik vas as daar dinge is wat swaar, ongemaklik en onverstaanbaar is, dinge wat ons nie altyd weet hoe ons dit moet hanteer nie. n Teologie van verwondering soek sy vertrekpunt nie in sekerhede nie, maar in die verrassing van God se teenwoordigheid in die wêreld. Dit sien elke krisis as n geleentheid waarin God Homself kan openbaar, en ons ons kan verwonder oor sy veranderende teenwoordigheid. Kruisgewys Mei

7 Nelis Janse van Rensburg Verwerk uit n aanbieding by die Gebedskonferensie, Februarie 2009 by Communitas Rasionalisme Dikwels word gevra of ons ons al regtig in n postmoderne era bevind. Ons kan verskil daaroor. Tog is dit duidelik dat ons ten minste aan t wegbeweeg is vanaf die denkwyse van die modernisme na iets nuuts toe, ook in die beoefening van ons vroomheid (of soos Calvyn dit noem, ons praxis pietatis). Die modernisme, veral die tyd ná die Verligting, word gekenmerk deur buitengewone rasionalisme, ook in die teologie. Dit fokus so op kennis en die vermeerdering daarvan, dat die persoonlike verhouding met God en die direkte invloed van die lewende en opgestane Jesus in ons lewe, dikwels beperk word tot die verkryging van nog méér informasie. Die soektog na al hoe meer kennis, het beslis n groot invloed uitgeoefen op die manier hoe mense die Bybel lees en hoe hulle bid. n Sogenaamde objektiewe, neutrale en rasionalistiese lees van die Bybel, volg die positivistiese wyse waarop die natuurwetenskappe bedryf word na. Die Bybel word aldus as n bron van navorsing en studie gesien. Hierdie benadering het besliste winspunte gehad. Ons kennis van die Bybel, sy agtergrond en kontekste, sy ontstaansgeskiedenis en ook sy betekenis, is inderdaad hierdeur verruim. Die wins van onder meer die tekskritiek, redaksiekritiek en historiese kritiek vir beter insigte in die Skrifte, mag nooit onderskat word nie. Dit het egter mettertyd ál duideliker geword dat die manier waarop ons Bybel lees en die manier waarop ons bid, met mekaar korreleer. Hoe méér rasionalisties ons met die Bybel omgegaan het, hoe méér rasionalisties het ons totale vroomheid geword. In ons gebede vind dit neerslag in formules, geyktheid, die deurgee van informasie, lyste vol versoeke, en uiteindelik n verbeeldinglose verhouding met God. 8 Hermeneutiek Met die aankondiging van die Seisoen van Luister drie jaar gelede, het die kerk verstaan dat daar wéér gedink sal moet word oor ons hermeneutiek. In die Seisoen herbesin die kerk inderdaad oor sy hermeneutiese voorveronderstellings. Die Seisoen is dus eintlik n seisoen van herbesinning oor ons verstaan van die spreke van die lewende God. Hoe ons oor Gods spreke dink, het radikale implikasies vir die spreke tot God. In sy boek Neem, lees, gee Dirkie Smit n baie sinvolle oorsig oor die hermeneutiek van die vroeë kerk. Hy verduidelik dat daar in die vroeë kerk twee skole van denke was, naamlik die Aleksandrynse skool in Egipte, en die Antiogeense skool in Sirië. Reeds in die 2de eeu nc was Aleksandrië n sentrum van opvoeding en geleerdheid. Dit was die sentrum van allegoriese interpretasie van die Bybel. Die oortuiging was dat elke gedeelte van die Bybel n geestelike betekenis het. Hierteenoor glo die Antiogeners dat die primêre vlak van betekenis van die Bybel geleë is in sy letterlike en historiese betekenis. Later probeer Augustinus dié twee wyses van interpretasie in n soort sintese verbind. Hy sê n oorkoepelende tema is nodig om die Bybel te verstaan, en hy noem dit die liefde, die liefde van God en die liefde vir die naaste. Hy leer ook dat ons net die onderdele van die Bybel kan verstaan as ons die geheel kan verstaan. In die Middeleeue word die Bybel veral op drie plekke gelees, skryf Smit: die kloosters, die katedraalskole en die Middeleeuse universiteite. In die kloosters ontstaan die sogenaamde Lectio Divina as n geestelike, Goddelike lees van die Bybel. Dit behels drie stappe, te wete grammatika, meditasie en gebed. Grammatika behels die lees van die teks. Meditasie is die toeëiening daarvan en die besinning daaroor. Gebed behels die reaksie op die Woord. Daar word teruggepraat met God. So was God vir hierdie mense ervaarbaar. In hierdie tye is daar met die oog op die verstaan van die teks ook geluister na mekaar en na diegene wat die lesers voorafgegaan het. Kruisgewys Mei 2009 In die negende eeu, met die ontstaan van talle katedrale, ontstaan ook die sogenaamde katedraalskole. Hier word nou n teologiese korpus van interpretasies en teorieë vir die verstaan van die Bybel opgebou. Dit het begin met klein eksegetiese notas wat by die tekste gemaak is. Baie gou ontstaan daar gesaghebbende versamelings van kommentare met gepaardgaande uitgebreide beredenerings van die tekste se betekenis. Openbare logiese prosesse vervang nou persoonlike nadenke oor die betekenis van tekste. n Skuif begin plaasvind van die lees van die Bybel self na die lees van die gesistematiseerde teologie toe. Die invloed van die skolastiek is hier onmiskenbaar. Die sacra pagina (die heilige bladsye) het nou plek gemaak vir die sacra doctrina (die heilige leerstukke). In plaas daarvan dat die teks self gelees word om te onderskei wat die Here deur sy Woord sê, word die Bybel gebruik vir die bestudering van logiesopgeboude, teologiese denksisteme. By die universiteite wat later tot stand kom, word die sistematisering van die teologie veel verder gevoer en word die besinning oor die betekenis van die Skrif ál meer onpersoonlik gedoen. Calvyn Een van die slagspreuke van die hervorming was ad fontes! (terug na die bronne!). Die bestudering van die Griekse en Hebreeuse manuskripte van die Bybel geniet weer voorrang. Calvyn stel n nuwe en vars siening van die lees van die Bybel aan die orde. Hy was ten diepste daarvan oortuig dat die lewende God nog steeds deur die Skrif met mense praat. Vir hom is hermeneutiek die strewe om die stem van die lewende God self te hoor. Alles begin en eindig by die Woord. Daar is geen sentrale dogmas in sy teologie waaraan alles gekoppel en na teruggevoer kan word wanneer die Skrif gelees word nie. Daar is slegs die voortdurende luister na die Woord. Calvyn se fokus is op die voor-diehand-liggende, letterlike en grammatiese betekenis van die Skrif, en nie op

8 dieperliggende, geestelike betekenisse agter die ooglopende strekking daarvan nie. Hy is geïnteresseerd in die betekenis en betekenisvolheid van die Woord. Die historiese konteks van die Skrif is vir hom van uiterste belang, soos ook die oorspronklike betekenis van die woorde van die teks. Die uitsonderlike van sy benadering is egter dat hy deurlopend die term meo judicio ( na my oordeel ) gebruik. Dit beteken dat hy nie noodwendig seker is van die finale betekenis van die teks nie, maar inderdaad ander as medeluisteraars van die teks verwelkom. Calvyn verstaan dus dat die betekenis (usus) van die teks veelvormig kan wees. Die teks kan vir verskillende mense op verskillende plekke verskillende toepassings hê. Hierin verskil hy radikaal van talle van sy voorgangers. Die waarde van die teks lê nie daarin dat dit altyd en in alle omstandighede dieselfde ding sê nie, maar dat dit veel ryker en ruimer kan wees as die kennis waaroor die lesers reeds beskik. Daarom kan die teks die lesers verras, uitdaag, ontstel, konfronteer of verbaas. Dit voorveronderstel die geloof in die trou van die Here wat vandag stééds met gelowiges deur sy Woord praat. Die Heilige Gees maak die Woord lewend en kragtig. Seisoen van Luister Die Seisoen van Luister sluit hierby aan en fokus opnuut op die luister na die sprekende God. Ons slagspreuk is: God praat, leef luisterryk! Ons het verreken dat daar met die draai van die millennium geweldige agterdog teen geykte dogmas bestaan asook teen mense wat meen dat hulle namens ander die Bybel kan lees. Ons is oortuig dat elke gelowige se vroomheid deur n diep persoonlike omgang met die Woord en diep nadenke en reaksie op die spreke van God gevorm moet word. Eers as ek wéér die Bybel lees met die veronderstelling dat die lees op sigself n geleentheid is waar God inderdaad só met my gaan praat dat ek met gebed en lewe daarop kan reageer, sal die lees van die Woord, en gebed, weer vir my n ervaring met God self wees. Die resultaat van so n Bybellees en nadenke en gebed, is dat ek in staat gestel word om die wil van God te onderskei en dit toe te eien. Die Seisoen van Luister gebruik daarom drie bewegings: rus, hoor, leef, en agt stasies aan die hand waarvan ons oortuig is dat die luister na God ten beste kan geskied. Hierdie is nie soseer n metodiek van lees en bid nie. Dit is eerder momente in die luister na God en reaksie op sy spreke. 1. Kom tot rus by God (Ingenooi deur God): Om te fokus op die sprekende God, is binne die geraas van ons wêreld nie so maklik nie. Dikwels is die lawaai binne ons koppe nog méér problematies. In die derde boek van sy Institusie skryf Calvyn omvattend oor gebed. Hy sê vóór jy begin bid, moet jy jou gees van aardse kwellings bevry sodat jou gemoed sover moontlik bo homself verhef kan word tot n reinheid wat God waardig is, tot die suiwere aanskoue van God. Hy sê dis ook goed om te vas ter voorbereiding van gebed en meditasie. 2. Ingaan in God se tyd: Om bewus te raak van die ruimte wat God nóú vir ons skep om in te luister, byvoorbeeld die betrokke tyd van die kerkjaar of in die geskiedenis. Hoor Rus 3. Luister na God se Woord deur dit deeglik te lees. Raak bewus van die gedagtes, beelde of vrae wat by jou opkom. 4. Luister na mekaar en ontvang God se Woord so. 5. Luister na ander en die tye. Luister dus na hulle wat nie teenwoordig is nie. Dit sluit ons voorgangers en tradisie in, ook die kommentators, ander mense en ander tekste. 6. Luister weer na God se Woord. Hoe ruk of troos dit jou? 7. Watter moontlikhede het God vir jou oopgemaak deur die Skrif? Fokus weer op God en wat Hy nou doen. Reageer in stilte op dit wat jy verstaan God mee besig is. 8. Antwoord met jou/ons lewe. Leef Al die produkte van die Seisoen van Luister het hierdie luistersiklus as basis, hetsy die drie groot bewegings (Rus, Hoor, Leef), of die agt stasies. Ons hoop dat hierdie hermeneutiese aanpak van die luister na God regtig bygedra het tot n méér luisterryke lewe voor die aangesig van God. Ons sien uit na die verdere ontwikkelings rondom die Groei oor grense (sien elders in hierdie uitgawe) en n nuwe produk Bly in voeling (John Ackerman en Chris van Wyk) wat binnekort by Bybel-Media gepubliseer word. Kruisgewys Mei

9 Frederick Marais is n gemeen tekonsultant by Communitas in die Wes-en-Suid-Kaaplandse Sinode. n Tiener woon n beplanningsessie van n leiersgroep in die gemeente by. Haar lyftaal sê duidelik dat sy ongemaklik is om daar te wees. Die hele eerste deel van die vergadering is n wandeling in die Woord aan die hand van die Seisoen van Luister se luistersiklus. Toe n oom namens haar vertel wat sy in die Woord gehoor het, en die vergadering haar perspektief met waardering ontvang, begin haar lyftaal verander en neem sy langsamerhand al hoe meer vrymoedig deel aan die vergadering. Haar idees is soms baie vreemd vir die ouer lede, maar gelukkig eggo die voorsitter die hele tyd haar bydraes om seker te maak dat sy gehoor word. Aan die einde van die aand sê sy by die teedrink: Die eerste keer voel ek tuis in my eie gemeente. Die taakspan van die Seisoen van Luister het einde Januarie dié jaar in Kemptonpark nagedink oor wat in gemeentes gebeur as leiers begin luister. Ons was verras met die verhale wat na vore gekom het. Hier is n paar van die gedagtes wat uit ons nadenke voortgevloei het, met die klem op wat met ons as leiers gebeur het. In meer as een opsig was dit n bekering vir ons. 1. Luisterende leierskap in gemeentes vra vir n minder aktivistiese, bestuurs georiënteerde begrip van leier skap Luisterende leiers is leiers wat veral in vasgeloopte situasies met geloofsgeduld kan wag op God. Dit staan in kontras met probleemoplossende leierskap, en selfs sommige voorbeelde van visioenêre leierskap, waar die charisma van die individu die gemeente motiveer om probleme te oorkom. Luisterende leierskap is primêr geloofsonderskeidend besig met vra na en oor God. Dit is leiers wat verstaan en leef vanuit die oortuiging dat God besig 10 is met sending in die wêreld en ons nooi om daarvan deel te wees. Luister na God in gebed, afsondering, Lectio Divina, is die primêre vertrekpunte van luisterende leierskap. Luisterende leierskap herstel eintlik die sabbat as die eerste ding wat ons moet doen rus by God. Walter Brueggemann sê êrens dat die hou van die sabbat vir die ballinge n ritueel was wat hulle identiteit bewaar het. In die unieke ritmes van die sabbat het hulle telkens in die vreemde onthou wie hulle eintlik is nie slawe nie, nie ballinge nie, maar die volk van God. Om eers in en by God te rus en dan van uit sy krag te leef, is wie ons is. Dit is veel méér as n strategie om oorlewing in n gejaagde tyd. Dit is om só gevestig te wees in ons identiteit in Christus, dat ons maar kan wag, geduldig met die sekere wete dat ons hoop in God is om die inisiatief te neem, en nie in onsself nie. 2. Luisterende leiers wat leef vanuit die rus in God, verstaan dat God n missionêre God is Om te leef vanuit die rus in God, beteken dat: ons die lewende, handelende teenwoordigheid van Christus verwag en soek; daar n bewussyn is dat die Gees n kragveld skep waarbinne die gemeente sy bediening kan leef en gestalte gee; en ons ten diepste nie ons redding moet soek in die gawes en vaardighede van mense nie, maar in die wonderlik verrassende teenwoordigheid van God Drie-enig in ons gemeenskap. Hierdie teologiese en ekklesiologiese vertrek punte, stimuleer leiers om telkens te begin by n nuuskierige luister, uit vra en soek na gestaltes van die teen woordigheid van God. Dit is veral in die byeenkomste van leiers Kruisgewys Mei 2009 in vergaderings en byeenkomste waar sulke geloofsonderskeidende leierskap beoefen word. Dit is nie leierskap wat sy taak verstaan as die hekwagters van die Christendom wat in die eerste plek dink hulle moet vra wie en wat in of uit is nie. Dit is leierskap wat eerder geïnteresseerd is in wat God doen en hoe en waar God besig is om koninkryksgemeenskappe te vestig. Luisterende leierskap het daarom nie klaar uitgewerkte manuskripte van die lewe wat net uitgerol moet word nie, maar ontvang daagliks nuwe leiding van God. n Natuurlike verlengstuk hiervan is dat luisterende leiers in vergaderings oop is vir die ontdekking van hoe en waar God koninkryksgemeenskappe oprig en vergaderingsagendas kan verander. As dit waar is dat God handelend teenwoordig is in ons gemeenskap, kan dit eintlik nie anders nie as dat ons agenda reeds gedateer is teen die tyd dat ons bymekaar kom. Dit word dan eenvoudig onmoontlik dat n agenda van verlede kwartaal, of selfs verlede week, hierdie week dieselfde kan bly. 3. Geloofsgemeenskappe word luisterende gemeenskappe wanneer hulle fokus op waardes, eerder as strukture Wanneer n byeenkoms van leiers ooreenkom om waardes onderling na te streef, ontstaan daar n veilige ruimte waar magspolitiek en -debatte omvorm word tot dialoog. Reëls is noodsaaklik, want dit omskryf die ooreenkomste wat ons met mekaar aangaan. Reëls kan egter nie die gemeenskap se identiteit definieer nie. Dit word hoogstens vanuit ons selfverstaan afgelei. Reëls kan daarom nooit normatief wees vir wíé ons is en wát ons moet doen nie. Indien ons toegee aan die gemak van n oriëntasie aan reëls, beïnvloed dit die gemeenskap van leiers nadelig. Dan word ons n soort kontrolegemeenskap wat in debatte oor die toepassing van die

10 reëls vasval, en verloor ons ons visie op ons identiteit en toekoms. Deur egter op die onderliggende waardes van luister te fokus (leerbaarheid, vertroue, openheid en deernis), gaan daar ruimtes tussen ons oop waar ons begin om mekaar te hoor. Só word gemeenskap gebore. Dan kan ons tóg met mekaar oor ons skynbaar onmoontlike verskille gesprek voer, kan ons dit waag om die moeilike sake op die tafel te sit en hoef ons nie langer daarvan weg te skram nie. Probeer dit gerus. Oefen die leiers in die gemeente in om mekaar op die waardes en nie op die reëls te wys nie, en kyk wat gebeur! 4. Luister kom nie vanself nie, maar moet ingeoefen word Luisterende leierskap is méér as n intellektuele instemming tot die belangrikheid van luister. Wie kan nou téén luister wees veral as dit beteken dat ander na jóú sal luister? Leiers wat ingeoefen is in luisterhoudings en -vaardighede, laat luister groei en toeneem. Hierdie kapasiteit kom egter nie vanself, sonder die inoefening van die vaardighede, nie. In die gereformeerde tradisie met sy groot klem op verkondiging, is luister n onderontwikkelde kapasiteit. Dit moet daarom op alle vlakke van leierskap ingeoefen word. Kyk gerus hoeveel woorde gebruik ons in ons byeenkomste, en hoe min luister werklik plaasvind. Dalk sal minder woorde ons help om dieper te luister! 5. Luisterende leierskap keer voortdurend terug tot die Woord In besluitneming word die Woord deur die werk van die Gees n aktiewe stem waarna geluister word. Dit is die bron van waaruit verbeelding gevoed word en waardeur nuwe rigting in vasgeloopte situasies ontdek word. Die Woord is dus méér as n historiese dokument wat eksperts kundig bestudeer en waaroor hulle informasie inwin. As Woord van God aan die gemeente, is dit n lewende teks waardeur die Here binne n spesifieke konteks self met die gemeente praat en waardeur die gemeente getransformeer word. n Luisterende lees van die Woord skep die openheid om deur die Woord gevorm te word. 6. Luisterende leierskap impliseer magsprysgawe Luister is die prysgawe van die reg om te praat, die prysgawe van magsposisies van die bevoorregte ingewydes. Dit is om in kwesbaarheid ontledig te wees van die beskerming van die tradisie en die instituut. In die ontlediging word ons kwesbaar. Só ontstaan daar ruimtes vir interafhanklike koinonia, wat nie bepaal word deur die sekulêre begrensing van mag en ekonomie nie. Luisterende leiers is nie net gasvry teenoor vreemdelinge nie, maar waag dit om sélf as vreemdelinge op die gasvryheid van die buitestanders staat te maak. Hoe anders sou die tiener tuisgekom het by n kerkraadsvergadering as daar nie n leier was wat na haar geluister het nie? Kruisgewys Mei

11 Ds Jampie Nel is sedert 1996 voltyds leraar by Doornpoort in Pretoria. Sy is betrokke by n breë spektrum van bedienings en fokus op kinder-en-gesinsbediening, kleingroepe en algemene versorging. Sy is die Noordelike Sinode se verteen woordiger vir die Seisoen van Luister en in die ring by predikanteversorging betrokke. Sy is ma van twee en getroud met haar kollega, Marius. Ons gemeente is sedert sy ontstaan reeds verskeie kere uitgedaag om geduldig te wag op die antwoord wat die Here vir ons sou gee oor die koers wat ons moes inslaan. Dit was egter eers nadat ons betrokke geraak het by die Vennootskap vir Gestuurde Gemeentes, en daarmee saam die waardes en stasies van die Seisoen van Luister, dat die volle impak van die behoorlike proses van wag en luister vir ons duidelik geword het. Die Seisoen van Luister het ons gehelp met die gewoonte van geestelike onderskeiding deur die volgende vrae oor die teenwoordigheid van die Here te vra: Waarmee is God tans besig? Hoe kan ons daarby aansluit? Twee oefeninge het ons in dié proses gehelp. Die eerste was ons deelname aan die Gestuurde Gemeentes se proses. Ons moes ontdek waar ons gemeente se fokus geleë is. Om dit te kon uitvind, moes ons gaan luister na ander gemeenskappe en hulle verhale. Dié oefening staan bekend as plons. Deur in te plons en te luister na ander, ontdek jy meer oor jouself. Die tweede oefening wat ons veral gehelp het met die beantwoording van die Godsvrae en met die proses van geestelike onderskeiding oor waar ons eintlike betrokkenheid moet wees, was die gewoonte van wandel in die Alhoewel leraars nie langer die agente van verandering is nie, bly hulle rol belangrik om mense te help om die verandering waar te neem. Daarom speel kommunikasie n baie belangrike rol. wêreld (oftewel luister na ander en die tye ). Deel hiervan was die ontdekking dat geestelike onderskeiding nie net plaasvind waar die leiers van die gemeente byeenkom om spesifiek hierdie vrae te vra nie, maar dat die Heilige Gees deur almal werk en in alle omstandighede aan die werk is. Dit bly na alles die missio Dei en nie ons werk nie. Gevolglik het ons ontdek dat alle gelowiges wat wandel in die Woord, deel is van n proses van geloofsonderskeiding, en nie net die gemeenteleiers nie. Hierdie geloofsonderskeiding vind plaas in persoonlike omgang met die Woord van die Here. Ons het begin raaksien dat lidmate hulle persoonlike kontak met die Woord en met die Gees ernstig begin opneem. Dit was asof daar skielik n groter rede was om met die Woord om te gaan as net vir persoonlike verryking. Mettertyd het lidmate n groter verant woordelikheid begin neem vir wat hulle by die Here hoor, en om met mekaar daaroor te praat. Die proses van geloofs- onderskeiding het gevolglik ook n gewoonte van die kleingroepe geword. Lede van kleingroepe het hulle met dieselfde vrae oor God begin besig hou. Die gewoonte van wandel in die Woord, saam met wandel in die wêreld, het toenemend deel gevorm van kleingroep byeenkomste. Terselfdertyd is dieselfde vrae in al die gemeentelike vergaderings gevra. Op dié manier is die leiers gedurig daaraan herinner dat ons voortdurend besig is om te onderskei wáár God aan die werk is, hóé Hy werk, en hóé ons daarby kan aansluit. Dit was toe veral interessant om raak te sien dat ons telkens nuwe vennote bykry. Lidmate vertel van familielede of mense saam met wie hulle werk, selfs n hele organisasie, wat sáám oor n bepaalde saak begin dink, daaroor opgewonde raak en selfs hart en siel daarby betrokke begin raak het. Gemeenskapsbetrokkenheid ontplof Individue het nuut begin dink en optree in die wêreld ewe skielik het hulle begin raaksien op watter maniere die Here reeds aan die werk is, begin oplet wie die mense is wat elke dag hulle pad kruis, en begin vra wat dit met hulle te make het. Gesinne het dieselfde vrae begin vra. Ons het gevind dat daar toenemend gesinne by ander mense begin betrokke raak, selfs buite die gemeente. Kleingroepe het self verantwoordelikheid vir bepaalde bedienings begin neem, of hulle eie bedienings op die been gebring. 12 Kruisgewys Mei 2009

12 Een kleingroep het by die plaaslike CMR ingeskakel en met fondsinsameling begin help. n Ander kleingroep het n uitgebreide bediening by n nabygeleë plakkerskamp van stapel laat loop. Sedertdien het hulle n nuwe infrastruktuur daargestel en met n kleuterskool begin. Hulle het selfs ingeskryf vir n Nedbank-kompetisie en die geld wat só bekom is, verder in die projek investeer. Deur skakeling met die plaaslike owerheid, beding hulle tans vir n kliniek. Nog n kleingroep is betrokke by n huis vir bejaardes. n Ander kleingroep skakel net met die plaaslike polisiestasie en help saam met ander geloofsgemeenskappe oor kerkgrense heen om n gebeds- en buurtwag in ons gemeenskap te vestig. Mettertyd het byna n ontploffing van gemeenskapsbetrokkenheid plaasgevind. Dis asof ons as leiers nie meer kan bybly met alles waarby lidmate betrokke is nie. Ons het ontdek dat geestelike onderskeiding nie meer iets is wat eers by die leiers moet plaasvind en as t ware deur die leraars bestuur of gekoördineer moet word nie; lidmate neem self verantwoordelikheid vir wat hulle van die Here ontvang en leer. En die rol van leierskap? Die leiers het geleer dat hulle rol nie langer is om die visie uit te dink en die prosesse te dryf nie, maar om die waardes van die Seisoen van Luister in alle moontlike gesprekke en byeenkomste te moduleer, van vergaderings tot Bybelstudies en eredienste. Die rol van leraars is om te help skep aan n nuwe kultuur. Hulle moet deurentyd kommunikeer dat die kultuur aan t verander is. Die werk van die Gees as gawe aan die gemeente is die kern van dié boodskap. Alhoewel leraars nie langer die agente van verandering is nie, bly hulle rol belangrik om mense te help om die verandering waar te neem. Daarom speel kommunikasie n baie belangrike rol. Dit is nodig om n nuwe gewoonte aan te leer waar ons stories met mekaar deel. So moedig ons mekaar nog meer aan om te luister en te hoor. Die erediens as vergaderpunt van gelowiges het by ons n nuwe fokus gekry. Dit is nou die plek waar ons dit waarmee God besig is, kom vier. Dit is die plek waar ons ons afhanklikheid kom bevestig en ons geloof bely dat dit eintlik God se werk, en nie ons s n is nie. Nie alles net vlot nie So met die vertel van ons stories, kan dit klink asof alles net vlot verloop het. Wat gebeur het, is egter deel van n lang proses om die gemeentelike kultuur te verander. Dit vind reeds die afgelope ses jaar lank plaas. Stééds bly ons verbind om verder te groei op die reis van geestelike onderskeiding. Om te wag op die Here, op mekaar en op die wêreld, bly sekerlik ons grootste uitdaging. Ons is so gekondisioneer om onmiddellike resultate te verwag. Een van die agt eienskappe van Gestuurde Gemeentes is die vermoë om risiko s te neem. Ons as gemeente het dié karaktertrek as een van ons sterkpunte geïdentifiseer. Die feit dat ons kon risiko s neem, was egter slegs moontlik omdat die gemeente onder leiding van die Heilige Gees met mekaar kon ooreenkom dat ons duidelikheid het oor waarheen die Here met ons op pad is. Dit het daartoe bygedra dat ons in staat was om te kon wag vir die vervulling van dié visie. In hierdie proses was daar ook programme wat die kultuurverandering bevestig en as t ware n bietjie versnel het, soos die twee 40-dag-programme van Rick Warren. Dit het gehelp dat lidmate met nuwe oë begin kyk het na die wêreld om hulle en hoe God elke dag teenwoordig is. Hulle het opnuut gevra na hulle rol in die missio Dei, en self verantwoordelikheid daarvoor begin neem. Natuurlik bly dit alles steeds n reis, en ons sien met verwagting uit na die pad vorentoe. Ons het deesdae as n vaste element in die erediens n geleentheid waar mense hulle stories kan vertel. Ons glo dat dit bydra tot die viering van die gemeenskap van die gelowiges, die eer van God en die versterking van ons getuienis. Geestelike onderskeiding vind nie net plaas waar die leiers van die gemeente byeenkom om spesifiek hierdie vrae te vra nie, maar waar die Heilige Gees in alle omstandighede deur almal aan die werk is. Kruisgewys Mei

13 14 Carel van der Merwe is predikant in Hugenoot-gemeente in Bloemfontein. In samewerking met kollegas is hy verantwoordelik vir die pastorale sentrum in die gemeente, die bemagtiging-, spiritualiteits- en toerustingsprogramme van lidmate, asook vir retraites, seminare en kursusse. Verder is hy verteenwoordiger op die Suid-Afrikaanse Vereniging van Gestuurde Gemeenstes (SAVGG) en Seisoen van Luisterverteenwoordiger vir die Vrystaat. Einde Weer eens praat ons oor eredienstye. Hoe baie is daar nie al gepraat nie! Vorige kere was dit so moeilik feitlik onmoontlik. Dit is asof mense wat so verskillend is, mekaar nie meer hoor nie. Wat nog praat van die Here se stem hoor! Daar is die orrelmense en die band-mense, die standpunte van die kopspiritualiteit teenoor die hartspiritualiteit, die taalpuriste en diegene wat minder gepla is daaroor. Daar is die aansienlikes en die minderaansienlikes, die met n wit vel en hulle met geel, bruin en swart velle (met hulle tale). Ja, n groot diversiteit. En elkeen wil die beste vir hulleself hê. Dis asof ons fokus verloor dat ons eintlik maar net Christus se mense is. Die visie van die gemeente: Een in Christus sodat die wêreld kan glo (Joh 17) voel soms so onbereikbaar. Gaan dit weer gebeur dat mense mekaar nie vind nie? Die 40 taakspanlede maak gereed om te debatteer, standpunte te stel en met die beste redenasies na vore te kom. Iemand gaan wen en iemand gaan verloor, is die gesindheid van sommiges. Hoe vreemd was dit nie toe daar nie n agenda by die eerste luisterbyeenkoms is nie! Die waarde van Luister na die Woord verander debat na dialoog, en magshandhawing na magsprysgawe. Veral as die vraag voortdurend gevra word: Waarmee is God besig?, word die span ál hoe meer geïnteresseerd daarin om nie deur n agenda en eie standpunte nie, maar deur die Woord gevorm te word. Ná afloop van die derde luisterbyeenkoms besef die span dat die Here besig is om n eenheid in die span te bou en dat verskeidenheid ondergeskik hieraan raak. Is dit dalk tóg moontlik dat mense mekaar kan vind? Wie... is God? En dan die deurbrake! Die span bepaal die agenda na aanleiding van wat in die vorige drie luistersessies uit Openbaring 5, Handelinge 2 en Filippense 2 gehoor is. Vreemd tog dat die eerste punt nie eredienstye is nie! Die eerste punt is: Wie... wie is God? Wie is ons? Wie is die gemeente? Wie is mense in die gemeente? Wie... wie...wie. Die agenda skuif weg van saakgerigtheid af na n diep behoefte aan communitas met mekaar en met God. Nog wonderwerke... Voorstelle. Elkeen bring sy papiervoorstel oor die nuwe eredienstye. Watter groep kry die beste tyd en die beste lokaal? Dit is immers waaroor die twis in die verlede was. Almal bring hulle voorstelle. Dan, wanneer een persoon sy voorstel prysgee ten gunste van n konsensusbesluit, doen almal dit spontaan. Elkeen plak sy voorstel teen die muur. Mag is prysgegee! Die taakspanlede verdeel in klein groepe om voorstelle te formuleer. Gaan daar weer twis wees? Gaan die ou patrone hulle herhaal? Gaan mense weer uit die vergadering storm? Die groepe is immers juis so saamgestel dat mense wat verskillend is en dink, in dieselfde groep is. En dan gebeur dit! Die agt blaaibordvelle word teen die muur geplak. Kan jy glo... daar is slegs enkele klein verskille oor die tye en inkleding van die eredienste? Daar is n toegeneentheid Kruisgewys Mei 2009 waarbinne debat na dialoog verander, en konsensusbesluite moontlik word. God is so goed! Ons het ongeveer ses maande lank na Hom geluister. Daar is kalmte. Kerkraadsgoedkeuring En nou vir kerkraadsgoedkeuring. Die verhaal van die prosesse wat gevolg is, word met die kerkraad gedeel. En die kerkraad... keur dit eenparig goed. Wat n wonderwerk! Die kerkraadsvergadering sing spontaan n loflied en bid dankgebede. Gemeentelede verstaan nie almal die besluite nie. Sommiges voel dat hulle die beste plek en die beste tyd verloor het. Hoekom? Genoeg rede vir ontevredenheid. Selfs dreigemente. Die taakspan ontmoet hulle en verduidelik die prosesse aan hulle: Hoe God deur sy Woord gelei het en hoe daar na almal geluister is selfs na diegene wat n ander taal as ons praat, selfs na hulle wat anders as ons is. God, wat sy Woord vir die taakspan oopgemaak het, is getrou. Die byeenkoms eindig met n gemoedelikheid en vrede en mense verstaan dat die visie: Een in Christus... sodat die wêreld kan glo beteken dat ons nie meer op onsself en ons eie behoeftes fokus nie. Ons is n gestuurde gemeente, n hospitaal vir die wêreld, n dienspunt vir hulle wat buite die kerk en dalk die koninkryk staan. Dit is mag prysgee en konsensusbesluite nie meerderheidsbesluite nie. Minder praat en meer luister, minder mag en meer diensbaar, minder debat en meer dialoog, minder... meer...! NS: Die primatyd en -plek behoort is weggegee aan die kinders, die kategese, die magteloses, hulle aan wie die koninkryk van die hemel behoort. Dit is iets van ware kerkwees, nee, van ware koninkryk-wees wat deurgebreek het... toe ons geluister het!

14 Nelis Janse van Rensburg Tydens die spesiale kommissie moes tydens die Algemene Sinode van 2007 n aanbeveling doen oor n besluit oor die posisie van homoseksuele mense in die kerk. Die kommissie het verdeeld geraak en het met twee teenoorstaande standpunte en aanbevelings na die sinode toe gekom. Die kerklike wêreld, gemeentes en die openbare media se oë was gerig op die uitkoms van dié sinodale debat. Die verdeling was só diep dat baie mense die moontlikheid van n kerkskeuring voorsien het. Tydens die sinodesitting, het die sinode se ontwerpspan die lede van die vergadering genooi tot n gesprek vóór die debat self op die sinodevloer. Hierdie gesprek het gehandel oor die waardes wat die lede tydens die debat sou wou laat geld. Bykans 100 van die 400 afgevaardigdes het die aand vóór die volgende oggend se debat hierdie gesprek bygewoon. Hulle het ooreengekom dat die waardes wat in die debat sou geld, die tipiese waardes van die Luisterseisoen moet wees, naamlik leerbaarheid, deernis, vertroue en openheid. Die debat van die volgende dag het op n wonderlike wyse aan hierdie waardes gestalte gegee. Die eerste keer is beleef dat n sinodale vergadering n debat oor dié onderwerp met die waardigheid voer wat met die aard van n kerklike vergadering geassosieer word. Desnieteenstaande het die vergadering by n dooiepunt gekom, waaruit die diep verdeeldheid duidelik geblyk het. n Voorstel is aanvaar dat die tien moderators van die sinodes sáám met n fasiliteerder moes gaan besin oor moontlike weë om die dooiepunt te deurbreek. Ook in dié gesprek het die waardes van leerbaarheid, deernis, vertroue en openheid gegeld, al was tussen hierdie lede ook n sterk verdeling van standpunte. Uiteindelik is n voorstel geformuleer wat verwoord het waar die kerk hom op daardie tydstip bevind het _ n voorstel wat beide die voorsitters van die aanbevelingskommissie met die konflikterende standpunte ondersteun het. Die sinode het daarna hierdie voorstel met n baie groot meerderheid aanvaar. Die besluit wat geneem is, was die resultaat van n verbintenis om na mekaar te luister. Die rol wat die Seisoen van Luister daarin gespeel het, asook die konteks wat die Seisoen aan die gesprekke verleen het, het n beslissende rol gespeel sodat die kerk op n nuwe manier kon leer besluite neem. Deur sy besluit het die sinode n paar dinge duidelik te kenne gegee. Diversiteit is n werklikheid binne die kerk en dat die spanningsveld wat dit skep, kan nie altyd deur breek word nie. Diversiteit moet soms gewoon aanvaar en omarm word. Besluite moet soms prosesmatig geneem word. By n volgende geleentheid kan verdere uitbreidings aan besluite aangebring word. Die besluit wat tóé moontlik was, het slegs die bestaande posisie van die kerk soos op daardie stadium verwoord. Aldus aanvaar die kerk dat hy (nog?) nie oor n finale antwoord beskik nie. Diep verskille oor sake hoef nie skeiding te bring nie. Dit beklemtoon eerder die afhanklikheid van mekaar ten einde breër perspektiewe tydens besluite te verreken. Besluite wat ná dialoog geneem word, het tot gevolg dat dit mense saamneem op die pad wat die besluit aandui. Daarteenoor is besluite wat die resultaat van suiwer debat is, dikwels makliker om te neem, maar die langtermynimplikasies is dat die minderheid dislojaal teenoor sulke besluite voel. Weerstand bly voortbestaan. Die minderheid voel maklik verneder en die vertroue wat nodig is om die besluit wyd te implementeer, bestaan nie. Kruisgewys Mei

15 Die Seisoen van Luister het oor die afgelope drie jaar n rykdom aan insigte en praktiese hulpmiddels ontwikkel. God praat leef luisterryk vir groepe Die gespreksboek vir groepe is n hulpmiddel vir mense om na mekaar te luister. Die me to diek van n luistersiklus word verduidelik. Dit bestaan uit drie groot bewegings rus, hoor en leef. Die beweging help mense om tyd te maak om te luister na God en na ander, en met hulle lewe daarop te antwoord. Verkrygbaar in pakkies van 10 (groepe) plus 1 (begeleiers): R Los eksemplare R5. God praat leef luisterryk vir begeleiers Die begeleiersgids is n belangrike hulpmiddel by die luistersiklus vir groepe. Dit gee leiers n dieper verstaan van die praktiese teolo giese perspektiewe wat die basis van die luis ter siklus vorm. Dit gee ook n wye verskei den heid van kreatiewe voorstelle om die aan bie ding van die luistersiklus mee af te wissel. R30 vir los eksemplare. God praat leef luisterryk vir vergaderings Frederick Marais het navorsing gedoen oor die wyse waarop ons vergaderings in die kerk hou. Die resultaat is hierdie boek wat die luistersiklus aanwend om gelowiges te help om geloofsonderskeidend te kan vergader. Aan die hand van die verhaal van n gemeenteleier uit die eerste gemeente van Handelinge, word gelowiges begelei om die bewegings van die Gees te onderskei, wat kan lei tot luisterryke besluite. Hierdie boek help leiers en reisgenote, gidse op die nuwe pad, om beter te luister. Dit lê die fondament vir die onafwendbare kreatiewe ontploffing wanneer leiers saam luister en hulle roeping hoor. Ware geloof is immers die moed om verder te gaan as wat mens kan sien: R God praat leef luisterryk vir stiltetyd (Johannes-evangelie) Aan die hand van die luistersiklus nooi Willem Nicol die leser uit om innerlik stil te word. Hy sluit aan by die drie bewegings van die luistersiklus: rus (liggaamlik en innerlik), hoor en leef: R God praat leef luisterryk vir gesprek oor sensitiewe kwessies Hierdie publikasie bestaan uit vyftien gesprekstukke wat aan die hand van die luistersiklus riglyne bied om gesprek oor sensitiewe kwessies van ons dag te sti mu leer en te lei. Die kwessies wat be handel word is uiteenlopend en word on der drie temas ingedeel, naamlik geloof, identiteit en die Christelike lewe. Van die kwessies wat bespreek word, sluit in: o Die oënskynlike afwesigheid van God in die wêreld o Die opstanding van Jesus o Die aard van gebed o Die betekenis van gereformeerdheid o Armoede en die toets vir die kerk o Grondhervorming o Misdaad en geweld Die boek sluit n DVD in. Elke hoofstuk word deur die betrokke skrywer (of iemand anders) op DVD ingelei. In die boek word riglyne gegee waar die DVD tydens die bespreking van n kwessies gekyk moet word: R Moed om mens te wees 10 Bybelstudies oor Marta, Maria en Lasarus Die boek is gebore uit die skrywers se ge deelde besorgdheid oor die invloed van mag op Christene se lewenskwaliteit en sins ervaring. Hulle het die verhaal van die baie bekende gesin van Betanië gekies om die kollig te laat val op hulle vriend uit Galilea, Jesus van Nasaret dié Jesus wat so vry en vol medelye was dat Hy ander kon vry maak om waarlik méns te wees. In Hom leer ken ons die God wat mense se noodkrete raakhoor, wat randpersone raaksien, wat hulle toelaat om wanhopige vrae na Hom te slinger, en wat lynreg teen die gebruike van sy tyd in met hulle in gesprek tree. Deur sy egte deernis word mense se waardigheid aan hulle teruggegee. Trouens, Jesus wys dat God se bevrydende, helende mag juis in God se ontferming lê. Dís die evangelie! En dis die vreemde, brose weg waarop geloofsgemeenskappe steeds genooi word om God na te volg. Die boek sal jou dus help om met waagmoed te leef in die tyd en ruimte wat God vir jou gee: R Kruisgewys Mei 2009

16 Magla die dogter wat buite die boks gedink het en 39 ander cool Bybelkarakters In die boek word 40 cool Bybelkarakters, waarvan die meeste minder bekend is, uit hulle wegkruipplek in die Bybel gehaal. Hulle kon net sowel vandag geleef het, want hulle is mense net soos ons, met dieselfde giere, drome, vrese en hang-ups. Hulle sal julle as familie baie gee om oor te dink en te praat. Maak as familie n afspraak met julle self om een keer per week saam om die Bybel en God wat by ons is te gaan sit. Dit sal julle lewe verander. R God praat leef luisterryk (CD-ROM en DVD met die luisterlied) Luisterende kerke koester leerbaarheid, deernis, vertroue en openheid as waardes. Luister na God is eerstens n Woordervaring. Dit is ook n beweging van die Gees in die hart van die gelowiges. Dit is ook n doelbewuste poging om mede-gelowiges, voorgangers, rand figure, en selfs vreemdelinge te hoor. Hierdie is n pakket wat bestaan uit n CD-ROM en DVD. Teikenmark: Kerkrade, gemeente- en kleingroepbyeenkomste. Die CD bevat n perspektief op Seisoen van Luister en n preekskets, sowel as die Luistersiklushulpmiddel. Die DVD bevat die luisterlied wat fokus op n verhouding wat luister bevorder: Gratis (net posgeld). Luister Doelgerig Diensbaar Die vier programme op die DVD s is gebruiks materiaal vir DIE SEISOEN VAN LUISTER en is ideaal om binne n gemeente konteks gebruik te word. Temas word vanaf die DVD-indeks gekies om die vind van ʼn tema te vergemaklik. Geskik vir kerkrade, gemeente- en kleingroepbyeenkomste. Malan Nel hanteer die aanbieding voor n ateljee-gehoor aan die hand van drie kernvrae: o Glo ek dat die gemeente waar ek is n verskil kan maak? o In watter mate neem die gemeente en ek as lidmaat deel aan die koms van die koninkryk in my omgewing? o Wat sou julle gemeenskap mis indien ons gemeente ophou bestaan? Prys: R Neem, lees! Hoe ons die Bybel hoor en verstaan Dirkie Smit Vanuit n historiese, sistematiese, etiese en praktiese perspektief nooi Neem, lees! lesers uit om self die Bybel opnuut te lees en daarna te luister met nuwe oë en ore, met nuwe insig en nuwe hoop. Dis n boek óór die Bybel wat lesers uitnooi ná die Bybel. Die boek handel oor vier vrae wat ons help om die Bybel met meer insig te lees en te verstaan: o Histories: Hoe is die Bybel deur die eeue gelees en verstaan tot vandag toe? o Sistematies: Wat beteken dit eintlik om te lees énigiets te lees? En wat is die implikasies daarvan vir die lees van spesifiek die Bybel? o Eties: Wat is die relevansie van die Bybel vir die Christelike lewe? o Prakties: Met watter beelde het gelowiges deur die eeue gepraat van die Bybel en wat het hulle daarmee bedoel? R Ontmoetings met die lewende God Hoe God ons roep, nuut maak en stuur Coenie Burger Roeping gaan daaroor dat n mens jou lewe met die Here so ernstig opneem dat jy glo Hy weet van jou en dat Hy n plan en n wil vir jou lewe het. Die skrywer help die leser aan die hand van bekende Bybelverhale oor roeping om sy/haar roeping te verstaan en duidelik te sien. R89.95 Ontmoetings met die lewende God Dubbel-DVD Baie mense stoei om in kontak met God te kom, maar hierdie begeleidings-dvd s is ontwikkel om gelowiges te help wat probeer om God te ontmoet. Aspekte wat op die DVD bespreek word: o Om dieper in God se Woord te delf oor die tema van roeping Die Gees werk in ons as ons saam worstel oor die betekenis van n teksgedeelte vir ons lewe. o Om as gelowiges nader aan mekaar te groei Geen geroepene is bedoel om alleen te leef nie. Die groep gee ons n plek om te behoort en laat ons oefen hoe om as geloofsgemeenskap saam te leef. o Om die fokus op ons roeping duideliker te kry Jou gesprekke en nadenke word gefokus sodat jy kan begin ontdek waar en hoe God jou meer wil gebruik. R Ontmoetings met die lewende God (Deelnemersgids) Nico Simpson Hierdie deelnemersgids is ontwikkel om (saam met die DVD en Coenie Burger se boek) gelowiges te help wat probeer om God te ontmoet. Met die oog daarop help hierdie gids jou: o Om dieper in God se Woord te delf oor die tema van roeping Die Gees werk in ons as ons saam worstel oor die betekenis van n teksgedeelte vir ons lewe. o Om as gelowiges nader aan mekaar te groei Geen geroepene is bedoel om alleen te leef nie. Die groep gee ons n plek om te behoort en laat ons oefen hoe om as geloofsgemeenskap saam te leef. o Om die fokus op ons roeping duideliker te kry Jou gesprekke en nadenke word gefokus sodat jy kan begin ontdek waar en hoe God jou meer wil gebruik. R24.95 Jy kan na n verdere bespreking van elke produk by gaan kyk. Bestel die boeke by Bybel-Media via hulle webbladsy of per e-pos by bestel@bmedia.co.za of per deeloproep by Kruisgewys Mei

17 Waarom sou enige persoon verkies om nou juis Communitas en Bybel-Media se Leesrooster vir Lidmate vir hulle daaglikse Bybellees en stiltetyd te gebruik? Daar is immers n wye verskeidenheid produkte beskikbaar waaruit gelowiges kan kies. Wat maak die Leesrooster uniek? Reeds die Leesrooster se ontstaansgeskiedenis in 1995 maak dit n besonderse publikasie. n Groepie leraars uit die VGK en NGK het bymekaar gekom om saam te werk aan n handleiding wat lidmate kan help om Sondag se preek in die week uit te leef. Dit was almal leraars wat besluit het om die teksrooster van die Revised Common Lectionary in hulle prediking te volg. Die verband tussen erediens en lewe word dus beklemtoon. Die feit dat die Leesrooster op die RCL (Revised Common Lectionary) gebaseer is, koppel lidmate aan die tradisie van die kerk en die ekumene. Gebruikers lees die Bybel sáám met die breër kerk van Christus. Hulle is dus in n gegewe week besig om sáám met baie broers en susters oor die wêreld heen oor dieselfde Bybeltekste te reflekteer. n Derde aanbeveling van die 18 Eddie Orsmond is predikant op Simondium en koördineerder van Communitas en Bybel- Media se Leesrooster-projek. Leesrooster is dat dit gelowiges help om die Bybel binne die ritme van die kerkjaar te lees. Vanaf Advent tot Sondag van Christus die Koning aan die einde van Koninkrykstyd, word die kerk begelei om oor God se betrokkenheid in ons wêreld, binne die raamwerk van God se groot verlossingsgeskiedenis, na te dink. Aan die hand van die kerklike seisoene word die meesterverhaal van God se betrokkenheid by die mens en wêreld jaarliks hervertel. n Vierde motivering vir die gebruik van die Leesrooster is dat dié projek doelbewus die vereniging van die NG Kerk, Verenigende Gereformeerde Kerk, Reformed Church in Africa en NG Kerk in Afrika wil bevorder. Die Belydenis van Belhar vorm deel van die medewerkers se belydenisgrondslag. Daarmee word die etos van eenheid in Christus ook deur die projek gedra, en hopelik in die weeklikse riglyne gefasiliteer. Die Leesrooster sluit verder nou by die NG Kerk se Seisoen van Luister aan. Dit probeer om n luisterende spiritualiteit te kweek, en om lidmate te help met die ontwikkeling van n metode (of hermeneutiek) van luisterende lees. Dié aanslag tot die Bybelteks se lees lê sterk klem op meditasie en refleksie daaroor. Hopelik kweek dit n vaardigheid om langer met die Bybelteks self te werk. Die luisterende lees van die Bybel wil n groter sensitiwiteit ontwikkel vir verskillende vrae wat aan dieselfde teks gevra kan word. Die luistersiklus hanteer Kruisgewys Mei 2009 een teks per week en fokus elke dag vanuit n ander hoek daarop. Dit ontwikkel die besef dat verskillende perspektiewe op die teks verskillende vrae oproep, om uiteindelik verskillende insigte en antwoorde te bied. Verder is die boek betekenisvol vir beide persoonlike en groepsgebruik. Die groepstudies is selfs gerig op kategesebyeenkomste in gemeentes. Elke dag se leeshulp wil diepgang in die omgang met God en sy Woord fasiliteer. Sondae val die klem op stilword by God en fokus op Hom. n Besonderse kenmerk van die Leesrooster is die rubriek oor stilword by en fokus op God. Dit vorm n belangrike deel van elke dag se oefening. Daar is soms een of ander hulp vir die leser om voor te berei om in God se teenwoordigheid te wees. Waar daar nie so n riglyn is nie, kan lesers hulle eie praktyke gebruik of ontwikkel. Die Leesrooster kombineer en integreer vier belangrike lyne: die kerklike jaar met sy gepaardgaande simboliek; sewe geloofsgewoontes vir geloofsvorming; die verskillende stasies of fases van die luistersiklus; en die ekumeniese lees van die Bybel, met die strewe na eenheid binne die NG Kerkfamilie. Met hierdie fokus op geïntegreerde geloofsvorming, word verskillende vaardighede en praktyke gekombineer om gebruikers in hulle verhouding met God te begelei.

18 Uitgegee deur Communitas en Bybel-Media R55 (was R150) R15 (was R50) BTW en versendingskoste ingesluit Leesrooster vir lidmate + Preekstudies Die Leesrooster bied aan gelowiges die geleentheid om die erkende teksrooster (Revised Common Lectionary) elke week te volg met die oog op persoonlike stiltetyd, huisgodsdiens en groep byeenkomste. Dit help gelowiges om die boodskap van die Bybel oor n tydperk van drie jaar in sy groter omvang te lees en te leer ken. Die Leesrooster begelei gelowiges om vanuit hierdie tekste te leef, deur aan te sluit by die Seisoen van Luister se siklus om die Bybel te lees. Gelowiges word gehelp om n metode van lees te ontwikkel wat daartoe bydra dat Bybeltekste vanuit verskillende perspektiewe oordink word, met die klem op n luisterende houding. Die Leesrooster bring deur middel van n fokusteks eenheid tussen die erediens, huisgodsdiens en groepsgesprekke. Dit moedig gelowiges aan om al die feeste, gebruike en gewoontes van die kerkjaar te ervaar. Die Leesrooster kan saam met ander publikasies in die reeks gebruik word, waaronder Preekstudies met liturgiese voorstelle. Hierdie uitgawe van die Leesrooster vir lidmate is die 12de in dié projek. Dit is gebaseer op die RCL Jaar B, Advent 2008 tot Koninkrykstyd Die riglyne vir kategese en kleingroepe vorm deel van hierdie uitgawe. n CD (wat slegs saam met n boek gekoop kan word), kan bestel word teen R Bestel teen 75% korting by

19

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus rd Rondte lb Langbeen alsalleen Agterste lus

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus rd Rondte lb Langbeen alsalleen Agterste lus Mandala Madness Kopiereg: Helen Shrimpton, 2015. Alle regte voorbehou. Deur: Helen at www.crystalsanlbrokset.com US terme word deurgaans gebruik. Deel 6 Afkortings st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen

More information

Rut: n Liefdes Verhaal

Rut: n Liefdes Verhaal Bybel vir Kinders bied aan Rut: n Liefdes Verhaal Geskryf deur: Edward Hughes Ge-illustreer: Janie Forest Aangepas deur: Lyn Doerksen Vertaal deur: Yvonne Kriel Vervaardig deur: Bible for Children www.m1914.org

More information

Prosesse wat gevolg word om sake op te volg op distriksvlak. Processes used to follow up on cases at district level

Prosesse wat gevolg word om sake op te volg op distriksvlak. Processes used to follow up on cases at district level Prosesse wat gevolg word om sake op te volg op distriksvlak Processes used to follow up on cases at district level Januarie 2018 / January 2018 Lizette Smith HULP MET DIENSVOORWAARDES Die SAOU staan lede

More information

Kolossense. die nuwe ou volkome onvolmaakte jy. leiersgids vir. inspirasie. Edi Bajema

Kolossense. die nuwe ou volkome onvolmaakte jy. leiersgids vir. inspirasie. Edi Bajema inspirasie leiersgids vir Kolossense die nuwe ou volkome onvolmaakte jy Edi Bajema Oorspronklik uitgegee deur Faith Alive Christian Resources. Kopiereg 2010 Faith Alive Christian Resources. Kalamazolaan

More information

Die netto waarde van die onderneming en die rekeningkundige vergelyking *

Die netto waarde van die onderneming en die rekeningkundige vergelyking * OpenStax-CNX module: m25006 1 Die netto waarde van die onderneming en die rekeningkundige vergelyking * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons

More information

Laerskool Olifansvallei LSO Kwartaal 1 - ASSESSERINGSPROGRAM

Laerskool Olifansvallei LSO Kwartaal 1 - ASSESSERINGSPROGRAM Laerskool Olifansvallei LSO Kwartaal 1 - ASSESSERINGSPROGRAM Privaatsak X2, Citrusdal, 7340 E-pos: citrushs@mweb.co.za Tel: (022) 921 2100 Faks: (022) 921 3931 Liewe Ouer of Voog Sien asseblief onderaan

More information

DIE PROSES VAN DISSIPELSKAP

DIE PROSES VAN DISSIPELSKAP DIE PROSES VAN DISSIPELSKAP ARNO MARIANNE CLAASSEN N VARS NUWE DENKE OOR GEMEENTEWEES! (DEEL 11) 2 KOPIEREG 2010 ARNO & MARIANNE CLAASSEN LIFEWISE CONSULTANTS UITGEGEE DEUR: LIFEWISE UITGEWERS ABSA, Takkode

More information

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus alleenlik

st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste lus alleenlik Kopiereg: Helen Shrimpton, 2015. Alle regte voorbehou. Deur: Helen at www.crystalsandcrochet.com US terme word deurgaans gebruik. Deel 11 Afkortings st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste

More information

Geloofsonderskeiding in die Oostelike Sinode van die NG Kerk tydens die besluitnemingsprosesse oor die wysiging van Artikel 1 van die Kerkorde

Geloofsonderskeiding in die Oostelike Sinode van die NG Kerk tydens die besluitnemingsprosesse oor die wysiging van Artikel 1 van die Kerkorde Stellenbosch Theological Journal 2018, Vol 4, No 1, 297 319 DOI: http://dx.doi.org/10.17570/stj.2018.v4n1.a14 Online ISSN 2413-9467 Print ISSN 2413-9459 2018 Pieter de Waal Neethling Trust Geloofsonderskeiding

More information

In Groenewald v Van der Merwe (1) (1917 AD ), Innes CJ described delivery with the long hand as follows:

In Groenewald v Van der Merwe (1) (1917 AD ), Innes CJ described delivery with the long hand as follows: ANSWERS ANTWOORDE: STUDY UNIT / STUDIE EENHEID 5 Question 4 pg 136 / Vraag 4 bl 137 S can only succeed with the rei vindicatio if he can prove that X and Y in fact transferred ownership to him by means

More information

Direkte en indirekte rede *

Direkte en indirekte rede * OpenStax-CNX module: m24032 1 Direkte en indirekte rede * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 1 AFRIKAANS HUISTAAL 2

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week DB Tracker USA (DBXUS) 17 Januarie 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week DB Tracker USA (DBXUS) 17 Januarie 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week DB Tracker USA (DBXUS) 17 Januarie 2014

More information

INHOUDSOPGAWE. Inleiding... 7 DEEL EEN: SEISOENE IN ONS LEWE

INHOUDSOPGAWE. Inleiding... 7 DEEL EEN: SEISOENE IN ONS LEWE INHOUDSOPGAWE Inleiding... 7 DEEL EEN: SEISOENE IN ONS LEWE Seisoene is belangrik vir groei... 15 Wat van die mens?... 17 Lente... 20 Somer... 23 Herfs... 28 Winter... 42 Gevolgtrekking... 68 DEEL TWEE:

More information

Uit Moerdijk se pen Man en Media

Uit Moerdijk se pen Man en Media MOERDIJK DIE MENS Agtergrond en familie geskiedenis Tweede Anglo Boere-oorlog Studiejare VROë LOOPBAAN Robertsons Deep Myn Johannesburg jare Kerkgeboue vir Suidafrika (1919) KERKGEBOUE VIR SUIDAFRIKA dit

More information

33 J.N. Visser. daar was onderbrekings gewees, wat hy tee gedrink het, en

33 J.N. Visser. daar was onderbrekings gewees, wat hy tee gedrink het, en 2010 33 J.N. Visser. daar was onderbrekings gewees, wat hy tee gedrink het, en waar hy geset het en koeldrank gedrink het, en gerook het. Ek sien. GEEN VERDERE VRAE DEUR PROF SMITH ADV HAASBRCEK ROEP:

More information

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (TRAKSVAALSE PROVINSIALE AFDELING)

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (TRAKSVAALSE PROVINSIALE AFDELING) IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA (TRAKSVAALSE PROVINSIALE AFDELING) SAAKNOMMER: CC ^S2/S5 DELMAS 1987-06-18 DIE STAAT teen: PATRICK MABUYA BALEKA EN T 21 AXDER VOOR: SY EDELE REGTER VAN DIJKHORST ASSESSOR

More information

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1

GRAAD 11 NOVEMBER 2013 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11 NOVEMBER 2013 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 PUNTE: 150 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye. 2 INLIGTINGSTEGNOLOGIE V1 (NOVEMBER 2013) INSTRUKSIES EN INLIGTING

More information

ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT (EIA): 12/12/20/944 ESKOM: PROPOSED NUCLEAR POWER STATION AND ASSOCIATED INFRASTRUCTURE

ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT (EIA): 12/12/20/944 ESKOM: PROPOSED NUCLEAR POWER STATION AND ASSOCIATED INFRASTRUCTURE 150mm x 200mm ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT (EIA): 12/12/20/944 ESKOM: PROPOSED NUCLEAR POWER STATION AND ASSOCIATED INFRASTRUCTURE AVAILABILITY OF DRAFT ENVIRONMENTAL IMPACT REPORT AND ASSOCIATED SPECIALIST

More information

ks Kettingsteek dlb Dubbelslaglangbeen vhk Voorste hekkie gs Glipsteek drieslb Drieslaglangbeen ah Agterste hekkie

ks Kettingsteek dlb Dubbelslaglangbeen vhk Voorste hekkie gs Glipsteek drieslb Drieslaglangbeen ah Agterste hekkie Kopiereg: Helen Shrimpton, 2015. Alle regte voorbehou. Deur: Helen at www.crystalsandcrochet.com US terme word deurgaans gebruik. Deel 16 Afkortings st, sts Steek, Steke hlb Halwe Langbeen vslalleen Voorste

More information

ONS CHRISTELIKE GELOOF EN DIE WETENSKAP

ONS CHRISTELIKE GELOOF EN DIE WETENSKAP 32 BYLAAG 1 (By punt 5.1 van Leerstellige en Aktuele Sake) ONS CHRISTELIKE GELOOF EN DIE WETENSKAP INLEIDING Ons het hier duidelik met twee sake te doen wat in verband met mekaar staan, of wat ons in verband

More information

MODULE 2 ALLE RISIKO S. Toepaslike Eenheidstandaarde

MODULE 2 ALLE RISIKO S. Toepaslike Eenheidstandaarde MODULE ALLE RISIKO S Toepaslike Eenheidstandaarde 10011 Apply knowledge of personal all risk insurance 10118 Underwrite a standard risk in short term personal insurance 1011 Apply technical knowledge and

More information

IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA (GEHOU TE KAAPSTAD)

IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA (GEHOU TE KAAPSTAD) SAAKNOMMER: C 185/99 IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA (GEHOU TE KAAPSTAD) In die saak tussen: IMATU APPLIKANT EN KOMMISSIE VIR VERSOENING, BEMIDDELING EN ARBITRASIE RESPONDENTE U I T S P R A A K BASSON,

More information

SHAREMAX GESINDIKEERDE MAATSKAPPYE OPGEDATEERDE KOMMUNIKASIE

SHAREMAX GESINDIKEERDE MAATSKAPPYE OPGEDATEERDE KOMMUNIKASIE SHAREMAX GESINDIKEERDE MAATSKAPPYE OPGEDATEERDE KOMMUNIKASIE 21 Julie 2011 Bykomend tot vorige kommunikasie, is die direksies van die Sharemax gesindikeerde maatskappye ( Maatskappye ) onder direktiewe

More information

BenguFarm Bestelvorm

BenguFarm Bestelvorm BenguFarm Bestelvorm Advanced Livestock Management Software Voorletters & Van of Besigheidsnaam: Posadres: Poskode: BTW no: Taalkeuse: BenguFarm Kliënt Nommer (indien bestaande BenguFarm kliënt): BPU Stamboek

More information

Provincial Gazette Provinsiale Koerant

Provincial Gazette Provinsiale Koerant The Province of Gauteng UNITY IN DIVERSITY Die Provinsie Van Gauteng Provincial Gazette Provinsiale Koerant EXTRAORDINARY BUITENGEWOON Selling price Verkoopprys: R2.50 Other countries Buitelands: R3.25

More information

Mandala Madness Deel 2

Mandala Madness Deel 2 Mandala Madness Deel 2 Hierdie week gaan julle almal verander word in mooi sterretjies, so laat jou kreatiwiteit glinster en blink. Moenie vergeet om jou werk met ons te deel nie, sommer op facebook waar

More information

REËLS VIR DIE BENOEMING, VERKIESING, AANWYSING EN AANSTELLING VAN RAADSLEDE

REËLS VIR DIE BENOEMING, VERKIESING, AANWYSING EN AANSTELLING VAN RAADSLEDE REËLS VIR DIE BENOEMING, VERKIESING, AANWYSING EN AANSTELLING VAN RAADSLEDE Verwysingsnommer Verantwoordelike uitvoerende bestuurder Eienaar van beleid Verantwoordelike afdeling Status Goedgekeur deur

More information

Be gees terde werknemers as boublok vir n gesonde samelewing Spirited employees as building block for a healthy society

Be gees terde werknemers as boublok vir n gesonde samelewing Spirited employees as building block for a healthy society Navorsings- en oorsigartikels / Research and review articles (1): Voorwaardes vir n gesonde samelewing (gemeenskap) 525 Be gees terde werknemers as boublok vir n gesonde samelewing Spirited employees as

More information

DIE ONTWIKKELING VAN ALTERN A TIEWE KONSTRUIKSIES IN 'N TERAPEUTIESE GESPREK: 'N GEVALLESTUDIE. deur ALETTA MARIA VOGES

DIE ONTWIKKELING VAN ALTERN A TIEWE KONSTRUIKSIES IN 'N TERAPEUTIESE GESPREK: 'N GEVALLESTUDIE. deur ALETTA MARIA VOGES DIE ONTWIKKELING VAN ALTERN A TIEWE KONSTRUIKSIES IN 'N TERAPEUTIESE GESPREK: 'N GEVALLESTUDIE deur ALETTA MARIA VOGES voorgele ter gedeeltelike vervuuing van die vereistes vir die graad MAGISTER ARTIDM

More information

Provincial Gazette Provinsiale Koerant

Provincial Gazette Provinsiale Koerant The Province of Gauteng UNITY IN DIVERSITY Die Provinsie Van Gauteng Provincial Gazette Provinsiale Koerant EXTRAORDINARY BUITENGEWOON Selling price Verkoopprys: R2.50 Other countries Buitelands: R3.25

More information

EXTRAORDINARY BUITENGEWOON PROVINCIAL GAZETTE PROVINSIALE KOERANT

EXTRAORDINARY BUITENGEWOON PROVINCIAL GAZETTE PROVINSIALE KOERANT North West Noordwes EXTRAORDINARY BUITENGEWOON PROVINCIAL GAZETTE PROVINSIALE KOERANT Vol. 258 MAHIKENG, 21 AUGUST 2015 AUGUSTUS No. 7522 We oil Irawm he power to pment kiidc Prevention is the cure AIDS

More information

APOCRYPHA VAN DIE KING JAMES BYBEL 1611 GEBED van AZARIAH & amp; LIED van die drie Jode. Gebed van Azariah en die lied van die drie Jode

APOCRYPHA VAN DIE KING JAMES BYBEL 1611 GEBED van AZARIAH & amp; LIED van die drie Jode. Gebed van Azariah en die lied van die drie Jode APOCRYPHA VAN DIE KING JAMES BYBEL 1611 GEBED van AZARIAH & amp; LIED van die drie Jode www.scriptural-truth.com Gebed van Azariah en die lied van die drie Jode Die gebed van Azariah {1:1} en hulle loop

More information

Hoe om krag te spaar

Hoe om krag te spaar = Hoe om krag te spaar Grondslagfase (Graad R) Opvoedersgids Huistaal, Wiskunde, Lewensvaardighede + Hoe om krag te spaar Grondslagfase (Graad R) Opvoedersgids Huistaal, Wiskunde, Lewensvaardighede # Powering

More information

HOOFSTUK 3 INTER-DISSIPLINÊRE GESPREK EN INTERPRETASIE VAN IMMIGRASIE-NARRATIEWE

HOOFSTUK 3 INTER-DISSIPLINÊRE GESPREK EN INTERPRETASIE VAN IMMIGRASIE-NARRATIEWE HOOFSTUK 3 INTER-DISSIPLINÊRE GESPREK EN INTERPRETASIE VAN IMMIGRASIE-NARRATIEWE 1. RESPONDENTE Hierdie prakties-teologiese ondersoek gebruik spesifieke gesprekke met verskillende spesialiste in verskillende

More information

Huweliks Seremonies Vir Uitverkorenes

Huweliks Seremonies Vir Uitverkorenes Huweliks Seremonies Vir Uitverkorenes Die krag van tradisie is gevind in die emosies wat mense bind aan verskillende dade, simbole of praktyke. Tradisie wat oorgedra word van generasie tot generasie bring

More information

BEKENDMAKING VAN MIVNIGS-STATUS: 'N GEVALLESTUDIE

BEKENDMAKING VAN MIVNIGS-STATUS: 'N GEVALLESTUDIE BEKENDMAKING VAN MIVNIGS-STATUS: 'N GEVALLESTUDIE deur PAUL1 RICHARDS BA (MW) (PU vir CHO) Manuskrip voorgele ter gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die graad MAGISTER ARTIUM (MAATSKAPLIKE WERK)

More information

(TRASSVAALSE PRQVINSIALE ATDELIS'G)

(TRASSVAALSE PRQVINSIALE ATDELIS'G) '"'?"/"" : " IK DIE HOOGGEREGSBOF VAX SUID-AFRIKA (TRASSVAALSE PRQVINSIALE ATDELIS'G) SAAKSOMMER: CC DELMAS 1987-04-29 DIE STAAT teen: PATRICK MABITA BALEKA EN 21 ANDER VOOR: SY EDELE REGTER VAN DIJKHORST

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Aspen Holdings. 9 Mei 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Aspen Holdings. 9 Mei 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Aspen Holdings 9 Mei 2014 Disclaimer: The

More information

Hoofstuk 5. n Vasgeloopte verhaal. 5.1 Die konteks. n Kortsluiting in verskillende perspektiewe

Hoofstuk 5. n Vasgeloopte verhaal. 5.1 Die konteks. n Kortsluiting in verskillende perspektiewe Hoofstuk 5 n Vasgeloopte verhaal 5.1 Die konteks. n Kortsluiting in verskillende perspektiewe In hierdie hoofstuk gaan ons n paar mense ontmoet wat saam met ons verder gaan stap. Jy gaan voorgestel word

More information

SIZA takes the sting out of auditing

SIZA takes the sting out of auditing SIZA takes the sting out of auditing INTRO: The fruit industry s ethical trade programme, the Sustainability Initiative of South Africa (SIZA), not only allows fruit growers to remedy weaknesses in their

More information

Die bydrae van n haalbare gasvryheids- en ontmoetingsetiek in die etiese versorging van gesondheidsorgwerkers

Die bydrae van n haalbare gasvryheids- en ontmoetingsetiek in die etiese versorging van gesondheidsorgwerkers Stellenbosch Theological Journal 2015, Vol 1, No 1, 217 233 DOI: http://dx.doi.org/10.17570/stj.2015.v1n1.a11 Online ISSN 2413-9467 Print ISSN 2413-9459 2015 Pieter de Waal Neethling Trust Die bydrae van

More information

n Narratiewe alternatief op die konsep van afhanklikheidsidentiteit: n Pastorale perspektief THEUNIS CHRISTIAAN ACKERMANN PHILOSOPHIAE DOCTOR (PhD)

n Narratiewe alternatief op die konsep van afhanklikheidsidentiteit: n Pastorale perspektief THEUNIS CHRISTIAAN ACKERMANN PHILOSOPHIAE DOCTOR (PhD) n Narratiewe alternatief op die konsep van afhanklikheidsidentiteit: n Pastorale perspektief deur THEUNIS CHRISTIAAN ACKERMANN vir die graad PHILOSOPHIAE DOCTOR (PhD) DEPARTEMENT PRAKTIESE TEOLOGIE (Pastorale

More information

3024. hulle praat van n persoon wat so onlangs heengegaan het, meer klem te le op die goeie nie? -- Dit is inderdaad so

3024. hulle praat van n persoon wat so onlangs heengegaan het, meer klem te le op die goeie nie? -- Dit is inderdaad so 3024. --- Ek sou aanvaar dat dit n invloed het Edelagbare. Is daar nie *11 menslike geneigdheid by mense om wanneer hulle praat van n persoon wat so onlangs heengegaan het, meer klem te le op die goeie

More information

Kerssangdiens. SA Gemeente

Kerssangdiens. SA Gemeente Son 25 Nov 2012 Welkom by SUIDWYK SA Gemeente 1 Kerssangdiens SA Gemeente Visie Wen vir Jesus Bind in die familie van gelowiges Leer uit die Woord Stuur as verskilmakers vir die Koninkryk Predikant: Dr

More information

Dialoog en paragrawe *

Dialoog en paragrawe * OpenStax-CNX module: m25785 1 Dialoog en paragrawe * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License 3.0 AFRIKAANS HUISTAAL Graad 4

More information

HOOFSTUK 5 GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS

HOOFSTUK 5 GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS HOOFSTUK 5 GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS 5.1 INLEIDING Met die navorsing is daar ondersoek ingestel na die effek van Gestaltspelterapie op die selfbeeld van die leergestremde leerder. In Hoofstuk 1 is

More information

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education ambridge International Examinations ambridge International General ertificate of Secondary Education *2709373978* FRIKNS S SEOND LNGUGE 0548/02 Paper 2 Listening October/November 2016 pprox. 35 45 minutes

More information

In die netwerk van nadenke oor die omgewing

In die netwerk van nadenke oor die omgewing Page 1 of 6 In die netwerk van nadenke oor die omgewing Author: Ernst M. Conradie 1 Affiliation: 1 Department of Religion and Theology, University of the Western Cape, South Africa Correspondence to: Ernst

More information

Slaggate in ons eksegese as voorbereiding tot Skrifgebaseerde prediking 1. Prof. GDS Smit

Slaggate in ons eksegese as voorbereiding tot Skrifgebaseerde prediking 1. Prof. GDS Smit Slaggate in ons eksegese as voorbereiding tot Skrifgebaseerde prediking 1 Prof. GDS Smit 1. Inleiding Met die ontstaan van die Christelike kerk na die uitstorting van die Heilige Gees, het die kerk die

More information

KANTOOR VAN DIE MUNISIPALE BESTUURDER BERGRIVIER MUNISIPALITEIT POSBUS 60 PIKETBERG 7320

KANTOOR VAN DIE MUNISIPALE BESTUURDER BERGRIVIER MUNISIPALITEIT POSBUS 60 PIKETBERG 7320 KANTOOR VAN DIE MUNISIPALE BESTUURDER BERGRIVIER MUNISIPALITEIT POSBUS 60 7320 20 OKTOBER 2015 OM 11:00 IN DIE RAADSAAL, MUNISIPALE KANTORE, KERKSTRAAT, TEENWOORDIG RAADSLEDE Rdh J Raats [DA] Speaker Rdl

More information

Faan: Totsiens, Dominee!, en dankie vir n besielende gesprek! Ek sal daarvan werk maak om ou Bart weer in die oggenddiens te kry!

Faan: Totsiens, Dominee!, en dankie vir n besielende gesprek! Ek sal daarvan werk maak om ou Bart weer in die oggenddiens te kry! Stad sonder mure n Toneel deur Theo de Jager Faan Louw, suksesvolle ginekoloog Bart Kruger, voormalige Blou Bul-flank, in n rystoel In Bart se woonkamer, matig luuks. Faan stoot die voordeur toe. Faan:

More information

Eerste Respondent DIE RING VAN ROODEPOORT, Tweede Respondent DIE NEDERDUITSE GEREFORMEERDE KERK

Eerste Respondent DIE RING VAN ROODEPOORT, Tweede Respondent DIE NEDERDUITSE GEREFORMEERDE KERK IN DIE ARBEIDSHOF VAN SUID AFRIKA SAAKNOMMER:J 273/97 In die saak tussen DS NOËL SCHREUDER Applikant en DIE NEDERDUITSE GEREFORMEERDE KERK WILGESPRUIT Eerste Respondent DIE RING VAN ROODEPOORT, NEDERDUITSE

More information

GEREFORMEERDE KERK RANDBURG NOVEMBER 2016 VOLUME 18

GEREFORMEERDE KERK RANDBURG NOVEMBER 2016 VOLUME 18 geesgenoot. GEREFORMEERDE KERK RANDBURG NOVEMBER 2016 VOLUME 18 Verbondskinders GKR is baie geseënd om soveel dooplidmate in die gemeenskap te kan verwelkom. Hier is al die babas wat die afgelope jaar

More information

Die Laaste Oordeel 1 50 (Sien ook die Voortsetting in ) Emanuel Swedenborg Arcana Coelestia Geheime van die hemele

Die Laaste Oordeel 1 50 (Sien ook die Voortsetting in ) Emanuel Swedenborg Arcana Coelestia Geheime van die hemele Die Laaste Oordeel 1 50 (Sien ook die Voortsetting in 51 100) Emanuel Swedenborg 1688 1772 Arcana Coelestia Geheime van die hemele Die Laaste Oordeel was Volbring Die Laaste Oordeel was Volbring. In die

More information

WELHEIDSBEDIENING DEUR AGS-PASTORE IN N STEDELIKE KONTEKS: N VERKENNENDE KWALITATIEWE ONDERSOEK

WELHEIDSBEDIENING DEUR AGS-PASTORE IN N STEDELIKE KONTEKS: N VERKENNENDE KWALITATIEWE ONDERSOEK Acta Theologica 2010:2 L. Lovell & G.A. Lotter WELHEIDSBEDIENING DEUR AGS-PASTORE IN N STEDELIKE KONTEKS: N VERKENNENDE KWALITATIEWE ONDERSOEK WELLNESS MINISTRY BY AFM PASTORS IN AN URBAN CONTEXT: AN EXPLORATORY

More information

1 VROUE AFWESIG IN DEBAT

1 VROUE AFWESIG IN DEBAT LAAT ANDER DIE PRAATWERK DOEN Elsje Büchner 1 Fakulteit Teologie, Universiteit van Pretoria, Suid-Afrika Abstract Stories of the calling of female ministers in the Dutch Reformed Church played out over

More information

BYBELGEBRUIK TYDENS GROEPSBYBELSTUDIE

BYBELGEBRUIK TYDENS GROEPSBYBELSTUDIE BYBELGEBRUIK TYDENS GROEPSBYBELSTUDIE Geagte Tessa-bybelstudiegroep, 1 Hieronder vind julle drie belangrike aspekte aangaande ons bybelstudiegroep vir hierdie eerste helfte van die jaar: 1. Die program

More information

J.M. Vorster Noordwes-Universiteit

J.M. Vorster Noordwes-Universiteit Die Gereformeerde Kerke in Suid- Afrika en vroue in die amp 1994-2016 J.M. Vorster Noordwes-Universiteit koos.vorster@nwu.ac.za Abstract The Reformed Churches in South Africa and women in office : 1994-2016

More information

LIDMAATSKAP AANSOEK MEMBERSHIP APPLICATION

LIDMAATSKAP AANSOEK MEMBERSHIP APPLICATION Member Number Reg. 2103/02 LIDMAATSKAP AANSOEK MEMBERSHIP APPLICATION 1. Ons is 'n geregistreerde Brandbeskermingsvereniging (BBV) vir die Groter Overberg-streek (Overberg Distriksmunisipaliteit area).

More information

Beloftes maak skuld NUUSBRIEF (2014/09)

Beloftes maak skuld NUUSBRIEF (2014/09) PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands,Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 Beloftes maak skuld NUUSBRIEF (2014/09) Marius Cornelissen CFA Portefeulje Bestuurder

More information

NG Kempton-Kruin. Kwartaalblad. Augustus 2016 Oktober 2016

NG Kempton-Kruin. Kwartaalblad. Augustus 2016 Oktober 2016 NG Kempton-Kruin Kwartaalblad Augustus 2016 Oktober 2016 Voorwoord In die boek Run with the Horses (lees gerus die boek!) skryf Eugene Peterson oor die brief wat Jeremia gestuur het uit Jerusalem aan die

More information

Narratief en perspektief in Sleuteloog. deur Hella Haasse

Narratief en perspektief in Sleuteloog. deur Hella Haasse Narratief en perspektief in Sleuteloog deur Hella Haasse Lana Bakkes Tesis ingelewer ter gedeeltelike voldoening aan die vereistes vir die graad van Magister in die Lettere en Wysbegeerte aan die Universiteit

More information

moenie stres nie! moenie stress book.indd 1 08/04/ :22

moenie stres nie! moenie stress book.indd 1 08/04/ :22 moenie stres nie! moenie stress book.indd 1 08/04/2014 16:22 moenie stress book.indd 2 08/04/2014 16:22 moenie stres nie! Positiewe boodskappe vir Suid-Afrikaners, deur Suid-Afrikaners Alan Knott-Craig

More information

HOOFSTUK 5: BEVINDINGS EN BESPREKING

HOOFSTUK 5: BEVINDINGS EN BESPREKING HOOFSTUK 5: BEVINDINGS EN BESPREKING 5. 1 INLEIDING In hierdie hoofstuk word die toepassing bespreek van die Ericksoniaanse benadering tot sandspelterapie vir deelnemers wat depressie as ontwikkelingsteurnis

More information

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Vodacom Group Ltd. 14 Februarie 2014

MENLYN. Week in oorsig Aandeel van die week Vodacom Group Ltd. 14 Februarie 2014 PSG Menlyn Building B Ground Level; 261 Lois Avenue, Newlands, Pretoria Tel: +27 (12) 368 1778 Fax: +27 (12) 368 1770 MENLYN Week in oorsig Aandeel van die week Vodacom Group Ltd 14 Februarie 2014 Disclaimer:

More information

Elsje Büchner 1 Fakulteit Teologie, Universiteit van Pretoria, Suid-Afrika

Elsje Büchner 1 Fakulteit Teologie, Universiteit van Pretoria, Suid-Afrika LAAT ANDER DIE PRAATWERK DOEN Elsje Büchner 1 Fakulteit Teologie, Universiteit van Pretoria, Suid-Afrika Abstract Stories of the calling of female ministers in the Dutch Reformed Church played out over

More information

INHOUDSOPGAWE VERKLARING...5 DANKBETUIGING...6 OPSOMMING...7 SUMMARY...8 HOOFSTUK INLEIDING EN AGTERGROND VAN MY VERHAAL...9

INHOUDSOPGAWE VERKLARING...5 DANKBETUIGING...6 OPSOMMING...7 SUMMARY...8 HOOFSTUK INLEIDING EN AGTERGROND VAN MY VERHAAL...9 INHOUDSOPGAWE VERKLARING...5 DANKBETUIGING...6 OPSOMMING...7 SUMMARY...8 HOOFSTUK 1...9 INLEIDING EN AGTERGROND VAN MY VERHAAL...9 1.1 INLEIDING...9 1.2 MY VERBINTENIS MET MEERVOUDIG- GESTREMDE MENSE...

More information

HOOFSTUK 5 DIE BELANG VAN GESKIEDENIS 5.1 PROBLEEMSTELLING Subprobleem 4

HOOFSTUK 5 DIE BELANG VAN GESKIEDENIS 5.1 PROBLEEMSTELLING Subprobleem 4 HOOFSTUK 5 DIE BELANG VAN GESKIEDENIS 5.1 PROBLEEMSTELLING 5.1.1 Subprobleem 4 Die vierde subprobleem is om die teone en metodiek van Geskiedenis te ondersoek wat aanleiding tot 'n kursusinhoud gee. 5.1.2

More information

ADJUNKHOOF. Titel: Adjunkhoof (Skool) Doel van die pos: staan om die skool te bestuur, en om. Verseker die effektiewe implementering van. leierskap.

ADJUNKHOOF. Titel: Adjunkhoof (Skool) Doel van die pos: staan om die skool te bestuur, en om. Verseker die effektiewe implementering van. leierskap. PLIGTESTAAT VAN DIE ADJUNKHOOF Titel: Adjunkhoof (Skool) Doel van die pos: Ondersteun die hoof deur hom/haar by te staan om die skool te bestuur, en om effektiewe onderwys te verseker. Verseker die effektiewe

More information

N LITERATUUR TEOLOGIESE ONDERSOEK NA DIE LITURGIE EN DIE POST-MODERNE SENIOR KIND / TIENER. deur CONRAD JOHAN STEYN

N LITERATUUR TEOLOGIESE ONDERSOEK NA DIE LITURGIE EN DIE POST-MODERNE SENIOR KIND / TIENER. deur CONRAD JOHAN STEYN N LITERATUUR TEOLOGIESE ONDERSOEK NA DIE LITURGIE EN DIE POST-MODERNE SENIOR KIND / TIENER deur CONRAD JOHAN STEYN voorgelê ter vervulling van die vereistes vir die graad MA (Teologie) in die FAKULTEIT

More information

Gemeenteblad van die Nederduitse Gereformeerde Kerk Lynnwood. Waarheen roep die Here vir Lynnwood?

Gemeenteblad van die Nederduitse Gereformeerde Kerk Lynnwood. Waarheen roep die Here vir Lynnwood? NG LYNNWOOD www.lynnwoodng.org.za Tweede kwartaal 2009 KLEIN KRONIEK Gemeenteblad van die Nederduitse Gereformeerde Kerk Lynnwood Waarheen roep die Here vir Lynnwood? Immanuel van Tonder Die afgelope twee

More information

Opstelle oor Geloof en Openbare Lewe

Opstelle oor Geloof en Openbare Lewe Opstelle oor Geloof en Openbare Lewe Versamelde Opstelle 2 Dirk J. Smit Redakteur: Nico Koopman Opstelle oor Geloof en Openbare Lewe Versamelde Opstelle 2 Uitgegee deur SUN PReSS, Stellenbosch 7600 www.africansunmedia.co.za

More information

DIE BYBEL STEEDS IN DISKUSSIE: N DEKADE LATER

DIE BYBEL STEEDS IN DISKUSSIE: N DEKADE LATER Acta Theologica Supplementum 6 2004 DIE BYBEL STEEDS IN DISKUSSIE: N DEKADE LATER F.B. Doubell 1 ABSTRACT THE BIBLE STILL IN DISCUSSION: A DECADE LATER This article highlights the relationship between

More information

Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7. By: Siyavula Uploaders

Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7. By: Siyavula Uploaders Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7 By: Siyavula Uploaders Ekonomiese en Bestuurswetenskappe Graad 7 By: Siyavula Uploaders Online: < http://cnx.org/content/col11024/1.1/ > C O N N E X I O N S Rice

More information

Jesus Alleen Liefdesdiens Jesus Alone Love Service

Jesus Alleen Liefdesdiens Jesus Alone Love Service Jesus Alleen Liefdesdiens Jesus Alone Love Service Psa 107:28 30 Then they cry out to the LORD in their trouble, And He brings them out of their distresses. He calms the storm, So that its waves are still.

More information

Die subtíele aanleg en moonuikhede van die nominale styl: 'n Studie in Nuwe- Testamentiese Grieks

Die subtíele aanleg en moonuikhede van die nominale styl: 'n Studie in Nuwe- Testamentiese Grieks Die subtíele aanleg en moonuikhede van die nominale styl: 'n Studie in Nuwe- Testamentiese Grieks PB Boshoff Abstract The subtle nature and possibilities of tihe nominal style: A study m_ne«r Testament

More information

Dagsê al die belangstellendes in die geskiedenis van ou Pretoria,

Dagsê al die belangstellendes in die geskiedenis van ou Pretoria, April 2007 Dagsê al die belangstellendes in die geskiedenis van ou Pretoria, Ek is tans besig om n lys te maak van al die erfnommers in ou Pretoria. Dit is nou die deel wat vandag die middestad is. Wat

More information

Doodloopstrate van die geloof

Doodloopstrate van die geloof Doodloopstrate van die geloof n Perspektief op die Nuwe Hervorming Jaap Durand DOODLOOPSTRATE VAN DIE GELOOF n Perspektief op die Nuwe Hervorming Jaap Durand Doodloopstrate van die geloof: n Perspektief

More information

Resensies. J Waters, David Livingstone. Trail Blazer, Inter-Varsity Press, Leicester 1996, 288pp. Prys onbekend.

Resensies. J Waters, David Livingstone. Trail Blazer, Inter-Varsity Press, Leicester 1996, 288pp. Prys onbekend. Resensies J Waters, David Livingstone. Trail Blazer, Inter-Varsity Press, Leicester 1996, 288pp. Prys onbekend. By die Victoria waterval staan n standbeeld van n man op n baie prominente plek, in die sproeireën

More information

"FASCINATION WOOD" Welcome to the 8 th WOOD CONFERENCE PROGRAM. holzbau. Thursday, 15 th February 2018 at CTICC, Cape Town

FASCINATION WOOD Welcome to the 8 th WOOD CONFERENCE PROGRAM. holzbau. Thursday, 15 th February 2018 at CTICC, Cape Town www.woodconference.co.za holzbau Thursday, 15 th February 2018 at CTICC, Cape Town Welcome to the 8 th WOOD CONFERENCE WOOD Conference the knowledge platform for architects, engineers, quantity surveyors

More information

BASISLITURGIE VIR DIE SEISOEN VAN DIE SKEPPING

BASISLITURGIE VIR DIE SEISOEN VAN DIE SKEPPING Inleiding BASISLITURGIE VIR DIE SEISOEN VAN DIE SKEPPING Om spesiaal te fokus op die skepping in ons eredienste is n navolging van eeue oue tradisies in die Christelike godsdiens. Die geweldige ekologiese

More information

Wêreld van Môre Want die aarde sal vol word met die kennis van die heerlikheid van die Here soos die waters die seebodem oordek.

Wêreld van Môre Want die aarde sal vol word met die kennis van die heerlikheid van die Here soos die waters die seebodem oordek. Mei - Junie 2017 Wêreld van Môre Want die aarde sal vol word met die kennis van die heerlikheid van die Here soos die waters die seebodem oordek. Vol. 16, No. 3 Vertalings uit n vroeër gepubliseerde Mei-Jun

More information

Nienakoming van die voorgeskrewe prosedures na indiening van n direksiebesluit om met ondernemingsredding te begin: Is

Nienakoming van die voorgeskrewe prosedures na indiening van n direksiebesluit om met ondernemingsredding te begin: Is Nienakoming van die voorgeskrewe prosedures na indiening van n direksiebesluit om met ondernemingsredding te begin: Is Panamo Properties (Pty) Ltd v Nel die (regte) antwoord? Anneli Loubser Anneli Loubser,

More information

Fotografie in Fees van die ongenooides van P.G. du Plessis

Fotografie in Fees van die ongenooides van P.G. du Plessis Fotografie in Fees van die ongenooides van P.G. du Plessis Johan Anker Johan Anker, Departement Kurrikulumstudie, Fakulteit Opvoedkunde, Universiteit Stellenbosch Opsomming Hierdie artikel ondersoek die

More information

Resensies / Reviews. Roos, N Praat daaroor. Pretoria: LAPA Uitgewers. (Esmé van Rensburg)

Resensies / Reviews. Roos, N Praat daaroor. Pretoria: LAPA Uitgewers. (Esmé van Rensburg) Roos, N. 2005. Praat daaroor. Pretoria: LAPA Uitgewers. (Esmé van Rensburg)... 653 Seamands, David A. 2004. Genesing van emosionele pyn. Vereeniging: Christelike Uitgewersmaatskappy. (George A. Lotter)...

More information

Tariewe

Tariewe Tariewe 2019 014 001 7014 marula.bookings@wisurf.co.za www.marulaoase.co.za INLIGTING 2019 Met aanvaarding van kwotasie is daar n 50% nie-terugbetaalbare deposito betaalbaar. Bewys van betaling moet groot

More information

Eerste pogings tot definiering van klimaat en kultuur vanuit die algemene organisasieteorie het nie 'n onderskeid getref tussen die begrippe

Eerste pogings tot definiering van klimaat en kultuur vanuit die algemene organisasieteorie het nie 'n onderskeid getref tussen die begrippe HOOFSTUK 1 1. ORieNTERING 1. 1. INLEIDING In hierdie hoofstuk word gekyk na die probleem wat aanleiding tot die navorsing gegee het. Daarna word die doel met die navorsing en die metodes wat gebruik is

More information

PROVINCIAL GAZETTE EXTRAORDINARY, 23 APRIL LOCAL AUTHORITY NOTICE PLAASLIKE BESTUURSKENNISGEWING LOCAL AUTHORITY NOTICE 106 GREATER TZANEE

PROVINCIAL GAZETTE EXTRAORDINARY, 23 APRIL LOCAL AUTHORITY NOTICE PLAASLIKE BESTUURSKENNISGEWING LOCAL AUTHORITY NOTICE 106 GREATER TZANEE 2 1354 PROVINCIAL GAZETTE EXTRAORDINARY, 23 APRIL 2007 CONTENTS INHOUD Page Gazette LOCAL AUTHORITY NonCE PLAASLIKE BESTUURSKENNISGEWING 106 Town-planning and Townships Ordinance (15/1986): Greater Tzaneen

More information

HOOFSTUK3 DIE PROSES VAN AMALGAMERING VAN SKOLE EN DIE BESTUUR DAARVAN

HOOFSTUK3 DIE PROSES VAN AMALGAMERING VAN SKOLE EN DIE BESTUUR DAARVAN HOOFSTUK3 DIE PROSES VAN AMALGAMERING VAN SKOLE EN DIE BESTUUR DAARVAN 3.1 INLEIDING By die besluitnemingsfunksie wat binne skoolverband plaasvind, besit die skoolhoofde die meeste gesag (Jacobson, 1987:54).

More information

ARTKAT Studio Johanna Prinsloo

ARTKAT Studio Johanna Prinsloo ARTKAT Studio Johanna Prinsloo Julie 2007 Hallo al julle Artkatte, Pavane studente en vriende, Hierdie maand kom die nuusbrief vroeër as gewoonlik uit omdat Marie, wat vir die blad uitleg sorg, reeds die

More information

n Nuwe Afrikaanse Bybelvertaling: noodsaaklik, wenslik of onnodig?

n Nuwe Afrikaanse Bybelvertaling: noodsaaklik, wenslik of onnodig? n Nuwe Afrikaanse Bybelvertaling: noodsaaklik, wenslik of onnodig? Prof. JAE Adendorff Die Deputate vir Bybelvertaling het in 1994 aan die Nasionale Sinode van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika gerapporteer

More information

Anna Hugo. LitNet Akademies, Jaargang 12, Nommer 3, Desember 2015 ISSN

Anna Hugo. LitNet Akademies, Jaargang 12, Nommer 3, Desember 2015 ISSN Wanneer jou kantoorgebou herbou word terwyl jy werk: n Studie oor die invloed van epistemologiese, politieke en nasionale veranderinge op onderwysersopleiding in afstandsonderrig Anna Hugo Anna Hugo, Departement

More information

TALING EN KERKLIKE KOMMUNIKASIE: N PRAKTIES-TEOLOGIESE ONDERSOEK. Barend Rudolf Buys

TALING EN KERKLIKE KOMMUNIKASIE: N PRAKTIES-TEOLOGIESE ONDERSOEK. Barend Rudolf Buys TALING EN KERKLIKE KOMMUNIKASIE: N PRAKTIES-TEOLOGIESE ONDERSOEK Barend Rudolf Buys Tesis voorgelê ter gedeeltelike voldoening aan die vereistes vir die graad Magister Theologia Universiteit van Stellenbosch

More information

Die dans van die Christen: Die genealogie van tyd en ruimte in n postmoderne samelewing 1

Die dans van die Christen: Die genealogie van tyd en ruimte in n postmoderne samelewing 1 Die dans van die Christen: Die genealogie van tyd en ruimte in n postmoderne samelewing 1 Johan Buitendag Departement Dogmatiek en Christelike Etiek Universiteit van Pretoria Abstract The Christian dance:

More information

Bestuur van Verandering. Hoofstuk2 HOOFSTUK2 BESTUUR VAN VERANDERING 2.1 INLEIDING

Bestuur van Verandering. Hoofstuk2 HOOFSTUK2 BESTUUR VAN VERANDERING 2.1 INLEIDING 2 HOOFSTUK2 BESTUUR VAN VERANDERING 2.1 INLEIDING Sedert die middel negentigerjare word die skoolhoof met toenemende verandering op verskeie gebiede gekonfronteer. Onverwagte veranderinge in onder meer

More information

# 2012 Universiteit van Suid-Afrika Alle regte voorbehou Gedruk en uitgegee deur die Universiteit van Suid-Afrika Muckleneuk, Pretoria

# 2012 Universiteit van Suid-Afrika Alle regte voorbehou Gedruk en uitgegee deur die Universiteit van Suid-Afrika Muckleneuk, Pretoria # 2012 Universiteit van Suid-Afrika Alle regte voorbehou Gedruk en uitgegee deur die Universiteit van Suid-Afrika Muckleneuk, Pretoria AFK1501/1/2013±2019 98894781 3B2 Although every effort has been made

More information

IN DIE Hoë HOF VAN SUID-AFRIKA (NOORD-KAAPSE AFDELING, KIMBERLEY)

IN DIE Hoë HOF VAN SUID-AFRIKA (NOORD-KAAPSE AFDELING, KIMBERLEY) Sekere persoonlike/private besonderhede van partye of getuies in die dokument is geredigeer in ooreenstemming met die wet en SAFLII se beleid. IN DIE Hoë HOF VAN SUID-AFRIKA (NOORD-KAAPSE AFDELING, KIMBERLEY)

More information

The doors of learning and culture shall be opened. Perspektiewe oor die verandering van institusionele kultuur.

The doors of learning and culture shall be opened. Perspektiewe oor die verandering van institusionele kultuur. The doors of learning and culture shall be opened. Perspektiewe oor die verandering van institusionele kultuur. Toespraak deur prof H Russel Botman, Rektor en Visekanselier, Universiteit Stellenbosch,

More information

2016 SACAI-WINTERSKOOL GESKIEDENIS NOTAS

2016 SACAI-WINTERSKOOL GESKIEDENIS NOTAS 2016 SACAI-WINTERSKOOL GESKIEDENIS NOTAS Vraag-terminologie Ontleed Breek 'n probleem op in sy samestellende dele. Kyk in diepte by elke deel met behulp van stawende argumente en bewyse vir en teen, asook

More information

Rietvallei se kwartaallikse deuntjie. Deel 2 van 2. Kommunikasie in die huwelik. Profiel:

Rietvallei se kwartaallikse deuntjie. Deel 2 van 2. Kommunikasie in die huwelik. Profiel: Rietfluit Rietvallei se kwartaallikse deuntjie Deel 2 van 2 Kommunikasie in die huwelik Profiel: DEUR DELEEN KORNELIUS Dirk en Marlene Maree het in 1974 op skool ontmoet en is 5 jaar later getroud. As

More information